WYROK SĄDU (pierwsza izba)
z dnia 8 lutego 2011 r.(*)
Wspólnotowy znak towarowy – Zgłoszenie słownego wspólnotowego znaku towarowego INSULATE FOR LIFE – Bezwzględna podstawa odmowy rejestracji – Brak charakteru odróżniającego – Artykuł 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 40/94 [obecnie art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 207/2009] – Decyzja wyłącznie potwierdzająca – Częściowa niedopuszczalność
W sprawie T‑157/08
Paroc Oy AB, z siedzibą w Helsinkach (Finlandia), reprezentowana przez J. Palma,
strona skarżąca,
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), reprezentowanemu przez D. Botisa, działającego w charakterze pełnomocnika,
strona pozwana,
mająca za przedmiot skargę na decyzję Drugiej Izby Odwoławczej OHIM z dnia 21 lutego 2008 r. (sprawa R 54/200‑2) dotyczącą rejestracji oznaczenia słownego INSULATE FOR LIFE jako wspólnotowego znaku towarowego,
SĄD (pierwsza izba),
w składzie: J. Azizi (sprawozdawca), prezes, E. Cremona i S. Frimodt Nielsen, sędziowie,
sekretarz: E. Coulon,
po zapoznaniu się ze skargą złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 28 kwietnia 2008 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią na skargę złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 7 stycznia 2009 r.,
uwzględniając pytanie skierowane do stron na piśmie przez Sąd,
uwzględniając, że w terminie miesiąca od dnia powiadomienia stron o zakończeniu procedury pisemnej nie wpłynął żaden wniosek o wyznaczenie rozprawy, i postanowiwszy, na podstawie sprawozdania sędziego sprawozdawcy i w zastosowaniu art. 135a regulaminu postępowania przed Sądem, orzec w przedmiocie skargi bez przeprowadzenia części ustnej postępowania,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
W przedmiocie pierwszego zgłoszenia do rejestracji
1 W dniu 4 maja 2004 r. skarżąca, Paroc Oy AB, złożyła w Urzędzie Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1), ze zmianami [zastąpionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 78, s. 1)].
2 Znakiem towarowym, którego dotyczyło to zgłoszenie, jest oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE.
3 Towary, dla których dokonano zgłoszenia, należą do klas 6, 17 i 19 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i odpowiadają dla każdej z tych klas następującemu opisowi:
– klasa 6: „metale nieszlachetne i ich stopy; budowlane materiały metalowe; przenośne metalowe konstrukcje budowlane; materiały metalowe do budowy dróg żelaznych; przewody nieelektryczne, liny i druty z metali nieszlachetnych; drobne wyroby żelazne, wyroby ślusarskie; rury i rurki metalowe; kasy pancerne; wyroby z metali nieszlachetnych nieujęte w innych klasach; rudy (kruszce)”;
– klasa 17: „kauczuk, gutaperka, guma, azbest, mika i wyroby z tych materiałów nieujęte w innych klasach; tworzywa sztuczne w formie wyciśniętej stosowane w produkcji; materiały wypełniające, uszczelniające, pakuły, materiały izolacyjne; rury elastyczne niemetalowe”.
– klasa 19: „materiały budowlane niemetalowe; rury sztywne niemetalowe stosowane w budownictwie; asfalt, smoła i bitumy; budynki przenośne niemetalowe; pomniki niemetalowe”.
4 Decyzją z dnia 25 sierpnia 2005 r. ekspert odmówił rejestracji dla wszystkich wskazanych powyżej towarów, uzasadniając to tym, że zgłoszony znak towarowy pozbawiony jest charakteru odróżniającego i ma charakter opisowy w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) i c) rozporządzenia nr 40/94 [obecnie art. 7 ust. 1 lit. b) i c) rozporządzenia nr 207/2009].
5 W dniu 24 października 2005 r. skarżąca wniosła odwołanie od tej decyzji.
6 Decyzją z dnia 3 kwietnia 2006 r. (zwaną dalej „pierwszą decyzją”) Druga Izba Odwoławcza OHIM oddaliła odwołanie i potwierdziła odmowę rejestracji oznaczenia słownego INSULATE FOR LIFE na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) i c) rozporządzenia nr 40/94. Izba Odwoławcza stwierdziła zasadniczo, że właściwy krąg odbiorców, ogół konsumentów lub osoby wyspecjalizowane, postrzega kombinację słów „insulate for life”, natychmiast i bez głębszego wysiłku analitycznego, jako wskazanie, że skarżąca dostarcza wytrzymałe materiały izolacyjne, których trwałość jest obliczana na całe życie. Wobec braku niecodzienności zestawienia tych elementów ze składniowego, gramatycznego, fonetycznego lub semantycznego punktu widzenia, ta kombinacja słów opisuje właściwości rozpatrywanych towarów, a w rezultacie w sposób konieczny pozbawiona jest charakteru odróżniającego (zob. pkt 15 i 18–20 pierwszej decyzji).
7 Skarżąca odstąpiła od wniesienia do Sądu skargi na pierwszą decyzję.
W przedmiocie drugiego zgłoszenia do rejestracji
8 W dniu 24 maja 2007 r. skarżąca złożyła w OHIM na podstawie rozporządzenia nr 40/94 drugie zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego (zwane dalej „drugim zgłoszeniem”).
