WYROK TRYBUNAŁU (piąta izba)
z dnia 16 czerwca 2016 r.(*)
Odwołanie – Konkurencja – Artykuł 81 WE – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Rynki sproszkowanego i granulowanego węglika wapnia oraz sproszkowanego magnezu w przeważającej części EOG – Ustalanie cen, podział rynku i wymiana informacji – Odpowiedzialność spółki dominującej za naruszenia reguł konkurencji popełnione przez jej spółki zależne – Decydujący wpływ wywierany przez spółkę dominującą – Domniemanie wzruszalne w przypadku posiadania całości kapitału – Przesłanka obalenia tego domniemania – Pominięcie wyraźnego polecenia
W sprawie C‑155/14 P
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 3 kwietnia 2014 r.,
Evonik Degussa GmbH, z siedzibą w Essen (Niemcy),
AlzChem AG, dawniej AlzChem Trostberg GmbH, z siedzibą w Trostbergu (Niemcy),
reprezentowane przez C. Steinlego oraz I. Bodensteina, Rechtsanwälte,
wnoszące odwołanie,
w której drugą stroną postępowania jest:
Komisja Europejska, reprezentowana przez G. Meessena oraz R. Sauera, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez A. Böhlkego, Rechtsanwalt,
strona pozwana w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (piąta izba),
w składzie: T. von Danwitz, prezes czwartej izby, pełniący obowiązki prezesa piątej izby, D. Šváby (sprawozdawca), A. Rosas, E. Juhász i C. Vajda, sędziowie,
rzecznik generalny: P. Mengozzi,
sekretarz: L. Carrasco Marco, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 4 czerwca 2015 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 3 września 2015 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W swoim odwołaniu Evonik Degussa GmbH (zwana dalej „spółką Degussa”) i AlzChem AG, dawniej AlzChem Trostberg GmbH, występują z żądaniem uchylenia wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 23 stycznia 2014 r., Evonik Degussa i AlzChem/Komisja (T‑391/09, niepublikowany, EU:T:2014:22), mocą którego oddalił on częściowo ich skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C(2009) 5791 wersja ostateczna z dnia 22 lipca 2009 r. w przedmiocie procedury stosowania art. 81 [WE] i art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/F/39.396 – Odczynniki na bazie węglika wapnia i magnezu dla przemysłu stalowego i gazowego, zwanej dalej „sporną decyzją”) w zakresie, w jakim dotyczy ona wnoszących odwołanie, a także – posiłkowo – żądanie zmiany wskazanej decyzji poprzez, po pierwsze, uchylenie nałożonej na skarżących grzywny lub obniżenie jej kwoty i, po drugie, obciążenie całością tej kwoty spółki SKW Stahl-Metallurgie GmbH (zwanej dalej „spółką SKW”), solidarnie ze skarżącymi.
Ramy prawne
2 Artykuł 23 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 [WE] i 82 [WE] (Dz.U. 2003, L 1, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 8, t. 2, s. 205) przewiduje system grzywien, jakie może nałożyć Komisja Europejska na podstawie art. 81 i 82 WE.
Okoliczności powstania sporu i sporna decyzja
3 Istotne okoliczności poprzedzające powstanie sporu zostały przedstawione w pkt 1–4 zaskarżonego wyroku w następujący sposób:
„1 W [spornej] decyzji [Komisja] stwierdziła, że najważniejsi dostawcy węglika wapnia oraz magnezu dla przemysłów stalowego i gazowego dopuścili się naruszenia art. 81 ust. 1 WE i art. 53 Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) poprzez uczestnictwo w okresie od dnia 7 kwietnia 2004 r. do dnia 16 stycznia 2007 r. w jednolitym i ciągłym naruszeniu. Naruszenie to polegało na podziale rynków, ustalaniu kwot, podziale klientów, ustalaniu cen i wymianie istotnych informacji handlowych na temat cen, klientów i wielkości sprzedaży w ramach EOG, z wyłączeniem Irlandii, Hiszpanii, Portugalii i Zjednoczonego Królestwa.
2 Postępowanie zostało wszczęte po złożeniu przez Akzo Nobel NV w dniu 20 listopada 2006 r. wniosku o zwolnienie z grzywny w rozumieniu obwieszczenia Komisji w sprawie zwolnienia z grzywien oraz zmniejszania grzywien w przypadkach karteli (Dz.U. 2002, C 45, s. 3) (zwanego dalej »komunikatem w sprawie łagodzenia sankcji z 2002 r.«).
3 W art. 1 lit. f) [spornej] decyzji Komisja stwierdziła, że [spółki] Degussa i AlzChem Hart GmbH (następnie AlzChem Trostberg GmbH, obecnie [AlzChem]) – skarżące – uczestniczyły w naruszeniu w okresie od 22 kwietnia do 30 sierpnia 2004 r. Z motywów 226 i 227 [spornej] decyzji wynika, że te dwie spółki uznano [za] odpowiedzialne z tytułu naruszenia z uwagi na bezpośredni udział w nim członków personelu SKW Stahl-Technik GmbH & Co. KG, której firma spółki została od 2005 r. zmieniona na [SKW]. Według motywów 227, 228 i 235 [spornej] decyzji w pierwszej części okresu uczestnictwa w spornym kartelu SKW była spółką zależną, której kapitał w 100% znajdował się w rękach skarżących.
4 W art. 2 [spornej] decyzji Komisja, w związku z udziałem w spornym naruszeniu, nałożyła na skarżące, po pierwsze, grzywnę w kwocie 1,04 mln EUR, wskazując je jako solidarnie odpowiedzialne, wraz z SKW, za zapłatę grzywny [art. 2 lit. g)] oraz, po drugie, grzywnę w kwocie 3,64 mln EUR, za zapłatę której zostały one wskazane jako solidarnie odpowiedzialne [art. 2 lit. h)]”.
