KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
PRIIT PIKAMÄE
ippreżentati fit-8 ta’ Ottubru 2020 (1)
Kawża C‑95/19
Agenzia delle Dogane
vs
Silcompa SpA
(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Corte suprema di cassazione (il-Qorti tal-Kassazzjoni, l-Italja))
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Dazji tas-sisa – Direttiva 92/12/KEE – Artikoli 6 u 20 – Rilaxx fis-suq ta’ prodotti – Falsifikazzjoni tad-dokument amministrattiv ta’ sostenn – Ksur jew irregolarità mwettqa matul il-moviment ta’ prodotti suġġetti għad-dazju tas-sisa taħt arranġament ta’ sospensjoni ta’ dazji tas-sisa – Ħruġ irregolari ta’ prodotti minn arranġament ta’ sospensjoni – Determinazzjoni tal-Istat Membru tal-eżiġibbiltà tad-dazji tas-sisa – Direttiva 76/308/KEE – Artikoli 6, 8 u 12(1) sa (3) – Assistenza reċiproka – Dazju tas-sisa miġbur sussegwentement fuq l-istess tranżazzjonijiet f’żewġ Stati Membri – Duplikazzjoni tad-dejn dwar id-dazji tas-sisa – Setgħa ta’ stħarriġ tal-qrati tal-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità mitluba – Rifjut eventwali tat-talba għal assistenza”
1. It-talba għal deċiżjoni preliminari odjerna ġiet ippreżentata fil-kuntest ta’ tilwima bejn l-Agenzia delle dogane (l-Aġenzija tad-Dwana, l-Italja) (iktar ’il quddiem l-“Aġenzija”) u Silcompa Spa, kumpannija li tipproduċi alkoħol etiliku stabbilita fl-Italja, dwar talba għall-irkupru ta’ dazji tas-sisa indirizzata lil din il-kumpannija, fil-kuntest tal-proċedura ta’ assistenza prevista fl-Artikolu 7(1) tad-Direttiva 76/308/KEE (2).
2. Permezz tad-domanda preliminari tagħha, il-Corte suprema di cassazione (il-Qorti tal-Kassazzjoni, l-Italja) qiegħda tistaqsi, essenzjalment, jekk huwiex possibbli, fil-kuntest ta’ proċedura mnedija minn kumpannija kontra miżuri ta’ infurzar, intiża għall-irkupru ta’ djun tad-dazju tas-sisa, maħruġa fi Stat Membru (f’dan il-każ, l-Italja), fuq talba ta’ Stat Membru ieħor (f’dan il-każ, ir-Repubblika Ellenika), li twettaq il-verifika tal-kundizzjoni dwar il-post fejn seħħet l-irregolarità jew il-ksur matul il-moviment tal-prodotti li d-dazju tas-sisa huwa dovut għalihom.
3. Din id-domanda tqum f’kuntest li fih, skont il-qorti tar-rinviju, kemm l-awtoritajiet kompetenti Taljani kif ukoll dawk Griegi qegħdin jitolbu l-irkupru ta’ dejn dwar id-dazji tas-sisa li jirrigwardaw l-istess tranżazzjonijiet taxxabbli.
4. Permezz tas-suġġett tagħha, din it-tilwima qiegħda fl-inkroċju bejn is-sistema tad-dazji tas-sisa tal-Unjoni Ewropea u l-assistenza reċiproka fil-qasam tal-irkupru ta’ ċerti dazji. Il-Qorti tal-Ġustizzja għalhekk ser ikollha tistħarreġ l-artikulazzjoni tad-dispożizzjonijiet, minn naħa, tad-Direttiva 92/12/KEE dwar l-arranġamenti ġenerali għall-prodotti soġġetti għad-dazju tas-sisa u dwar iż-żamma, ċaqliq u mmonitorjar ta’ dan it-tip ta’ prodotti (3) u, min-naħa l-oħra, tad-Direttiva 76/308, dispożizzjonijiet li huma applikabbli ratione temporis għall-kawża inkwistjoni. Minkejja li din il-kawża tirrigwarda direttivi li huma issa mħassra, id-domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju fit-talba għal deċiżjoni preliminari tagħha tibqa’ attwali, peress li d-Direttivi 2008/118 u 2010/24 huma bbażati, essenzjalment, fuq l-istess prinċipji bħad-direttivi preċedenti msemmija iktar ’il fuq.
I. Il-kuntest ġuridiku
A. Id-dritt tal-Unjoni
1. Id-Direttiva 92/12
5. Id-Direttiva 92/12 hija applikabbli, konformement mal-Artikolu 3(1) tagħha, b’mod partikolari, għall-alkoħol u għax-xorb alkoħoliku.
6. L-Artikolu 4 ta’ din id-Direttiva 92/12 jipprevedi:
“Għall-għanijiet ta’ din id-Direttiva, għandhom jgħoddu id-definizzjonijiet li ġejjin:
a) magazzinier awtorizzat: persuna naturali jew legali awtorizzata mill-awtoritajiet kompetenti ta’ Stat Membru li tipproduċi, tipproċessa, iżżomm, tirċievi jew tibgħat prodotti fil-kors tan-negozju tagħha, bid-dazju tas-sisa jiġi sospiż taħt arranġament ta’ magazzinaġġ tat-taxxa;
b) maħżen tat-taxxa: lok fejn oġġetti suġġetti għad-dazju tas-sisa huma prodotti, proċessati, miżmuma, riċevuti jew mibgħuta taħt arranġamenti ta’ sospensjoni tad-dazju minn magazzinier awtorizzat fil-kors tan-negozju tiegħu, bla ħsara għal ċerti kondizzjonijiet stabbiliti mill-awtoritajiet kompetenti ta’ l-Istat Membru fejn icon jinsab il-maħżen tat-taxxa;
ċ) arranġament ta’ sospensjoni: arranġament ta’ taxxa applikat għall-produzzjoni, proċessar, żamma u ċaqliq ta’ prodotti, bid-dazju tas-sisa jkun sospiż;
[…]”
7. L-Artikolu 6 tad-Direttiva 92/12 jipprovdi:
“1. Id-dazju tas-sisa għandu jsir dovut fiż-żmien tar-rilaxx għall-konsum jew meta jiġu rekordjati nuqqasijiet li għandhom ikunu soġġetti għad-dazju tas-sisa skond l-Artikolu 14(3).
Rilaxx għall-konsum ta’ prodotti soġġetti għad-dazju tas-sisa għandha tfisser:
a) kull tluq, inkluż tluq irregolari, minn arranġament ta’ sospensjoni;
b) kull manifattura, inkluża manifattura irregolari, ta’ dawk il-prodotti barra arranġament ta’ sospensjoni;
ċ) kull importazzjoni ta’ dawk il-prodotti, inkluża importazzjoni irregolari, meta dawk il-prodotti ma jkunux tqiegħedu taħt arranġament ta’ sospensjoni.
2. Il-kondizzjonijiet ta’ meta għandu jitħallas u-rata ta’ dazju tas-sisa li għandhom jiġu addottati għandhom ikunu dawk fis-seħħ fid-data li fiha jkollu jitħallas id-dazju fl-Istat Membru fejn iseħħ ir-rilaxx għall-konsum jew jiġu rekordjati n-nuqqasijiet. […]”
8. L-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 15(1) tad-Direttiva 92/12 jipprovdi li, bħala prinċipju, “il-moviment tal-prodotti soġġetti għat-taxxa tas-sisa taħt arranġamenti ta’ sospensjoni għandu jsir bejn tax warehouses”.
9. Skont l-Artikolu 15(3) u (4) ta’ din id-direttiva:
“3. Ir-riskji ta’ moviment ta’ oġġetti ġewwa l-Komunità għandhom ikunu koperti bil-garanzija mogħtija mill-warehousekeeper tal-kunsinni awtorizzat, kif provdut fl-Artikolu 13, jew, jekk ikun meħtieġ, b’garanzija li torbot in solidum fuq kemm min jagħmel il-kunsinna, kif ukoll it-trasportatur. […]
[…]
4. Mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjoni ta’ l-Artikolu 20, ir-responsabbiltà tal-magazzinier awtorizzat ta’ dispaċċ u, jekk tinqala’ l-ħtieġa, dik tat-trasportatur tista’ tiġi biss ippruvata permezz tal-prova li l-konsenjatarju ikun wassal il-prodotti, b’mod partikolarment mid-dokument mehmuż kif riferit fl-Artikolu 18 taħt il-kondizzjonijiet stabbiliti f’dak l-Artikolu 19.”
10. L-Artikolu 18(1) tad-Direttiva 92/12 jipprevedi:
“Minkejja l-użu possibbli ta’ proċeduri kompjuterizzati, il-prodotti kollha soġġetti għal sisa li jiċċaqalqu taħt arranġamenti ta’ sospensjoni ta’ dazju bejn Stati Membri, inkluż ċaqliq bil-baħar jew bl-ajru direttament minn port jew ajruport tal-Komunità għal ieħor, għandhom ikollhom mehmuż dokument kompletat mill-konsenjatur. Dan id-dokument jista’ jew ikun dokument amministrattiv jew dokument kummerċjali. Il-forma u l-kontenut ta’ dan id-dokument, u l-proċedura li għandha tkun segwita fejn l-użu huwa oġġettivament mhux xieraq, għandhom ikunu stabbiliti skond il-proċedura stipulata fl-Artikolu 24.”
11. Skont l-Artikolu 20 ta’ din id-direttiva:
“1. Fejn tkun saret xi irregolarita jew xi reat fil-kors taċ-ċaqliq li jkun jinvolvi il-ħlas ta’ dazju tas-sisa, id-dazju tas-sisa għandu jkun dovut fl-Istat Membru fejn ikun sar ir-reat jew l-irregolarita mill-persuna naturali jew legali li tkun iggarantit il-ħlas tad-dazji tas-sisa skond l-Artikolu 15(3), mingħajr preġudizzju għat-teħid ta’ proċeduri kriminali.
Meta d-dazju tas-sisa jinġabar minn Stat Membru li ma jkunx dak tat-tluq, l-Istat Membru li jiġbor id-dazju għandu javża lill-awtoritajiet kompetenti tal-pajjiż tat-tluq.
2. Meta, fil-kors taċ-ċaqliq, ikun inkixef reat jew irregolarita mingħajr ma jkun jista’ jiġi stabbilit fejn ikun seħħ, għandu jitqies li jkun seħħ fl-Istat Membru fejn ikun inkixef.
3. Mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjoni ta’ l-Artikolu 6(2), meta prodotti soġġetti għad-dazju tas-sisa ma jaslux fid-destinazzjoni tagħhom u ma jkunx possibbli li jiġi stabbilit fejn ikun seħħ ir-reat jew l-irregolarita, dak ir-reat jew irregolarita għandu jitqies li jkun seħħ fl-Istat Membru tat-tluq, li għandu jiġbor id-dazji tas-sisa bir-rata fis-seħħ fid-data meta jkunu ntbagħtu l-prodotti kemm-il darba fi żmien ta’ erba’ xhur l-awtoritajiet kompetenti ma jkunux jafu bil-korrettezza tat-tranżazzjoni jew bil-lok fejn ir-reat jew l-irregolarita tkun attwalment seħħet. L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa biex jitrattaw kull ksur jew irregolarità u jimponi pieni effettivi.