9 Znak towarowy, którego dotyczyło to zgłoszenie, to oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE.
10 Towary i usługi, dla których dokonano zgłoszenia, należą z jednej strony do klas 6, 17, i 19 w rozumieniu porozumienia nicejskiego i odpowiadają towarom opisanym w pkt 3 powyżej, a z drugiej strony do klasy 37 w rozumieniu porozumienia nicejskiego i obejmują usługi odpowiadające następującemu opisowi: „usługi budowlane; naprawy; usługi instalacyjne”.
11 Mocą decyzji z dnia 23 października 2007 r. ekspert odrzucił zgłoszenie w odniesieniu do wszystkich rozpatrywanych towarów i usług, uzasadniając to tym, że zgłoszony znak towarowy pozbawiony jest charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94.
12 W dniu 20 grudnia 2007 r. skarżąca wniosła od tej decyzji odwołanie.
13 Decyzją z dnia 21 lutego 2008 r. (zwaną dalej „drugą decyzją” lub „zaskarżoną decyzją”) Druga Izba Odwoławcza OHIM oddaliła odwołanie i utrzymała w mocy odmowę rejestracji oznaczenia słownego INSULATE FOR LIFE na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94.
14 Zasadniczo Izba Odwoławcza odwołała się na wstępie do motywów zawartych w pkt 15–20 pierwszej decyzji, wskazując, po pierwsze, że argumenty wysuwane przez skarżącą w odniesieniu do towarów należących do klas 6, 17 i 19 w rozumieniu porozumienia nicejskiego były w głównej mierze identyczne z podnoszonymi przez nią na poparcie pierwszego zgłoszenia i po drugie, że skarżąca nie „przedstawiła żadnego dowodu pozwalającego na dopatrzenie się zmian w utrwalonym orzecznictwie w tej dziedzinie lub też jakichkolwiek przeobrażeń na rozpatrywanych rynkach, które mogłyby skłonić Izbę Odwoławczą do ponownego rozważenia powodów, dla których odrzuciła ona wcześniej [pierwsze] zgłoszenie”. W tym zakresie Izba Odwoławcza sprecyzowała, że okoliczność, iż pierwsza decyzja opierała się na art. 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 40/94, nie ma znaczenia, ponieważ, po pierwsze, aby rejestracja spotkała się z odmową, wystarczające jest, by zastosowanie znajdowała choć jedna z bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji określonych w art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 40/94, a po drugie, oznaczenie słowne stanowiące opis właściwości rozpatrywanych towarów już z tego względu jest w sposób konieczny pozbawione względem tych towarów charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia. W rezultacie Izba Odwoławcza uznała, że powinna odnieść się dokładniej jedynie do argumentów, „które nie zostały wcześniej przedstawione w ramach postępowania związanego z [pierwszym] zgłoszeniem”, oraz do kwestii zdolności rejestracyjnej zgłoszonego znaku w odniesieniu do usług należących do klasy 37 w rozumieniu porozumienia nicejskiego (zob. pkt 12–15 zaskarżonej decyzji).
15 Ponadto, jeżeli chodzi o usługi, Izba Odwoławcza wskazała zasadniczo, że właściwy krąg odbiorców, ogół konsumentów lub osoby wyspecjalizowane, postrzega „[zgłoszone] znaczenie rozpatrywane jako całość natychmiast i bez głębszego wysiłku analitycznego jako nawiązanie do faktu, że skarżąca dostarcza usługi cechujące się trwałością, które są powiązane z wykorzystaniem szczególnie wytrzymałych materiałów izolacyjnych, a nie jako wskazanie pochodzenia handlowego wspomnianych usług”. Zawarty w zgłoszonym oznaczeniu przekaz jest jasny, bezpośredni i dociera natychmiast, w związku z czym nie można mu przypisać niejednoznacznego, nieprecyzyjnego, aluzyjnego czy sugestywnego charakteru, który byłby uzależniony od interpretacji. Oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE jest zatem, z tego względu i z uwagi na jego charakter opisowy, pozbawione charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94. Oceny tej nie podważa fakt, że owo oznaczenie słowne zostało zarejestrowane jako znak towarowy dla tych samych towarów między innymi w Finlandii i w Zjednoczonym Królestwie. Wspólnotowy system znaków towarowych jest bowiem systemem autonomicznym z własnymi normami, które są wiążące dla OHIM w ramach dokonywanej przez niego oceny zdolności oznaczenia do bycia zarejestrowanym jako wspólnotowy znak towarowy. Ponadto takie decyzje dotyczące rejestracji na poziomie krajowym stanowią jedynie okoliczność, która w tym kontekście może, choć nie musi, być brana pod uwagę przez OHIM (zob. pkt 17–19 zaskarżonej decyzji).
16 Izba Odwoławcza stwierdziła wreszcie, że sam fakt, iż we wcześniejszych sprawach ekspert wykazał się mniej restrykcyjnym podejściem niż to przyjęte w niniejszym przypadku, nie może prowadzić do naruszenia zasady równości przed prawem ani uzasadniać stwierdzenia nieważności decyzji, która jest racjonalna i zgodna z przepisami rozporządzenia nr 40/94. Niezależnie od tego Izba Odwoławcza sprecyzowała, że wydaje się wątpliwe, by zgłoszone oznaczenie rzeczywiście można było porównywać z innymi oznaczeniami przytoczonymi przez skarżącą (pkt 21, 22 zaskarżonej decyzji).