4 Jeśli chodzi o okres od 1 września 2004 r. do 16 stycznia 2007 r., w trakcie którego kapitał SKW nie znajdował się w całości w posiadaniu spółek AlzChem i Degussa, lecz SKW Stahl-Metallurgie Holding (zwanej dalej „spółką SKW Holding”) i Arques Industrie AG, obecnie Gigaset AG (zwana dalej „spółką Gigaset”), to Komisja uznała, że spółki SKW, SKW Holding i Gigaset uczestniczyły lub podlegały odpowiedzialności z tytułu analizowanego naruszenia. W art. 2 lit. f) spornej decyzji w brzmieniu zmienionym wyrokiem z dnia 23 stycznia 2014 r., Gigaset/Komisja (T‑395/09, EU:T:2014:23) instytucja ta nałożyła na spółki SKW i SKW Holding tytułem solidarnej odpowiedzialności grzywnę w kwocie 13 300 000 EUR, której część w wysokości 12 300 000 EUR została również nałożona na spółkę Gigaset, zobowiązaną do zapłaty tej ostatniej kwoty na zasadzie solidarnej odpowiedzialności.
Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok
5 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 5 października 2009 r., skarżące wystąpiły do Sądu, tytułem żądania głównego, o stwierdzenie nieważności spornej decyzji w zakresie, w jakim decyzja ta ich dotyczy, oraz, tytułem ewentualnym, po pierwsze, obniżenie kwoty grzywny nałożonej na skarżące na mocy art. 2 lit. g) i h) tej decyzji i, po drugie, nałożenie na spółkę SKW obowiązku zapłaty całości grzywny na zasadzie solidarnej odpowiedzialności ze skarżącymi.
6 Na poparcie swojej skargi skarżące przedstawiły argumentację nieujętą w formie zarzutów, którą Sąd ujął jako dotyczącą, po pierwsze, przypisania im samym odpowiedzialności w związku z naruszeniem popełnionym przez ich spółkę zależną – SKW, po drugie, kwoty nałożonej na nie grzywny, po trzecie, solidarnej odpowiedzialności spółki SKW z tytułu zapłaty tej grzywny i, po czwarte, sprzeczności spornej decyzji z wyrokiem z dnia 3 marca 2011 r., Siemens i VA Tech Transmission & Distribution/Komisja (od T‑122/07 do T‑124/07, EU:T:2011:70), przy czym ten ostatni zarzut został podniesiony przy okazji wniosku w ramach organizacji postępowania oraz na rozprawie.
7 W zaskarżonym wyroku Sąd częściowo uwzględnił tę skargę. Sentencja tego wyroku ma zatem następujące brzmienie:
„1) Stwierdza się nieważność art. 2 lit. g) i h) [spornej] decyzji w zakresie, w jakim dotyczy on spółek [Degussa] i [AlzChem], przy czym wyjaśnia się, że owo stwierdzenie nieważności nie ma wpływu na skutek zwalniający jakiejkolwiek płatności dokonanej przez którąkolwiek z tych dwóch spółek tytułem grzywny, jaka została na nie nałożona solidarnie za naruszenie stwierdzone w art. 1 lit. f) wskazanej decyzji, względem spółki [SKW] oraz grzywny, która została nałożona na tę ostatnią spółkę w art. 2 lit. g) tej decyzji.
2) Za naruszenie stwierdzone w odniesieniu do spółek [Degussa] i [AlzChem] w art. 1 lit. f) [spornej] decyzji nakłada się następujące grzywny:
– solidarnie na spółki [Degussa] i AlzChem: 2,49 mln EUR, przy czym uznaje się, że [Degussa] i AlzChem wywiązały się z obowiązku zapłaty tej grzywny do wysokości kwot wpłaconych przez [SKW] tytułem grzywny, jaka została nałożona na tę spółkę w art. 2 lit. f) i g) rzeczonej decyzji;
– na spółkę [Degussa] – jako jedyny podmiot odpowiedzialny za zapłatę tej grzywny – 1,24 mln EUR.
3) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.
4) [Degussa] i AlzChem pokrywają dwie trzecie własnych kosztów, a także dwie trzecie kosztów poniesionych przez [Komisję]. Komisja pokrywa jedną trzecią własnych kosztów oraz jedną trzecią kosztów poniesionych przez spółki [Degussa] i AlzChem”.
8 Z tego wyroku wynika, że grzywny nałożone na spółki wchodzące w skład podmiotu gospodarczego kontrolowanego przez spółkę Degussa, stanowiącą spółkę dominującą z uwagi na fakt uczestnictwa spółki SKW w analizowanym naruszeniu w okresie od 22 kwietnia 2004 r. do 30 sierpnia 2004 r. są następujące:
– obciążająca spółkę SKW: 1,04 mln EUR na podstawie art. 2 lit. g) spornej decyzji;
– obciążająca solidarnie spółki Degussa i AlzChem: 2,49 mln EUR, przy czym należy uściślić, że Sąd wskazał, iż zostanie uznane, że te dwie spółki spełnią swoje zobowiązanie z tytułu tej grzywny do wysokości kwot uiszczonych przez spółkę SKW w związku z grzywnami nałożonymi na nią na podstawie art. 2 lit. f) i g) spornej decyzji w odniesieniu do okresów, odpowiednio, od 1 września 2004 r. do 16 stycznia 2007 r. i od 22 kwietnia 2004 r. do 30 sierpnia 2004 r.;
– obciążająca spółkę Degussa: 1,24 mln EUR.
Żądania stron w postępowaniu odwoławczym
9 Spółki Degussa i AlzChem wnoszą do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku w całości w zakresie, w jakim jest on niekorzystny dla nich, i stwierdzenie nieważności spornej decyzji w dotyczącym ich zakresie;
– posiłkowo – obniżenie grzywny nałożonej na wnoszące odwołanie w art. 2 lit. g) i h) spornej decyzji;
– posiłkowo w dalszej kolejności – zmiana art. 2 lit. g) i h) spornej decyzji w taki sposób, aby spółka SKW ponosiła solidarną odpowiedzialność za zapłatę całej kwoty grzywny, jaka została nałożona na wnoszące odwołanie;
– posiłkowo w dalszej kolejności – uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi do ponownego rozpoznania;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
10 Komisja wnosi do Trybunału o:
– oddalenie odwołania; oraz
– obciążenie wnoszących odwołanie kosztami postępowania.
