WYROK SĄDU (dziewiąta izba w składzie powiększonym)
z dnia 7 grudnia 2022 r.(*)
Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Opakowania spożywcze do sprzedaży detalicznej – Decyzja zmieniająca kwotę grzywny – Sposoby obliczania grzywien – Możliwość przypisania zachowania noszącego znamiona naruszenia – Wytyczne w sprawie metody ustalania grzywien z 2006 r. – Górna granica grzywny – Proporcjonalność – Równość traktowania – Zdolność płatnicza
W sprawie T‑130/21
CCPL – Consorzio Cooperative di Produzione e Lavoro SC, z siedzibą w Reggio nell’Emilia (Włochy),
Coopbox Group SpA, z siedzibą w Bibbiano (Włochy),
Coopbox Eastern s.r.o., z siedzibą w Nowym Mieście nad Wagiem (Słowacja),
które reprezentowali adwokaci E. Cucchiara i E. Rocchi,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Europejskiej, którą reprezentowali P. Rossi i T. Baumé, w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
SĄD (dziewiąta izba w składzie powiększonym),
w składzie podczas narady: S. Papasavvas, prezes, M.J. Costeira, M. Kancheva, P. Zilgalvis (sprawozdawca) i I. Dimitrakopoulos, sędziowie,
sekretarz: P. Nuñez Ruiz, administratorka,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
uwzględniając postanowienie z dnia 22 lipca 2021 r., CCPL i in./Komisja (T‑130/21 R, niepublikowane, EU:T:2021:488),
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 16 czerwca 2022 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W skardze opartej na art. 263 TFUE skarżące: CCPL – Consorzio Cooperative di Produzione e Lavoro SC, Coopbox Group SpA i Coopbox Eastern s.r.o. wnoszą o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C(2020) 8940 final z dnia 17 grudnia 2020 r. (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”) zmieniającej kwotę grzywien nałożonych decyzją Komisji C(2015) 4336 final z dnia 24 czerwca 2015 r. dotyczącą postępowania na podstawie art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia EOG (sprawa AT.39563 – Opakowania spożywcze do sprzedaży detalicznej) (zwanej dalej „decyzją z 2015 r.”).
Okoliczności powstania sporu i okoliczności faktyczne zaistniałe po wniesieniu skargi
2 Skarżące są spółkami należącymi do grupy CCPL, działającymi w szczególności w sektorze opakowań spożywczych.
3 CCPL jest spółdzielnią posiadającą za pośrednictwem CCPL SpA udziały w spółkach operacyjnych, w tym Coopbox Group i Coopbox Eastern.
4 W dniu 24 czerwca 2015 r. Komisja Europejska wydała decyzję z 2015 r., w której stwierdziła, że pewne spółki prowadzące działalność w sektorze opakowań spożywczych przeznaczonych do sprzedaży detalicznej uczestniczyły w latach 2000–2008 w pięciu odrębnych naruszeniach art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia EOG. Jak stanowi art. 2 tej decyzji, Komisja nałożyła, zgodnie z art. 23 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. [101 i 102 TFUE] (Dz.U. 2003, L 1, s. 1), grzywny w łącznej kwocie 33 694 000 EUR w szczególności na skarżące i na dwie inne spółki, które wchodziły wówczas w skład grupy CCPL.
5 Ostateczna kwota tych grzywien została ustalona po przyznaniu pięciu odnośnym spółkom, na podstawie pkt 35 wytycznych w sprawie metody ustalania grzywien nakładanych na mocy art. 23 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1/2003 (Dz.U. 2006, C 210, s. 2) (zwanych dalej „wytycznymi z 2006 r.”), obniżenia o 25% ostatecznej kwoty grzywien, które Komisja powinna była na nie nałożyć, ze względu na ich ograniczoną zdolność płatniczą.
6 Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2015 r., CCPL i in./Komisja (T‑522/15 R, EU:T:2015:1012), prezes Sądu zawiesił obowiązek ustanowienia na rzecz Komisji gwarancji bankowej w celu uniknięcia natychmiastowego ściągnięcia grzywien nałożonych na pięć odnośnych spółek, pod warunkiem, po pierwsze, że wpłacą one na rzecz Komisji kwotę 5 mln EUR, jak również całość przychodów osiągniętych z planowanego zbycia określonych udziałów, a po drugie, że będą przedstawiać Komisji na piśmie, co trzy miesiące, do czasu wydania decyzji w sprawie głównej oraz przy każdym zdarzeniu mogącym mieć wpływ na ich przyszłą zdolność do zapłaty nałożonych grzywien, szczegółowy raport dotyczący wdrożenia zintegrowanego planu restrukturyzacji stanowiącego część umowy o restrukturyzacji długu zawartej z ich wierzycielami (zwanego dalej „planem restrukturyzacji”) i wysokości przychodów osiągniętych ze sprzedaży jego aktywów zarówno w ramach tego planu, jak i poza nim.
7 CCPL, działając na rachunek pięciu zainteresowanych spółek, dokonał na rzecz Komisji płatności tymczasowych na łączną kwotę 5 942 000 EUR.
8 W wyroku z dnia 11 lipca 2019 r., CCPL i in./Komisja (T‑522/15, niepublikowanym, EU:T:2019:500), Sąd stwierdził, że w odniesieniu do ustalenia obniżenia kwoty grzywien nałożonych na pięć zainteresowanych spółek przyznanego z tytułu braku zdolności płatniczej decyzja z 2015 r. była niewystarczająco uzasadniona. W konsekwencji stwierdził on nieważność art. 2 ust. 1 lit. f)–h), art. 2 ust. 2 lit. d) i e) oraz art. 2 ust. 4 lit. c) i d) tej decyzji.
9 Pismem z dnia 18 września 2019 r. Komisja poinformowała CCPL między innymi o zamiarze wydania nowej decyzji nakładającej grzywny na odnośne spółki należące do jego grupy i wezwała je do przedstawienia uwag.
10 W dniu 20 września 2019 r. skarżące wniosły odwołanie od wyroku z dnia 11 lipca 2019 r., CCPL i in./Komisja (T‑522/15, niepublikowanego, EU:T:2019:500).
11 W dniu 4 października 2019 r. odnośne spółki zwróciły się do Komisji o zbadanie braku ich zdolności płatniczej na podstawie pkt 35 wytycznych z 2006 r. w celu obniżenia kwoty grzywien, które mogła ona zastosować w wyniku toczącego się postępowania. W celu dokonania oceny tego wniosku Komisja skierowała do grupy CCPL żądania udzielenia informacji na podstawie art. 18 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 1/2003, na które grupa ta udzieliła odpowiedzi.
12 W dniu 7 października 2019 r. Komisja, w wykonaniu wyroku z dnia 11 lipca 2019 r., CCPL i in./Komisja (T‑522/15, niepublikowanego, EU:T:2019:500), zwróciła CCPL kwotę 5 942 084 EUR, którą wcześniej ten ostatni przekazał jej tytułem płatności tymczasowej.
13 W dniu 17 grudnia 2020 r. Komisja wydała zaskarżoną decyzję, w której w istocie oddaliła wniosek skarżących o obniżenie kwoty przedmiotowych grzywien oparty na braku zdolności płatniczej i nałożyła na nie grzywny w łącznej kwocie 9 441 000 EUR.
14 Postanowieniem z dnia 20 stycznia 2021 r., CCPL i in./Komisja (C‑706/19 P, niepublikowanym, EU:C:2021:45), Trybunał odrzucił odwołanie wnoszących odwołanie (obecnych skarżących) jako oczywiście niedopuszczalne. Trybunał wskazał w szczególności, że wnoszące odwołanie (obecne skarżące) mogłyby w stosownym przypadku podnieść zarzuty i argumenty oddalone przez Sąd w wyroku z dnia 11 lipca 2019 r., CCPL i in./Komisja (T‑522/15, niepublikowanym, EU:T:2019:500), w ramach ewentualnej nowej skargi na decyzję, która zostałaby wydana w następstwie stwierdzenia przez Sąd nieważności spornej decyzji (postanowienie z dnia 20 stycznia 2021 r., CCPL i in./Komisja, C‑706/19 P, niepublikowane, EU:C:2021:45, pkt 26).
15 Postanowieniem z dnia 22 lipca 2021 r., CCPL i in./Komisja (T‑130/21 R, niepublikowanym, EU:T:2021:488), prezes Sądu oddalił wniosek skarżących o zastosowanie środka tymczasowego w postaci zawieszenia wykonania zaskarżonej decyzji, zaś rozstrzygnięcie o kosztach miało nastąpić w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
Żądania stron
16 Skarżące wnoszą do Sądu o:
– uchylenie grzywien nałożonych na nie w zaskarżonej decyzji;
– tytułem żądania ewentualnego – obniżenie kwoty wspomnianych grzywien;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
17 Komisja wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi,
– obciążenie skarżących kosztami postępowania.
Co do prawa
18 Na poparcie swojej skargi skarżące podnoszą trzy zarzuty.
19 Zarzut pierwszy dotyczy w istocie naruszenia obowiązku uzasadnienia i naruszenia art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003. Zarzut drugi dotyczy naruszenia zasad proporcjonalności i równego traktowania. Zarzut trzeci dotyczy w istocie naruszenia obowiązku uzasadnienia i oczywistych błędów w ocenie polegających na nieuwzględnieniu przez Komisję danych dostarczonych przez grupę CCPL na poparcie braku jej zdolności płatniczej.
W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego w istocie naruszenia obowiązku uzasadnienia i naruszenia art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003
20 Zarzut ten dzieli się na dwie części, z których pierwsza dotyczy niewystarczającego uzasadnienia w odniesieniu do odpowiedzialności spółki dominującej grupy CCPL z tytułu zachowania spółek należących do grupy CCPL, zaś druga – naruszenia art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 polegającego na tym, że Komisja błędnie oparła się na domniemaniu, zgodnie z którym CCPL wywierał decydujący wpływ na spółki należące do grupy CCPL.
W przedmiocie części pierwszej zarzutu pierwszego, dotyczącej niewystarczającego uzasadnienia odpowiedzialności spółki dominującej grupy CCPL z tytułu zachowania spółek z tej grupy
21 Skarżące utrzymują, że zaskarżona decyzja jest niewystarczająco uzasadniona, ponieważ nie wskazuje powodów, dla których odpowiedzialność za zachowanie Coopbox Group i Coopbox Eastern została przypisana CCPL.
