WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(trzecia izba)
z dnia 7 października 2009 r.
Sprawa F-29/08
Y
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich
Służba publiczna – Personel kontraktowy – Zwolnienie z powodu oczywistej niezdolności do należytego wypełniania obowiązków – Nieodpowiednie zachowanie w ramach służby
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA, w której Y żąda stwierdzenia nieważności decyzji organu upoważnionego do zawierania umów zatrudnienia z dnia 24 maja 2007 r. o jego zwolnieniu oraz zasądzenia od Komisji, po pierwsze, wypłaty wynagrodzenia, które byłoby mu nadal wypłacane, gdyby umowa nie została przedwcześnie rozwiązana, a po drugie, kwoty 500 000 EUR tytułem krzywdy doznanej jakoby ze względu na sporną decyzję.
Orzeczenie: Skarga zostaje oddalona. Skarżący pokrywa całość kosztów.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zatrudnienie – Okres próbny – Decyzja o zwolnieniu przed upływem okresu próbnego – Nieprzekazanie opinii komitetu do spraw sprawozdań
(regulamin pracowniczy, art. 34 ust. 2; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 84 ust. 4)
2. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zatrudnienie – Okres próbny – Decyzja o zwolnieniu przed upływem okresu próbnego – Oczywista niezdolność do należytego wypełniania obowiązków – Pojęcie
(warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 84 ust. 4)
3. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zatrudnienie – Okres próbny
(warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 84 ust. 4)
4. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zatrudnienie – Okres próbny – Decyzja o zwolnieniu przed upływem okresu próbnego – Oczywista niezdolność do należytego wypełniania obowiązków
(warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 84 ust. 4)
1. Poszanowanie prawa do obrony w toku każdego postępowania wszczętego w stosunku do osoby, które może się zakończyć wydaniem aktu dla niej niekorzystnego, stanowi podstawową zasadę prawa Unii i powinno być zagwarantowane nawet wtedy, gdy brak jest jakichkolwiek uregulowań dotyczących trybu danego postępowania. W myśl tej zasady sąd wspólnotowy powinien się upewnić, że przed wydaniem decyzji dotyczącej zainteresowanego miał on możliwość przedstawienia w skuteczny sposób swego stanowiska w kwestii prawdziwości i znaczenia stanu faktycznego oraz w kwestii okoliczności, na których podstawie ta decyzja została wydana. Ponadto zgodnie z ogólną zasadą poszanowania prawa do obrony urzędnik powinien mieć możliwość zajęcia stanowiska w przedmiocie każdego dokumentu, którego organ administracji pragnie użyć przeciwko niemu. Tym samym, jeżeli nie dano mu takiej możliwości, nieujawnione dokumenty nie powinny być brane pod uwagę jako środki dowodowe.
Nieprzekazanie członkowi personelu kontraktowego opinii wydanej przez komitet ds. sprawozdań, który miał za zadanie wydać opinię na temat jego zwolnienia, powoduje naruszenie prawa do obrony wyłącznie wtedy, gdy spełnione zostaną określone przesłanki. Po pierwsze, w opinii musi być mowa o okolicznościach faktycznych lub zarzutach leżących u podstaw decyzji o zwolnieniu. Mogą to być również stwierdzenia korzystne dla zainteresowanego, jeżeli nie są one zgodne z wnioskami decyzji. Po drugie, zainteresowany nie powinien być w stanie, poprzez brak przekazania opinii komitetu ds. sprawozdań, skutecznie zająć stanowiska w przedmiocie tych okoliczności faktycznych, zarzutów lub stwierdzeń. Jest tak, w przypadku gdy nie ma o nich mowy we wspomnianej opinii.
Zatem bardziej niż przez samo nieprzekazanie opinii komitetu ds. sprawozdań naruszenie prawa do obrony może być spowodowane przez brak poinformowania o okoliczności faktycznej lub zarzucie leżących u podstaw decyzji o zwolnieniu, lub też brak przekazania informacji, która może być użyteczna dla obrony danego pracownika, jeżeli o takich okolicznościach faktycznych, zarzutach lub informacjach mowa jest jedynie w opinii komitetu ds. sprawozdań.
W związku z tym nieprzekazanie opinii komitetu ds. sprawozdań nie stanowi naruszenia prawa do obrony, choć mowa jest o niej w decyzji o zwolnieniu, jeżeli z brzmienia tej decyzji wynika, że instytucja opierała się wyłącznie na zarzutach i stanie faktycznym opisanych w sprawozdaniu z okresu próbnego, który został przekazany pracownikowi przed wydaniem decyzji o zwolnieniu.
Ponadto w art. 84 ust. 4 warunków zatrudnienia innych pracowników, który ma zastosowanie do członków personelu kontraktowego, nie przewidziano, w przeciwieństwie do art. 34 ust. 2 regulaminu pracowniczego, który ma zastosowanie do urzędników, obowiązku zasięgnięcia opinii komitetu ds. sprawozdań przez organ upoważniony do zawierania umów zatrudnienia. I chociaż art. 34 ust. 2 regulaminu pracowniczego w odniesieniu do urzędników stanowi, że administracja powinna zasięgnąć opinii komitetu ds. sprawozdań, nie stanowi on jednak, że opinia ta powinna zostać przekazana zainteresowanemu. Zatem nieprzekazanie opinii komitetu ds. sprawozdań nie może powodować stwierdzenia odrębnego uchybienia proceduralnego.