W przedmiocie odwołania
11 Wnoszące odwołanie powołują pięć zarzutów na poparcie odwołania.
12 Zarzut pierwszy jest oparty na naruszeniu art. 81 WE, zasady odpowiedzialności osobistej, domniemania niewinności i zasady odpowiedzialności na podstawie winy. W zarzucie drugim wnoszące odwołanie twierdzą, że Sąd naruszył ich prawo do bycia wysłuchanym i art. 296 TFUE w zakresie, w jakim odrzucił ich argumentację sprowadzającą się do sprzeczności spornej decyzji z wyrokiem z dnia 3 marca 2011 r., Siemens i VA Tech Transmission & Distribution/Komisja (od T‑122/07 do T‑124/07, EU:T:2011:70). Zarzut trzeci jest oparty na naruszeniu przez Sąd ciążącego na nim obowiązku uzasadnienia i zasady równego traktowania. W zarzucie czwartym podniesionym posiłkowo utrzymują one, że Sąd naruszył zasadę pewności prawa, zasadę nulla poena sine lege certa i obowiązek uzasadnienia. Wreszcie zarzut piąty wnoszących odwołanie, podniesiony również posiłkowo, jest oparty na naruszeniu art. 81 WE, ich prawa do bycia wysłuchanym i art. 23 rozporządzenia nr 1/2003.
13 Na rozprawie wnoszące odwołanie zrezygnowały z zarzutu drugiego.
W przedmiocie zarzutu pierwszego opartego na naruszeniu art. 81 WE, zasady odpowiedzialności osobistej, domniemania niewinności i zasady odpowiedzialności na podstawie winy
Argumentacja stron
14 W drodze zarzutu pierwszego skierowanego przeciwko pkt 70–119 zaskarżonego wyroku wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi naruszenie art. 81 WE oraz zasady odpowiedzialności osobistej, domniemania niewinności i zasady odpowiedzialności na podstawie winy poprzez podporządkowanie obalenia domniemania odnośnie do skutecznego wykonywania determinującego wpływu wnoszących odwołanie na spółkę SKW zbyt wysokim wymogom, co doprowadziło do naruszenia wzruszalności tego domniemania.
15 Po pierwsze, wnoszące odwołanie podważają przedstawioną w pkt 102–107 zaskarżonego wyroku odmowę dopuszczenia obalenia tego domniemania przez Sąd, jak podniosły, spółka SKW, jakkolwiek uczestniczyła w spornym kartelu, w oczywisty sposób naruszała wyraźne instrukcje z ich strony, o których mowa w pkt 91 i 102 zaskarżonego wyroku, nakazujące jedynemu zarządzającemu spółką SKW, aby nie zawierał umów z konkurentami dotyczących produktów dla odsiarczania topienia [stali]. Zdaniem wnoszących odwołanie taka sytuacja stanowiłaby dowód braku wywierania decydującego wpływu na spółkę SKW.
16 Krytykują one również Sąd z uwagi na to, że uznał za pozbawione znaczenia oświadczenie dyrektora ds. handlowych spółki SKW z okresu wystąpienia okoliczności faktycznych, o których mowa w pkt 107 zaskarżonego wyroku, według którego dyrektor spółki AlzChem nie dysponował środkami w celu zapewnienia przestrzegania tych poleceń. Tymczasem takie oświadczenie stanowiło dowód na brak wywierania decydującego wpływu przez autora tej instrukcji na jej adresata.
17 Wnoszące odwołanie podnoszą również, że w celu przypisania odpowiedzialności za naruszenie art. 81 WE, czynnikiem decydującym nie jest wyłącznie możliwość wywierania decydującego wpływu, lecz faktyczne jego wykonywanie, co zostało potwierdzone w pkt 62 wyroku z dnia 12 grudnia 2007 r., Akzo Nobel i in./Komisja (T‑112/05, EU:T:2007:381). Tymczasem, przy różnych okazjach, a w szczególności odnośnie do obrotów spółki SKW, o których mowa w pkt 108–113 zaskarżonego wyroku, Sąd zadowolił się hipotetycznym wpływem opartym na czynnikach spekulacyjnych i nie udowodnił wywierania faktycznie takiego decydującego wpływu przez wnoszące odwołanie na tę ostatnią spółkę.
18 Wnoszące odwołanie zarzucają również Sądowi, że z oceny dotyczącej sytuacji poprzedzającej okres naruszenia wywiódł on wniosek odnośnie do tego samego okresu, podczas gdy one twierdziły, iż nigdy nie wywierały decydującego wpływu. Ponadto zarzucają one Sądowi ograniczenie się do oceny stosunków między samymi wnoszącymi odwołanie a spółką SKW z punktu widzenia podziału udziałów w kapitale zakładowym i personelu zarządzającego bez konkretnego zbadania, czy faktycznie wywierały determinujący wpływ na ich spółki zależne.
19 Po drugie, wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi odmowę stwierdzenia braku wywierania faktycznie decydującego wpływu przez nie na spółkę SKW, podczas gdy ta ostatnia zarządzała swoją działalnością w sposób autonomiczny, gdy wnoszące odwołanie były zajęte dokonywaniem przeniesienia własności udziałów tej spółki, i że dowody świadczą o podejrzliwości spółki SKW względem jej spółek dominujących, jak to wynika z oświadczenia pana N., o którym mowa w pkt 105 zaskarżonego wyroku.
20 Sąd w szczególności dokonał błędnej oceny ciężaru dowodu w ramach obalania domniemania wywierania decydującego wpływu, opierając się na ewentualnym teoretycznym wpływie wnoszących odwołanie na spółkę SKW, a nie na konkretnej sytuacji tej spółki. Według wnoszących odwołanie do nich należało nie udowodnienie tego, że nie mogły wywierać ogólnie jakiegokolwiek determinującego wpływu na spółkę SKW, lecz jedynie to, że w konkretnym przypadku faktycznie nie wywierały żadnego wpływu tego rodzaju. Tymczasem Sąd w pkt 82, 83, 88, 89, 93, 94–98 i 108–113 zaskarżonego wyroku oparł się wyłącznie na ewentualnym teoretycznym wpływie na spółkę SKW.
21 Wreszcie wnoszące odwołanie podnoszą, że Sąd, ograniczając wywieranie decydującego wpływu do zwyczajnego obowiązku składania sprawozdania spółki SKW spółce AlzChem przeinaczył dowody.
22 Komisja utrzymuje, że zarzut ten jest dopuszczalny w zakresie, w jakim w jego drodze wnoszące odwołanie podważają dokonaną przez Sąd ocenę elementów stanu faktycznego i przedstawionych mu dowodów. W każdym razie zdaniem Komisji argument ten należy oddalić jako nieuzasadniony.