Żądania stron
17 Skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy OHIM celem dokonania rejestracji zgłoszonego znaku towarowego;
– obciążenie OHIM kosztami postępowania.
18 OHIM wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
Co do prawa
Argumenty stron
19 Na poparcie skargi skarżąca podnosi jedyny zarzut dotyczący naruszenia art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94.
20 Skarżąca uważa, że z punktu widzenia właściwego kręgu odbiorców, złożonego z przeciętnych konsumentów i osób zawodowo związanych w przemysłem budowlanym, oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE nie stanowi opisu towarów i usług, dla których wystąpiono o rejestrację. Nawet gdyby wyraz „insulate” miał charakter opisowy, oznaczenie słowne jako całość należy uznać za jedynie sugestywne, a jego sens jest w kontekście rozpatrywanych towarów i usług „nieprecyzyjny, niejasny i niedookreślony, jak również abstrahuje od nich”, co pozwala w rezultacie właściwemu kręgowi odbiorców na ustalenie ich pochodzenia handlowego.
21 Ponadto, nawet jeżeli zestawienie słów „insulate for life” nie jest przejawem szczególnie wysokiego poziomu pomysłowości, okoliczność ta nie wystarczy do ustalenia, że jest ono całkowicie pozbawione charakteru odróżniającego. Zdaniem skarżącej, gdyby przyjąć sposób rozumowania Izby Odwoławczej, to rejestracji podlegałyby jedynie znaki towarowe będące wyrazem określonego poziomu kreatywności lingwistycznej lub artystycznej tudzież imaginacji, co oznaczałoby zastosowanie surowszego kryterium dla sloganów sugestywnych niż dla innych znaków towarowych.
22 Skarżąca nie zgadza się z twierdzeniem, jakoby oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE było natychmiast odbierane przez właściwy krąg odbiorców jako opis towarów i usług, do których się odnosi. Przeciwnie, z uwagi na drugą część omawianego oznaczenia („for life”) zgłoszony znak towarowy jest sugestywny, ponieważ nie jest bezpośrednio związany z rozpatrywanymi towarami i usługami i nie posiada w ich kontekście określonego znaczenia, a ponadto wzbudza wszelkiego rodzaju skojarzenia. Na poparcie swego argumentu, zgodnie z którym wyraz „life” nie jest czysto opisowy, skarżąca uściśla, że w przypadku znaku towarowego Thomson Life sąd niemiecki, który zwrócił się do Trybunału z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym prowadzącym do wydania wyroku z dnia 6 października 2005 r. w sprawie C‑120/04 Medion, Zb.Orz. s. I‑8551, również uznał, że słowo to miało charakter przeciętnie odróżniający.
23 Co więcej, fakt, że każdy z elementów znaku towarowego rozpatrywany odrębnie jest pozbawiony charakteru odróżniającego, nie oznacza, że ocena ta ma zastosowanie także do oznaczenia postrzeganego jako całość. Odnosząc się do znaków sugestywnych takich jak oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE, skarżąca podnosi, że wystarczy, by były one dostatecznie pomysłowe i łatwo wzbudzały liczne skojarzenia czy sugestie, nie wymagając od właściwego kręgu odbiorców szczególnego wysiłku analitycznego. W tym zakresie Izba Odwoławcza nie uwzględniła tego, że już minimum charakteru odróżniającego wystarczy do dopuszczenia spornego oznaczenia słownego do rejestracji.
24 Zdaniem skarżącej Izba Odwoławcza nie ustaliła, że oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE nie nadawało się do odróżniania jej usług od usług innych przedsiębiorstw. Odrzuca ona tezę, że owo oznaczenie słowne należy rozumieć jako „izolację wysokiej jakości, której trwałość obliczana jest na całe życie”. W istocie poza zwykłym odniesieniem się do definicji słownikowej Izba Odwoławcza i OHIM nie przedstawiły żadnego dowodu na poparcie swych twierdzeń.
25 Skarżąca dodaje, że United Kingdom Patent Office (urząd patentowy Zjednoczonego Królestwa) zarejestrował oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE, a zatem w sposób oczywisty uznał, że oznaczenie to wykazuje minimum charakteru odróżniającego. Ponadto OHIM nie powinien stosować w niniejszym przypadku surowszego kryterium niż to, którym kierował się w swej wcześniejszej praktyce decyzyjnej (w latach 1999–2005) dotyczącej licznych oznaczeń słownych kończących się kombinacją słów „for life”, czy to, które doprowadziło niedawno do rejestracji wspólnotowego znaku towarowego FACTORS FOR LIFE.
26 Dodatkowo w odpowiedzi na pytanie zadane na piśmie przez Sąd skarżąca podnosi zasadniczo, że jej skarga jest dopuszczalna, ponieważ zaskarżona decyzja nie stanowi jedynie potwierdzenia pierwszej decyzji. Zdaniem skarżącej bowiem każde zgłoszenie do rejestracji wymaga ze strony OHIM nowej oceny w świetle istotnych okoliczności każdego rozpatrywanego przypadku, przy czym okoliczności te mogą ulegać zmianom pod wpływem czasu. Te dwie sprawy dotyczyły w istocie zgłoszeń dwóch bardzo odmiennych znaków towarowych, obejmujących różne klasy, które wymagały odrębnej i niezależnej oceny prawnej, a ponadto zostały odrzucone w oparciu o odmienne podstawy odmowy rejestracji.