(zob. pkt 34, 36–38, 41–46, 51, 53)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 44/69 Buchler przeciwko Komisji; 15 lipca 1970 r., Rec. s. 733, pkt 9; sprawa 234/84 Belgia przeciwko Komisji, 10 lipca 1986 r., Rec. s. 2263, pkt 27; sprawy połączone C‑48/90 i C‑66/90 Niderlandy i in. przeciwko Komisji, 12 lutego 1992 r., Rec. s. I‑565, pkt 44; sprawa C‑191/98 P Tzoanos przeciwko Komisji, 18 listopada 1999 r., Rec. s. I‑8223, pkt 34; sprawa C‑458/98 P Industrie des poudres sphériques przeciwko Radzie, 3 października 2000 r., Rec. s. I‑8147, pkt 99
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑26/91 Kupka-Floridi przeciwko KES, 1 kwietnia 1992 r., Rec. s. II‑1615, pkt 38; sprawa T‑182/04 Van der Spree przeciwko Komisji, 10 października 2006 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑2‑205, II‑A‑2‑1049, pkt 56
2. Zgodnie z art. 84 ust. 4 warunków zatrudnienia innych pracowników (WZIP) członka personelu kontraktowego można zwolnić na podstawie sprawozdania sporządzonego w dowolnym momencie okresu próbnego, w razie gdy „jego praca w oczywisty sposób nie spełnia wymagań”. Stwierdzenie takiej oczywistej niezdolności do należytego wypełniania obowiązków, zważywszy na użycie określenia „oczywisty”, powinno mieć dość niewątpliwy charakter.
Zatem, gdy instytucja wydaje decyzję o zwolnieniu na podstawie przepisów art. 84 ust. 4 WZIP, decyzja ta powinna być oparta na wystarczająco istotnych elementach stanu faktycznego, które w obiektywny sposób można uznać za czynniki składające się na oczywistą niezdolność do należytego wypełniania obowiązków. Sąd wspólnotowy powinien więc, w ramach sprawowanej przez siebie kontroli oczywistego błędu w ocenie i z uwzględnieniem przysługującego administracji swobodnego uznania w zakresie oceny zdolności pracownika na okresie próbnym do należytego wykonywania obowiązków, upewnić się, że czynniki takie występują.
Tym samym samo powołanie się na toczące się postępowanie karne, które nie doprowadziło jeszcze do stwierdzenia stanu faktycznego prawomocnym orzeczeniem sądowym, zamiast powołania się na okoliczności faktyczne, które instytucja mogła stwierdzić lub do których zaistnienia przyznał się zainteresowany, nie jest oparta na udowodnionych elementach stanu faktycznego, mogących uzasadniać stwierdzenie oczywistej niezdolności do należytego wypełniania obowiązków.
Jeśli chodzi o pracownika, któremu przydzielono zadania wymagające istnienia szczególnego zaufania w stosunkach z zatrudniającą go instytucją, który to pracownik prowadził dochodzenie w celu wykazania nieprawidłowości w działaniach swoich własnych służb, nie informując o tym żadnego członka instytucji i stosując metody mogące łatwo prowadzić do nieporozumień i naruszyć dobre imię instytucji, fakt, że zataił on informacje o prowadzonym dochodzeniu i że uzasadniał to brakiem zaufania do swoich przełożonych może być słusznie postrzegany przez instytucję jako dowodzący, w świetle obowiązków i zadań omawianego pracownika, oczywistej niezdolności do należytego wypełniania przez niego obowiązków. Stwierdzenie to może zatem skłonić instytucję do podjęcia decyzji o jego zwolnieniu, przy czym taka decyzja nie jest obarczona oczywistym błędem w ocenie, bez względu na powody, które skłoniły pracownika do podobnego działania.
(zob. pkt 68, 70, 71, 75, 81, 82)
3. Wskazówki zawarte w formularzu używanym do sporządzenia sprawozdania z okresu próbnego członka personelu kontraktowego nie mają żadnej wagi normatywnej i dana instytucja może zatem uwzględnić inne rodzaje umiejętności w celu oceny zachowania zainteresowanego w ramach służby, w tym w szczególności jego umiejętność przestrzegania obowiązku lojalności, która obowiązuje go względem zatrudniającej go instytucji.
Ponadto fakt, że okoliczności faktyczne wystąpiły przed zatrudnieniem tego pracownika, nie musi koniecznie i w każdych okolicznościach uniemożliwiać instytucji wzięcia ich pod uwagę w celu oceny zdolności zainteresowanego do należytego wypełniania przez niego obowiązków, gdyż pojęcie „zdolności do należytego wypełniania obowiązków” ma szerszy zakres niż „wyniki pracy” oraz „zachowanie w ramach służby”.
(zob. pkt 83, 86)
4. Jeżeli badanie zachowania członka personelu kontraktowego prowadzi do wniosku, że spełnione są przesłanki zastosowania art. 84 ust. 4 warunków zatrudnienia innych pracowników, administracja ma prawo zastosować tryb zwolnienia ze służby przewidziany w tym przepisie, mimo że okoliczności faktyczne, które skłoniły administrację do stwierdzenia oczywistej niezdolności do należytego wypełniania obowiązków mogą ewentualnie skutkować wszczęciem postępowania dyscyplinarnego.
(zob. pkt 111)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 101/79 Vecchioli przeciwko Komisji, 21 października 1980 r., Rec. s. 3069, pkt 8