Ocena Trybunału
– W przedmiocie dopuszczalności
23 Z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że to wyłącznie Sąd jest właściwy do ustalenia i oceny okoliczności faktycznych, a także, co do zasady, do zbadania dowodów, które dopuścił on na poparcie tych okoliczności. Jeśli zatem dowody te uzyskano w prawidłowy sposób przy poszanowaniu ogólnych zasad prawa i wymogów proceduralnych dotyczących ciężaru dowodu i postępowania dowodowego, wyłącznie do Sądu należy ocena, jaką wagę należy przywiązywać do przedstawionych mu dowodów. Ocena ta nie stanowi zatem, z wyłączeniem przypadków przeinaczenia tych dowodów, kwestii prawnej, która jako taka podlega kontroli Trybunału (wyrok z dnia 20 stycznia 2016 r., Toshiba Corporation/Komisja, C‑373/14 P, EU:C:2016:26, pkt 40). Ponadto takie przeinaczenie musi wynikać w sposób oczywisty z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, bez konieczności dokonywania nowej oceny okoliczności faktycznych i dowodów (wyrok z dnia 28 stycznia 2016 r., Éditions Odile Jacob/Komisja, C‑514/14 P, EU:C:2016:55, pkt 73 i przytoczone tam orzecznictwo).
24 W niniejszej sprawie – jak wskazał rzecznik generalny w pkt 75 swojej opinii – Sąd nie przeinaczył przedstawionych mu dowodów, kiedy w pkt 87 zaskarżonego wyroku stwierdził, iż nałożony na osobę zarządzającą spółką SKW obowiązek przesyłania regularnych sprawozdań dyrektorowi spółki AlzChem stanowił dodatkową wskazówkę na rzecz tezy, w myśl której ta ostatnia spółka wywierała decydujący wpływ na decyzje pierwszej.
25 Tak więc zarzuty wnoszących odwołanie są niedopuszczalne w zakresie, w jakim podważają dokonane przez Sąd oceny elementów stanu faktycznego, w tym te znajdujące się w pkt 87 i 107 zaskarżonego wyroku.
26 Natomiast zarzuty wnoszących odwołanie są dopuszczalne w zakresie, w jakim podważają stosowaną przez Sąd metodologię celem dokonania oceny charakteru dowodowego dostarczonych przez nie informacji dla obalenia domniemania co do wywierania przez wnoszące odwołanie względem spółki SKW determinującego wpływu w zakresie, w jakim krytykują Sąd za ustalenie, iż wykazanie zachowania spółki zależnej pozostającego w oczywistej sprzeczności z instrukcjami swojej spółki dominującej nie pozwala na obalenie tego domniemania oraz w zakresie, w jakim zarzucają mu również przyjęcie zbyt surowego kryterium z tym skutkiem, że czynią takie domniemanie niewzruszalnym. Zagadnienie postawione w drodze tych zarzutów odnośnie do tego, czy Sąd w swojej ocenie okoliczności faktycznych i dowodów zastosował prawidłowe kryterium prawne, stanowi bowiem kwestię prawną, która podlega kontroli Trybunału w ramach niniejszego odwołania (zob. podobnie wyrok z dnia 11 lipca 2013 r., Komisja/Stichting Administratiekantoor Portielje, C‑440/11 P, EU:C:2013:514, pkt 59 i przytoczone tam orzecznictwo).
– Co do istoty sprawy
27 Na wstępie należy przypomnieć, że z utrwalonego orzecznictwa wynika, iż odpowiedzialność za zachowanie spółki zależnej można przypisać spółce dominującej w szczególności w przypadku, gdy mimo posiadania odrębnej podmiotowości prawnej spółka zależna nie określa w sposób samodzielny swojego zachowania na rynku, lecz zasadniczo wykonuje polecenia wydawane jej przez spółkę dominującą, w szczególności ze względu na powiązania gospodarcze, organizacyjne i prawne łączące oba te podmioty prawa. W takiej sytuacji, ze względu na to, że spółka dominująca i jej spółka zależna stanowią jeden podmiot gospodarczy i tym samym tworzą jedno przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 81 WE, Komisja może bowiem skierować decyzję nakładającą grzywny do spółki dominującej, bez konieczności wykazania jej osobistego uczestnictwa w naruszeniu (zob. podobnie wyrok z dnia 5 marca 2015 r., Komisja i in./Versalis i in., C‑93/13 P i C‑123/13 P, EU:C:2015:150, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo).
28 Z utrwalonego w równym stopniu orzecznictwa Trybunału wynika, że w szczególnym wypadku, kiedy spółka dominująca posiada cały lub prawie cały kapitał spółki zależnej, która popełniła naruszenie zasad konkurencji Unii, istnieje wzruszalne domniemanie, iż owa spółka dominująca rzeczywiście wywiera decydujący wpływ na swoją spółkę zależną (wyroki: z dnia 29 września 2011 r., Elf Aquitaine/Komisja, C‑521/09 P, EU:C:2011:620, pkt 56 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 5 marca 2015 r., Komisja i in./Versalis i in., C‑93/13 P i C‑123/13 P, EU:C:2015:150, pkt 41).
29 W takiej sytuacji wystarczy, że Komisja wykaże, iż spółka dominująca posiada bezpośrednio albo pośrednio cały lub prawie cały kapitał spółki zależnej, by uznać wspomniane domniemanie za spełnione. Komisja będzie zatem mogła uznać spółkę dominującą za solidarnie odpowiedzialną za zapłatę grzywny nałożonej na jej spółkę zależną, chyba że spółka dominująca, na której spoczywa ciężar obalenia domniemania, przedstawi wystarczające dowody mogące wykazać, że jej spółka zależna działa na rynku w sposób samodzielny (zob. podobnie wyrok z dnia 5 marca 2015 r., Komisja i in./Versalis i in., C‑93/13 P i C‑123/13 P, EU:C:2015:150, pkt 42, 43 i przytoczone tam orzecznictwo).
30 Jeśli zatem przyjmie się to domniemanie – co nie zostało w niniejszej sprawie zakwestionowane przez wnoszących odwołanie – oznacza ono, z zastrzeżeniem, że nie zostanie obalone, iż faktyczne wywieranie decydującego wpływu przez spółkę dominującą względem swojej spółki zależnej uznaje się za wykazane, stanowi dla Komisji podstawę dla uznania pierwszej spółki odpowiedzialnej za zachowania drugiej, bez konieczności przedkładania jakiegokolwiek dodatkowego dowodu.