27 OHIM wnosi o oddalenie niniejszej skargi, powołując się w głównej mierze na uzasadnienie pierwszej i drugiej decyzji.
Ocena Sądu
W przedmiocie dopuszczalności
28 Należy przypomnieć, że niespełnienie warunków dopuszczalności skargi stanowi bezwzględną przeszkodę procesową, którą sąd Unii może i powinien uwzględnić w danej sprawie z urzędu (zob. wyrok Sądu z dnia 14 grudnia 2005 r. w sprawie T‑209/01 Honeywell przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑5527, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo; zob. także podobnie wyrok Trybunału z dnia 29 listopada 2007 r. w sprawie C‑176/06 P Stadtwerke Schwäbisch Hall i in. przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 18).
29 Ponadto, jak zostało uznane w utrwalonym orzecznictwie, decyzja stanowiąca jedynie potwierdzenie wcześniejszej decyzji, która nie została zaskarżona w przepisanym terminie, nie podlega zaskarżeniu. W istocie, aby zapewnić, że nie zostanie przywrócony termin do zaskarżenia decyzji, która została w ten sposób potwierdzona, odwołanie od takiej decyzji potwierdzającej należy uznać za niedopuszczalne (zob. podobnie postanowienie Trybunału z dnia 7 grudnia 2004 r. w sprawie C‑521/03 P Internationaler Hilfsfonds przeciwko Komisji, niepublikowane w Zbiorze, pkt 41; wyrok Sądu z dnia 16 września 1998 r. w sprawie T‑188/95 Waterleiding Maatschappij przeciwko Komisji, Rec. s. II‑3713, pkt 108; postanowienie Sądu z dnia 9 czerwca 2005 r. w sprawie T‑265/03 Helm Düngemittel przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑2009, pkt 62).
30 Decyzja jest uznawana za stanowiącą jedynie potwierdzenie wcześniejszej decyzji, jeżeli nie zawiera żadnego elementu, który byłby nowy w stosunku do aktu wcześniejszego, i jej wydanie nie było poprzedzone ponownym rozpatrzeniem sytuacji adresata tego wcześniejszego aktu (zob. ww. w pkt 29 postanowienie w sprawie Internationaler Hilfsfonds przeciwko Komisji, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo; postanowienia Sądu: z dnia 4 maja 1998 r. w sprawie T‑84/97 BEUC przeciwko Komisji, Rec. s. II‑795, pkt 52; z dnia 10 października 2006 r. w sprawie T‑106/05 Evropaïki Dynamiki przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 46).
31 W niniejszej sprawie bezsporne jest, że termin do zaskarżenia pierwszej decyzji na podstawie art. 63 ust. 5 rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 65 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009) wygasł, zanim skarżąca wniosła skargę na tę decyzję. Decyzja ta stała się zatem ostateczna i jej zgodność z prawem nie może być już podważana przed Sądem. Owym ostatecznym charakterem cechuje się zarówno sentencja tej decyzji, jak i motywy konieczne do jej uzasadnienia. Należy zatem stwierdzić, że w pierwszej decyzji Izba Odwoławcza w sposób ostateczny orzekła w przedmiocie sporu wynikającego z pierwszego zgłoszenia, które miało na celu zarejestrowanie oznaczenia słownego INSULATE FOR LIFE jako wspólnotowego znaku towarowego dla towarów należących do klas 6, 17 i 19 w rozumieniu porozumienia nicejskiego. Zważywszy na to, że sentencja tej decyzji może wywołać skutki prawne i w konsekwencji być niekorzystna (zob. podobnie postanowienie Trybunału z dnia 28 stycznia 2004 r. w sprawie C‑164/02 Niderlandy przeciwko Komisji, Rec. s. I‑1177, pkt 21), skarżąca powinna była zaskarżyć ją w przepisanym terminie pod rygorem prekluzji.
32 Należy zatem ustalić, czy i w jakim zakresie druga decyzja jest decyzją stanowiącą jedynie potwierdzenie pierwszej decyzji, co wymaga określenia danych każdego ze sporów, w których wydano wspomniane decyzje. W tym celu należy ocenić, czy strony omawianych postępowań, ich żądania, zarzuty i argumenty, a także istotne okoliczności faktyczne i prawne charakteryzujące te spory i rozstrzygające o sentencji rzeczonych decyzji były identyczne.
33 W tym zakresie należy stwierdzić, że przedmiot niniejszego sporu w znacznej mierze jest zbieżny z przedmiotem sporu, w którym wydano pierwszą decyzję, ponieważ celem zarówno pierwszego, jak i drugiego zgłoszenia było uzyskanie przez skarżącą rejestracji oznaczenia słownego INSULATE FOR LIFE jako wspólnotowego znaku towarowego dla towarów należących do klas 6, 17 i 19 w rozumieniu porozumienia nicejskiego z tą tylko różnicą, że drugie zgłoszenie obejmowało również usługi należące do klasy 37. W tym względzie warto uściślić, że usługi te, jako jednorodny zbiór odmienny od grupy towarów należących do klas 6, 17 i19, mogą być przedmiotem odrębnej oceny i oddzielnego uzasadnienia do celów ustalenia zdolności rejestracyjnej zgłoszonego oznaczenia słownego [zob. podobnie postanowienie Trybunału z dnia 18 marca 2010 r. w sprawie C‑282/09 P CFCMCEE przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑2395, pkt 38–40; wyrok Sądu z dnia 20 maja 2009 r. w sprawach połączonych T‑405/07 i T‑406/07 CFCMCEE przeciwko OHIM (P@YWEB CARD i PAYWEB CARD), Zb.Orz. s. II‑1441, pkt 54, 55], w związku z czym okoliczność rozszerzenia przez skarżącą jej zgłoszenia na owe usługi nie stanowi nowego elementu, w rozumieniu orzecznictwa przywołanego w pkt 30 powyżej, w stosunku do zawartych w pierwszej decyzji oceny i uzasadnienia odnoszących się do rozpatrywanych towarów. Ponadto w pierwszej decyzji pierwsze zgłoszenie zostało odrzucone na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) i c) rozporządzenia nr 40/94, podczas gdy odrzucenie drugiego zgłoszenia zostało oparte jedynie na art. 7 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia.
