Sprawa T‑646/13

Bürgerausschuss für die Bürgerinitiative Minority SafePack – one million signatures for diversity in Europe

przeciwko

Komisji Europejskiej

Prawo instytucjonalne – Europejska inicjatywa obywatelska – Ochrona mniejszości narodowych i językowych oraz wzmocnienie różnorodności kulturowej i językowej w Unii – Odmowa rejestracji – Oczywisty brak uprawnień ustawodawczych Komisji – Obowiązek uzasadnienia – Artykuł 4 ust. 2 lit. b) i art. 4 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 211/2011

Streszczenie – wyrok Sądu (pierwsza izba) z dnia 3 lutego 2017 r.

1.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja Komisji odmawiająca zarejestrowania proponowanej inicjatywy obywatelskiej – Powołanie się przez Komisję na oczywisty brak uprawnień ustawodawczych w stosunku do proponowanych środków – Brak określenia środków uważanych za wykraczające poza jej kompetencje i brak sprecyzowania powodów uzasadniających taki wniosek – Naruszenie obowiązku uzasadnienia

[art. 24 akapit pierwszy TFUE, art. 296 TFUE; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 211/2011, motyw 1, art. 4 ust. 2 lit. b), art. 4 ust. 3 akapit drugi]

2.      Obywatelstwo Unii – Prawa obywatelskie – Przedstawienie inicjatywy obywatelskiej – Rozporządzenie nr 211/2011 – Przesłanki rejestracji – Informacje, które należy dołączyć do propozycji – Informacje na temat przedmiotu, celów i kontekstu – Fakultatywny charakter – Konsekwencje przekazania tych informacji – Obowiązek zbadania przez Komisję

(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 211/2011, art. 4 ust. 2, załącznik II)

1.      Artykuł 4 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nr 211/2011 w sprawie inicjatywy obywatelskiej, zgodnie z którym Komisja informuje organizatorów o przyczynach odmowy rejestracji proponowanej europejskiej inicjatywy obywatelskiej (EIO), stanowi szczególny wyraz wynikającego z art. 296 akapitu drugiego TFUE obowiązku uzasadnienia w zakresie EIO. W tym względzie, ponieważ fakt, że proponowana EIO nie została zarejestrowana może wpłynąć na samą skuteczność ustanowionego w art. 24 akapit pierwszy TFUE prawa obywateli do przedłożenia inicjatywy obywatelskiej, decyzja taka powinna wyraźnie przedstawiać względy uzasadniające wspomnianą odmowę. Obywatelowi, który wystąpił z proponowaną EIO, należy bowiem umożliwić zrozumienie powodów, dla których nie została ona zarejestrowana przez Komisję, tak że zadaniem Komisji, do której złożono taką proponowaną inicjatywę, jest jej ocena, lecz również wyszczególnienie różnych przyczyn decyzji odmownej przy uwzględnieniu wpływu takiej decyzji na skuteczne wykonywanie prawa ustanowionego przez traktat. Powyższe wypływa z samego charakteru tego prawa, które, jak wynika z motywu 1 rozporządzenia nr 211/2011, ma wzmacniać obywatelstwo Unii i usprawnić jej demokratyczne funkcjonowanie poprzez uczestnictwo obywateli w życiu demokratycznym Unii.

Komisja uchybia obowiązkowi uzasadnienia nie wskazując w decyzji o odmowie rejestracji ze względu na niespełnienie warunku przewidzianego w art. 4 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 211/2011 tych środków, które spośród wymienionych w załączniku do proponowanej EIO nie są objęte jej kompetencjami, ani powodów wspierających ten wniosek. Czyniąc tak bowiem, organizatorom nie umożliwia się zidentyfikowania tych ze sformułowanych propozycji, które zdaniem Komisji wykraczają poza jej kompetencje w rozumieniu rzeczonego art. 4 ust. 2 lit. b), ani poznania przyczyn, które doprowadziły do tej oceny, a tym samym uniemożliwia się im podważenie zasadności wspomnianej oceny, a sądowi Unii uniemożliwia się wykonanie kontroli zgodności z prawem oceny dokonanej przez Komisję. Co więcej, w braku pełnego uzasadnienia ewentualne zgłoszenie nowej proponowanej EIO przy uwzględnieniu zastrzeżeń Komisji co do dopuszczalności niektórych propozycji byłoby poważnie utrudnione, podobnie jak osiągnięcie wspomnianych w motywie 2 rozporządzenia nr 211/2011 celów polegających na zachęcaniu obywateli do udziału w życiu demokratycznym i na zwiększeniu dostępności Unii.

(zob. pkt 15, 17, 18, 29, 34)

2.      Załącznik II do rozporządzenia nr 211/2011 w sprawie inicjatywy obywatelskiej zatytułowany „Informacje wymagane w celu zarejestrowania proponowanej inicjatywy obywatelskiej”, do którego odsyła art. 4 ust. 2 tego rozporządzania, ma taką samą moc wiążącą, jaka przysługuje wspomnianemu rozporządzeniu. W tym względzie informacje określone w tym załączniku nie ograniczają się do niezbędnych informacji, które na mocy tego załącznika powinny być dostarczone dla celów rejestracji zgłoszenia. Następstwem uznanego w załączniku II do rozporządzenia nr 211/2011 prawa organizatorów proponowanej inicjatywy do dostarczania dodatkowych informacji bądź projektu aktu prawnego Unii jest bowiem obowiązek zbadania przez Komisję wspomnianych informacji w ten sam sposób co wszystkich innych informacji dostarczonych na postawie wspomnianego załącznika, zgodnie z zasadą dobrej administracji, z którą związany jest obowiązek zbadania przez właściwą instytucję, przy zachowaniu staranności i bezstronności, wszystkich istotnych kwestii rozpatrywanego przypadku, i tym samym uzasadnienia, z poszanowaniem obowiązujących wymogów oraz pod kontrolą sądu Unii, swojej decyzji w świetle wszystkich tych informacji.

(zob. pkt 31, 32)