31 Ponieważ domniemanie faktycznego wywierania decydującego wpływu jest przyjęte, jego obalenie należy do samej spółki dominującej posiadającej całość względnie prawie całość kapitału swojej spółki zależnej.
32 W celu obalenia tego domniemania do spółki dominującej należy – w ramach skarg przeciwko decyzji Komisji – poddanie pod ocenę sądu Unii wszelkich okoliczności dotyczących powiązań organizacyjnych, gospodarczych i prawnych pomiędzy nią samą a spółką zależną, które mogą świadczyć o tym, że te spółki nie stanowią jednej jednostki gospodarczej (zob. podobnie wyrok z dnia 20 stycznia 2011 r., General Química i in./Komisja, C‑90/09 P, EU:C:2011:21, pkt 51 i przytoczone tam orzecznictwo).
33 W celu dokonania oceny, czy ta spółka zależna określa w sposób autonomiczny swoje zachowanie na rynku lub zasadniczo stosuje instrukcje przekazane jej przez swoją spółkę zależną (zob. podobnie wyrok z dnia 11 lipca 2013 r., Komisja/Stichting Administratiekantoor Portielje, C‑440/11 P, EU:C:2013:514, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo), sąd Unii musi wziąć pod uwagę całość istotnych okoliczności, które mogą się różnić w zależności od danego przypadku i nie powinny być przedmiotem wyczerpującego wyliczenia (wyrok z dnia 26 września 2013 r., The Dow Chemical Company/Komisja, C‑179/12 P, niepublikowany, EU:C:2013:605, pkt 54).
34 W ramach tej operacji do Sądu należy dokonanie oceny dotyczącej okoliczności faktycznych aktualnych dla okresu naruszenia, jednak bez uszczerbku dla możliwości oparcia się na okolicznościach dotyczących okresu wcześniejszego, o ile jest on w stanie wykazać istotny charakter tych okoliczności w okresie naruszenia i że nie stosuje w sposób automatyczny do tego okresu wniosków wynikających z oceny okoliczności wcześniejszych w stosunku do analizowanego okresu.
35 W niniejszej sprawie z analizy łącznej pkt 100–107 zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd dokonał oceny zgodnej z tymi wymogami.
36 Tak więc Sąd po stwierdzeniu w pkt 99 zaskarżonego wyroku, że wnoszące odwołanie nie zdołały wykazać, iż nie wywierały one faktycznie, w okresie przed 1 stycznia 2004 r. decydującego wpływu na politykę handlową spółki SKW, wskazał w pkt 100 tego wyroku, że należy zbadać, czy podobne stwierdzenie nasuwa się w odniesieniu do okresu naruszenia i – bardziej ogólnie – okresu po 1 stycznia 2004 r. W tych ramach podkreślił on w pkt 106 i 107 tego wyroku, że twierdzenia wnoszących odwołanie przypomniane w pkt 102–105 tego wyroku, którym albo nie zaprzeczono w sposób ogólny, albo skutecznie nie zaprzeczono w ramach niniejszego odwołania, nie pozwoliły na wykazanie, że spółki te nie wywierały już faktycznie w ciągu roku 2004 r. takiego wpływu, ocena, która, jak przypomniano w pkt 23 niniejszego wyroku, należy do jego właściwości.
37 Sąd w konsekwencji bez naruszenia prawa mógł uwzględnić sytuacje sprzed dnia 1 stycznia 2004 r. celem odrzucenia argumentacji wnoszących odwołanie, w drodze której utrzymywały one, że obaliły domniemanie faktycznego wywierania przez nie decydującego wpływu na spółkę SKW.
38 W zakresie, w jakim wnoszące odwołanie krytykują Sąd z uwagi na błędne odrzucenie w szczególności w pkt 84–87, 88 i 89, 93–98 oraz w pkt 108–113 obalenia domniemania faktycznego wywierania decydującego wpływu przez nie na spółkę SKW, opierając się na istnieniu potencjalnego lub teoretycznego wpływu, należy stwierdzić, że ta część zarzutu dokonuje błędnej analizy zaskarżonego wyroku i stąd musi być odrzucona. Wbrew twierdzeniom wnoszących odwołanie z tego wyroku wynika bowiem, że Sąd nie oparł się na istnieniu potencjalnego lub teoretycznego wpływu z ich strony na spółkę SKW, lecz jedynie stwierdził, iż ich argumenty nie wykazały braku wywierania faktycznego decydującego wpływu tych spółek na spółkę SKW i tym samym były niewystarczające dla obalenia domniemania opartego na kryterium kapitału.
39 Odnośnie do części zarzutu opartego na odmowie Sądu uwzględnienia okoliczności faktycznej, że spółka SKW uczestniczyła w zanalizowanym naruszeniu w rażącej sprzeczności z wyraźnymi instrukcjami wnoszących odwołanie, takimi jak przedstawione w pkt 106 i 107 zaskarżonego wyroku, to należy przypomnieć, jak stwierdzono w pkt 32 i 33 niniejszego wyroku, iż sąd Unii jest zobowiązany w wypadku badania, czy domniemanie faktycznego wywierania decydującego wpływu zostało obalone, uwzględnić całość przedstawionego mu materiału dowodowego.
40 W ramach tej oceny całości, czy istnienie wyraźnej instrukcji udzielonej przez spółkę dominującą swojej spółce zależnej, by nie uczestniczyła w praktykach antykonkurencyjnych na danym rynku, może stanowić wskazówkę świadczącą o faktycznym wywieraniu decydującego wpływu pierwszej spółki na drugą, fakt niezastosowania się spółki zależnej do tej instrukcji nie może być postrzegany przez Sąd – tak jak to uczynił w pkt 90–92 zaskarżonego wyroku – jako wskazówka świadcząca o faktycznym wywieraniu takiego wpływu.