22 Komisja podważa tę argumentację.
23 Należy przypomnieć, że uzasadnienie wymagane przez art. 296 TFUE powinno przedstawiać w sposób zrozumiały i jednoznaczny rozumowanie instytucji, która jest autorem aktu, w taki sposób, aby umożliwić zainteresowanym zapoznanie się z powodami podjęcia środka celem obrony ich praw, a sądowi Unii – przeprowadzenie kontroli (zob. wyrok z dnia 18 września 2003 r., Volkswagen/Komisja, C‑338/00 P, EU:C:2003:473, pkt 124 i przytoczone tam orzecznictwo).
24 Ponadto w sytuacji gdy pierwotna decyzja Komisji została zmieniona decyzją, która wyraźnie przewiduje, że stanowi decyzję zmieniającą ową decyzję, postępowanie w sprawie wydania decyzji zmieniającej stanowi ciąg dalszy postępowania, które doprowadziło do wydania decyzji pierwotnej (zob. podobnie wyrok z dnia 6 lipca 2017 r., Toshiba/Komisja, C‑180/16 P, EU:C:2017:520, pkt 22).
25 W tych okolicznościach uzasadnienie decyzji pierwotnej może zostać uwzględnione w celu dokonania oceny zgodności z prawem decyzji zmieniającej, o ile wyrok stwierdzający nieważność nie dotyczy go i nie jest ono sprzeczne z brzmieniem decyzji zmieniającej (zob. podobnie wyrok z dnia 19 stycznia 2016 r., Toshiba/Komisja, T‑404/12, EU:T:2016:18, pkt 95).
26 W niniejszym przypadku z tytułu i treści zaskarżonej decyzji wyraźnie wynika, że stanowi ona decyzję zmieniającą decyzję z 2015 r. w zakresie dotyczącym grzywien nałożonych na skarżące.
27 Artykuł 1 zaskarżonej decyzji nakłada zatem na skarżące grzywny za naruszenia, o których mowa w art. 1 decyzji z 2015 r.
28 Ponadto nie zostało podniesione, że wyrok z dnia 11 lipca 2019 r., CCPL i in./Komisja (T‑522/15, niepublikowany, EU:T:2019:500), ma wpływ na elementy decyzji z 2015 r. inne niż te dotyczące zdolności płatniczej skarżących lub że decyzja z 2015 r. jest sprzeczna z zaskarżoną decyzją w odniesieniu do odpowiedzialności CCPL za naruszenia popełnione przez spółki z grupy CCPL, która to odpowiedzialność jest przedmiotem rozpatrywanego zarzutu.
29 Wynika z tego, że zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 25 powyżej uzasadnienie zaskarżonej decyzji należy odczytywać w świetle decyzji z 2015 r. w odniesieniu do odpowiedzialności CCPL za naruszenia popełnione przez spółki z grupy CCPL.
30 W motywie 848 decyzji z 2015 r. Komisja stwierdziła, że CCPL był spółką wiodącą grupy CCPL przez cały czas trwania rozpatrywanych naruszeń i że jego bezpośredni lub pośredni udział w jednym lub kilku podmiotach, w tym Coopbox Group, które bezpośrednio uczestniczyły w naruszeniu, wynosił 100% do dnia 18 kwietnia 2006 r., a następnie 93,864% pomiędzy dniem 18 kwietnia 2006 r. a zakończeniem tych naruszeń.
31 W motywie 849 decyzji z 2015 r. Komisja uznała, że udział wynoszący 93,864% był wystarczający, aby domniemywać, że spółka dominująca wywierała decydujący wpływ na zachowanie swojej spółki zależnej. Komisja wyjaśniła również, że choć domniemanie decydującego wpływu było dla niej wystarczające, aby stwierdzić odpowiedzialności odnośnych podmiotów, domniemanie to zostało wzmocnione analizą powiązań prawnych, personalnych i gospodarczych istniejących pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład odnośnego przedsiębiorstwa, przeprowadzoną w motywach 850–855 tejże decyzji.
32 Elementy te umożliwiają zaś skarżącym zrozumienie oceny, która doprowadziła Komisję do obciążenia CCPL odpowiedzialnością z tytułu naruszeń popełnionych przez spółki należące do grupy CCPL, a Sądowi – dokonanie kontroli zasadności tych powodów.
33 Argument skarżących dotyczący niewystarczającego uzasadnienia zaskarżonej decyzji w odniesieniu do odpowiedzialności CCPL z tytułu naruszeń popełnionych przez spółki należące do grupy CCPL należy zatem oddalić.
W przedmiocie części drugiej zarzutu pierwszego, dotyczącej naruszenia art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 polegającego na tym, że Komisja błędnie oparła się na domniemaniu, zgodnie z którym CCPL wywierał decydujący wpływ na spółki należące do grupy CCPL
34 Skarżące uważają w istocie, że zaskarżona decyzja jest obarczona naruszeniami prawa i oczywistym błędem w ocenie polegającym na tym, że w celu zastosowania art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 Komisja oparła się na domniemaniu, zgodnie z którym CCPL wywierał decydujący wpływ na spółki należące do grupy CCPL.
35 Komisja podważa tę argumentację.
36 Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 Komisja może, w drodze decyzji, nałożyć grzywny na przedsiębiorstwa lub na związki przedsiębiorstw, jeżeli umyślnie lub w wyniku niedbalstwa naruszają one postanowienia art. 101 TFUE.
37 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pojęcie przedsiębiorstwa obejmuje każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą, niezależnie od jego statusu prawnego i sposobu finansowania. W tym względzie Trybunał wyjaśnił, po pierwsze, że w tym kontekście pojęcie przedsiębiorstwa należy rozumieć jako oznaczające jednostkę gospodarczą, nawet jeśli z prawnego punktu widzenia jednostka ta składa się z kilku osób fizycznych lub prawnych, a po drugie, że jeżeli taki podmiot gospodarczy narusza zasady konkurencji, to musi – zgodnie z zasadą odpowiedzialności osobistej – odpowiedzieć za to naruszenie (zob. wyrok z dnia 29 września 2011 r., Elf Aquitaine/Komisja, C‑521/09 P, EU:C:2011:620, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo).
38 Ponadto zachowanie spółki zależnej może być przypisane spółce dominującej w szczególności wówczas, gdy pomimo posiadania odrębnej osobowości prawnej nie określa ona w sposób autonomiczny swojego zachowania rynkowego, lecz stosuje zasadniczo instrukcje dawane jej przez spółkę dominującą z uwagi głównie na więzy gospodarcze, organizacyjne i prawne łączące oba te podmioty prawa (zob. wyrok z dnia 27 stycznia 2021 r., The Goldman Sachs Group/Komisja, C‑595/18 P, EU:C:2021:73, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo).
39 Z utrwalonego orzecznictwa wynika również, że w szczególnym przypadku, gdy spółka dominująca posiada bezpośrednio lub pośrednio cały albo prawie cały kapitał zakładowy spółki zależnej, która dopuściła się naruszenia reguł konkurencji, po pierwsze, ta spółka dominująca może wywierać decydujący wpływ na zachowanie swej spółki zależnej i, po drugie, istnieje wzruszalne domniemanie, że owa spółka dominująca rzeczywiście wywiera taki wpływ. W tych okolicznościach dla domniemania, że spółka dominująca rzeczywiście wywiera decydujący wpływ na politykę handlową tej spółki zależnej, wystarczy, że Komisja wykaże, iż cały lub prawie cały kapitał zakładowy spółki zależnej znajduje się w posiadaniu spółki dominującej. Komisja będzie mogła następnie uznać spółkę dominującą za solidarnie odpowiedzialną za zapłatę grzywny nałożonej na jej spółkę zależną, chyba że owa spółka dominująca, na której spoczywa ciężar obalenia tego domniemania, przedstawi wystarczające dowody pozwalające wykazać, że jej spółka zależna zachowuje się na rynku w sposób autonomiczny (zob. wyrok z dnia 27 stycznia 2021 r., The Goldman Sachs Group/Komisja, C‑595/18 P, EU:C:2021:73, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo).
40 Domniemanie takie, o ile nie zostanie obalone, oznacza zatem, że rzeczywiste wywieranie decydującego wpływu przez spółkę dominującą na jej spółkę zależną uważa się za wykazane i że pozwala to Komisji oprzeć się na uznaniu tej pierwszej za odpowiedzialną za zachowanie drugiej spółki bez konieczności przedstawienia jakiegokolwiek dodatkowego dowodu. Zastosowanie domniemania rzeczywistego wywierania decydującego wpływu nie jest zatem uzależnione od przedstawienia dodatkowych poszlak rzeczywistego wywierania wpływu przez spółkę dominującą (zob. wyrok z dnia 27 stycznia 2021 r., The Goldman Sachs Group/Komisja, C‑595/18 P, EU:C:2021:73, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo).
41 Co więcej, Komisja nie jest w żaden sposób zobowiązana do oparcia się wyłącznie na tym domniemaniu. Nic bowiem nie stoi na przeszkodzie temu, aby instytucja ta wykazała rzeczywiste wywieranie przez spółkę dominującą decydującego wpływu na spółkę zależną innymi dowodami lub poprzez połączenie takich dowodów ze wspomnianym domniemaniem (zob. wyrok z dnia 27 stycznia 2021 r., The Goldman Sachs Group/Komisja, C‑595/18 P, EU:C:2021:73, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo).
42 W niniejszym przypadku należy przypomnieć, że w motywie 846 decyzji z 2015 r. Komisja wskazała, iż aby przypisać CCPL jako spółce dominującej odpowiedzialność za omawiane naruszenia, wykorzystała domniemanie odpowiedzialności, zgodnie z którym CCPL wywierał decydujący wpływ w okresie (lub okresach), w których co najmniej jeden podmiot bezpośrednio zaangażowany w naruszenie był całkowicie (lub prawie całkowicie) kontrolowany przez ową spółkę dominującą.