4. Jekk, qabel ma jiskadi perjodu ta’ tlett snin mid-data li fha kien tħejja d-dokument mehmuż, jiġi aċċertat l-Istat Membru fejn ikun seħħ ir-reat jew l-irregolarita, l-Istati Membru għandhom jiġbru d-dazju tas-sisa bir-rata fis-seħħ fid-data li fiha jkunu ntbagħtu l-oġġetti. F’dan il-każ, malli tiġi provduta xhieda li l-ġbir ikun sar, id-dazju tas-sisa oriġinalment impost għandu jitħallas lura.”
2. Id-Direttiva 76/308
12. Id-Direttiva 76/308 għandha l-għan li tħassar l-ostakoli għall-istabbiliment u l-funzjonament tas-suq komuni li jirriżultaw mil-limitazzjoni territorjali tal-kamp ta’ applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet nazzjonali fil-qasam ta’ rkupru, b’mod partikolari, tad-dazji tas-sisa.
13. Skont l-Artikolu 5(1) ta’ din id-direttiva, l-awtorità mitluba għandha, fuq it-talba ta’ l-awtorità applikanti, u skont ir-regoli fis-seħħ fl-Istat Membru li fih l-awtorità mitluba tkun tinsab, tinnotifika lid-destinatarju b’kull dokument u deċiżjoni, inklużi dawk ta’ natura ġudizzjarja, li jiġu mill-Istat Membru li fih l-awtorità applikanti jkollha s-sede tagħha u li jkollhom x’jaqsmu ma’ xi dejn jew l-irkupru tiegħu.
14. L-Artikolu 6 tad-Direttiva 76/308 jipprevedi:
“1. Fuq it-talba ta’ l-awtorità applikanti, l-awtorità mitluba għandha, skond il-liġijiet, regolamenti jew dispożizzjonijiet amministrattivi li japplikaw għall-irkupru ta’ talbiet bħalhom li jinqalgħu fl-Istat Membru li fih l-awtorità mitluba tkun tinsab, tirkupra talbiet li huma s-suġġett ta’ xi dokument li jippermetti l-infurzar tagħhom.
2. Għal dan l-iskop kull talba li għaliha jkun intalab l-irkupru għandha tiġi ttrattata bħala talba ta’ l-Istat Membru li fih l-awtorità mitluba tkun tinsab, ħlief fejn japplika l-Artikolu 12.”
15. L-Artikolu 7(1) u (2) ta’ din id-direttiva jipprovdi:
“1. It-talba għall-irkupru ta’ pretensjoni li l-awtorità applikanti tindirizza lill-awtorità mitluba għandha tiġi akkumpanjata minn koppja uffiċċjali jew iċċertifikata ta’ l-istrument li tippermetti l-infurzar tagħha, maħruġa mill-Istat Membru fejn tinstab l-awtorità applikanti u, jekk ikun xieraq, permezz ta’ l-oriġinali jew kopja ċċertifikata ta’ dokumenti oħra meħtieġa għall-irkupru.
2. L-awtorità applikanti m’għandhiex tagħmel talba għall-irkupru kemm-il darba [sakemm]:
a) il-pretensjoni u/jew l-istrument li jippermetti l-infurzar tagħha m’humiex ikkontestati fl-Istat Membru li fih hija tinstab, ħlief f’każijiet fejn jiġi applikat it-tieni subparagrafu ta’ l-Artikolu 12(2),
b) hija applikat, fl-Istat Membru li fih hija tinstab, il-proċeduri ta’ rkupru xierqa li kienu għad-disposizzjoni tagħha a bażi ta’ l-istrument imsemmi fil-paragrafu 1, u l-miżuri li jittieħdu ma jirriżultawx fil-ħlas sħiħ tal-pretensjoni”
16. L-Artikolu 8 tal-imsemmija direttiva jistipula:
“1. L-istrument li jippermetti l-infurzar tal-pretensjoni għandu jkun rikonoxxut direttamant u ttrattat awtomatikament bħala strument li jippermetti l-infurzar ta’ pretensjoni ta’ l-Istat Membru li fih tinstab l-awtorità mitluba.
2. Minkejja l-ewwel paragrafu, l-istrument li jippermetti l-infurzar tal-pretensjoni għandu [jista’], fejn ikun xieraq, u b’konformità mad-disposizzjonijiet fis-seħħ fl-Istat Membru li fih tinstab l-awtorità mitluba, jiġi aċċettat bħala, rikonoxxut bħala, msaħħaħ permezz ta’, jew mibdul bi strument li jawtorizza l-infurzar fit-territorju ta’ dak l-Istat Membru.
Fi żmien tliet xhur mid-data li fiha tiġi riċevuta t-talba ta’ rkupru, l-Istati Membri għandhom jimpenjaw ruħhom li jtemmu tali aċċettazzjoni, rikonoxximent, tisħiħ jew bdil, ħlief f’kazijiet fejn jiġi applikat it-tielet subparagrafu. M’għandhomx jiġu rifjutati jekk l-istrument li jippermetti tali infurzar jiġi mfassal sew. L-awtorità mitluba għandha tinforma lill-awtorità applikanti bir-raġunijiet għaliex tkun qabżet il-perjodu ta’ tliet xhur.
Jekk xi waħda minn dawn il-formalitajiet tagħti lok għall-kontestazzjoni dwar il-pretensjoni u/jew l-istrument li jippermetti l-infurzar maħruġ mill-awtorità applikanti, għandu japplika l-Artikolu 12 [tal-istess direttiva].”
17. Skont l-Artikolu 12(1) sa (3) tad-Direttiva 76/308:
“1. Jekk, matul il-proċedura ta’ rkupru, it-talba u/jew id-dokument li jippermettu l-infurzar tiegħu maħruġa fl-Istat Membru li fih l-awtorità applikanti tkun tinsab huma kontestati minn parti interessata, l-azzjoni għandha titressaq minn din tal-aħħar quddiem il-korp kompetenti ta’ l-Istat Membru li fih l-awtorità applikanti tkun tinsab, skond il-liġijiet fis-seħħ hemmhekk. Din l-azzjoni għandha tiġi notifikata mill-awtorità applikanti lill-awtorità mitluba. Il-parti konċernata tista’ wkoll tinnotifika l-awtorità mitluba bl-azzjoni.
2. Hekk kif l-awtorità mitluba tkun irċeviet in-notifika li għaliha jirreferi l-paragrafu 1 jew mill-awtorità applikanti jew mill-parti interessata, għandha tissospendi l-proċedura ta’ infurzar sakemm ikun hemm id-deċiżjoni tal-korp kompetenti fil-materja, kemm-il darba l-awtorità applikanti ma titlobx mod ieħor b’mod konformi mat-tieni subparagrafu. […]
Minkejja l-ewwel subparagrafu ta’ paragrafu 2, l-awtorità applikanti tista b’mod konformi mal-liġi, mar-regolamenti u mal-prattika amministrattiva fis-seħħ fl-Istat Membru li fih hija tinstab, titlob lill-awtorità mitluba sabiex tirkupra pretensjoni kkontestata, kemm-il darba l-liġijiet, ir-regolamenti u l-prattika amministrattiva fis-seħħ fl-Istat Membru li fih tinstab l-awtorità mitluba jippermettu tali azzjoni. Jekk ir-riżultat tal-kontestazzjoni huwa sussegwentement favorevoli għad-debitur, l-awtorità applikanti għandha tkun responsabbli għar-rimborz ta’ kull somma rkuprata, flimkien ma’ kull kumpens dovut, b’mod konformi mal-liġijiet fis-seħħ fl-Istat Membru li fih tinstab l-awtorità mitluba.
3. Fejn huma l-miżuri ta’ infurzar meħuda fl-Istat Membru li fih l-awtorità mitluba tkun tinsab li qed ikunu kkontestati l-azzjoni għandha titressaq quddiem il-korp kompeteneti ta’ dak l-Istat Membru skond il-liġijiet u r- regolamenti tiegħu.”
B. Id-dritt Taljan
18. L-assistenza reċiproka fil-qasam tal-irkupru tad-dazji tas-sisa hija rregolata fl-Italja, b’mod partikolari, bid-decreto legislativo n. 69, recante “Attuazione della direttiva 2001/44/CE relativa all’assistenza reciproca in materia di recupero di crediti connessi al sistema di finanziamento del FEOGA, nonché ai prelievi agricoli, ai dazi doganali, all’IVA ed a talune accise” (id-Digriet Leġiżlattiv Nru 69 dwar l-“Implimentazzjoni tad-[Direttiva 2001/44] dwar l-assistenza reċiproka fil-qasam tal-irkupru tad-djun li jirriżultaw minn tranżazzjonijiet li jagħmlu parti mis-sistema tal-finanzjament tal-[Fond Agrikolu Ewropew ta’ Gwida u Garanzija (FAEGG)], kif ukoll ta’ imposti agrikoli u ta’ dazji doganali, u dwar [it-taxxa fuq il-valur miżjud (VAT)] u ċerti dazji tas-sisa”), tad‑9 ta’ April 2003 (4) (iktar ’il quddiem id-“Digriet Leġiżlattiv Nru 69/2003”).
19. L-Artikolu 5 tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 69/2003, intitolat “Assistenza għall-irkupru tad-djun”, jipprevedi:
“1. Fuq it-talba tal-awtorità applikanti, il-Ministeru għall-Ekonomija u għall-Finanzi għandu, abbażi ta’ titoli eżekuttivi rċevuti, jipproċedi għall-irkupru tad-djun imsemmija fl-Artikolu 1 li huma mnissla fl-Istat Membru li hija tinsab fih, konformement mal-leġiżlazzjoni fis-seħħ għall-irkupru tad-djun simili mnissla fit-territorju nazzjonali; dawn it-titoli, li huma infurzabbli direttament u immedjatament, huma assimilati għar-rwoli msemmija fid-digriet tal-President tar-Repubblika Nru 602 tad‑29 ta’ Settembru 1973.
2. L-awtorità applikanti tista’ tagħmel talba għall-irkupru biss:
a) jekk id-dejn jew it-titolu li jippermetti l-eżekuzzjoni tiegħu ma humiex ikkontestati fl-Istat Membru fejn hija tinsab, ħlief fil-każ ta’ rieda espressa li tipproċedi fi kwalunkwe każ għall-irkupru fil-każ ta’ kontestazzjoni;
b) meta hija nediet, fl-Istat Membru fejn hija tinsab, il-proċeduri ta’ rkupru u l-miżuri meħuda ma jwasslux għall-ħlas sħiħ tad-dejn.