34 Z powyższego wynika, że druga decyzja winna zostać uznana za stanowiącą jedynie potwierdzenie pierwszej decyzji w zakresie dotyczącym odmowy rejestracji oznaczenia słownego INSULATE FOR LIFE dla towarów należących do klas 6, 17 i 19 w rozumieniu porozumienia nicejskiego na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94, pod warunkiem jednak, że nie zawiera ona w tym względzie żadnych elementów, które byłyby nowe w stosunku do pierwszej decyzji, i że jej wydanie nie zostało poprzedzone ponownym rozpatrzeniem sytuacji skarżącej.
35 Należy w rezultacie zbadać, po pierwsze, czy jeśli wziąć pod uwagę drugie zgłoszenie do rejestracji – w zakresie, w jakim dotyczy ono towarów należących do klas 6, 17 i 19 w rozumieniu porozumienia nicejskiego – druga decyzja opiera się na nowych elementach mogących mieć wpływ na sentencję tej decyzji i motywy konieczne do jej uzasadnienia, i po drugie, czy w ramach tej decyzji sytuacja skarżącej była przedmiotem ponownej oceny.
36 Co się tyczy ewentualnych nowych elementów, należy stwierdzić, że w swych pismach zarówno w postępowaniu przed OHIM, jak i w postępowaniu przed Sądem, skarżąca ograniczyła się w głównej mierze do powtórzenia argumentów wysuwanych przez nią na poparcie pierwszego zgłoszenia. Dodała ona jednak, po pierwsze, że ekspert w sposób błędny zastosował art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009), nie ustosunkowując się do kwestii tego, w jakich państwach członkowskich odmówiono rejestracji zgłoszonego oznaczenia słownego (zob. pkt 16 zaskarżonej decyzji), i po drugie, że oznaczenie to zostało zarejestrowane jako krajowy znak towarowy w Finlandii i w Zjednoczonym Królestwie (zob. pkt 17 zaskarżonej decyzji).
37 Pierwszy argument, dotyczący art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 40/94, nie poszerza ram niniejszego sporu o żaden element o charakterze faktycznym, a ponadto w sposób oczywisty pozbawiony jest jakiejkolwiek podstawy prawnej, w związku z czym nie mógł mieć wpływu na rozstrzygnięcie zaskarżonej decyzji i motywy konieczne do jej uzasadnienia. Izba Odwoławcza była zatem uprawniona do tego, by go odrzucić bez ponownego rozpatrzenia sytuacji skarżącej. Artykuł 7 ust. 2 rozporządzenia nr 40/94 ogranicza się bowiem do wskazania, że podstawy odmowy rejestracji przewidziane w art. 7 ust. 1 tego rozporządzenia mają zastosowanie także wówczas, gdy występują w części Wspólnoty, a zatem nie stwarza żadnego szczególnego obowiązku uzasadnienia.
38 Jeżeli chodzi o drugi z argumentów, dotyczący zarejestrowania zgłoszonego oznaczenia słownego na poziomie krajowym, wystarczy przypomnieć utrwalone orzecznictwo – przywołane przez Izbę Odwoławczą w pkt 17 zaskarżonej decyzji – zgodnie z którym wspólnotowy system znaków towarowych jest autonomiczny i zgodność z prawem decyzji OHIM jest oceniana wyłącznie na podstawie rozporządzenia nr 40/94, w związku z czym OHIM nie jest związany krajowymi rejestracjami znaków [zob. podobnie wyroku Sądu z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie T‑130/01 Sykes Enterprises przeciwko OHIM (REAL PEOPLE, REAL SOLUTIONS), Rec. s. II‑5179, pkt 31] ani też zobowiązany do zajęcia w podobnej sytuacji tego samego stanowiska co organy krajowe [zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 12 stycznia 2006 r. w sprawie C‑173/04 P Deutsche SiSi-Werke przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑551, pkt 49; wyrok Sądu z dnia 17 listopada 2009 r. w sprawie T‑473/08 Apollo Group przeciwko OHIM (THINKING AHEAD), niepublikowany w Zbiorze, pkt 43]. Ponadto w niniejszej sprawie skarżąca w żaden sposób nie sprecyzowała motywów, na których władze krajowe oparły swą decyzję o dopuszczeniu do rejestracji oznaczenia słownego INSULATE FOR LIFE i które być może mogłyby zostać wzięte pod uwagę w ramach stosowania art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94. W tych okolicznościach, zakładając nawet, że przywołane przez skarżącą rejestracje krajowe stanowią istotne fakty zaistniałe po wydaniu pierwszej decyzji, drugi z podnoszonych przez nią argumentów jest w sposób oczywisty nieskuteczny i z tego względu nie może mieć wpływu na rozstrzygnięcie zaskarżonej decyzji i motywy konieczne do jej uzasadnienia, a zatem Izba Odwoławcza była zobowiązana do tego, by oddalić go bez ponownego rozpatrzenia sytuacji skarżącej w tym względzie.