43 Jak przypomniano w pkt 30 i 31 powyżej, w decyzji z 2015 r. Komisja stwierdziła, że CCPL był spółką wiodącą grupy CCPL przez cały okres trwania naruszeń i że jego bezpośredni lub pośredni udział w jednym lub kilku podmiotach z tej grupy bezpośrednio uczestniczących w naruszeniu był wystarczający, aby domniemywać, że wywierał on decydujący wpływ na zachowanie swojej spółki zależnej. Komisja wyjaśniła również, że choć domniemanie decydującego wpływu było dla niej wystarczające, aby stwierdzić odpowiedzialności odnośnych podmiotów, domniemanie to zostało wzmocnione analizą powiązań prawnych, osobowych i gospodarczych istniejących pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład odnośnego przedsiębiorstwa.
44 Wśród elementów wskazujących na powiązania prawne, personalne i gospodarcze istniejące pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład danego przedsiębiorstwa Komisja wskazała w szczególności, że CCPL mógł mianować wszystkich członków zarządu, a także oddelegowanego członka zarządu CCPL SpA, że CCPL zatwierdzał budżet CCPL SpA i określał odpowiedzialność członków zarządu, że zarząd CCPL posiadał szersze uprawnienia w zakresie zwykłego zarządu przedsiębiorstwem i wyznaczał prezesa, do którego należy zapewnienie strategicznego kierunku działania spółki i czuwanie nad prawidłowym wykonaniem decyzji zarządu, że porozumienie akcjonariuszy wyraźnie stwierdzało, iż CCPL posiada pakiet kontrolny w CCPL SpA, że akcjonariuszom mniejszościowym nie przysługiwały żadne szczególne prawa i że pozostałe 6,14% kapitału CCPL SpA znajdowało się w posiadaniu samych akcjonariuszy będących właścicielami CCPL. Wskazała ona również, że ten sam model biznesowy miał zastosowanie w przypadku Coopbox Group.
45 W związku z tym w art. 1.1 decyzji z 2015 r. Komisja uznała, że Coopbox Group i CCPL naruszyły art. 101 TFUE, uczestnicząc w okresie od dnia 18 czerwca 2002 r. do dnia 17 grudnia 2007 r. w jednolitym i ciągłym naruszeniu składającym się z kilku odrębnych naruszeń, dotyczącym tacek polistyrenowych przeznaczonych dla sektora opakowań spożywczych do sprzedaży detalicznej i obejmujących terytorium Włoch.
46 W art. 1.4 decyzji z 2015 r. Komisja uznała, że CCPL od dnia 8 grudnia 2004 r. do dnia 24 września 2007 r., a Coopbox Eastern od dnia 5 listopada 2004 r. do dnia 24 września 2007 r. naruszyły art. 101 TFUE, uczestnicząc w jednolitym i ciągłym naruszeniu składającym się z kilku odrębnych naruszeń, dotyczącym tacek polistyrenowych przeznaczonych dla sektora opakowań spożywczych do sprzedaży detalicznej i obejmującym terytorium Republiki Czeskiej, Węgier, Polski i Słowacji.
47 Na tej podstawie w art. 1 zaskarżonej decyzji Komisja nałożyła za naruszenie, o którym mowa w art. 1.1 decyzji z 2015 r., grzywnę w wysokości 4 627 000 EUR solidarnie na Coopbox Group i na CCPL, za naruszenie, o którym mowa w art. 1.2 decyzji z 2015 r., grzywnę w wysokości 4 010 000 EUR na CCPL, zaś za naruszenie, o którym mowa w art. 1.4 decyzji z 2015 r., grzywnę w wysokości 789 000 EUR solidarnie na Coopbox Eastern i na CCPL, a także grzywnę w wysokości 15 000 EUR na Coopbox Eastern.
48 Komisja uznała więc CCPL za odpowiedzialny przez cały okres trwania naruszeń, w szczególności ze względu na jego bezpośredni lub pośredni udział w jednym lub kilku podmiotach należących do grupy CCPL.
49 W pierwszej kolejności skarżące podnoszą, że Komisja naruszyła prawo poprzez przypisanie CCPL praktyk stosowanych przez Coopbox Group i przez Coopbox Eastern, będące w posiadaniu CCPL za pośrednictwem CCPL SpA, nie stwierdzając naruszenia w odniesieniu do CCPL SpA.
50 Jednakże z utrwalonego orzecznictwa przypomnianego w pkt 38 powyżej wynika, że zachowanie spółki zależnej może być przypisane spółce dominującej w szczególności wówczas, gdy pomimo posiadania odrębnej osobowości prawnej nie określa ona w sposób autonomiczny swojego zachowania rynkowego, lecz stosuje zasadniczo instrukcje dawane jej przez spółkę dominującą z uwagi głównie na więzy gospodarcze, organizacyjne i prawne łączące oba te podmioty prawa.
51 W tego rodzaju sytuacji, gdy spółka dominująca i jej spółka zależna są częścią tej samej jednostki gospodarczej, a zatem tworzą jedno przedsiębiorstwo w rozumieniu 101 TFUE, Komisja może skierować decyzję nakładającą grzywny do spółki dominującej bez konieczności ustalania jej bezpośredniego zaangażowania w naruszenie (zob. wyrok z dnia 29 września 2011 r., Elf Aquitaine/Komisja, C‑521/09 P, EU:C:2011:620, pkt 55 i przytoczone tam orzecznictwo). Innymi słowy, Komisja jest zaś uprawniona do skierowania decyzji nakładającej grzywny na spółkę dominującą danej grupy przedsiębiorstw nie ze względu na okoliczność, iż spółka dominująca nakłaniała swoją spółkę zależną do popełnienia naruszenia ani tym bardziej z uwagi na udział spółki dominującej w naruszeniu, ale ze względu na to, że stanowią one jedno przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 101 TFUE (wyrok z dnia 29 września 2011 r., Elf Aquitaine/Komisja, C‑521/09 P, EU:C:2011:620, pkt 88).
52 Ponadto zgodnie z orzecznictwem domniemanie, o którym mowa w pkt 39 powyżej, znajduje zastosowanie również wtedy, gdy spółka dominująca posiada kapitał swojej spółki zależnej nie bezpośrednio, lecz za pośrednictwem innych spółek (zob. podobnie wyroki: z dnia 20 stycznia 2011 r., General Química i in./Komisja, C‑90/09 P, EU:C:2011:21, pkt 86; z dnia 8 maja 2013 r., Eni/Komisja, C‑508/11 P, EU:C:2013:289, pkt 48, 49; z dnia 15 lipca 2015 r., GEA Group/Komisja, T‑45/10, niepublikowany, EU:T:2015:507, pkt 142).
53 Z orzecznictwa wynika zatem, że Komisja może przypisać spółce dominującej odpowiedzialność za zachowanie spółek zależnych znajdujących się w pośrednim posiadaniu tej spółki, nawet bez stwierdzenia naruszenia w odniesieniu do spółek pośredniczących.
54 Okoliczność, że posiadanie owych spółek zależnych ma miejsce za pośrednictwem spółki, której nie jest zarzucane żadne naruszenie, nie podważa bowiem domniemania rzeczywistego wywierania przez spółkę dominującą, ze względu na jej pośredni udział w tych spółkach zależnych, decydującego wpływu na zachowanie rzeczonych spółek zależnych.
55 Z orzecznictwa przypomnianego w pkt 37 powyżej wynika również, że jednostka gospodarcza złożona z kilku osób fizycznych lub prawnych, która narusza reguły konkurencji, musi – zgodnie z zasadą odpowiedzialności osobistej – odpowiedzieć za to naruszenie.
56 Wbrew temu, co twierdzą skarżące, nie można zatem uznać, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem zasady odpowiedzialności osobistej ze względu na to, iż CCPL został uznany za odpowiedzialny za naruszenie, którego nie popełnił i które nie zostało przypisane podmiotowi, za którego pośrednictwem posiadał on podmiot, który popełnił naruszenie.
57 W konsekwencji zaskarżona decyzja nie jest obarczona naruszeniem prawa polegającym na tym, że Komisja przypisała CCPL praktyki stosowane przez Coopbox Group i przez Coopbox Eastern, będące w posiadaniu CCPL za pośrednictwem CCPL SpA, nie stwierdzając naruszenia w odniesieniu do CCPL SpA.
58 W drugiej kolejności skarżące podnoszą, że domniemanie odpowiedzialności CCPL za działania spółek należących do grupy CCPL nie miało zastosowania, ponieważ CCPL posiadał jedynie 93,864% udziału w CCPL SpA od dnia 18 kwietnia 2006 r. do końca okresu naruszenia.
59 Jednakże spółka dominująca, która posiada prawie cały kapitał swojej spółki zależnej, znajduje się co do zasady w sytuacji analogicznej do sytuacji wyłącznego właściciela w zakresie dotyczącym jego możliwości wywierania decydującego wpływu na zachowanie swojej spółki zależnej ze względu na więzy gospodarcze, organizacyjne i prawne łączące go z tą spółką zależną. W konsekwencji Komisja jest uprawniona do zastosowania do tej sytuacji tego samego wymogu dowodowego, czyli przyjęcia domniemania, zgodnie z którym wspomniana spółka dominująca rzeczywiście korzysta z możliwości wywierania decydującego wpływu na zachowanie swojej spółki zależnej. Nie jest wszakże wykluczone, że w niektórych przypadkach wspólnicy mniejszościowi mogą dysponować wobec spółki zależnej uprawnieniami pozwalającymi na zakwestionowanie wyżej opisanej analogii.
60 Jednakże, po pierwsze, ze względu na swój udział wynoszący 93,864% w kapitale CCPL SpA, CCPL posiadał w okresie od 18 kwietnia 2006 r. do końca okresu naruszenia prawie cały kapitał CCPL SpA. Po drugie, skarżące nie twierdzą, a tym bardziej nie wykazują, że wspólnicy mniejszościowi dysponowali względem CCPL SpA prawami pozwalającymi podważyć domniemanie rzeczywistego wywierania przez CCPL decydującego wpływu na zachowanie tej spółki zależnej.
61 Jak z tego wynika, zaskarżona decyzja nie jest obarczona błędem co do prawa polegającym na tym, że Komisja posłużyła się domniemaniem odpowiedzialności CCPL za zachowanie spółek należących do grupy CCPL w okresie, w którym CCPL posiadał jedynie 93,864% udziałów w CCPL SpA.