3. Din it-talba għandha tinkludi:
a) l-isem, id-denominazzjoni jew raġuni soċjali, l-indirizz jew fejn tinsab u kwalunkwe informazzjoni utli oħra għall-finijiet tal-identifikazzjoni tal-persuni fiżiċi, persuni ġuridiċi jew debituri terzi li għandhom assi;
b) l-isem, l-indirizz u kull informazzjoni utli oħra dwar l-identifikazzjoni tal-awtorità applikanti;
c) it-titolu eżekuttiv li bis-saħħa tiegħu jintalab l-irkupru, maħruġ fl-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità applikanti;
d) in-natura u l-ammont tad-dejn, billi tiġi ppreċiżata s-somma dovuta bħala prinċipal, l-imgħax, eventwali pentalitajiet, multi u spejjeż, u l-ammont għandu jkun indikat fil-munita tal-Istati Membri li fihom jinstabu ż-żewġ awtoritajiet;
e) id-data tan-notifikazzjoni tat-titolu eżekuttiv lid-destinatarju mill-awtorità applikanti jew mill-awtorità mitluba;
f) l-indikazzjoni tad-data li minnha, u tal-perijodu li matulu, huwa possibbli, skont id-dispożizzjonijiet fis-seħħ fl-Istat Membru applikanti, li jsir l-irkupru;
g) id-dikjarazzjoni li d-dejn u t-titolu li jippermetti l-eżekuzzjoni tiegħu ma humiex ikkontestati fl-Istat applikanti jew ir-rieda espressa, fil-każ ta’ kontestazzjoni, li fi kwalunkwe każ jiġi rkuprat id-dejn. F’kull każ, it-talba għandha tinkludi d-dikjarazzjoni li l-proċedura ta’ rkupru nfetħet fl-Istat Membru rikorrenti u li din ma hijiex ser twassal għall-ħlas sħiħ tad-dejn;
h) kull informazzjoni utli oħra.
4. L-awtorità applikanti għandha tindirizza lill-awtorità mitluba, hekk kif ikollha xi għarfien tagħha, bl-informazzjoni utli kollha relatata mal-materja li mmotivat it-talba għall-irkupru.
5. Flimkien mat-talba għall-irkupru ta’ dejn għandu jkun hemm l-oriġinal jew kopja ċċertifikata konformi tat-titolu eżekuttiv maħruġ fl-Istat Membru l-ieħor u dokumenti oħrajn meqjusa neċessarji għall-finijiet tal-irkupru tad-dejn. Flimkien mat-talba, it-titolu eżekuttiv u d-dokumenti eventwali l-oħrajn għandu jkun hemm traduzzjoni fil-lingwa Taljana.
6. Jistgħu jingħataw dewmien jew ħlasijiet parzjali lid-debitur, wara konsultazzjoni mal-awtorità applikanti, għall-ħlas tas-somom dovuti, fil-limiti u fil-kundizzjonijiet previsti mid-dispożizzjonijiet nazzjonali fis-seħħ. L-interessi moratorji japplikaw bis-saħħa tad-dispożizzjonijiet nazzjonali fis-seħħ u jieħdu effett mid-data meta jiġi rċevut it-titolu eżekuttiv għall-irkupru. Is-somom eventwalment miġbura bħala imgħax għad-dewmien jew ħlasijiet parzjali mogħtija jew għal dewmien fil-ħlas jingħataw lill-awtorità applikanti.
7. Il-Ministeru għall-Ekonomija u għall-Finanzi għandu jirkupra d-djun mid-debitur u għandu jżomm l-ispejjeż kollha relatati mal-proċedura ta’ rkupru li japplikaw għad-djun analogi fl-ordinament ġuridiku intern.
8. Id-dispożizzjonijiet tad-digriet tal-President tar-Repubblika Nru 602 tad‑29 ta’ Settembru 1973, kif emendat, u tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 46 tas‑26 ta’ Frar 1999, kif emendat, japplikaw, mutatis mutandis, għall-irkupru tad-djun koperti minn dan id-digriet.
9. Fejn l-irkupru tad-djun joħloq diffikultà partikolari, kemm jekk l-ammont tal-ispejjeż huwa għoli ħafna jew it-tranżazzjoni taqa’ taħt il-ġlieda kontra l-organizzazzjonijiet kriminali, l-awtorità applikanti u l-awtorità mitluba jistgħu jiftiehmu, każ b’każ, il-modalitajiet għar-rimbors speċifiċi.
10. Il-Ministru għall-Ekonomija u għall-Finanzi għandu jinforma lill-awtorità applikanti bil-passi meħuda fuq it-talba għall-irkupru tad-djun.”
20. L-Artikolu 6 tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 69/2003, intitolat “Kontestazzjoni tad-dejn”, jipprovdi:
“1. Il-persuna kkonċernata li tixtieq tikkontesta d-dejn jew it-titolu li jippermetti l-eżekuzzjoni tiegħu, maħruġ fl-Istat Membru applikant, għandha tadixxi l-korp kompetenti ta’ dan l-Istat, skont il-leġiżlazzjoni fis-seħħ f’dan l-Istat; f’dan il-każ, il-Ministeru għall-Ekonomija u għall-Finanzi, li jkun irċieva notifika tar-rikors mill-awtorità applikanti jew mill-persuna kkonċernata, għandu jissospendi, ħlief fil-każ ta’ talba kuntrarja fformulata mill-awtorità applikanti nfisha, il-proċedura ta’ eżekuzzjoni sad-deċiżjoni ta’ dan il-korp. Meta l-proċedura ta’ rkupru tad-dejn ikkontestat madankollu tkun ġiet imnedija wara t-talba tal-awtorità applikanti u d-deċizjoni fuq il-kontestazzjoni tkun favorevoli għad-debitur, l-awtorità applikanti għandha tirrestitwixxi l-ammont irkuprat, kif ukoll kull somma dovuta oħra, skont il-leġiżlazzjoni Taljana. Jekk qorti tagħti deċiżjoni fuq il-kontestazzjoni b’mod favorevoli għall-awtorità applikanti u tippermetti l-irkupru tad-dejn f’dan l-istess Stat, il-proċedura ta’ eżekuzzjoni titkompla abbażi ta’ din id-deċiżjoni.
2. Il-persuna kkonċernata li tkun biħsiebha tikkontesta l-atti tal-proċedura ta’ eżekuzzjoni għandha tadixxi lill-korp kompetenti, konformement mad-dispożizzjonijiet tal-ordinament ġuridiku nazzjonali.
3. L-Istat Membru li fih tinsab l-awtorità applikanti għandu jibqa’ responsabbli lejn l-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità mitluba għall-ispejjeż kollha sostnuti u għat-telf kollu magħmul bħala riżultat ta’ azzjonijiet li jinstab li huma infondati fid-dawl tar-realtà tad-dejn jew tal-validità tat-titolu maħruġ mill-awtorità applikanti.”
II. Il-fatti fil-kawża prinċipali u d-domanda preliminari
21. Matul is-snin 1995 u 1996, Silcompa kienet tbigħ alkoħol etiliku b’sospensjoni tad-dazji tas-sisa, fis-sens tal-Artikolu 4(c) tad-Direttiva 92/12, b’destinazzjoni l-Greċja. Mill-proċess tal-qorti tar-rinviju u ppreżentat fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja (iktar ’il quddiem il-“proċess nazzjonali”) jirriżulta li dan il-bejgħ isir permezz ta’ intermedjarju, persuna fiżika, lil diversi kumpanniji Griegi.
22. F’Jannar 2000, wara kontroll imwettaq mill-Ufficio Tecnico di Finanza di Reggio Emilia (l-Uffiċċju Tekniku tal-Finanzi ta’ Reggio Emilia, l-Italja), ġie stabbilit li d-dokumenti amministrattivi mehmuża (iktar ’il quddiem id-“DAM”) tal-lottijiet ta’ alkoħol mibgħuta minn Silcompa qatt ma kienu waslu fid-dwana Griega għall-attestazzjonijiet normali u li t-timbri tal-uffiċju tad-dwana ta’ Kórinthos li jinsabu fuq id-DAM, misjuba minn Silcompa, kienu foloz. Għalhekk l-Aġenzija ħarġet, f’Jannar 2000, tliet avviżi ta’ ħlas (5), għall-irkupru tad-dazji tas-sisa mhux imħallsa għal ammont totali ta’ EUR 6 296 495.47. Silcompa ppreżentat rikors kontra dawn l-avviżi ta’ ħlas quddiem it-Tribunale di Bologna (il-Qorti Distrettwali ta’ Bologna, l-Italja), li s-sentenzi (6) tagħha favorevoli għal Silcompa kienu s-suġġett ta’ rikorsi mill-Aġenzija quddiem il-Corte d’Appello di Bologna (il-Qorti tal-Appell ta’ Bologna, l-Italja).
23. Mill-proċess nazzjonali jsegwi li, f’April 2001, l-awtorità doganali Griega indirizzat lil Silcompa talba għal informazzjoni sabiex tikseb xi kjarifiki dwar it-tranżazzjonijiet bejn Silcompa, l-intermedjarju u l-kumpanniji Griegi. Silcompa wieġbet għal din it-talba u ma rċeviet ebda komunikazzjoni oħra min-naħa tal-awtoritajiet Griegi.
24. Fi Frar 2004, l-awtorità doganali Griega kkomunikat lill-Aġenzija li xi kunsinni magħmula minn Silcompa lil impriża Griega kienu tqiesu bħala irregolari. Għalhekk, fis‑27 ta’ Marzu 2004, l-uffiċċju tekniku tal-finanzi ta’ Reggio Emilia ħareġ l-avviż ta’ aġġustament Nru 6/2004 (7), li kien ikopri kemm id-djun fiskali Taljani li joħorġu mill-avviżi ta’ ħlas maħruġa f’Jannar 2000, imsemmija fil-punt 22 ta’ dawn il-konklużjonijiet, kif ukoll l-aġġustament fiskali addizzjonali ta’ EUR 473 410.66, dovut wara din il-komunikazzjoni tal-amministrazzjoni Griega. Silcompa kkontestat l-avviż ta’ aġġustament Nru 6/2004 quddiem il-Commissione tributaria Provinciale di Reggio Emilia (il-Kummissjoni Fiskali Distrettwali ta’ Reggio Emilia, l-Italja). Din il-proċedura wasslet għall-konklużjoni, f’Settembru 2017, ta’ ftehim ta’ tranżazzjoni bejn l-Aġenzija u Silcompa, fejn din tal-aħħar kellha tħallas is-somma totali ta’ EUR 1 554 181.23 bħala d-dejn mitlub mill-awtoritajiet Taljani (iktar ’il quddiem il-“ftehim ta’ tranżazzjoni”) (8).