39 Co się tyczy kwestii, czy sytuacja skarżącej była lub powinna była być przedmiotem ponownego rozpatrzenia w ramach drugiej decyzji, z rozważań przedstawionych w pkt 37 i 38 powyżej wynika, że takie rozpatrzenie nie było konieczne, ponieważ w przypadku drugiego zgłoszenia skarżąca nie powołała się na żadną nową okoliczność faktyczną, która mogłaby zmienić ocenę zawartą w pierwszej decyzji i w rezultacie wymagać dokonania przez Izbę Odwoławczą nowej oceny odróżniającego charakteru zgłoszonego znaku towarowego względem towarów należących do klas 6, 17 i 19 w rozumieniu porozumienia nicejskiego. Ponadto w ramach odpowiedzi udzielonej na pytanie zadane na piśmie przez Sąd skarżąca nie przedstawiła żadnych dodatkowych wyjaśnień, które mogłyby podważyć tę ocenę. W konsekwencji Izba Odwoławcza słusznie ograniczyła się w przedmiocie wspomnianych aspektów w głównej mierze do odesłania do pkt 15–20 pierwszej decyzji (zob. pkt 13 zaskarżonej decyzji). Jednocześnie w odpowiedzi na powtarzający się argument skarżącej dotyczący wcześniejszej praktyki decyzyjnej OHIM – istniejącej już w momencie wydania pierwszej decyzji – w przedmiocie oznaczeń słownych wykazujących podobieństwa do zgłoszonego oznaczenia należy wskazać, że Izba Odwoławcza prawidłowo poprzestała na powtórzeniu, w pkt 21 i 22 drugiej decyzji, swojego rozumowania przeprowadzonego w pkt 5, 21 i 22 pierwszej decyzji. W tym zakresie okoliczność, że w pkt 22 zaskarżonej decyzji wskazano także na odmowę rejestracji oznaczenia słownego BUILT FOR LIFE, która miała miejsce po wydaniu pierwszej decyzji, nie jest w stanie podważyć tej oceny, ponieważ stanowiąc potwierdzenie wcześniejszej praktyki decyzyjnej OHIM, odmowa ta nie stała się i nie mogła stać się podstawą do ponownego rozpatrzenia sytuacji skarżącej w świetle tej praktyki w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 30 powyżej.
40 Z powyższego wynika, że w zakresie, w jakim na mocy zaskarżonej decyzji odmówiono, na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94, rejestracji oznaczenia słownego INSULATE FOR LIFE jako wspólnotowego znaku towarowego dla towarów należących do klas 6, 17 i 19 w rozumieniu porozumienia nicejskiego, decyzja ta ma charakter czysto potwierdzający. W tym względzie nie ma potrzeby badać, czy ów charakter potwierdzający rozciąga się także na zastosowanie w pierwszej decyzji podstawy odmowy rejestracji określonej w art. 7 ust. 1 lit. c) wspomnianego rozporządzenia, ponieważ do odmowy rejestracji wystarczy przywołanie – które stało się ostateczne – jednej z podstaw odmowy rejestracji wymienionych w art. 7 ust. 1 tego rozporządzenia (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 19 września 2002 r. w sprawie C‑104/00 P DKV przeciwko OHIM, Rec. s. I‑7561, pkt 28).
41 W rezultacie należy stwierdzić, że niniejsza skarga jest niedopuszczalna w zakresie dotyczącym tych części zaskarżonej decyzji, które stanowią jedynie potwierdzenie pierwszej decyzji (zob. pkt 40 powyżej).
Co do istoty
42 W świetle powyższych rozważań rozpatrzenie istoty niniejszego sporu jest ograniczone do kwestii tego, czy Izba Odwoławcza zasadnie stwierdziła, że na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 należy także odmówić rejestracji oznaczenia słownego INSULATE FOR LIFE jako wspólnotowego znaku towarowego dla usług należących do klasy 37 w rozumieniu porozumienia nicejskiego.
43 Zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 nie są rejestrowane „znaki towarowe, które pozbawione są jakiegokolwiek odróżniającego charakteru”. Ponadto art. 7 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia przewiduje, że „ustęp 1 stosuje się bez względu na fakt, że podstawy odmowy rejestracji istnieją tylko w części Wspólnoty”.