62 W trzeciej kolejności należy oddalić argument, zgodnie z którym Komisja nie mogła posłużyć się domniemaniem odpowiedzialności CCPL za zachowanie spółek grupy CCPL, ponieważ w chwili wydania decyzji z 2015 r. udział CCPL w kapitale CCPL SpA został jeszcze obniżony do około 90%.
63 Zastosowanie domniemania pozwalającego na przypisanie spółce dominującej zachowania spółki zależnej oznacza bowiem, że odpowiedzialność spółki dominującej wynika z zachowania jej spółki zależnej w okresie, w którym naruszenie zostało popełnione, tak iż wielkość udziału spółki dominującej w spółce zależnej w chwili wydania decyzji stwierdzającej naruszenie jest pozbawiona znaczenia.
64 W czwartej kolejności, po pierwsze, skarżące podnoszą, że do Komisji należało wykazanie rzeczywistego wywierania przez CCPL decydującego wpływu na spółki należące do grupy CCPL, ponieważ oparła się ona jednocześnie na domniemaniu rzeczywistego wywierania decydującego wpływu i na zbiorze dowodów.
65 Niemniej jednak wystarczy stwierdzić, że – jak wynika z orzecznictwa przypomnianego w pkt 40 powyżej – zastosowanie domniemania rzeczywistego wywierania decydującego wpływu nie jest uzależnione od przedstawienia dodatkowych poszlak dotyczących rzeczywistego wywierania wpływu przez spółkę dominującą.
66 Z orzecznictwa przypomnianego w pkt 41 powyżej wynika również, że nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby Komisja wykazała, iż spółka dominująca rzeczywiście wywierała wpływ na swą spółkę zależną, na podstawie innych dowodów lub też na podstawie połączenia takich dowodów z tym domniemaniem.
67 Zatem wbrew temu, co twierdzą skarżące, okoliczność, że Komisja wskazała na różne dowody mające na celu wzmocnienie stwierdzenia istnienia decydującego wpływu CCPL na spółki grupy CCPL, nie nakłada na nią większego ciężaru dowodu, niż gdyby ograniczyła się ona do skorzystania z domniemania rzeczywistego wywierania decydującego wpływu.
68 Po drugie, skarżące uważają, że Komisja popełniła oczywisty błąd w ocenie polegający na tym, że domniemanie rzeczywistego wywierania decydującego wpływu powinno zostać obalone, ponieważ CCPL nie wywierał rzeczywiście decydującego wpływu na spółki należące do grupy CCPL, nie tylko w odniesieniu do okresu, w którym posiadał cały kapitał zakładowy należących do grupy CCPL podmiotów uczestniczących w naruszeniu, ale również wtedy, gdy udział CCPL był mniejszy niż 100%.
69 Na poparcie tego argumentu skarżące wskazują, że CCPL zaprzestał wszelkiej działalności w zakresie zarządzania w sektorze opakowań żywnościowych i dał spółkom należącym do grupy CCPL odpowiedzialnym za ten sektor całkowitą niezależność w dziedzinie produkcji i w zakresie handlu, przemysłu i zarządzania. Wskazują one również w istocie, że oddelegowany członek zarządu Coopbox Group określa w pełni niezależnie politykę zarządzania handlowego i strategicznego spółki.
70 Ponadto skarżące twierdzą, że CCPL jest spółdzielnią działającą głównie jako akcjonariusz i posiadającą udziały w spółkach operacyjnych za pośrednictwem CCPL SpA, której rola subholdingu nie wiąże się z jakimkolwiek uczestnictwem w operacyjnym i bieżącym zarządzaniu kontrolowanymi przez nią spółkami, oraz że CCPL nie odgrywa żadnej czynnej roli w bieżącym zarządzaniu spółkami należącymi do grupy CCPL.
71 Ponadto skarżące podkreślają, że CCPL był spółką wiodącą grupy przedsiębiorstw prowadzących działalność w sześciu różnych sektorach działalności, że ani Coopbox Group, ani żadna z innych spółek uczestniczących w spornych naruszeniach nigdy nie poinformowały CCPL o bezprawnych działaniach ani nie działały z jego uprzednim pozwoleniem.
72 Skarżące utrzymują również, że żaden z trzech członków zarządu CCPL, którzy byli jednocześnie członkami zarządu spółek należących do grupy CCPL, nie pełnił funkcji operacyjnej w ramach tych spółek i nie uczestniczył, bezpośrednio lub pośrednio, w spotkaniach z konkurencyjnymi przedsiębiorstwami.
73 W tym względzie należy przypomnieć, po pierwsze, że w celu obalenia domniemania decydującego wpływu do spółki dominującej należy – w ramach skarg przeciwko decyzji Komisji – poddać pod ocenę sądu Unii wszelkie okoliczności dotyczące powiązań organizacyjnych, gospodarczych i prawnych pomiędzy nią samą a spółką zależną, które mogą świadczyć o tym, że te spółki nie stanowią jednej jednostki gospodarczej (zob. wyrok z dnia 16 czerwca 2016 r., Evonik Degussa i AlzChem/Komisja, C‑155/14 P, EU:C:2016:446, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo).
74 Ponadto z utrwalonego orzecznictwa wynika, że niezależność operacyjna sama w sobie nie dowodzi, że spółka zależna określa swoje zachowanie na rynku w sposób niezależny od spółki dominującej. Podział zadań między spółkami zależnymi i ich spółkami dominującymi, a zwłaszcza powierzanie zarządzania działalnością operacyjną lokalnemu kierownictwu spółki zależnej, jest normalną praktyką przedsiębiorstw dużego rozmiaru, składających się z wielu spółek zależnych pozostających ostatecznie w posiadaniu tej samej spółki wiodącej (zob. podobnie wyrok z dnia 11 lipca 2014 r., RWE i RWE Dea/Komisja, T‑543/08, EU:T:2014:627, pkt 49 i przytoczone tam orzecznictwo).
75 Ponadto okoliczność, że CCPL nie dawał wytycznych CCPL SpA, Coopbox Group ani Coopbox Eastern w odniesieniu do przedmiotowych karteli, ani nawet że nie wiedział o tych kartelach, nie może jako taka, zgodnie z orzecznictwem, obalić domniemania decydującego wpływu (zob. podobnie wyrok z dnia 14 września 2016 r., Ori Martin i SLM/Komisja, C‑490/15 P i C‑505/15 P, niepublikowany, EU:C:2016:678, pkt 59, 60).
76 Wynika z tego, że – niepoparte zresztą żadnymi dowodami – twierdzenia, zgodnie z którymi CCPL zaprzestał wszelkiej działalności w zakresie zarządzania w sektorze opakowań żywnościowych i dał spółkom należącym do grupy CCPL odpowiedzialnym za ten sektor całkowitą niezależność, zaś on lub CCPL SpA nie odgrywają żadnej czynnej roli w bieżącym zarządzaniu Coopbox Group i Coopbox Eastern, nie mogą obalić domniemania rzeczywistego wywierania decydującego wpływu.
77 Po drugie, należy przypomnieć, że sądy Unii uważają, iż reprezentacja spółki dominującej w organach zarządzających spółki zależnej stanowi istotny dowód świadczący o prowadzeniu skutecznej kontroli jej polityki handlowej (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Socitrel i Companhia Previdente/Komisja, T‑413/10 i T‑414/10, EU:T:2015:500, pkt 213 i przytoczone tam orzecznictwo).
78 Argumenty skarżących dotyczące braku roli operacyjnej trzech członków zarządu CCPL, którzy jednocześnie byli członkami zarządu spółek należących do grupy CCPL, należy zatem oddalić.
79 Z tego samego powodu należy również oddalić argument, zgodnie z którym żaden z dokumentów włączonych do akt niniejszego postępowania nie zawiera danych dotyczących zaangażowania tych członków zarządu CCPL w działalność w zakresie zarządzania którąkolwiek ze spółek należących do grupy CCPL.
80 Po trzecie, skoro spółce dominującej można przypisać odpowiedzialność za naruszenie popełnione przez jej spółkę zależną nawet w przypadku istnienia w ramach grupy dużej liczby spółek operacyjnych (zob. wyrok z dnia 27 września 2012 r., Shell Petroleum i in./Komisja, T‑343/06, EU:T:2012:478, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo), okoliczność, że CCPL był spółką wiodącą grupy przedsiębiorstw prowadzących działalność w sześciu różnych sektorach działalności, nie stoi na przeszkodzie przypisaniu mu naruszeń Coopbox Group i Coopbox Eastern.
81 W świetle powyższego dowody przedstawione przez skarżące nie wystarczają, jako takie, do obalenia zastosowanego przez Komisję domniemania, zgodnie z którym CCPL wywierał decydujący wpływ na spółki należące do grupy CCPL.
82 W konsekwencji część druga zarzutu pierwszego jest bezzasadna i zarzut pierwszy należy oddalić.
W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia zasad proporcjonalności i równego traktowania
83 Zdaniem skarżących zaskarżona decyzja jest w istocie sprzeczna z zasadami proporcjonalności, słuszności, indywidualizacji i stopniowania grzywien, racjonalności i równego traktowania, ponieważ Komisja zastosowała oddzielnie, w odniesieniu do każdego naruszenia, pułap wynoszący 10% obrotu ustalony w art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 oraz ponieważ ta metoda zastosowania pułapu wynoszącego 10% obrotu doprowadziła Komisję do nałożenia na nie grzywien znacznie wyższych od grzywien nałożonych na pozostałe odnośne przedsiębiorstwa.
84 Komisja podważa tę argumentację.
85 W tym względzie w pierwszej kolejności, jeśli chodzi o zastosowanie w zaskarżonej decyzji dziesięcioprocentowego pułapu oddzielnie dla każdego naruszenia, należy przypomnieć, że zgodnie z art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 grzywna nie przekroczy 10% łącznego obrotu uzyskanego w poprzedzającym roku obrotowym.
86 Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zakwalifikowanie niektórych bezprawnych działań jako jednego i tego samego naruszenia lub jako wielu odrębnych naruszeń ma co do zasady wpływ na sankcję, jaka może zostać nałożona, ponieważ stwierdzenie wielu odrębnych naruszeń może powodować nałożenie wielu odrębnych grzywien mieszczących się za każdym razem w granicach określonych w art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003, czyli z poszanowaniem pułapu wynoszącego 10% obrotu uzyskanego w roku obrotowym poprzedzającym wydanie decyzji (zob. wyrok z dnia 6 lutego 2014 r., AC-Treuhand/Komisja, T‑27/10, EU:T:2014:59, pkt 230 i przytoczone tam orzecznictwo).