25. F’Jannar 2005, l-uffiċċju tad-dwana ta’ Ateni ħareġ, dwar l-istess tranżazzjonijiet ta’ kunsinni intrakomunitarji, xi “avviżi ta’ ħlas tad-dazji tas-sisa”, dwar ir-rilaxx illegali fis-suq, fit-territorju Grieg, tal-alkoħol etiliku mibgħut minn Silcompa lil kumpanniji fittizji. Din il-konstatazzjoni kienet ibbażata, skont l-affermazzjonijiet tal-partijiet quddiem il-qorti tar-rinviju (9), fuq investigazzjonijiet kriminali preċedenti li taw lok għal sentenza fl-ewwel istanza ta’ qorti Griega (10) li kienet ikkonfermat il-wasla tal-prodotti inkwistjoni minn operaturi Griegi u r-rilaxx frawdolenti fis-suq ta’ dawn il-prodotti.
26. Fil‑31 ta’ Jannar 2005, l-amministrazzjoni fiskali Griega ppreżentat, skont l-Artikolu 7 tad-Direttiva 76/308, talba għal assistenza lir-Repubblika Taljana għall-irkupru tad-djun mit-Teżor pubbliku tagħha, għal ammont totali ta’ EUR 10 280 291.66 (iktar ’il quddiem id-“djun mitluba mill-awtoritajiet Griegi”).
27. Fit‑13 ta’ Settembru 2005, l-Aġenzija nnotifikat lil Silcompa, skont l-Artikolu 5 tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 69/2003, b’żewġ avviżi ta’ ħlas (11) li permezz tagħhom hija talbet il-ħlas bi ftehim tas-somom mitluba (12) bħala djun mitluba mill-awtoritajiet Griegi. Silcompa ppreżentat rikors kontra dawn iż-żewġ avviżi ta’ ħlas quddiem il-Commissione tributaria Provinciale di Roma (il-Kummissjoni Fiskali Provinċjali ta’ Ruma, l-Italja), li ċaħditu bħala inammissibbli (13). Adita bl-appell ippreżentat minn Silcompa, il-Commissione tributaria regionale di Roma (il-Kummissjoni Fiskali Provinċjali ta’ Ruma, l-Italja), permezz ta’ sentenza tat‑22 ta’ April 2010 (14), laqgħet ir-rikors minħabba l-assenza ta’ notifika tal-passi preliminari neċessarji mill-awtoritajiet Griegi u tal-motivazzjoni insuffiċjenti tal-imsemmija avviżi ta’ ħlas.
28. Għalhekk, l-Aġenzija appellat fil-kassazzjoni quddiem il-qorti tar-rinviju, billi qajmet tliet aggravji, li huma biss it-tieni (15) u t-tielet (16) li, skont il-qorti tar-rinviju, huma rilevanti għall-finijiet ta’ dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari.
29. Min-naħa l-oħra, Silcompa tinvoka, fir-risposta tagħha, in-nullità tat-talbiet tad-dazji tas-sisa li għandhom bħala suġġett il-fatti diġà kkritikati mill-Aġenzija, l-identiċità tal-fatti kkritikati u, għalhekk, id-duplikazzjoni tad-dejn fiskali.
30. F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tirrileva li, f’dan il-każ, kemm l-amministrazzjoni fiskali Taljana kif ukoll l-amministrazzjoni fiskali Griega jqisu, b’konstatazzjonijiet distinti u awtonomi, li l-post fejn seħħ il-ksur huwa l-Istat Membru rispettiv tagħhom. Id-djun mitluba mill-awtoritajiet Griegi donnhom huma bbażati fuq sentenza kriminali, filwaqt li d-djun mitluba mill-awtoritajiet Taljani huma bbażati fuq il-fatt ikkonstatat li d-DAM huma foloz. Issa, it-talbiet għad-dazji tas-sisa huma “alternattivi”, peress li l-post tal-ksur, bħalma joħroġ mill-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12, jista’ biss ikun wieħed u l-obbligu fiskali jista’ jkun wieħed biss ukoll.
31. F’dan il-kuntest, Silcompa tista’ tkun obbligata tħallas l-istess ammonti darbtejn, bħala dazji tas-sisa u bħala sanzjonijiet, li jimponi, b’mod partikolari fid-dawl tal-ammonti kunsiderevoli, piż finanzjarju kbir kif ukoll duplikazzjoni tal-ispejjeż ġudizzjarji.
32. Il-qorti tar-rinviju tirrileva li, minkejja li skont l-Artikolu 20(4) tad-Direttiva 92/12, taħt ċerti kundizzjonijiet, id-dazju tas-sisa inizjalment miġbur (minn Stat ieħor) jiġu rrimborsat jekk il-post tal-ksur jiġi ddeterminat sussegwentement, skont l-istess dispożizzjoni tali konstatazzjoni għandha ssir “qabel ma jiskadi perjodu ta’ tlett snin mid-data li fha kien tħejja d-dokument mehmuż”, terminu li f’dan il-każ ilu li skada.
33. Il-qorti tar-rinviju tistaqsi għalhekk jekk, anki fil-kuntest tal-proċedura dwar l-atti ta’ eżekuzzjoni tal-irkupru, prevista fl-Artikolu 12(3) tad-Direttiva 76/308, li timplimenta t-talba għal assistenza abbażi tal-Artikolu 6(1) ta’ din id-direttiva, l-eżistenza tal-kundizzjonijiet msemmija fl-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12, bħall-post fejn twettqu l-ksur jew l-irregolarità, tistax tkun is-suġġett ta’ eżami, għall-inqas f’ċirkustanzi bħal dawk inkwistjoni fejn l-istess talba hija ppreżentata kemm mill-istanzi tal-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità applikanti (iktar ’il quddiem l-“Istat Membru applikant”) u dawk tal-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità mitluba (iktar ’il quddiem l-“Istat Membru mitlub”), peress li l-proċeduri relatati ma’ dawn it-talbiet huma pendenti f’dan l-Istat tal-aħħar.
34. Skont il-qorti tar-rinviju, din hija verifika li donnha ma tirrigwardax id-dejn jew it-titolu barrani li huwa s-suġġett tar-rikors, u lanqas li tikkontestahom, bħalma huwa previst fl-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 76/308, iżda li, min-naħa l-oħra, tirrigwarda l-kundizzjoni u l-fondatezza tal-legalità tat-talbiet għal assistenza u, konsegwentement, tal-atti ta’ eżekuzzjoni kollha. B’mod partikolari, il-kawża prinċipali tirrigwarda biss il-kwistjoni dwar jekk hijiex rilevanti, għall-finijiet tal-irkupru fil-kuntest tas-sistema ta’ kollaborazzjoni, l-evalwazzjoni mill-Istat Membru mitlub tad-dritt tiegħu għad-dejn innifsu u jekk tali parametru jistax jiġi evalwat quddiem il-qrati.
35. F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni) iddeċidiet li tissospendi l-proċedura quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari li ġejja:
“L-Artikolu 12(3) tad-Direttiva [76/308], fir-rigward tal-Artikolu 20 tad-Direttiva tal-Kunsill [92/12], għandu jiġi interpretat fis-sens li, fil-proċeduri mibdija kontra l-atti ta’ eżekuzzjoni tal-irkupru, il-kundizzjoni tal-post (ta’ tqegħid effettiv għall-konsum) fejn l-irregolarità jew il-ksur effettivament twettqu jista’ jkun suġġett għal eżami, u, jekk ikun il-każ, sa fejn, bħal fil-każ inkwistjoni, l-istess talba, ibbażata eżattament fuq l-istess tranżazzjonijiet ta’ esportazzjoni, hija indirizzata indipedentement lill-persuna taxxabbli mill-Istat rikjedenti u mill-Istat rikjest, u li kemm il-proċeduri dwar it-talba interna kif ukoll dawk dwar it-tranżazzjoni ta’ ġbir mill-Istat l-ieħor huma pendenti fl-istess ħin quddiem l-Istat rikjest, peress li din il-konstatazzjoni għandha l-valur ta’ rifjut tat-talba għall-għajnuna u, għaldaqstant, tal-atti ta’ eżekuzzjoni kollha?”
III. Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja
36. Saru sottomissjonijiet bil-miktub mill-Gvern Taljan, Spanjol u dak Svediż, kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea.
37. Fit‑22 ta’ Ottubru 2019, il-Qorti tal-Ġustizzja bagħtet talba għal informazzjoni lill-qorti tar-rinviju dwar il-kuntest fattwali u legali tat-tilwima fil-kawża prinċipali.
38. Fit-tweġiba tagħha tat‑18 ta’ Diċembru 2019, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fil‑31 ta’ Diċembru 2019, il-qorti tar-rinviju wieġbet lill-Qorti tal-Ġustizzja.
39. Minħabba l-kriżi sanitarja relatata mal-virus Covid-19, is-seduta għat-trattazzjoni prevista għas‑26 ta’ Marzu 2020 ġiet annullata u, permezz ta’ deċiżjoni tal‑1 ta’ April 2020, ġiet issostitwita b’mistoqsijiet għal tweġiba bil-miktub ikkomunikati lill-partijiet. Il-Gvern Taljan, Spanjol u dak Svediż, kif ukoll il-Kummissjoni, wieġbu għall-mistoqsijiet fit-terminu mogħti mill-Qorti tal-Ġustizzja.
IV. Analiżi
A. Il-portata tad-domanda preliminari
40. Preliminarjament, għandu jiġi rrilevat li, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, fil-kuntest tal-proċedura ta’ kooperazzjoni mal-qrati nazzjonali stabbilita fl-Artikolu 267 TFUE, hija l-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tagħti lill-qorti tar-rinviju risposta utli li tippermettilha tiddeċiedi l-kawża li jkollha quddiemha u li, minn din il-perspettiva, huwa obbligu, jekk ikun il-każ, tal-Qorti tal-Ġustizzja li tifformula mill-ġdid id-domanda li tkun saritilha (17).
41. F’dan il-każ, żewġ proċeduri dwar l-irkupru ta’ żewġ djun fiskali dwar l-istess tranżazzjonijiet suġġetti għad-dazju tas-sisa u mitluba kemm mill-awtoritajiet amministrattivi Taljani kif ukoll dawk Griegi huma pendenti quddiem il-qrati Taljani. Minn naħa, id-dejn mitlub mill-awtoritajiet Taljani għandu bħala oriġini l-konstatazzjoni magħmula mill-aġenzija tad-dwana, f’Jannar 2000, skont liema l-prodotti mibgħuta lejn il-Greċja qatt ma waslu fid-dwana Griega u li t-timbri ta’ din id-dwana Griega fuq id-DAM relatati magħhom kienu foloz. Min-naħa l-oħra, id-djun mitluba mill-awtoritajiet Griegi ġew ibbażati fuq il-konstatazzjoni, minn dawn l-awtoritajiet, tar-rilaxx effettiv fis-suq, probabbilment irregolari, fit-territorju Grieg tal-prodotti inkwistjoni, konstatazzjoni li abbażi tagħha l-imsemmija awtoritajiet indirizzaw, f’Jannar 2005, talbiet għal irkupru tad-djun mal-Aġenzija, skont id-dispożizzjonijiet nazzjonali rilevanti li jittrasponu d-Direttiva 76/308.