41 Tym niemniej fakt, że spółka zależna postępowała wbrew instrukcjom przekazanym przez swoją spółkę dominującą, nie może być sam w sobie wystarczający dla wykazania braku faktycznego wywierania decydującego wpływu tej ostatniej na spółkę zależną, skoro Trybunał miał okazję uściślić, że dla wykazania istnienia decydującego wpływu nie jest konieczne, aby spółka zależna stosowała się do wszystkich instrukcji swej spółki dominującej, o ile owo nieprzestrzeganie kierowanych do spółki zależnej instrukcji nie stanowi reguły (zob. podobnie wyrok z dnia 24 czerwca 2015 r., Fresh Del Monte Produce/Komisja i Komisja/Fresh Del Monte Produce, C‑293/13 P i C‑294/13 P, EU:C:2015:416, pkt 96, 97).
42 Sąd w konsekwencji bez naruszania prawa mógł stwierdzić w pkt 106 i 107 zaskarżonego wyroku – wbrew instrukcjom skierowanym przez wnoszące odwołanie do spółki SKW, aby nie uczestniczyła w uzgodnieniach o charakterze antykonkurencyjnym na rynku właściwym – że nie przedstawiły w stopniu wystarczającym pod względem prawnym dowodu, iż nie wywierały w okresie naruszenia decydującego wpływu na spółkę SKW.
43 Wreszcie wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi przyjęcie zbyt rygorystycznego kryterium powodującego, że nie ma możliwości obalenia domniemania faktycznego wywierania decydującego wpływu.
44 W tym względzie Trybunał już miał okazję uściślić, że okoliczność, iż trudno jest przedstawić dowód przeciwny, konieczny w celu obalenia domniemania faktycznego wywierania decydującego wpływu nie oznacza bowiem sam w sobie, że jest ono faktycznie niewzruszalne, zwłaszcza jeżeli podmioty, względem których działa to domniemanie, są najlepiej predestynowane, by poszukać tych dowodów w ich własnej sferze działalności (wyrok z dnia 5 marca 2015 r., Komisja i in./Versalis i in., C‑93/13 P i C‑123/13 P, EU:C:2015:150, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).
45 Podobnie fakt, że Sąd w ramach swojej oceny okoliczności faktycznych i dowodów stwierdził w niniejszej sprawie, że wnoszące odwołanie nie obaliły domniemania faktycznego wywierania decydującego wpływu, nie skłania do wniosku, że dopuścił się on naruszenia prawa poprzez nadanie temu domniemaniu niewzruszalnego charakteru.
46 Z tych względów niniejszy zarzut nie może zostać uwzględniony.
47 Ponieważ wszystkie części zarzutu podniesione przez wnoszące odwołanie zostały oddalone, a ocena okoliczności faktycznych i dowodów należy do kompetencji Sądu, zarzut pierwszy odwołania należy częściowo odrzucić jako nieodpuszczalny i częściowo oddalić jako niezasadny.
W przedmiocie zarzutu trzeciego opartego na naruszeniu przez Sąd zasady równego traktowania, prawa wnoszących odwołanie do bycia wysłuchanym oraz obowiązku uzasadnienia
Argumentacja stron
48 W swoim zarzucie trzecim, skierowanym przeciwko pkt 287–289 zaskarżonego wyroku, wnoszące odwołanie podnoszą, że Sąd naruszył zasadę równego traktowania, ich prawo do bycia wysłuchanym, a także swój obowiązek uzasadnienia.
49 W tym względzie podnoszą one, że z dwóch powodów należało dokonać obniżenia wysokości nałożonej na nie grzywny. Po pierwsze, Sąd wyciągnął konsekwencje ze swojego stwierdzenia dokonanego w pkt 272–275 zaskarżonego wyroku, w myśl którego Komisja w ramach obliczania globalnej odpowiedzialności solidarnej spółki SKW nie wzięła pod uwagę kwoty przewidzianej w pkt 25 wytycznych w sprawie metody ustalania grzywien nakładanych na podstawie art. 23 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1/2003 (Dz.U. 2006, C 210, s. 2), tzw. „opłaty wstępu” i w konsekwencji naruszyła zasadę równego traktowania oraz zasady regulujące ustalanie grzywien solidarnych.
50 Po drugie, utrzymują one, że – jak wynika z wyroku z dnia 23 stycznia 2014 r., SKW Stahl-Metallurgie Holding i SKW Stahl-Metallurgie/Komisja (T‑384/09, niepublikowany, EU:T:2014:27), który dotyczył okresu naruszenia od 1 września 2004 r. do 16 stycznia 2007 r. – Komisja nie miała obowiązku dokonywać na korzyść spółki SKW obniżenia swojej grzywny na podstawie komunikatu w sprawie łagodzenia sankcji, ponieważ wniosek o złagodzenie złożony przez wnoszące odwołanie nie miał zastosowania względem spółki SKW i że ta ostatnia nie wystąpiła z takim wnioskiem w swoim własnym imieniu i na własny rachunek. Wnoszący odwołanie wywodzą stąd, że gdyby Komisja nie popełniła tych błędów, grzywna nałożona na spółkę SKW za pierwszą część naruszenia obejmującą okres od 22 kwietnia 2004 r. do 30 sierpnia 2004 r. powinna była być zdecydowanie wyższa.
51 Tymczasem Sąd, nie obniżając grzywien nałożonych na wnoszące odwołanie celem uniknięcia bezprawnej dysproporcji między grzywnami nałożonymi na wnoszące odwołanie i grzywną nałożoną na spółkę SKW na podstawie art. 2 lit. g) spornej decyzji, naruszył zasadę równego traktowania i to nawet w okolicznościach, w których Sąd w wyroku z dnia 23 stycznia 2014 r., Gigaset/Komisja (T‑395/09, niepublikowany, EU:T:2014:23), w przedmiocie skargi skierowanej przeciwko art. 2 lit. f) tej decyzji, w podobnej sytuacji obniżył wysokość kwoty grzywny nałożonej na Gigaset, spółkę dominującą względem spółki SKW po przeniesieniu własności udziałów przez wnoszące odwołanie, którą Komisja uznała za odpowiedzialną z tytułu zachowania spółki SKW w odniesieniu do okresu od 1 września 2004 r. do 16 stycznia 2007 r.