87 Komisja może także stwierdzić w jednej decyzji dwa odrębne naruszenia i nałożyć dwie grzywny, których łączna kwota przekracza dziesięcioprocentowy pułap ustalony w art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003, pod warunkiem że kwota każdej grzywny nie przekracza wspomnianego pułapu. Przy stosowaniu wspomnianego dziesięcioprocentowego pułapu jest bowiem obojętne, czy różne naruszenia reguł konkurencji Unii są karane w ramach jednego postępowania, czy też w ramach odrębnych postępowań prowadzonych w różnym czasie, ponieważ górna granica 10% stosuje się do każdego naruszenia art. 101 TFUE (wyrok z dnia 6 lutego 2014 r., AC-Treuhand/Komisja T‑27/10, EU:T:2014:59, pkt 231, 232).
88 Skoro zastosowanie dziesięcioprocentowego pułapu oddzielnie dla każdego naruszenia jest zgodne z art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 stosownie do jego wykładni dokonanej w orzecznictwie, ten argument skarżących nie pozwala wykazać, że zaskarżona decyzja jest sprzeczna z zasadami proporcjonalności, słuszności, indywidualizacji i stopniowania grzywny, racjonalności i równego traktowania.
89 Co się tyczy w drugiej kolejności proporcjonalnego stosunku pomiędzy grzywną nałożoną na skarżące a ich całkowitym obrotem, który to stosunek jest znacznie wyższy niż stosunek między grzywnami nałożonymi na inne odnośne przedsiębiorstwa a ich całkowitym obrotem, to należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem nie jest sprzeczne z zasadami proporcjonalności i równego traktowania, że przy zastosowaniu metody obliczania grzywien przewidzianej w wytycznych z 2006 r. na przedsiębiorstwo zostaje nałożona grzywna, której proporcjonalny stosunek do jego całkowitego obrotu jest wyższy niż w wypadku grzywien nałożonych odpowiednio na każde z pozostałych przedsiębiorstw. We wskazaną metodę obliczania, która nie jest oparta na całkowitym obrocie zainteresowanych przedsiębiorstw, wpisane jest bowiem wystąpienie różnic między przedsiębiorstwami w zakresie stosunku między wielkością obrotu a kwotą grzywien, jakie zostały na nie nałożone (zob. podobnie wyrok z dnia 7 września 2016 r., Pilkington Group i in./Komisja, C‑101/15 P, EU:C:2016:631, pkt 64).
90 Z utrwalonego orzecznictwa wynika również, że przy ustalaniu kwoty grzywien Komisja nie ma obowiązku zapewnienia, w przypadku gdy grzywny zostają nałożone na kilka przedsiębiorstw uczestniczących w tym samym naruszeniu, aby ostateczne kwoty grzywien dla tych przedsiębiorstw odzwierciedlały różnice pomiędzy nimi ze względu na ich całkowity obrót (zob. wyrok z dnia 7 września 2016 r., Pilkington Group i in./Komisja, C‑101/15 P, EU:C:2016:631, pkt 65 i przytoczone tam orzecznictwo).
91 Co się tyczy domniemanego naruszenia zasady równego traktowania podnoszonego przez skarżące, należy wskazać, że różnica procentowego stosunku grzywny do łącznego obrotu odnośnych przedsiębiorstw nie może sama w sobie stanowić wystarczającego uzasadnienia dla odstąpienia przez Komisję od metody obliczania, którą sama ustanowiła. Sprowadzałoby się to bowiem do uprzywilejowania niektórych przedsiębiorstw w oparciu o kryteria pozbawione znaczenia z punktu widzenia wagi i czasu trwania naruszenia. Tymczasem przy ustalaniu kwoty grzywny nie można poprzez stosowanie różnych metod obliczeniowych dopuszczać się dyskryminacji pomiędzy przedsiębiorstwami, które wzięły udział w porozumieniu lub w uzgodnionej praktyce sprzecznych z art. 101 ust. 1 TFUE (zob. podobnie wyrok z dnia 7 września 2016 r., Pilkington Group i in./Komisja, C‑101/15 P, EU:C:2016:631, pkt 66 i przytoczone tam orzecznictwo).
92 Istnienie podnoszonych różnic pomiędzy z jednej strony stosunkiem grzywien nałożonych na skarżące do ich łącznego obrotu, a z drugiej strony stosunkiem grzywien nałożonych na inne odnośne przedsiębiorstwa do ich obrotu nie może zatem świadczyć o tym, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem zasad proporcjonalności i równego traktowania.
93 Ponadto w odniesieniu do argumentu, jakoby niska kwota grzywny nałożonej na spółki należące do grupy Vitembal w decyzji z 2015 r. świadczyła o tym, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem zasady równego traktowania, należy przypomnieć, że zasada równego traktowania wymaga, by porównywalne sytuacje nie były traktowane w odmienny sposób, a sytuacje odmienne nie były traktowane w sposób jednakowy, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione (wyrok z dnia 12 listopada 2014 r., Guardian Industries i Guardian Europe/Komisja, C‑580/12 P, EU:C:2014:2363, pkt 51).
94 W tym względzie należy wskazać, że skarżące nie twierdzą, iż Komisja zastosowała różne metody obliczania wobec odnośnych przedsiębiorstw. Jedyny dowód przedstawiony przez skarżące, który dotyczy łącznej kwoty grzywien nałożonych na zainteresowane podmioty w stosunku do ich odpowiedniego łącznego obrotu, jest bowiem, jak wskazano w pkt 92 powyżej, niewystarczający do wykazania zarzucanej dyskryminacji. Ponieważ skarżące nie przedstawiły żadnego innego dowodu dotyczącego okoliczności faktycznych i prawnych, które Komisja wzięła pod uwagę przy obliczaniu kwoty grzywien, należy stwierdzić, że nie wykazały one, iż sytuacja finansowa innych zainteresowanych spółek, w szczególności spółek należących do grupy Vitembal, była porównywalna z ich własną sytuacją, wobec czego zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 93 powyżej ich argument należy oddalić.
95 W świetle powyższego argumenty skarżących nie wykazują, że Komisja naruszyła prawo, stosując w odniesieniu do każdego naruszenia oddzielnie pułap 10% obrotu ustalony w art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003.
96 Zarzut drugi należy zatem oddalić.
W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego w istocie braku uzasadnienia i oczywistych błędów w ocenie zdolności płatniczej skarżących
97 Skarżące podnoszą niewystarczające uzasadnienie dokonanej przez Komisję oceny dotyczącej ich zdolności płatniczej i zarzucają Komisji oczywiste błędy w ocenie tej zdolności płatniczej.
98 Komisja podważa tę argumentację.
99 W tym względzie należy przypomnieć, że pkt 35 wytycznych z 2006 r., zatytułowany „Wypłacalność [Zdolność płatnicza] przedsiębiorstwa”, stanowi:
„W wyjątkowych okolicznościach Komisja może, na prośbę stron, uwzględnić niewypłacalność [brak zdolności płatniczej] danego przedsiębiorstwa w szczególnym kontekście społeczno-gospodarczym. Komisja nie obniży jednak grzywny jedynie w wyniku ustalenia, że sytuacja finansowa przedsiębiorstwa jest niekorzystna lub deficytowa. Obniżenie grzywny może zostać przyznane jedynie na podstawie obiektywnych dowodów, że nałożenie grzywny, na warunkach ustanowionych niniejszymi wytycznymi, zagroziłoby nieodwracalnie rentowności danego przedsiębiorstwa oraz doprowadziłoby do pozbawienia jego aktywów wszelkiej wartości”.
100 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przyjmując takie normy postępowania i ogłaszając poprzez publikację, że będzie ona je stosować od tej pory do przypadków w nich przewidzianych, Komisja sama wyznacza sobie granice swobodnego uznania i nie może odejść od tych norm bez narażania się w danym przypadku na sankcję za naruszenie ogólnych zasad prawa, takich jak zasada równego traktowania lub zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Westfälische Drahtindustrie i in./Komisja, T‑393/10, EU:T:2015:515, pkt 287 i przytoczone tam orzecznictwo).
101 Ponadto obniżenie grzywny może zostać udzielone na podstawie pkt 35 wytycznych z 2006 r. jedynie w wyjątkowych okolicznościach i na warunkach zdefiniowanych w owych wytycznych. W związku z tym powinno zostać, po pierwsze, wykazane, że nałożenie grzywny „zagroziłoby nieodwracalnie rentowności danego przedsiębiorstwa oraz doprowadziłoby do pozbawienia jego aktywów wszelkiej wartości”. Po drugie, konieczne jest również wykazanie „szczególnego kontekstu społeczno-gospodarczego”. Należy ponadto przypomnieć, że te dwie przesłanki zostały uprzednio wypracowane przez sądy Unii (wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Westfälische Drahtindustrie i in./Komisja, T‑393/10, EU:T:2015:515, pkt 288).
102 Co się tyczy pierwszej grupy przesłanek, zostało orzeczone, że przy ustalaniu kwoty grzywny nakładanej z tytułu naruszenia reguł konkurencji Komisja nie jest co do zasady zobowiązana do uwzględniania deficytowej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, ponieważ uznanie istnienia takiego obowiązku sprowadzałoby się do uzyskania przez przedsiębiorstwa najmniej przystosowane do warunków rynkowych nieuzasadnionej przewagi nad konkurencją (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Westfälische Drahtindustrie i in./Komisja, T‑393/10, EU:T:2015:515, pkt 289 i przytoczone tam orzecznictwo).
103 W przeciwnym razie istniałoby bowiem ryzyko, że owe przedsiębiorstwa byłyby faworyzowane ze szkodą dla innych przedsiębiorstw, bardziej rentownych i lepiej zarządzanych. W związku z tym samo stwierdzenie niekorzystnej lub deficytowej sytuacji finansowej danego przedsiębiorstwa nie wystarcza, by uzasadnić wniosek o uwzględnienie przez Komisję braku zdolności płatniczej celem uzyskania obniżenia grzywny (wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Westfälische Drahtindustrie i in./Komisja, T‑393/10, EU:T:2015:515, pkt 290).