42. Id-domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju tirrigwarda il-kwistjoni ta’ jekk il-kundizzjonijiet ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12, jiġifieri dawk dwar il-post fejn effettivament twettaq il-ksur jew l-irregolarità, jistgħux ikunu s-suġġett ta’ eżami mill-qorti tal-Istat Membru li fih tinsab l-awtorità mitluba, li hija adita b’rikors indirizzat kontra miżuri ta’ eżekuzzjoni tal-irkupru ta’ dejn skont l-Artikolu 12(3) tad-Direttiva 76/308, fl-ipoteżi li din l-eżekuzzjoni twassal, mal-kumpannija kkonċernata, għal impożizzjoni doppja tad-dazji tas-sisa tal-istess prodotti (18).
43. Mit-talba għal deċiżjoni preliminari u mit-tweġiba għall-mistoqsijiet tat‑18 ta’ Diċembru 2019 (19), isegwi li l-qorti tar-rinviju qiegħda tistaqsi dwar in-natura suffiċjenti tal-motivazzjoni tal-att li huwa l-bażi tal-proċedura ta’ rkupru fl-Italja skont id-Direttiva 76/308 u fuq in-neċessità li tiġi evalwata d-duplikazzjoni tad-dejn li jirrigwarda d-dazju tas-sisa.
44. F’dawn il-kundizzjonijiet, għandu jinftiehem li, permezz tad-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 12(3) tad-Direttiva 76/308, moqri flimkien mal-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12, għandux jiġi interpretat fis-sens li huwa jipprekludi li qorti tal-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità mitluba tivverifika jekk l-eżekuzzjoni tat-talbiet ta’ rkupru dwar djun relatati mad-dazji tas-sisa li din l-awtorità hija adita bihom, skont l-Artikolu 6 tad-Direttiva 92/12, tasal li tintaxxa kumpannija darbtejn għall-istess tranżazzjonijiet u għall-istess prodotti, peress li l-imsemmija awtorità nfisha qabel kienet għamlet l-irkupru ta’ dejn għal dawn tal-aħħar, dejn li huwa s-suġġett ta’ proċedura ġudizzjarja f’dan l-Istat.
45. L-element ċentrali tad-domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju jinsab fl-eventwali tassazzjoni doppja tal-istess dazji tas-sisa mill-Istat Membru ta’ konsenja u mill-Istat Membru destinatarju tal-prodotti inkwistjoni. Għalhekk, l-analiżi għandha tiġi mibdija bir-regoli inklużi fid-Direttiva 92/12 u għandhom jitfakkru, b’mod partikolari, ċerti regoli dwar l-eżiġibbiltà tad-dazju tas-sisa fis-sens ta’ din id-direttiva (Titolu B). Filwaqt li d-Direttiva 92/12 tipprevedi, b’xi mod, regoli sostantivi dwar is-setgħa ta’ impożizzjoni tad-dazji tas-sisa, l-eżerċizzju ta’ din is-setgħa, skont regoli proċedurali, huwa rregolat, b’mod partikolari, bid-Direttiva 76/308 (Titolu C).
B. Fuq l-eżiġibbiltà tad-dazju tas-sisa skont id-Direttiva 92/12
46. Sabiex jiġi żgurat l-istabbiliment u l-funzjonament tas-suq intern (20), id-Direttiva 92/12 hija intiża li tarmonizza r-regoli sostantivi dwar iż-żamma, iċ-ċaqliq u l-immonitorjar tal-prodotti suġġetti għal dazju tas-sisa, u dan, b’mod partikolari, sabiex jiġi żgurat li l-eżiġibbiltà tad-dazju tas-sisa tkun identika fl-Istati Membri kollha. Din l-armonizzazzjoni tippermetti, bħala prinċipju, li tiġi mwarrba t-tassazzjoni doppja fir-relazzjonijiet bejn Stati Membri (21). Huwa f’dan l-għan li jaqgħu wkoll l-Artikoli 6 u 20 ta’ din id-direttiva li tipprevedi regoli ġenerali u speċifiċi dwar l-eżiġibbiltà tad-dazju tas-sisa. Issa, dan l-għan huwa kompromess jekk l-awtoritajiet Griegi u Taljani għandhom, f’dan il-każ, kompetenza sussegwenti sabiex jiġbru d-dazju tas-sisa fuq l-istess tranżazzjoni.
1. Rimarki ġenerali dwar l-eżiġibbiltà tad-dazju tas-sisa
47. Għandu jiġi rrilevat, minn naħa, li, konformement mal-Artikolu 5(1) tad-Direttiva 92/12, il-fatt taxxabbli fis-sens tagħha huwa kkostitwit bil-produzzjoni fit-territorju tal-Unjoni ta’ prodotti suġġetti għad-dazju tas-sisa jew mal-importazzjoni tagħhom f’dan it-territorju. Min-naħa l-oħra, peress li dan huwa taxxi fuq il-konsum, l-eżiġibbiltà tagħhom jkollha tkun kemm jista’ jkun viċin tal-konsumatur finali (22). Għal dan l-għan, l-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 92/12 jipprevedi li l-eżiġibbiltà tad-dazju tas-sisa fuq il-prodotti li huma suġġetti għalih, bħall-alkoħol, tirriżulta, b’mod partikolari, mir-rilaxx tagħhom fis-suq (23).
48. Bħala regola ġenerali, jgħaddi xi żmien bejn meta jseħħ il-fatt taxxabbli u l-mument tal-eżiġibbiltà tad-dazju tas-sisa. Huwa preċiżament matul dan iż-żmien li l-arranġament ta’ sospensjoni ddefinit fl-Artikolu 4(c) tad-Direttiva 92/12, bħala sistema fiskali applikabbli, b’mod partikolari, għall-produzzjoni tal-prodotti f’sospensjoni ta’ dazji tas-sisa, tiġi applikabbli (24). Din is-sistema, li għaliha kienu suġġetti l-prodotti inkwistjoni fil-kawża prinċipali, twassal għall-eżiġibbiltà tad-dazju tas-sisa biss mal-mument tal-ħruġ tal-prodotti minn din l-iskema u mar-rilaxx tagħhom fis-suq. Għalhekk, id-dazju tas-sisa relatat mal-prodotti li jaqgħu taħt din l-iskema għadu ma huwiex eżiġibbli, minkejja li l-fatt taxxabbli jkun diġà seħħ (25).
49. Regola ġenerali toħroġ mill-Artikoli 4(b) u 11(2) tad-Direttiva 92/12, skont liema l-produzzjoni, il-bidla u ż-żamma ta’ prodotti suġġetti għad-dazju tas-sisa u mpoġġija f’arranġament ta’ sospensjoni jistgħu jseħħu biss f’maħżen tat-taxxa debitament awtorizzat mill-Istat Membru li jinsabu fit-territorju tiegħu. Skont l-Artikolu 15 ta’ din id-direttiva, il-moviment ta’ prodotti suġġetti għad-dazju tas-sisa f’arranġament ta’ sospensjoni jista’ jsir biss bejn imħażen tat-taxxa, u l-magazzinier awtorizzat ikollu rwol ċentrali fil-kuntest tal-proċedura ta’ moviment ta’ dawn il-prodotti (26).
50. Għalhekk, id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 92/12, meħuda fit-totalità tagħhom, jipprevedu arranġament uniformi tal-prodotti suġġetti għad-dazju tas-sisa mill-Istati Membri, ibbażat fuq il-prinċipju skont liema d-dazji tas-sisa huma eżiġibbli darba biss. L-osservanza tar-regoli dwar iż-żamma, il-moviment u l-immonitorjar tal-prodotti suġġetti għad-dazju tas-sisa hija kundizzjoni indispensabbli sabiex jintlaħqu l-għanijiet tad-Direttiva 92/12. Madankollu, ma jistax jiġi eskluż li, fil-prattika, dawn ir-regoli jiġu miksura, għal liema raġuni l-leġiżlatur ippreveda r-regoli speċifiċi li jinsabu fid-Direttiva 92/12.
2. Fuq il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12
51. Skont id-duttrina, il-każijiet l-iktar suxxettibbli għall-frodi huma dawk li jinvolvu li l-ksur jew l-irregolarità jseħħu matul moviment ta’ prodotti suġġetti għall-arranġament ta’ sospensjoni(27). Peress li l-ksur jew l-irregolarità jistgħu jseħħu f’kull Stat li fih hemm moviment ta’ prodotti, l-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12 huwa intiż li jevita l-kunflitti ta’ kompetenza bejn Stati Membri li biħsiebhom jintaxxaw il-prodotti li kienu s-suġġett tal-ksur jew tal-irregolarità (28). Għalhekk, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li din id-dispożizzjoni tiddetermina l-Istat Membru li huwa biss jista’ jiġbor dazji tas-sisa fil-każ ta’ ksur jew ta’ irregolarità mwettqa matul il-moviment, bħal ħruġ irregolari minn arranġament ta’ sospensjoni (29).
52. B’mod iktar partikolari, il-paragrafi 1 u 2 tal-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12 ikopru t-tnejn li huma s-sitwazzjoni li fiha jkun twettaq ksur jew irregolarità matul il-moviment. Il-paragrafu 1 jikkonċerna b’mod partikolari l-ipoteżi li fiha l-post tal-imsemmi ksur jew irregolarità huwa magħruf, filwaqt li l-paragrafu 2 huwa dwar dik li fiha ksur jew irregolarità ġew ikkonstatati mingħajr ma jkun possibbli li jiġi stabbilit il-post fejn seħħew. F’dan il-każ, il-ksur jitqies li sar fl-Istat Membru fejn ġie kkonstatat (30).
53. L-Artikolu 20(3) tad-Direttiva 92/12 jippreċiża, min-naħa tiegħu, li meta l-prodotti suġġetti għad-dazju tas-sisa ma jaslux fid-destinazzjoni u ma huwiex possibbli li jiġi stabbilit il-post tal-ksur jew tal-irregolarità, dan il-ksur jew din l-irregolarità jitqiesu li twettqu fl-Istat Membru ta’ tluq, li għalhekk għandu kompetenza sabiex jipproċedi għall-irkupru tad-dazji tas-sisa (31). Għalhekk, din id-dispożizzjoni tirregola s-sitwazzjoni dwar in-nuqqas ta’ wasla fid-destinazzjoni tal-prodotti inkwistjoni. F’dan il-każ, huwa l-Istat ta’ tluq li huwa ddikjarat li għandu kompetenza.
54. Filwaqt li l-paragrafi 2 u 3 tal-imsemmi Artikolu 20 jinkludu l-preżunjonijiet imsemmija iktar ’il fuq, l-Artikolu 20(4) tad-Direttiva 92/12 jipprevedi mekkaniżmu msejjaħ “korrettiv” fil-każ li, sussegwentement, il-preżunzjoni taqa’ minħabba ċirkustanzi fattwali li jippermettu li tiġi stabbilita l-kompetenza ta’ Stat Membru ieħor differenti minn dak li kien indikat b’applikazzjoni ta’ din il-preżunzjoni. Fil-fatt, dan il-paragrafu 4 jistipula li, jekk, qabel jiskadi perijodu ta’ tliet snin mid-data li fiha kien tħejja d-DAM, jiġi aċċertat l-Istat Membru fejn effettivament kien seħħ ir-reat jew l-irregolarità (32), huwa dan l-Istat Membru li għandu jipproċedi għall-irkupru tad-dazju tas-sisa dovut.