44 Pojęcie interesu ogólnego chronionego przez art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 40/94 pokrywa się z podstawową funkcją znaku towarowego, jaką jest zagwarantowanie konsumentowi czy końcowemu użytkownikowi, że towar lub usługa oznaczone danym znakiem towarowym pochodzą z określonego przedsiębiorstwa. Bezwzględna podstawa odmowy rejestracji przewidziana w art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 ma zatem na celu umożliwienie konsumentowi lub końcowemu użytkownikowi odróżnienie – bez ryzyka wprowadzenia w błąd – tego towaru lub usługi od towarów i usług pochodzących z innych przedsiębiorstw (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 8 maja 2008 r. w sprawie C‑304/06 P Eurohypo przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑3297, pkt 56 i przytoczone tam orzecznictwo). W konsekwencji charakter odróżniający znaku towarowego w rozumieniu tych przepisów oznacza, że taki znak pozwala zidentyfikować towar lub usługę, dla których wystąpiono o rejestrację, jako pochodzące z określonego przedsiębiorstwa i w rezultacie odróżnić je od towarów i usług innych przedsiębiorstw (zob. wyroki Trybunału: z dnia 4 października 2007 r. w sprawie C‑144/06 P Henkel przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑8109, pkt 34; z dnia 21 stycznia 2010 r. w sprawie C‑398/08 P Audi przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑535, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo). W tym celu nie jest konieczne, aby znak towarowy zawierał dokładną informację na temat tożsamości wytwórcy towaru lub wykonawcy usługi. Wystarczy, by znak towarowy pozwalał danemu kręgowi odbiorców na odróżnienie towaru lub usługi, które są nim oznaczone, od towarów i usług o innym pochodzeniu handlowym, oraz na stwierdzenie, że wszystkie towary lub usługi, które są nim oznaczone, zostały wyprodukowane i sprzedane albo wykonane pod kontrolą właściciela tego znaku towarowego, któremu można przypisać odpowiedzialność za ich jakość [zob. wyrok Sądu z dnia 10 października 2008 r. w sprawach połączonych od T‑387/06 do T‑390/06 Inter-IKEA przeciwko OHIM (Przedstawienie palety), niepublikowany w Zbiorze, pkt 27; ww. w pkt 37 wyrok w sprawie THINKING AHEAD, pkt 26].
45 Natomiast w rozumieniu tego przepisu charakteru odróżniającego pozbawione są znaki towarowe, które nie pozwalają danemu kręgowi odbiorców ponownie dokonać takiego samego zakupu, jeśli doświadczenie okazało się pozytywne, albo unikać przy późniejszych zakupach danych towarów lub usług, jeśli doświadczenie było negatywne. Taka sytuacja występuje w szczególności w przypadku oznaczeń, które są powszechnie używane w obrocie określonego rodzaju towarami lub usługami. Takie oznaczenia uważane są bowiem za niezdolne do wypełniania podstawowej funkcji, jaką jest wskazanie pochodzenia danego towaru lub usługi [zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 12 marca 2008 r. w sprawie T‑341/06 Compagnie générale de diététique przeciwko OHIM (GARUM), niepublikowany w Zbiorze, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo].
46 Ponadto charakter odróżniający należy oceniać, po pierwsze, w odniesieniu do towarów lub usług, dla których wystąpiono o rejestrację znaku towarowego, a po drugie, z uwzględnieniem sposobu postrzegania go przez właściwy krąg odbiorców, właściwie poinformowanych oraz dostatecznie uważnych i rozsądnych (ww. w pkt 44 wyroki: w sprawie Audi przeciwko OHIM, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo; w sprawie Przedstawienie palety, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo).
47 Wreszcie, jeśli chodzi o znaki towarowe składające się z oznaczeń lub wskazówek, które są ponadto używane jako slogany reklamowe, oznaczenia dotyczące jakości lub wyrażenia zachęcające do zakupu towarów lub usług oznaczonych tymi znakami, ich rejestracja nie jest wykluczona już tylko ze względu na taki rodzaj użycia. Przy ocenie charakteru odróżniającego takich znaków towarowych nie należy stosować bardziej rygorystycznych kryteriów niż kryteria stosowane w przypadku innych oznaczeń (ww. w pkt 44 wyrok w sprawie Audi przeciwko OHIM, pkt 35, 36 i przytoczone tam orzecznictwo).
48 Jeśli chodzi przede wszystkim o ustalenie właściwego kręgu odbiorców, którego zdefiniowanie w niniejszej sprawie nie zostało jako takie zakwestionowane, należy stwierdzić, że usługi należące do klasy 37 w rozumieniu porozumienia nicejskiego, dla których wystąpiono o rejestrację oznaczenia słownego INSULATE FOR LIFE, to „usługi budowlane; naprawy; usługi instalacyjne” związane z sektorem budowlanym, w szczególności z budownictwem mieszkaniowym. W rezultacie usługi te są znane zarówno odbiorcom wyspecjalizowanym, zawodowo trudniącym się budownictwem, jak i – choć w mniejszym zakresie – przeciętnym konsumentom. Zważywszy na to, że sporne oznaczenie słowne składa się z trzech wyrazów wywodzących się z języka angielskiego, właściwy krąg odbiorców obejmuje osoby znające ten język, a zatem znaczną większość odbiorców europejskich.
49 Ponadto należy zbadać, czy Izba Odwoławcza prawidłowo przeprowadziła analizę znaczenia elementów zgłoszonego znaku towarowego, jak też tego znaku w całości z punktu widzenia właściwego kręgu odbiorców, która to analiza stanowiła podstawę stwierdzenia, że znak ten pozbawiony jest charakteru odróżniającego w odniesieniu do rozpatrywanych usług.