104 Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sytuacja, w której środek przyjęty przez organ Unii skutkuje postawieniem przedsiębiorstwa w stan upadłości lub likwidacji, nie jest jako taka zakazana w prawie Unii. Nawet jeśli tego rodzaju działanie może naruszać interesy finansowe właścicieli, akcjonariuszy lub udziałowców – nie oznacza to jednak, że osobowe, materialne lub niematerialne składniki tego przedsiębiorstwa utracą również swoją wartość (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Westfälische Drahtindustrie i in./Komisja, T‑393/10, EU:T:2015:515, pkt 291 i przytoczone tam orzecznictwo).
105 Z owego orzecznictwa można wywieść, że jedynie przypadek utraty wartości osobowych, materialnych i niematerialnych części składowych przedsiębiorstwa, a więc aktywów, może uzasadnić uwzględnienie, przy określaniu kwoty grzywny, możliwości jego upadłości lub likwidacji wskutek nałożenia owej grzywny (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Westfälische Drahtindustrie i in./Komisja, T‑393/10, EU:T:2015:515, pkt 292 i przytoczone tam orzecznictwo).
106 Likwidacja spółki nie musi bowiem oznaczać zniknięcia danego przedsiębiorstwa. Może ono trwać nadal jako takie w przypadku rekapitalizacji spółki albo w przypadku ogólnego przejęcia części jego aktywów przez inny podmiot. Takie przejęcie całości aktywów może nastąpić w drodze dobrowolnego wykupu albo w drodze przymusowej sprzedaży aktywów upadłej spółki z zachowaniem ciągłości jej działalności (wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Westfälische Drahtindustrie i in./Komisja, T‑393/10, EU:T:2015:515, pkt 293).
107 W związku z tym zawarte w pkt 35 wytycznych z 2006 r. odniesienie do pozbawienia aktywów danego przedsiębiorstwa wszelkiej wartości należy rozumieć jako wskazujące na sytuację, w której przejęcie przedsiębiorstwa na warunkach opisanych w punkcie 106 powyżej wydaje się mało prawdopodobne, a nawet niemożliwe. W takim przypadku części składowe aktywów owego przedsiębiorstwa są oferowane na sprzedaż oddzielnie i jest prawdopodobne, że wiele z nich nie znajdzie nabywcy lub zostanie sprzedane po znacznie obniżonej cenie (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Westfälische Drahtindustrie i in./Komisja, T‑393/10, EU:T:2015:515, pkt 294 i przytoczone tam orzecznictwo).
108 Co się tyczy drugiej grupy przesłanek, dotyczącej wystąpienia szczególnego kontekstu społeczno-gospodarczego, odnosi się ona zgodnie z orzecznictwem do konsekwencji, jakie miałaby zapłata grzywny, w szczególności w zakresie wzrostu bezrobocia lub pogorszenia sytuacji sektorów gospodarczych dostawców i odbiorców zainteresowanego przedsiębiorstwa (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Westfälische Drahtindustrie i in./Komisja, T‑393/10, EU:T:2015:515, pkt 295 i przytoczone tam orzecznictwo).
109 Jeżeli zatem przewidziane wyżej przesłanki są łącznie spełnione, nałożenie grzywny mogącej doprowadzić do zniknięcia danego przedsiębiorstwa byłoby sprzeczne z celami realizowanymi przez pkt 35 wytycznych 2006 r. Zastosowanie tego punktu do odnośnych przedsiębiorstw stanowi w związku z tym konkretny wyraz zasady proporcjonalności w dziedzinie karania naruszeń prawa konkurencji (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2015 r., Westfälische Drahtindustrie i in./Komisja, T‑393/10, EU:T:2015:515, pkt 296 i przytoczone tam orzecznictwo).
110 To w świetle powyższych zasad należy ocenić argumenty skarżących podważających zgodności z prawem zaskarżonej decyzji.
111 W niniejszym przypadku w pkt 3.4.2 zaskarżonej decyzji po przeprowadzeniu ekonomicznej i finansowej analizy zdolności płatniczej skarżących i wpływu ewentualnej grzywny na ich rentowność Komisja stwierdziła w motywie 90 owej decyzji, że pomimo słabych wskaźników wypłacalności i rentowności grupy CCPL oraz wielkości łącznej kwoty spornych grzywien w stosunku do rozmiaru grupy grupa ta dysponuje wystarczającymi aktywami płynnymi, aby zapłacić łączną kwotę tych grzywien, i że prawdopodobieństwo, iż rentowność tej grupy zostanie sama w sobie zagrożona, jest niewielkie.
112 Na poparcie stwierdzenia dotyczącego istnienia wystarczających aktywów płynnych Komisja wskazała przede wszystkim w motywie 90 lit. a) zaskarżonej decyzji, że w latach 2018 i 2019 grupa CCPL przedstawiła znaczne salda środków pieniężnych, wynoszące odpowiednio 18,6 mln EUR i 22,8 mln EUR. W motywie 90 lit. b) wspomnianej decyzji Komisja wyjaśniła, że średnie saldo aktywów płynnych tej grupy w latach 2014–2018, czyli około 11,6% średniego rocznego obrotu tej grupy, stanowi dobrą wskazówkę pozwalającą na wyciągnięcie wniosku, że poziom aktywów płynnych jest wystarczający do wypełnienia zobowiązań i poniesienia wydatków krótkoterminowych, zapewnienia ciągłości działalności i uniknięcia tymczasowego deficytu aktywów płynnych. W motywie 90 lit. c) tej decyzji Komisja wskazała, że taki sam wniosek można wyciągnąć na podstawie wskaźnika salda aktywów płynnych względem sprzedaży. W motywie 90 lit. d) tejże decyzji Komisja wskazała, że skoro aktywa płynne znajdują się najczęściej w posiadaniu spółek holdingowych przedmiotowej grupy, które praktycznie nie dysponują personelem i osiągnęły bardzo niski obrót, jest mało prawdopodobne, by zapłata grzywny za pomocą aktywów płynnych dostępnych na szczeblu grupy zagrażała rentowności dwóch głównych spółek operacyjnych grupy. W motywie 90 lit. e) zaskarżonej decyzji Komisja podkreśliła, że w swoich uwagach i odpowiedziach CCPL nie wspomniał o żadnym szczególnym zapotrzebowaniu na aktywa płynne w celu stawienia czoła trudnościom wynikającym z pandemii COVID-19 ani w celu kontynuowania planu restrukturyzacji w latach 2020–2023. Wreszcie, w motywie 90 lit. f) zaskarżonej decyzji Komisja wskazała, że chociaż wyraźnie zwróciła się do CCPL o przedstawienie uwag w przedmiocie zdolności tej grupy do zgromadzenia środków finansowych w celu zapłaty grzywien, CCPL ani nie odpowiedział, ani nie wskazał powodu, dla którego nie mógłby wykorzystać aktywów płynnych dostępnych na szczeblu grupy w celu dokonania tej płatności. W tym kontekście Komisja dodała, że należy również uwzględnić kwotę 5 942 084 EUR, którą zwróciła CCPL w dniu 7 października 2019 r. w wykonaniu wyroku z dnia 11 lipca 2019 r., CCPL i in./Komisja (T‑522/15, niepublikowanego, EU:T:2019:500).
W przedmiocie części pierwszej zarzutu trzeciego, dotyczącej naruszenia obowiązku uzasadnienia
113 Skarżące podnoszą w istocie, że zaskarżona decyzja nie zawiera uzasadnienia nieuwzględnienia ich ujemnego kapitału obrotowego netto, wystarczającego charakteru aktywów płynnych grupy CCPL pomimo znacznych długów, wpływu dostarczonych danych prognozowanych na Coopbox Group i Coopbox Eastern w dziedzinie aktywów płynnych ani analizy przeprowadzonej przez skarżące w odpowiedzi na piąte żądanie udzielenia informacji w przedmiocie możliwej do przyjęcia grzywny.
114 Komisja podważa tę argumentację.
115 Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uzasadnienie, jakiego wymaga art. 296 TFUE, powinno być dostosowane do charakteru rozpatrywanego aktu i przedstawiać w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie instytucji, która wydała akt, pozwalając zainteresowanym poznać podstawy podjętej decyzji, a właściwemu sądowi dokonać jej kontroli. Wymóg uzasadnienia należy oceniać w odniesieniu do konkretnej sytuacji, w szczególności do treści aktu, charakteru przywołanych argumentów, a także interesu, jaki w uzyskaniu informacji mogą mieć adresaci aktu lub inne osoby, których dotyczy on bezpośrednio i indywidualnie. Nie jest wymagane, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne, ponieważ ocena, czy uzasadnienie aktu spełnia wymogi art. 296 TFUE, winna nie tylko opierać się na jego brzmieniu, ale także uwzględniać okoliczności jego wydania, jak również całość przepisów prawa regulujących daną dziedzinę (zob. wyrok z dnia 9 września 2015 r., Philips/Komisja, T‑92/13, niepublikowany, EU:T:2015:605, pkt 102 i przytoczone tam orzecznictwo).
116 W niniejszym przypadku należy wskazać, że – jak wynika z przypomnianego w pkt 112 powyżej motywu 90 zaskarżonej decyzji – Komisja uzasadniła w sposób jasny i jednoznaczny twierdzenie, zgodnie z którym skarżące nie wykazały, iż nie mogą wykorzystać aktywów płynnych grupy CCPL do zapłaty grzywien, nie podważając przy tym swojej rentowności. Dokonana przez Komisję ocena prognozowanych danych dotyczących aktywów płynnych Coopbox Group i Coopbox Eastern wynika z kolei z motywów 86 i 92 zaskarżonej decyzji, powtarzających częściowo informacje dostarczone przez skarżące w ich odpowiedzi na piąte żądanie udzielenia informacji. Ponadto Komisja nie ma ogólnego obowiązku ustosunkowania się we wspomnianej decyzji do wszystkich dokumentów lub wszystkich informacji, o które zwróciła się ona do stron w toku postępowania administracyjnego.