55. Diversi konklużjonijiet jistgħu jiġu misluta mid-dispożizzjonijiet imsemmija iktar ’il fuq tad-Direttiva 92/12, meħuda flimkien. Fl-ewwel lok, id-dazji tas-sisa jsiru eżiġibbli mhux biss mar-rilaxx fis-suq ta’ prodotti iżda wkoll mal-ħruġ tagħhom, inkluż irregolari, minn arranġament ta’ sospensjoni. Bħalma enfasizza l-Avukat Ġenerali Colomer, “meta l-attivitajiet li jagħtu lok għal dazju tas-sisa (l-importazzjoni u l-manifattura) iseħħu barra l-arranġament ta’ sospensjoni jew meta l-ħruġ minn dan l-arranġament iseħħ f’mument differenti minn dak tar-rilaxx fis-suq, il-leġiżlatur [tal-Unjoni] jassimila dawn is-sitwazzjonijiet ma’ rilaxx fis-suq u, konsegwentement, fil-fatt ma’ fatturi li jattivaw l-eżiġibbiltà tad-dazju tas-sisa, sabiex jiġi evitat li l-merkanzija suġġetta għad-dazji tas-sisa ma tevitax din it-tassazzjoni” (33).
56. Fit-tieni lok, peress li r-rilaxx fis-suq tal-prodotti suġġetti għal dazju tas-sisa jista’ jsir darba biss, il-post tal-ksur jew tal-irregolarità mwettqa matul moviment jista’ jkun wieħed biss. Din il-konklużjonijiet hija kkorroborata mill-assimilazzjoni tal-ksur jew tal-irregolarità mwettqa matul il-moviment ta’ prodotti ma’ rilaxx tagħhom fis-suq u l-eżistenza ta’ mekkaniżmu msejjaħ “korrettiv” fl-Artikolu 20(4) tad-Direttiva 92/12. Għalhekk, filwaqt li fil-prattika, jista’ jkun hemm diversi istanzi ta’ ksur jew irregolaritajiet suċċessivi f’diversi Stati Membri, matul moviment tal-istess prodott suġġett għal dazju tas-sisa (l-ipoteżi ta’ pluralità ta’ ksur jew ta’ irregolaritajiet), huwa biss l-ewwel wieħed minnhom, jiġifieri dak li kellu bħala konsegwenza li joħroġ il-prodotti f’moviment mill-arranġament ta’ sospensjoni tad-dazji tas-sisa, li għandu valur ġuridiku fis-sens tal-Artikolu 20 ta’ din id-direttiva, sa fejn tali ksur jew tali irregolarità kellhom bħala effett li probabbilment iwasslu għar-rilaxx fis-suq tal-prodotti.
3. Fuq il-mekkaniżmu msejjaħ “korrettiv” li jinsab fl-Artikolu 20(4) tad-Direttiva 92/12
57. L-Artikolu 20(4) tad-Direttiva 92/12 jipprevedi mekkaniżmu msejjaħ “korrettiv”, skont liema jekk, qabel ma jiskadi perijodu ta’ tliet snin mid-data li fiha kien tħejja d-DAM (34), jiġi aċċertat l-Istat Membru fejn effettivament ikun seħħ ir-reat jew l-irregolarità, dan l-Istat għandu jipproċedi għall-irkupru tad-dazju tas-sisa fir-rata fis-seħħ fid-data ta’ konsenja tal-merkanzija. F’dan il-każ, malli tiġi pprovduta l-prova ta’ dan l-irkupru, id-dazju tas-sisa oriġinalment miġbur għandu jiġi rrimborsat. Sa fejn l-Artikolu 20(1) sa (3) tad-Direttiva 92/12 jinkludi l-preżunjonijiet eżaminati iktar ’il fuq, il-paragrafu 4 ta’ dan l-artikolu jinkludi mekkaniżmu li jkopri l-każ li fih is-sitwazzjoni reali tkun differenti minn dik preżunta. Madankollu, fid-dawl tal-prinċipju ta’ ċertezza legali, l-imsemmi mekkaniżmu huwa applikabbli biss għal tliet snin minn meta tħejja d-DAM.
58. Għalhekk, din id-dispożizzjoni tipprevedi żewġ kundizzjonijiet kumulattivi, jiġifieri t-twettiq tal-ksur jew tal-irregolarità fi Stat Membru differenti minn dak li fih tħallas id-dazju tas-sisa u t-terminu ta’ tliet snin minn meta tħejja d-DAM. Għalhekk, mill-istruttura tal-Artikolu 20(4) tad-Direttiva 92/12 isegwi li l-osservanza ta’ dan it-terminu għandha tiġi eżaminata biss jekk l-Istat Membru fejn effettivament seħħ il-ksur jew l-irregolarità jiġi ddeterminat u huwa differenti mill-Istat Membru inizjalment iddeterminat.
4. Fuq l-applikazzjoni tal-prinċipji msemmija iktar ’il fuq għall-każ ineżami
59. Qabelxejn, minn naħa, għandu jiġi rrilevat li l-eżami ta’ kompetenza tal-awtoritajiet Taljani u Griegi huwa kkomplikat bil-fatt li t-talba għal deċiżjoni preliminari tinkludi biss ftit punti fuq is-sitwazzjoni fattwali u legali inkwistjoni. Min-naħa l-oħra, fl-assenza ta’ punti speċifiċi, ma huwiex possibbli li tkun magħrufa l-problema konkreta ta’ interpretazzjoni li tista’ titqajjem fil-konfront tad-Direttiva 92/12. Għalhekk, filwaqt li hija l-qorti tar-rinviju li għandha twettaq il-verifiki fattwali neċessarji u li tapplikahom għat-tilwima li hija adita biha, xorta jibqa’ l-fatt li huwa l-kompitu tal-Qorti tal-Ġustizzja li tinterpreta d-dritt tal-Unjoni fid-dawl tas-sitwazzjoni fattwali u legali kif deskritta mill-qorti tar-rinviju, sabiex tagħti lil din tal-aħħar il-punti utli għas-soluzzjoni tat-tilwima li hija adita biha (35).
60. Għandu jitfakkar li, minn naħa, fil-kawża dwar id-djun mitluba mill-awtoritajiet Taljani u msemmija fil-punt 22 ta’ dawn il-konklużjonijiet, mit-talba għal deċiżjoni preliminari jsegwi li l-Aġenzija qieset li l-ksur jew l-irregolarità kienu kkostitwiti bin-nuqqas ta’ clearance tal-arranġament ta’ sospensjoni, peress li d-DAM li Silcompa kienet irċeviet, dwar il-konsenji ta’ prodotti kkonċernati, kienu ġew iffalsifikati billi twaħħal timbru falz tad-dwana Griega. Għalhekk, din l-awtorità qieset li l-iffalsifikar tad-DAM kien ekwivalenti għal ksur jew irregolarità mwettqa fl-Italja u, konsegwentement, għal ħruġ irregolari mill-arranġament ta’ sospensjoni li kien jagħmel id-dazji tas-sisa eżiġibbli fl-Italja (36). F’Jannar 2000, l-Aġenzija, konsegwentement, ipproċediet għan-notifika tal-avviżi ta’ ħlas relatati magħhom. Min-naħa l-oħra, fil-kawżi dwar id-djun mitluba mill-awtoritajiet Griegi u li jikkostitwixxu l-bażi tal-avviż ta’ ħlas ikkontestat fil-kawża prinċipali (imsemmija fil-punti 26 u 27 ta’ dawn il-konklużjonijiet), wieħed jista’ jissoponi li l-awtoritajiet Griegi, probabbilment, stabbilixxew il-kompetenza tagħhom skont l-Artikolu 6(1)(a) tad-Direttiva 92/12, peress li l-prodotti ġew irrilaxxati fis-suq, b’mod irregolari, fil-Greċja, liema punt għandu madankollu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju (37).
61. Minn dan kollu preċedenti jirriżulta li, peress li l-awtoritajiet Taljani kkonstataw li l-prodotti inkwistjoni ikkonsenjati minn Silcompa taħt l-arranġament ta’ sospensjoni tad-dazji tas-sisa ma kinux waslu fid-destinazzjoni tagħhom, fil-Greċja, u li d-DAM relatati magħhom kienu ġew iffalsifikati, dawn il-prodotti ħarġu minn dan l-arranġament minħabba ksur jew irregolarità mwettqa matul il-moviment ta’ prodotti suġġetti għal dazju tas-sisa, fis-sens tal-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12. Għalhekk jidher li, skont il-paragrafu 1 ta’ dan l-artikolu, l-Aġenzija kienet fondata li tipproċedi għall-irkupru tad-dejn fiskali billi tapplika d-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali rilevanti. Bħalma diġà ġie espost qabel, l-istruttura tal-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12 hija bbażata, fit-totalità tagħha, fuq l-idea li ksur jew irregolarità mwettqa matul moviment ta’ prodotti suġġetti għall-arranġament ta’ sospensjoni ta’ dazji tas-sisa huma ekwivalenti għal rilaxx tagħhom fis-suq li jista’ jseħħ darba biss għall-istess prodotti. Minkejja din ir-regola, l-Aġenzija, matul is-sena 2005, aċċettat it-talba għal assistenza ppreżentata mill-awtoritajiet Griegi għall-irkupru tad-djun tad-dazju tas-sisa maħruġa mill-awtoritajiet Griegi fil-konfront tal-istess kumpannija u dwar l-istess prodotti inkwistjoni.
62. Issa, f’dan il-każ, il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandha ebda element konkret sabiex tevalwa l-eventwali twettiq tal-ksur jew tal-irregolarità fi Stat Membru differenti mill-Italja. Ir-rilaxx illegali fis-suq, fit-territorju Grieg, tal-alkoħol etiliku mibgħut minn Silcompa, li wassal għal proċeduri kriminali fil-Greċja, għandu ċertament jitqies bħala l-ksur jew l-irregolarità tal-prodotti inkwistjoni, iżda dan huwa biss, fid-dawl tal-fatti fil-kawża prinċipali u tal-istruttura tad-Direttiva 92/12, konsegwenza tal-ksur jew tal-irregolarità li twettqu sussegwentement fl-Italja.