52 W tym względzie wnoszące odwołanie przypominają, że w pkt 192 wyroku z dnia 23 stycznia 2014 r., Gigaset/Komisja (T‑395/09, niepublikowany, EU:T:2014:23), Sąd po stwierdzeniu, „że równe traktowanie nierównych sytuacji spółek [Gigaset] i SKW miało konsekwencję w postaci nałożenia na nie grzywny w takiej samej kwocie, podczas [gdy] między kwotami grzywien nałożonych na te dwie spółki istniała różnica w wysokości miliona EUR”, postanowił „w celu uniknięcia stwierdzonej nierówności w traktowaniu na niekorzyść [Gigaset]”, w ramach nieograniczonego prawa orzekania „obniżyć o milion EUR kwotę grzywny nałożonej na [Gigaset] w [spornej] decyzji”.
53 Ponadto Sąd, nie odpowiadając na argumenty, które uznał za złożone z opóźnieniem z uwagi na okoliczność, że zostały podniesione po raz pierwszy w replice, oparte na naruszeniu zasady równego traktowania, naruszył przysługujące im prawo do bycia wysłuchanym i ciążący na nim obowiązek uzasadnienia. Wnoszące odwołanie wyjaśniły bowiem, że nie były w stanie podnieść tych argumentów na wcześniejszym etapie postępowania.
54 Komisja uważa, że zarzut ten jest niedopuszczalny w zakresie, w jakim wykracza poza przedmiot postępowania w pierwszej instancji, a w każdym razie jest niezasadny.
Ocena Trybunału
55 Na wstępie należy przypomnieć, że wnoszący ma legitymację do wniesienia odwołania, w którym podniesione są zarzuty, których źródłem był sam zaskarżony wyrok i których przedmiotem jest krytyka jego zasadności pod względem prawnym (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 kwietnia 2014 r., Komisja i in./Siemens Österreich i in., od C‑231/11 P do C‑233/11 P, EU:C:2014:256, pkt 102; z dnia 10 kwietnia 2014 r., Areva i in./Komisja, C‑247/11 P i C‑253/11 P, EU:C:2014:257, pkt 118, 170 i przytoczone tam orzecznictwo).
56 Tymczasem bezsporne jest, że wnoszące odwołanie podnoszą, iż Sąd dopuścił się naruszenia prawa w ramach powtórnej oceny wysokości kwoty nałożonej na nie grzywny, ponownej oceny, której Sąd dokonał – jak wynika z pkt 269 zaskarżonego wyroku – w ramach przysługującego mu nieograniczonego prawa orzekania w rozumieniu art. 261 TFUE.
57 W konsekwencji – wbrew twierdzeniom Komisji – niniejszy zarzut jest dopuszczalny.
58 W tym względzie zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przytoczona przez wnoszące odwołanie zasada równego traktowania musi pozostawać w zgodzie z wymogiem legalności, co zakłada, że nikt nie może powoływać się na swój użytek na bezprawność popełnioną na korzyść osoby trzeciej (zob. wyrok z dnia 10 listopada 2011 r., The Rank Group, C‑259/10 i C‑260/10, EU:C:2011:719, pkt 62 i przytoczone tam orzecznictwo).
59 Tak więc wnoszące odwołanie w zakresie, w jakim powołują na swoją korzyść – jak wynika z pkt 49 i 50 niniejszego wyroku – utrzymywane naruszenia prawa popełnione przy okazji ustalania kwoty grzywny nałożonej na spółkę SKW, nie powinny w każdym razie powoływać się na zasadę równego traktowania oraz na wyrok z dnia 23 stycznia 2014 r., Gigaset/Komisja (T‑395/09, niepublikowany, EU:T:2014:23) w celu kwestionowania kwoty nałożonych na nie przez Sąd grzywny.
60 Wreszcie, mając na względzie powyższe rozważania, nie mogą być skuteczne – nawet zakładając, że są zasadne – części zarzutu wnoszących odwołanie oparte na naruszeniu, po pierwsze, ich prawa do bycia wysłuchanym i, po drugie, obowiązku uzasadnienia, wynikającym z braku zbadania przez Sąd ich argumentacji opartej na naruszeniu zasady równego traktowania.
61 Zarzut trzeci należy zatem oddalić jako po części nieskuteczny, a po części niezasadny.
W przedmiocie zarzutu czwartego opartego na naruszeniu zasady pewności prawa, zasady nulla poena sine lege certa oraz obowiązku uzasadnienia
Argumentacja stron
62 W swoim zarzucie piątym podniesionym posiłkowo i skierowanym równocześnie przeciwko pkt 288 zaskarżonego wyroku i pkt 2 tiret pierwsze zdanie ostatnie sentencji tego wyroku, wnoszące odwołanie utrzymują, iż Sąd dopuścił się naruszenia prawa w ten sposób, że nie wskazał wyraźnie, iż zapłata przez spółkę SKW będzie miała podwójny skutek uwalniający, nie tylko względem tej spółki, lecz także w odniesieniu do spółki Gigaset, i dodają, że to pominięcie może doprowadzić Komisję do zakwestionowania w ramach egzekwowania nałożonych na te spółki grzywien skutku zwalniającego na korzyść Gigaset ewentualnej zapłaty grzywny przez spółkę SKW. W tym względzie podnoszą one, że na wypadek gdyby Komisja uznała, że zapłata przez spółkę SKW będzie miała skutek zwalniający wyłącznie na korzyść tej spółki, a nie na korzyść spółki Gigaset, to wówczas nie będą one w stanie ustalić pozostałej do zapłaty kwoty grzywny, a sąd krajowy, do którego ewentualnie wystąpią spółki, nie będzie mógł się wypowiedzieć w tej kwestii.
63 Sąd w ten sposób naruszył nie tylko zasadę pewności prawa, która dominuje w dziedzinie solidarnego regulowania zobowiązań w ramach płatności grzywien, lecz również zasadę nulla poena sine lege certa, ciążący na nim obowiązek uzasadnienia oraz art. 296 TFUE.
64 Komisja podnosi, że ten zarzut jest nowy i z tego względu jest niedopuszczalny, a w każdym razie niezasadny.
Ocena Trybunału
65 Na wstępie należy stwierdzić, że w drodze niniejszego zarzutu skierowanego równocześnie przeciwko pkt 288 zaskarżonego wyroku i pkt 2 tiret pierwsze zdanie ostatnie sentencji tego wyroku, wnoszące odwołanie utrzymują, że Sąd dopuścił się naruszenia prawa, wskazując, że kwoty ewentualnie uiszczone przez spółkę SKW tytułem grzywien nałożonych na nią w art. 2 lit. f) i g) spornej decyzji zaspokoiłyby wyłącznie wnoszące odwołanie.