117 Komisja nie jest bowiem zobowiązana do zajęcia stanowiska względem wszystkich argumentów podniesionych przed nią przez zainteresowanych, lecz wystarczy, jeśli przedstawi fakty i względy prawne o zasadniczym znaczeniu dla systematyki decyzji (zob. wyrok z dnia 9 września 2015 r., Philips/Komisja, T‑92/13, niepublikowany, EU:T:2015:605, pkt 103 i przytoczone tam orzecznictwo).
118 W związku z tym ocena Komisji dotycząca zdolności płatniczej skarżących nie jest obarczona niewystarczającym uzasadnieniem.
119 Część pierwszą zarzutu trzeciego należy zatem oddalić jako bezzasadną.
W przedmiocie części drugiej zarzutu trzeciego, dotyczącej oczywistych błędów w ocenie zdolności płatniczej skarżących
120 Na wstępie należy wskazać, że jak wynika z orzecznictwa przypomnianego w pkt 102–107 powyżej, w celu ustalenia, iż zaskarżona decyzja jest dotknięta oczywistym błędem w ocenie ich zdolności płatniczej, do skarżących należy wykazanie, że wbrew temu, co stwierdziła Komisja, zapłata grzywien w łącznej kwocie 9 441 000 EUR zagroziłaby nieodwracalnie ich rentowności i doprowadziłaby do pozbawienia ich aktywów wszelkiej wartości.
121 W pierwszej kolejności skarżące podnoszą w istocie, że ustalenia poczynione w motywie 90 lit. a), e) i f) zaskarżonej decyzji, zgodnie z którymi nie przedstawiły one danych prognozowanych żądanych dla lat 2020–2023, co uzasadniało uwzględnienie aktywów płynnych dostępnych w 2018 r. i w 2019 r., i zgodnie z którymi grupa CCPL nie wskazała, dlaczego nie mogła wykorzystać aktywów płynnych dostępnych na szczeblu grupy w celu zapłaty grzywny, są błędne pod względem faktycznym.
122 Przede wszystkim skarżące przypominają treść swojej korespondencji z Komisją, aby podważyć ustalenie dokonane w zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym CCPL nie wspomniał o żadnym szczególnym zapotrzebowaniu na aktywa płynne, aby stawić czoła trudnościom wynikającym z pandemii COVID-19, ani aby kontynuować plan restrukturyzacji w latach 2020–2023.
123 Następnie skarżące twierdzą, że dostarczyły dane prognozowane do 2023 r. dla Coopbox Group i Coopbox Eastern, których sprzedaż stanowiła 94% skonsolidowanego obrotu za rok 2019, których to danych Komisja nie przeanalizowała.
124 Dodają one w istocie, że w dniu wydania zaskarżonej decyzji żadne dane prognozowane nie były dostępne dla całej grupy CCPL, w szczególności z tego względu, że inne spółki należące do grupy nie prowadziły już działalności na rynku i poprzestały na zbyciu swoich aktywów i wykorzystaniu kwot – otrzymanych i wypłaconych – na spłatę długów w ramach planu restrukturyzacji.
125 Wreszcie, skarżące przypominają treść swojej korespondencji z Komisją, aby podważyć dokonane w zaskarżonej decyzji ustalenie, zgodnie z którym grupa CCPL ani nie odpowiedziała, ani nie wskazała, dlaczego w celu zapłaty grzywny nie mogła wykorzystać aktywów płynnych dostępnych na szczeblu grupy.
126 Komisja podważa tę argumentację.
127 W tym względzie należy wskazać, że skarżące przyznają, iż w trakcie postępowania administracyjnego dostarczyły jedynie dane prognozowane dotyczące lat 2020–2023 dla Coopbox Group i Coopbox Eastern, ponieważ dane prognozowane dla całej grupy CCPL nie były dostępne lub istotne.
128 Nie można zatem zarzucać Komisji, że stwierdziła, iż skarżące nie przedstawiły skonsolidowanych danych prognozowanych żądanych dla lat 2020–2023.
129 W odniesieniu do argumentu skarżących, zgodnie z którym dane prognozowane dla całej grupy CCPL nie były istotne, należy podkreślić, że w ramach oceny zdolności płatniczej grupy przedsiębiorstw Komisja powinna uwzględnić sytuację finansową wszystkich podmiotów należących do tej grupy, ponieważ zasoby wszystkich tych podmiotów mogą zostać pozyskane w celu sprostania grzywnom (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 września 2013 r., Rubinetteria Cisal/Komisja, T‑368/10, niepublikowany, EU:T:2013:460, pkt 118; z dnia 11 lipca 2019 r., Italmobiliare i in./Komisja, T‑523/15, niepublikowany, EU:T:2019:499, pkt 180–182).
130 Jest tak tym bardziej, że – jak podkreśla Komisja – pod koniec 2019 r. 96% aktywów płynnych grupy CCPL znajdowało się poza Coopbox Group i Coopbox Eastern.
131 Zatem wbrew temu, co twierdzą skarżące, dane prognozowane dotyczące spółek grupy innych niż Coopbox Group i Coopbox Eastern, w szczególności dane dotyczące zbycia aktywów, były istotne dla oceny zdolności płatniczej grupy CCPL.
132 Z tego samego powodu należy oddalić argument skarżących, zgodnie z którym zasoby CCPL SpA nie mogły zostać uwzględnione przy ocenie zdolności płatniczej grupy CCPL, ponieważ spółka ta nie była adresatem zaskarżonej decyzji.
133 Ponadto skarżące podnoszą, że z ich odpowiedzi na żądania udzielenia informacji wynika, iż zasoby finansowe grupy CCPL nie mogły zostać wykorzystane w celu zapłaty grzywny. Należy jednak stwierdzić, że odpowiedź skarżących z dnia 31 lipca 2020 r. na piąte żądanie udzielenia informacji wystosowane przez Komisję, zawarta w załączniku A.22 i wspomniana przez skarżące, ogranicza się do przedstawienia stanu długu bankowego i ich aktywów netto, a także oceny rentowności, kapitalizacji, wypłacalności i aktywów płynnych grupy CCPL, bez przedstawienia powodów, dla których skarżące uznały, że aktywa płynne i zasoby grupy CCPL nie mogły zostać przeznaczone na zapłatę grzywien ze względu na plan restrukturyzacji.
134 W tych okolicznościach nie można uznać, że zawarte w zaskarżonej decyzji stwierdzenie, zgodnie z którym grupa CCPL nie wskazała, dlaczego nie mogła wykorzystać aktywów płynnych dostępnych na szczeblu grupy w celu zapłaty grzywny, jest błędne pod względem faktycznym.
135 Należy zatem oddalić argumenty skarżących zmierzające do wykazania, że zaskarżona decyzja jest obarczona oczywistym błędem w ocenie ze względu na to, iż Komisja oparła się na błędnych ustaleniach faktycznych, wskazując we wspomnianej decyzji, że skarżące nie przedstawiły skonsolidowanych danych prognozowanych żądanych za lata 2020–2023 oraz że grupa CCPL nie wskazała powodu, dla którego nie mogła wykorzystać aktywów płynnych dostępnych na szczeblu grupy w celu zapłaty grzywny.
136 W drugiej kolejności skarżące podnoszą w istocie, że zaskarżona decyzja jest dotknięta oczywistym błędem w ocenie w zakresie, w jakim Komisja uwzględniła salda aktywów płynnych grupy CCPL za lata budżetowe 2018 i 2019 bez uwzględnienia jej długów i niedostępności tych środków w innych celach niż spłata długów, do której zobowiązuje plan restrukturyzacji, podczas gdy elementy te wykazują poziom zobowiązań znacznie wyższy od poziomu aktywów przedstawionych szczegółowo w toku postępowania administracyjnego.
137 Ponadto skarżące twierdzą w istocie, że uwzględnienie średniego salda aktywów płynnych za lata 2014–2018 jest również błędne, ponieważ owe aktywa płynne nie stanowiły środków natychmiastowo i swobodnie dostępnych i miały zostać przeznaczone na spłatę długów ze względu na ich zobowiązania wynikające z planu restrukturyzacji.
138 Z tego samego powodu skarżące wskazują również, że zaskarżona decyzja jest błędna w zakresie, w jakim opiera się na wskaźniku salda aktywów płynnych względem sprzedaży w celu wykazania istnienia aktywów płynnych umożliwiających zapłatę grzywien.
139 Według nich grupa CCPL obejmuje bowiem obecnie wyłącznie spółki holdingowe lub subholdingowe, które nie prowadzą działalności na rynku, inne spółki nieprowadzące działalności i zajmujące się wyłącznie zbyciem swoich odpowiednich nieruchomości, wytwarzające aktywa płynne prawie wyłącznie poprzez sprzedaż swoich aktywów w ramach wykonania planu restrukturyzacji, a także dwie jedyne spółki operacyjne (Coopbox Group i Coopbox Eastern), które jako jedyne generują środki operacyjne pochodzące ze zwykłej działalności sprzedaży towarów i usług klientom trzecim.
140 Po pierwsze, skarżące wyjaśniają, że środki pieniężne pochodzące ze zbycia aktywów są niedostępne, ponieważ są przeznaczone na spłatę zadłużenia w ramach wykonania planu restrukturyzacji, i że środki uzyskane przez spółki operacyjne wyniosły jedynie 1,4 mln EUR.
141 Po drugie, skarżące utrzymują, że wskaźnik salda aktywów płynnych względem sprzedaży nie pozwala na oszacowanie zdolności do zaspokajania zapotrzebowania na aktywa płynne, ponieważ aktywa płynne zależą od konkretnej możliwości zbycia pozostałych aktywów, od obowiązku przeznaczania prawie wszystkich operacji zbycia na plan restrukturyzacji i od niewielkiej liczby i braku atrakcyjności aktywów jeszcze zbywalnych.
142 Komisja podważa tę argumentację.
143 W tym względzie należy podkreślić, że – jak wynika z pkt 135 powyżej – skarżące nie przedstawiły skonsolidowanych danych prognozowanych żądanych za lata 2020–2023 i nie wskazały, dlaczego nie mogą wykorzystać aktywów płynnych dostępnych na szczeblu grupy w celu zapłaty grzywien nałożonych w zaskarżonej decyzji.
144 W tych okolicznościach nie można zarzucać Komisji, że uwzględniła salda aktywów płynnych grupy CCPL za lata budżetowe 2018 i 2019 bez uwzględnienia jej długów i niedostępności tych aktywów płynnych w celach innych niż spłata długów, do której zobowiązuje plan restrukturyzacji.