63. F’dawn il-kundizzjonijiet, jiena tal-opinjoni li, fid-dawl ta’ din id-determinazzjoni li hija l-kompitu tal-imsemmija awtoritajiet jew qrati, l-analiżi tat-tieni kundizzjoni li tinsab fl-Artikolu 20(4) tad-Direttiva 92/12, jiġifieri l-kwistjoni dwar f’liema mument jibda’ jiddekorri l-imsemmi perijodu ta’ tliet snin għall-finijiet tal-applikazzjoni tal-mekkaniżmu msejjaħ “korrettiv” li jinsab f’din id-dispożizzjoni, ma għandhiex rilevanza fil-qafas tat-talba għal deċiżjoni preliminari odjerna. Fil-fatt, bħalma diġà semmejt, l-eżami ta’ dan il-perijodu għandu jsir biss jekk jiġi ddeterminat l-Istat Membru fejn effettivament twettaq il-ksur jew l-irregolarità u huwa differenti mill-Istat Membru inizjalment iddeterminat, li ma jidhirx li huwa l-każ fil-kawża prinċipali.
64. F’dan il-kuntest, tqum il-kwistjoni dwar jekk u kif il-qorti tar-rinviju, bħala qorti tal-Istat Membru mitlub, tista’ tistħarreġ il-preżenza ta’ eventwali duplikazzjoni tad-djun dwar id-dazji tas-sisa minn żewġ awtoritajiet ta’ żewġ Stati Membri differenti.
C. Fuq id-Direttiva 76/308 dwar l-assistenza reċiproka
1. Fuq il-kuntest ġuridiku tal-analiżi
65. Minkejja li l-ħolqien ta’ suq intern ippermetta lill-impriżi li japprofittaw bis-sħiħ miż-żona ekonomika offruta fi ħdanu, l-amministrazzjonijiet fiskali nazzjonali, li għalihom għadhom jeżistu l-fruntieri, ingħataw, mis-snin 70, ċertu numru ta’ strumenti legali ta’ assistenza sabiex jiżguraw effikaċja aħjar fil-qasam fiskali (38). Id-Direttiva 76/308 hija intiża għalhekk li timplimenta l-prinċipju ta’ fiduċja reċiproka, billi tiffaċilita l-irkupru tad-djun bejn Stati Membri (39). L-implimentazzjoni tas-sistema ta’ assistenza reċiproka stabbilita b’din id-direttiva tiddependi mill-eżistenza ta’ tali fiduċja bejn l-awtoritajiet nazzjonali kkonċernati (40).
66. L-imsemmija direttiva tipprevedi, minn naħa, tliet forom separati u partikolari ta’ assistenza reċiproka li l-awtorità mitluba għandha tagħti fuq talba mill-awtorità applikanti, jiġifieri t-talba għal informazzjoni (41), it-talba għan-notifika tad-destinatarju tad-dokumenti dwar dejn mill-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità applikanti (42) u t-talba għall-irkupru tad-djun li huma s-suġġett ta’ titolu li jippermetti l-eżekuzzjoni tiegħu (43). Min-naħa l-oħra, id-Direttiva 76/308 tinkludi dispożizzjonijiet speċifiċi dwar id-determinazzjoni ta’ kompetenza bejn l-Istat Membru applikant u l-Istat Membru mitlub għat-talba kkonċernata. Il-kawża prinċipali tirrigwarda t-talba għal assistenza dwar l-irkupru, peress li l-awtoritajiet Griegi adixxew lill-Aġenzija b’tali talba.
a) It-tqassim tal-kompetenzi previst fl-Artikolu 12 tad-Direttiva 76/308
67. L-Artikolu 12 tad-Direttiva 76/308 jipprevedi tqassim tal-kompetenzi bejn l-istanzi tal-Istat Membru applikant u dawk tal-Istat Membru mitlub sabiex jisimgħu kontestazzjonijiet dwar id-dejn, it-titolu eżekuttiv jew miżuri ta’ eżekuzzjoni. Fir-rigward ta’ tali kontestazzjonijiet, l-għażla tal-istanza kompetenti tal-Istat Membru li parti għandha tindirizza tiddependi fuq il-kwistjoni dwar jekk l-ilment jirrigwardax, minn naħa, id-dejn jew it-titolu li jimmotiva l-eżekuzzjoni tiegħu jew, min-naħa l-oħra, miżuri ta’ rkupru. Bħalma osserva l-Avukat Ġenerali Bobek, id-Direttiva 2010/24, li tissuċċedi d-Direttiva 76/308, tipprevedi, bħala regola ġenerali, l-applikazzjoni tal-lex auctoritatis, skont liema l-atti mwettqa mill-awtoritajiet ta’ Stat Membru (u għalhekk il-validità ta’ dawn l-atti) huma rregolati bid-dritt ta’ dan l-Istat Membru (44). Minn dan isegwi li l-istanza kompetenti ta’ kull Stat Membru għandha teżamina biss il-legalità tal-atti mwettqa u tal-miżuri meħuda mill-awtoritajiet ta’ dan l-Istat Membru fid-dawl tal-leġiżlazzjoni ta’ dan l-Istat tal-aħħar (45).
68. Għalhekk, skont l-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 76/308, meta d-dejn jew it-titolu li jimmotiva l-eżekuzzjoni tiegħu huma kkontestati matul il-proċedura ta’ rkupru, l-azzjoni tinġieb quddiem l-istanza kompetenti tal-Istat Membru applikant. Jekk, min-naħa l-oħra, huma l-miżuri ta’ rkupru meħuda fl-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità mitluba li huma kkontestati, l-azzjoni għandha tinġieb, skont l-Artikolu 12(3) tad-Direttiva 76/308, quddiem l-istanza kompetenti ta’ dan l-Istat Membru (46).
69. Sabiex jiġi żgurat b’mod sħiħ lill-persuna kkonċernata, matul il-proċedura ta’ rkupru, id-dritt tiegħu ta’ kontestazzjoni tad-dejn jew tat-titolu li jimmotiva l-eżekuzzjoni tiegħu, l-Artikolu 12(2) tad-Direttiva 76/308 jipprevedi li, fl-istennija tad-deċiżjoni tal-istanza kompetenti tal-Istat Membru applikant, l-awtorità mitluba għandha tissospendi l-proċedura ta’ eżekuzzjoni minn meta tiġi informata li hemm pendenti kawża dwar il-kontestazzjoni tad-dejn jew tat-titolu li jimmotiva l-eżekuzzjoni tiegħu.
70. Bħalma jsegwi mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, it-tqassim tal-kompetenzi deskritt f’dawn il-konklużjonijiet huwa l-korollarju tal-fatt li d-dejn u t-titolu eżekuttiv huma stabbiliti abbażi tal-liġi fis-seħħ fl-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità applikanti, filwaqt li, għall-miżuri ta’ eżekuzzjoni fl-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità mitluba, din tal-aħħar għandha tapplika, skont l-Artikoli 5 u 6 tad-Direttiva 76/308, id-dispożizzjonijiet li d-dritt nazzjonali tagħha jipprevedi għal atti korrispondenti (47). Barra minn hekk, mill-Artikolu 8(1) ta’ din id-direttiva jsegwi li t-titolu li jippermetti l-eżekuzzjoni tal-irkupru tad-dejn huwa direttament irrikonoxxut u ttrattat unikament bħala strument li jippermetti l-eżekuzzjoni ta’ dejn tal-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità mitluba, li jikkostitwixxi, fil-fehma tiegħi, l-espressjoni tal-prinċipju ta’ fiduċja reċiproka. Minn dan it-tqassim ta’ kompetenza jsegwi li, bħala prinċipju, l-awtorità mitluba ma tistax tikkontesta l-validità u n-natura eżekutorja tal-att jew tad-deċiżjoni li hija mitluba l-assistenza għaliha għall-irkupru mill-awtorità applikanti. Madankollu, il-ġurisprudenza attenwat xi ftit dan il-prinċipju.
b) Fuq il-possibbiltà, għall-awtoritajiet nazzjonali, li jirrifjutaw li jagħtu l-assistenza reċiproka
71. Peress li jsegwi, minn naħa, mill-Artikolu 8(1) tad-Direttiva 76/308, li t-titolu li jippermetti l-eżekuzzjoni tal-irkupru tad-dejn huwa magħruf direttament u ttrattat awtomatikament bħala strument li jippermetti l-eżekuzzjoni ta’ dejn tal-Istat Membru fejn tinsab l-awtorità mitluba, isegwi, min-naħa l-oħra, mill-Artikolu 6 ta’ din id-direttiva li l-awtorità mitluba “għandha” tagħmel dan l-irkupru, u l-imsemmija direttiva tipprevedi eżekuzzjoni awtomatika mill-awtorità mitluba tal-imsemmi rkupru. Barra minn hekk, ma teżisti ebda dispożizzjoni speċifika li tippermetti r-rifjut ta’ talba għall-irkupru (48). Fl-assenza ta’ tali dispożizzjonijiet, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja stabbilixxiet bażi li tippermetti lill-awtoritajiet u lill-istanzi nazzjonali jirrifjutaw, b’mod eċċezzjonali, li jagħtu l-assistenza dwar l-irkupru fl-ipoteżi li din tmur kontra l-ordni pubbliku tal-Istat.
72. F’dan ir-rigward, fis-sentenza tagħha Kyrian (49), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li “ma jistax jiġi eskluż li, b’mod eċċeżjonali, il-qrati tal-Istat Membru li fih tkun tinsab l-awtorità mitluba jkunu awtorizzati jistħarrġu jekk l-eżekuzzjoni tal-imsemmi titolu hijiex tali li tippreġudika, b’mod partikolari, l-ordni pubbliku ta’ dan l-aħħar Stat Membru u, jekk ikun il-każ, jirrifjutaw li jagħtu kompletament jew parzjalment l-assistenza jew jissuġġettaw tali assistenza għall-osservanza ta’ ċerti kundizzjonijiet” (50). Skont hi, “huwa diffiċli li wieħed jimmaġina li titolu li jippermetti l-eżekuzzjoni tal-irkupru tal-kreditu jkun eżegwit minn dan l-Istat Membru jekk din l-eżekuzzjoni hija ta’ natura li tiippreġudika l-ordni pubbliku tiegħu” (51). Fil-kuntest ta’ sentenza sussegwenti, is-sentenza Donnellan (52), il-Qorti tal-Ġustizzja reġgħet ħadet dan il-prinċipju billi awtorizzat tali rifjut, meta l-implimentazzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-direttiva dwar l-assistenza reċiproka kienet twassal għal ksur tad-drittijiet fundamentali minħabba nuqqas ta’ notifika tal-persuna kkonċernata, jiġifieri l-Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (53). Billi għamlet dan, il-Qorti tal-Ġustizzja applikat il-ġurisprudenza klassika tagħha dwar il-limitazzjoni tal-prinċipju ta’ fiduċja reċiproka (54) f’kuntest li fih l-applikazzjoni ta’ dan il-prinċipju kienet twassal għal eventwali ksur ta’ drittijiet fundamentali.