66 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału interes prawny jest przesłanką dopuszczalności, która musi istnieć do momentu wydania rozstrzygnięcia co do istoty sprawy. Taki interes istnieje, gdy w wyniku odwołania strona je wnosząca będzie mogła uzyskać jakąś korzyść (wyrok z dnia 24 marca 2011 r., Ferrero/OHIM, C‑552/09 P, EU:C:2011:177, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo).
67 Taka przesłanka dopuszczalności dotyczy zarówno odwołania w całości, jak i każdego z zarzutów podniesionych na jego poparcie.
68 W niniejszej sprawie – jak stwierdził rzecznik generalny w pkt 96 i 98 swojej opinii – Sąd wyraźnie przewidział w pkt 288 zaskarżonego wyroku oraz w pkt 2 tiret pierwsze ostatnia część zdania jego sentencji, że dokonane przez spółkę SKW wpłaty kwot tytułem grzywien nałożonych na nią w art. 2 lit. f) i g) spornej decyzji będą miały skutek zwalniający w odniesieniu do grzywien, na które zostały skazane wnoszące odwołanie. Niniejszy zarzut zasadniczo sprowadza się do zwrócenia się do Trybunału o uznanie na korzyść osoby trzeciej – w niniejszym przypadku spółki Gigaset – skutku zwalniającego takich wpłat, z których wnoszące odwołanie nie powinny czerpać żadnej korzyści.
69 W konsekwencji czwarty zarzut odwołania należy odrzucić jako niedopuszczalny.
W przedmiocie zarzutu piątego opartego na naruszeniu art. 81 WE, art. 23 rozporządzenia nr 1/2003 oraz zasady równego traktowania, prawa do bycia wysłuchanym i obowiązku uzasadnienia
Argumentacja stron
70 W zarzucie piątym, podniesionym posiłkowo i skierowanym równocześnie przeciwko pkt 288 zaskarżonego wyroku i pkt 2 tiret pierwsze sentencji zaskarżonego wyroku, wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi naruszenie art. 81 WE, art. 23 rozporządzenia nr 1/2003 oraz zasady równego traktowania, prawa do bycia wysłuchanym i obowiązku uzasadnienia przy okazji ponownego badania kwoty grzywien nałożonych na wnoszące odwołanie, odliczywszy od części grzywny uznanej za zapłaconą przez wnoszące odwołanie w wypadku wpłaty dokonanej przez spółkę SKW tytułem obniżki przyznanej tej spółce niezgodnie z prawem na podstawie komunikatu w sprawie łagodzenia sankcji, i to bez ustosunkowania się do ich argumentów wysuniętych w tym względzie.
71 Wnoszące odwołanie w tym znaczeniu podnoszą, że w braku obniżenia grzywny, z którego nielegalnie skorzystała spółka SKW na podstawie wniosku o złagodzenie sankcji złożonego przez wnoszące odwołanie na ich wyłączną korzyść, a nie na korzyść spółki SKW, proporcja grzywny nałożonej na wnoszące odwołanie w pkt 2 tiret pierwsze sentencji zaskarżonego wyroku – czyli 2,49 mln EUR – względem której wpłaty dokonane przez spółkę SKW mają skutek zwalniający, byłaby wyższa i osiągnęłaby kwotę 3,47 mln EUR. Wynika stąd, że Sąd tym samym pośrednio uwzględnił kosztem wnoszących odwołanie nielegalne obniżenie grzywny, z którego skorzystała spółka SKW.
72 Tak więc wnoszące odwołanie wnoszą do Trybunału o ustalenie skutku zwalniającego dla spółki Degussa z tytułu wpłaty przez spółkę SKW w wysokości 3,47 mln EUR.
Ocena Trybunału
73 W drodze niniejszego zarzutu wnoszące odwołanie krytykują Sąd zasadniczo za ustalenie skutku zwalniającego w odniesieniu do grzywny w wysokości 2,49 mln EUR nałożonej na nie solidarnie przez Sąd w pkt 2 tiret pierwsze sentencji zaskarżonego wyroku, na kwotę 2,49 mln EUR zamiast na kwotę 3,47 mln EUR dla spółki Degussa wpłaty dokonanej przez spółkę SKW tytułem grzywien nałożonych na tę ostatnią spółkę w art. 2 lit. f) i g) spornej decyzji.
74 W tym względzie należy stwierdzić, że zgodnie z mechanizmem przypisanym grzywnie nałożonej solidarnie na wnoszące odwołanie przez Sąd w pkt 2 tiret pierwsze sentencji zaskarżonego wyroku spółka SKW od tego momentu może – z uwagi na dokonaną wpłatę tytułem grzywien nałożonych na nią przez art. 2 lit. f) i g) spornej decyzji – zaspokoić wnoszące odwołanie w odniesieniu do całej grzywny w kwocie 2,49 mln EUR nałożonej na nie solidarnie.
75 Tymczasem – jak stwierdził rzecznik generalny w pkt 106 swojej opinii – spółka SKW nie może być zobowiązana do zapłaty – nawet częściowo – kwoty 1,24 mln EUR przewidzianej w pkt 2 tiret drugie sentencji zaskarżonego wyroku. Jak bowiem wynika z pkt 289 zaskarżonego wyroku i pkt 2 tiret drugie sentencji tego wyroku, które nie są podważane w ramach niniejszego odwołania, kwota ta została nałożona wyłącznie na spółkę Degussa z uwagi na powrót do naruszenia i z tego względu nie może dotyczyć wpłat ewentualnie dokonanych przez spółkę SKW w celu zapłaty grzywny, którą została obciążona ta ostatnia spółka.
76 W konsekwencji należy oddalić zarzut piąty.
77 Z powyższych rozważań wynika, że należy oddalić odwołanie w całości.
W przedmiocie kosztów
78 Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach.
79 Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
80 Ponieważ spółki Degussa i AlzChem przegrały sprawę, a Komisja zażądała obciążenia ich kosztami, pokrywają one własne koszty oraz są obciążone kosztami poniesionymi przez Komisję.
Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzeka, co następuje:
1) Odwołanie zostaje oddalone.
2) Evonik Degussa GmbH i AlzChem AG pokrywają własne koszty oraz zostają obciążone kosztami poniesionymi przez Komisję.
Podpisy