50 W orzecznictwie zostało przyjęte, że w przypadku złożonych oznaczeń słownych należy uwzględnić ich znaczenie ustalone na podstawie wszystkich elementów, z których oznaczenia te się składają, a nie jedynie na podstawie jednego z tych elementów [wyrok Sądu z dnia 6 listopada 2007 r. w sprawie T‑28/06 RheinfelsQuellen H. Hövelmann przeciwko OHIM (VOM URSPRUNG HER VOLLKOMMEN), Zb.Orz. s. II‑4413, pkt 32]. Ocena charakteru odróżniającego takich oznaczeń nie może więc ograniczać się wyłącznie do analizy każdego z wyrazów lub elementów oddzielnie, lecz w każdym przypadku musi opierać się na całościowym sposobie postrzegania tych znaków towarowych przez właściwy krąg odbiorców, a nie na domniemaniu, że elementy samodzielnie pozbawione charakteru odróżniającego nie mogą, po ich połączeniu, wykazywać takiego charakteru. W istocie sama okoliczność, że każdy z tych elementów rozpatrywany oddzielnie jest pozbawiony charakteru odróżniającego, nie wyklucza możliwości, że tworzona przez nie kombinacja będzie wykazywać taki charakter (ww. w pkt 44 wyrok w sprawie Eurohypo przeciwko OHIM, pkt 41). Innymi słowy, w celu dokonania oceny, czy dany znak towarowy jest pozbawiony charakteru odróżniającego, należy także wziąć pod uwagę wywierane przez niego całościowe wrażenie, co może jednak wymagać przeprowadzenia na wstępie analizy poszczególnych elementów tworzących znak towarowy. W ramach takiej oceny całościowej zbadanie każdego z elementów danego znaku może się bowiem okazać użyteczne (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 25 października 2007 r. w sprawie C‑238/06 P Develey przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑9375, pkt 82; ww. w pkt 38 wyrok w sprawie THINKING AHEAD, pkt 31).
51 W tym zakresie należy zauważyć, że skarżąca nie przeczy temu, iż wyraz „insulate” nie ma żadnego innego znaczenia poza samą czynnością izolowania. Co więcej, należy odrzucić argument, w ramach którego skarżąca utrzymuje, że kombinacja słów „for life” – która łączy w nierozerwalny sposób przyimek „for” i rzeczownik „life” – nie będzie natychmiast rozumiana przez właściwy krąg odbiorców jako „trwałość obliczana na całe życie” lub „na okres tak długi jak życie”. Skarżąca nie prezentuje bowiem żadnego innego znaczenia tych słów i ogranicza się do niejasno wyrażonego twierdzenia, że owa kombinacja słowna ma różne konotacje, w związku z czym wzbudza liczne skojarzenia i zawiera sugestie. W rezultacie w przypadku połączenia tych słów w jedno oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE, oba składniki: „insulate” i „for life” będą natychmiast odbierane jako wskazanie, że dana czynność izolowania jest trwała lub że wystarczy jej dokonać raz na całe życie. Owo oznaczenie w żaden sposób nie wykazuje zatem niecodziennego lub niejednoznacznego charakteru z punktu widzenia składniowych, gramatycznych, fonetycznych czy semantycznych reguł języka angielskiego, które mogłyby wzbudzić u właściwego kręgu odbiorców, właściwie poinformowanych oraz dostatecznie uważnych i rozsądnych, innego rodzaju skojarzenia.
52 A zatem Izba Odwoławcza miała podstawy, by stwierdzić, że w kontekście rozpatrywanych usług właściwy krąg odbiorców będzie postrzegał oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE, natychmiast i bez głębszego wysiłku analitycznego, jako nawiązanie do usług o dużej trwałości związanych z używaniem szczególnie wytrzymałych materiałów izolacyjnych, a nie jako wskazanie pochodzenia handlowego wspomnianych usług (zob. pkt 19 zaskarżonej decyzji). Wbrew temu bowiem, co podnosi skarżąca w odpowiedzi na pytanie zadane na piśmie przez Sąd, to oznaczenie słowne, nawet jako slogan pochwalny czy promocyjny, nie jest na tyle oryginalne tudzież kreatywne, aby wymagało od właściwego kręgu odbiorców minimum wysiłku interpretacyjnego czy skłaniało ich do refleksji lub analizy (zob. podobnie ww. w pkt 44 wyrok w sprawie Audi przeciwko OHIM, pkt 44, 45 i 56–59), ponieważ odbiorcy ci będą skłonieni do skojarzenia tego oznaczenia natychmiast z rozpatrywanymi usługami, które mogą być świadczone przez wszystkie przedsiębiorstwa działające w sektorze budowlanym i izolacyjnym.
53 W konsekwencji należy stwierdzić, że Izba Odwoławcza słusznie uznała, iż na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 oznaczenie słowne INSULATE FOR LIFE pozbawione jest charakteru odróżniającego w odniesieniu do usług należących do klasy 37 w rozumieniu porozumienia nicejskiego, i potwierdziła odmowę rejestracji tego oznaczenia jako wspólnotowego znaku towarowego, nie będąc przy tym zobowiązaną do wypowiedzenia się w przedmiocie tego, czy oznaczenie to ma również charakter opisowy względem wspomnianych usług.
54 W rezultacie niniejsza skarga winna zostać w części odrzucona i w części oddalona.
W przedmiocie kosztów
55 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
56 Ponieważ skarżąca przegrała sprawę należy – zgodnie z żądaniem OHIM – obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (pierwsza izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje w części odrzucona i w części oddalona.
2) Paroc Oy AB zostaje obciążona kosztami postępowania.
Azizi | Cremona | Frimodt Nielsen |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 8 lutego 2011 r.
Podpisy