73. Madankollu, f’din il-kawża, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tiddeċiedi jekk jeżistux motivi ta’ rifjut ta’ talba għal assistenza meta huwa stabbilit li hemm duplikazzjoni ta’ dejn fiskali dwar id-dazji tas-sisa (55). Meta l-Istat Membru jimplimenta d-dritt tal-Unjoni, tali duplikazzjoni tista’ tikkostitwixxi motiv ta’ oppożizzjoni għal talba għal assistenza ta’ rkupru fiskali? F’dan ir-rigward, qabel tiġi eżaminata l-ipoteżi ta’ eventwali ksur tal-ordni pubbliku jew tad-drittijiet fundamentali, jiena nqis li għandu jiġi mfittex jekk it-tweġiba għal din il-kwistjoni tistax issegwi mid-dispożizzjonijiet rilevanti tad-dritt sekondarju.
2. Fuq l-obbligu tal-istanzi tal-Istat Membru applikant li jivverifikaw il-kompetenza tal-awtoritajiet ta’ dan l-Istat
74. Fl-opinjoni tiegħi, ir-risposta għad-domanda preliminari tista’ tkun biss fin-negattiv.
75. Fil-fatt, bħalma diġà ġie espost fil-punti 47 sa 50 ta’ dawn il-konklużjonijiet, mill-istruttura tad-Direttiva 92/12 isegwi li r-rilaxx fis-suq ta’ prodott suġġett għal dazju tas-sisa jista’ jsir darba biss, peress li d-dazji tas-sisa jsiru eżiġibbli mar-rilaxx fis-suq ta’ prodott, kemm jekk ikun regolari kif ukoll irregolari. Għall-finijiet ta’ tali eżiġibbiltà, skont l-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12, huwa assimilat għal rilaxx fis-suq ta’ prodotti l-ħruġ tagħhom mill-arranġament ta’ sospensjoni ta’ dazji tas-sisa minħabba t-twettiq ta’ ksur jew ta’ irregolarità matul il-moviment tagħhom. Madankollu, bħalma ġie indikat fil-punt 56 ta’ dawn il-konklużjonijiet, huwa meqjus bħala rilevanti, konformement ma’ din id-dispożizzjoni, l-ewwel ksur jew irregolarità biss, li għandhom bħala konsegwenza l-ħruġ tal-prodotti f’moviment mill-arranġament ta’ sospensjoni tad-dazji tas-sisa. Dan ingħad, madankollu wieħed ma jistax jeskludi, fil-prattika, l-eżistenza ta’ tilwim dwar id-determinazzjoni tal-post ta’ tali ksur jew ta’ tali irregolarità.
76. Għalhekk, sabiex tingħata risposta għad-domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju dwar il-kwistjoni ta’ jekk il-qorti tal-Istat mitlub tistax tivverifika, fil-kuntest tal-proċedura dwar l-eżami tal-legalità tal-atti ta’ eżekuzzjoni tal-irkupru, id-determinazzjoni tal-post fejn twettaq il-ksur jew l-irregolarità, għandu, fid-dawl tad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 76/308, imsemmija fil-punti 67 sa 70 ta’ dawn il-konklużjonijiet, jiġi deċiż jekk tali determinazzjoni tirrigwardax id-dejn, it-titolu eżekuttiv jew miżuri ta’ eżekuzzjoni, fis-sens tal-Artikolu 12 tad-Direttiva 76/308. Fil-fehma tiegħi, ir-risposta għal din id-domanda tista’ tiġi dedotta mid-dispożizzjonijiet kollha tad-Direttiva 92/12, b’mod partikolari, mill-Artikoli 6 u 20 tagħha, li, bħalma diġà indikajt, għandhom l-għan li jiddeterminaw il-kompetenzi tal-Istati Membri sabiex jiġbru dazji tas-sisa fuq il-prodotti koperti minn din id-direttiva.
77. B’mod iktar partikolari, mill-Artikoli 6 u 20 tad-Direttiva 92/12 isegwi li l-kompetenza ta’ Stat Membru sabiex jiġbor dazji tas-sisa fuq prodotti, bħall-alkoħol, tirrelata jew mal-post tar-rilaxx tagħhom fis-suq, skont l-Artikolu 6 ta’ din id-direttiva, jew mal-post fejn il-prodotti matul it-trasport tagħhom ħarġu mill-arranġament ta’ sospensjoni ta’ dazji tas-sisa, konformement mal-Artikolu 20(1) sa (3) tal-imsemmija direttiva, jew fil-post fejn effettivament twettaq il-ksur jew l-irregolaritá u li huwa ddeterminat wara, skont l-Artikolu 20(4) tal-istess direttiva. Fid-dawl tal-ekwivalenza tal-motivi ta’ eżiġibbiltà li jinsabu fl-imsemmija Artikoli 6 u 20 deskritti iktar ’il fuq, l-unika konklużjoni li tista’ tinsilet minnhom, fil-fehma tiegħi, hija li l-kwistjoni dwar il-post tar-rilaxx fis-suq tal-prodotti suġġetti għal dazju tas-sisa jew ta’ fejn twettaq il-ksur jew l-irregolarità jikkostitwixxi, qabelxejn, kwistjoni sostantiva dwar l-eżistenza nfisha tad-dejn fiskali (56). Sa fejn id-Direttiva 92/12 tissuġġetta, għal Stat Membru, il-ġbir tad-dazju tas-sisa għal avveniment partikolari li jseħħ fit-territorju tiegħu, jidhirli li huwa evidenti li kontestazzjoni dwar id-determinazzjoni tal-post ta’ ksur jew ta’ irregolarità, konformement mal-Artikolu 20 ta’ din id-direttiva, għandha wkoll titqies bħala kwistjoni li tirrigwarda d-dejn jew it-titolu eżekuttiv, fis-sens tal-Artikolu 12 tad-Direttiva 76/308. Għalhekk, l-eżami ta’ din il-kwistjoni ma jistax, fid-dawl tal-loġika ta’ din id-direttiva, jaqa’ taħt il-ġurisdizzjoni tal-qorti tal-Istat Membru mitlub.
78. Issa, is-sitwazzjoni deskritta fid-deċiżjoni tar-rinviju, jiġifieri dik li fiha kumpannija tiġi imposta b’mod doppju d-dazji tas-sisa għal konsenja ta’ prodotti, ma jidhirlix li hija konformi mal-istruttura tad-Direttiva 92/12 meħuda fit-totalità tagħha. Minkejja li mill-proċess mibgħut lill-Qorti tal-Ġustizzja ma joħorġux punti li jiġġustifikaw, f’dan il-każ, li l-Istat Membru mitlub ikun jista’ jirrifjuta li jeżegwixxi t-talba għal assistenza li huwa adit biha billi jinvoka ksur tal-ordni pubbliku tiegħu jew tad-drittijiet fundamentali, fis-sens tal-ġurisprudenza msemmija fil-punt 72 ta’ dawn il-konklużjonijiet, il-qorti tal-Istat Membru mitlub ma għandhiex madankollu, minn naħa, twarrab l-informazzjoni disponibbli dwar miżura analoga imposta fuq l-istess impriża f’dan l-Istat Membru, jiġifieri Stat Membru differenti minn dak li ppreżenta t-talba relatata ma’ tranżazzjoni li tirrigwarda l-istess prodotti u, min-naħa l-oħra, teżegwixxi din it-talba għal assistenza mingħajr attenzjoni u b’mod mekkaniku.
79. F’dan ir-rigward, il-prinċipju ta’ fiduċja reċiproka, kif ikkonkretizzat bid-Direttiva 76/308, jimplika neċessarjament li l-Istati Membri kollha josservaw, bid-diliġenza meħtieġa kollha, ir-rekwiżiti tad-dritt tal-Unjoni. Sa fejn, bħalma jsegwi mill-proċess sottomess lill-Qorti tal-Ġustizzja, Silcompa ppreżentat rikors dwar id-dejn fiskali dwar id-dazji tas-sisa imposti mill-awtoritajiet Griegi u relatati mal-istess tranżazzjonijiet u mal-istess prodotti bħal dawk li diġà kienu s-suġġett ta’ tassazzjoni fl-Italja, huwa l-kompitu tal-qorti Griega adita b’dan ir-rikors li tivverifika jekk l-awtoritajiet tagħha kellhomx kompetenza sabiex jiġbru d-dazju tas-sisa fuq il-prodotti inkwistjoni, sa fejn, fid-dawl tal-informazzjoni attwalment disponibbli, huma ħarġu mill-arranġament ta’ sospensjoni tad-dazji tas-sisa, fis-sens tal-Artikoli 3 u 20(1) tad-Direttiva 92/12, minħabba ksur jew irregolarità mwettqa fl-Italja. Minn dan isegwi li, fl-istennija tal-verifiki kif deskritti mill-qorti tal-Istat Membru applikant, il-qorti tal-Istat Membru mitlub għandha, konformement mal-Artikolu 12(2) tad-Direttiva 76/308, tissospendi l-proċeduri quddiemha dwar l-eżekuzzjoni tat-talba għal assistenza.
V. Konklużjoni
80. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li r-risposta tal-Qorti tal-Ġustizzja għad-domanda preliminari magħmula mill-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, l-Italja) tkun kif ġej:
L-Artikolu 12(3) tad-Direttiva tal-Kunsill 76/308/KEE tal‑15 ta’ Marzu 1976 dwar l-għajnuna reċiproka għall-irkupru ta’ talbiet li jirriżultaw minn ħidmiet li jiffurmaw parti mis-sistema li tiffinanzja l-Fond Agrikolu Ewropew għall-Gwida u Garanzija, u ta’ imposti agrikoli u dazji doganali, kif emendata bid-Direttiva tal-Kunsill 2001/44/KE tal‑15 ta’ Ġunju 2001, moqri fid-dawl tal-Artikoli 6 u 20 tad-Direttiva tal-Kunsill 92/12/KEE tal‑25 ta’ Frar 1992 dwar l-arranġamenti ġenerali għall-prodotti soġġetti għad-dazju tas-sisa u dwar iż-żamma, ċaqliq u mmonitorjar ta’ dan it-tip ta’ prodotti, kif emendata bid-Direttiva tal-Kunsill 92/108/KEE tal‑14 ta’ Diċembru 1992, għandu jiġi interpretat fis-sens li l-kundizzjonijiet dwar il-post fejn effettivament twettaq il-ksur jew l-irregolarità, fis-sens tal-Artikolu 20 tad-Direttiva 92/12, ma jistgħux ikunu s-suġġett ta’ eżami mill-qorti tal-Istat Membru li fih tinsab l-awtorità mitluba, li hija adita b’rikors ippreżentat kontra miżuri ta’ eżekuzzjoni għall-irkupru ta’ dejn skont dan l-Artikolu 12(3). Madankollu, peress li l-impożizzjoni doppja ta’ dazju tas-sisa minn diversi Stati Membri tal-istess prodotti ma tosservax l-istruttura tad-Direttiva 92/12, huwa l-kompitu tal-qorti tal-Istat Membru adita b’rikors dwar id-dejn fiskali dwar id-dazji tas-sisa relatati mal-istess tranżazzjonijiet u mal-istess prodotti bħal dawk li diġà ġew intaxxati fi Stat Membru ieħor li tivverifika jekk l-awtoritajiet applikanti kellhomx kompetenza sabiex jiġbru dan id-dazju tas-sisa.