145 Ponadto zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 102 powyżej Komisja przy ustalaniu kwoty grzywny nakładanej z tytułu naruszenia reguł konkurencji nie jest co do zasady zobowiązana do uwzględniania deficytowej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, ponieważ uznanie istnienia takiego obowiązku sprowadzałoby się do uzyskania przez przedsiębiorstwa najmniej przystosowane do warunków rynkowych nieuzasadnionej przewagi nad konkurencją.
146 Zatem wbrew temu, co twierdzą skarżące, istnienie dowodów wykazujących poziom pasywów znacznie wyższy od poziomu aktywów nie może samo w sobie wystarczyć do wykazania, że nałożenie grzywien zagroziłoby nieodwracalnie rentowności danych przedsiębiorstw i doprowadziłoby do pozbawienia ich aktywów wszelkiej wartości w rozumieniu pkt 35 wytycznych z 2006 r.
147 Ponadto należy stwierdzić, że jak wynika z motywu 84 zaskarżonej decyzji, Komisja uwzględniła wysokość długów skarżących w ramach oceny ich zdolności płatniczej.
148 W trzeciej kolejności skarżące kwestionują możliwość wykorzystania w celu zapłaty grzywny wszystkich zasobów pozostających poza planem restrukturyzacji, obejmujących 5 942 084 EUR przekazanych przez Komisję i wspomnianych w pkt 12 powyżej, dochód ze sprzedaży Erzelli Energia Srl (oszacowany w motywie 91 zaskarżonej decyzji na 1,4 mln EUR) oraz sprzedaż udziałów Refincoop Srl przy ewentualnym zbyciu spółki.
149 W istocie owe zasoby pozostałe poza planem są bowiem ich zdaniem jedynymi kwotami dostępnymi w celu zapewnienia przetrwania Coopbox Group i Coopbox Eastern i umożliwiającymi im dokonywanie inwestycji z uwagi na brak alternatywnych źródeł finansowania.
150 Skarżące podkreślają również, że jedynymi aktywami płynnymi, które można było uwzględnić, oszacowanymi w odniesieniu do lat 2020–2023 na 1,8 mln EUR, były aktywa płynne generowane przez dwie jedyne spółki operacyjne grupy CCPL, czyli Coopbox Group i Coopbox Eastern, mające bardzo ograniczoną zdolność do generowania przepływów aktywów płynnych, które mogły zostać przeznaczone na cele inne niż zarządzanie operacyjne. Skarżące wskazują w tym względzie, że aktywa płynne Coopbox Group i Coopbox Eastern są niewystarczające, aby pokryć ich bieżące zarządzanie.
151 Zdaniem skarżących zapłata grzywien, w szczególności poprzez wykorzystanie zasobów nieobjętych planem restrukturyzacji, uniemożliwiłaby tym spółkom pokrycie pewnych niezbędnych wydatków operacyjnych, lecz również dokonywanie inwestycji koniecznych do modernizacji ich fabryk, rozwoju ich technologii i ich przetrwania.
152 Ponadto skarżące podważają stwierdzenie Komisji zawarte w motywie 90 lit. d) zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym jest mało prawdopodobne, by zapłata grzywny za pomocą aktywów płynnych dostępnych na szczeblu grupy zagrażała rentowności dwóch głównych spółek operacyjnych grupy.
153 Po pierwsze, skarżące podkreślają, że aktywa płynne w dniu 31 grudnia 2019 r. stanowią zaledwie jedną szóstą samego długu finansowego, do którego należy dodać dług niefinansowy, w tym długi wobec dostawców.
154 Po drugie, skarżące przypominają, że prawie w całości grupa CCPL składa się ze spółek, które nie prowadzą już działalności na rynku, nie generują dochodów i przeznaczają bardzo niewielkie pozostałe aktywa płynne na bieżące transakcje w celu zakończenia planu restrukturyzacji.
155 Po trzecie, okoliczność, że dwie spółki operacyjne (Coopbox Group i Coopbox Eastern) mają długi finansowe ponad dziesięć razy wyższe od wartości ich aktywów płynnych, które są niewystarczające do pokrycia bieżącego zarządzania, czyni koniecznym wkłady aktywów płynnych ze strony CCPL, w związku z czym przeznaczenie aktywów płynnych spółek holdingowych na zapłatę grzywny musiałoby zaszkodzić rentowności Coopbox Group i Coopbox Eastern.
156 Komisja podważa tę argumentację.
157 W tym względzie należy podkreślić, że zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 101 powyżej, aby obniżenie grzywny zostało przyznano na podstawie pkt 35 wytycznych z 2006 r., należy wykazać, że nałożona grzywna zagroziłaby nieodwracalnie rentowności danego przedsiębiorstwa oraz doprowadziłaby do pozbawienia jego aktywów wszelkiej wartości.
158 Ponieważ obniżenie grzywny może być uzasadnione wyłącznie przez cel polegający na uniknięciu nieodwracalnego zagrożenia rentowności danego przedsiębiorstwa i pozbawienia jego aktywów wszelkiej wartości, zamiar dokonania inwestycji mających na celu rozwój spółek operacyjnych należących do grupy CCPL lub płatności mających na celu niezaszkodzenie ich rentowności nie może co do zasady uzasadniać takiego obniżenia.
159 Skarżące nie twierdziły bowiem, że takie inwestycje były niezbędne do ich funkcjonowania i że nie można ich było opóźnić, nie powodując nieodwracalnego zagrożenia rentowności odnośnych spółek. To samo dotyczy płatności dokonanych, aby nie zaszkodzić rentowności odnośnych przedsiębiorstw.
160 Z powyższego wynika, że należy oddalić argument skarżących dotyczący konieczności przeznaczenia zasobów nieobjętych planem restrukturyzacji na realizację inwestycji na rzecz Coopbox Group i Coopbox Eastern w celu zapewnienia ich funkcjonowania lub ich rentowności.
161 Należy również oddalić argumenty, zgodnie z którymi Komisja popełniła oczywisty błąd w ocenie, nie uwzględniając ujemnego kapitału obrotowego netto grupy CCPL, uznając, że rezerwa w wysokości 16,4 mln EUR przewidziana w budżecie z 2018 r. na zapłatę grzywien nie może zostać uznana za nowe aktywa płynne, lub dotyczące większego wpływu grzywien na ich obroty w stosunku do grzywien nałożonych w decyzji z 2015 r.
162 Elementy wskazane przez Komisję w motywie 90 zaskarżonej decyzji i przypomniane w pkt 112 powyżej, takie jak salda środków pieniężnych za lata 2018 i 2019 wynoszące odpowiednio 18,6 mln EUR i 22,8 mln EUR, średnie saldo aktywów płynnych w latach 2014–2018, mianowicie około 11,6% średniego rocznego obrotu grupy, które nie zostały skutecznie podważone przez skarżące, stanowią, jak uznała Komisja, dobrą wskazówkę pozwalającą na wyciągnięcie wniosku, że poziom aktywów płynnych był wystarczający do wypełnienia zobowiązań i poniesienia wydatków krótkoterminowych, zapewnienia ciągłości działalności i uniknięcia tymczasowego deficytu aktywów płynnych.
163 Ponadto należy podkreślić, że po powiadomieniu przez Komisję o zamiarze wydania nowej decyzji nakładającej na nie grzywny skarżące otrzymały w dniu 7 października 2019 r. kwotę 5 942 084 EUR tytułem zwrotu kwoty zapłaconej tymczasowo w wykonaniu postanowienia z dnia 15 grudnia 2015 r., CCPL i in./Komisja (T‑522/15 R, EU:T:2015:1012). Jak z tego wynika, dodatkowa kwota do zapłaty, aby osiągnąć łączną kwotę przedmiotowych grzywien, wynosi mniej niż 3,5 mln EUR.
164 W świetle ogólnej sytuacji finansowej grupy CCPL, a w szczególności w świetle istnienia zasobów nieobjętych planem restrukturyzacji, które nie zostało skutecznie podważone przez skarżące, argumenty skarżących nie są w stanie wykazać, że zapłata grzywien mogła nieodwracalnie zagrozić rentowności grupy CCPL.
165 Ponadto należy stwierdzić, że twierdzenie skarżących, zgodnie z którym aktywa płynne generowane przez Coopbox Group i Coopbox Eastern są niewystarczające do pokrycia ich bieżącego zarządzania, jest niewystarczająco poparte dowodami, wobec czego nie może zostać uznane za ustalone przez Sąd.
166 W świetle powyższego skarżące nie wykazały, że wbrew temu, co uznała Komisja, zapłata grzywien w łącznej kwocie 9 441 000 EUR zagroziłaby nieodwracalnie ich rentowności i doprowadziłaby do pozbawienia ich aktywów wszelkiej wartości.
167 Zarzut trzeci należy zatem oddalić.
168 Tytułem żądania ewentualnego skarżące wnoszą do Sądu o ponowne obliczenie kwoty grzywien nałożonych w zaskarżonej decyzji w zależności od ich rzeczywistej zdolności płatniczej.
169 Jednakże ponieważ argumenty podniesione przez skarżące na poparcie zarzutu trzeciego nie wykazały, że zaskarżona decyzja jest obarczona oczywistym błędem w ocenie, ani nie dotyczyły istotnej zmiany sytuacji skarżących – w szczególności gospodarczej – od czasu wydania tej decyzji, nie ma potrzeby, by Sąd skorzystał z przysługującego mu nieograniczonego prawa orzekania.
W przedmiocie kosztów
170 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżące przegrały sprawę, zgodnie z żądaniem Komisji należy obciążyć je ich własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez Komisję, w tym kosztami związanymi z postępowaniem w przedmiocie środka tymczasowego.
Z powyższych względów
SĄD (dziewiąta izba w składzie powiększonym)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) CCPL – Consorzio Cooperative di Produzione e Lavoro SC, Coopbox Group SpA i Coopbox Eastern s.r.o. zostają obciążone, poza własnymi kosztami, kosztami poniesionymi przez Komisję Europejską, w tym kosztami związanymi z postępowaniem w przedmiocie środka tymczasowego.
Papasavvas | Costeira | Kancheva |
Zilgalvis | | Dimitrakopoulos |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 7 grudnia 2022 r.
Podpisy