Υπόθεση T-304/06
Paul Reber GmbH & Co. KG
κατά
Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ)
«Κοινοτικό σήμα – Διαδικασία κηρύξεως ακυρότητας – Κοινοτικό λεκτικό σήμα Mozart – Αντικείμενο της διαφοράς – Απόλυτος λόγος απαραδέκτου – Περιγραφικός χαρακτήρας – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Δικαιολογημένη εμπιστοσύνη – Ίση μεταχείριση – Αρχή της νομιμότητας – Άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, άρθρο 51, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, άρθρο 73, πρώτη περίοδος, και άρθρο 74, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού (ΕΚ) 40/94»
Περίληψη της αποφάσεως
1. Κοινοτικό σήμα – Διαδικασία προσφυγής – Προσφυγή ενώπιον του κοινοτικού δικαστή
(Κανονισμός Διαδικασίας του Πρωτοδικείου, άρθρο 135 § 4· κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, άρθρο 44 § 1)
2. Κοινοτικό σήμα – Διαδικαστικές διατάξεις – Αιτιολογία των αποφάσεων
(Άρθρο 253 ΕΚ· κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, άρθρο 73)
3. Κοινοτικό σήμα – Παραίτηση, έκπτωση και ακυρότητα – Απόλυτοι λόγοι ακυρότητας
(Κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, άρθρα 7 § 1, στοιχείο γ΄, και 51 § 1, στοιχείο a΄)
1. Η απόφαση ενός τμήματος προσφυγών του Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) μπορεί να προσβληθεί ενώπιον του Πρωτοδικείου όσον αφορά ορισμένα μόνον από τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που απαριθμούνται στον κατάλογο της αίτησης καταχώρισης του οικείου κοινοτικού σήματος. Στην περίπτωση αυτή, η απόφαση του τμήματος προσφυγών καθίσταται απρόσβλητη για τα άλλα προϊόντα και τις υπηρεσίες του ίδιου καταλόγου.
Λαμβανομένης υπόψη της δυνατότητας αυτής, το Πρωτοδικείο έχει ερμηνεύσει τη δήλωση που κάνει ο αιτών την καταχώριση του σήματος ενώπιον του δικαστηρίου αυτού και, ως εκ τούτου, σε χρόνο μεταγενέστερο της εκδόσεως της αποφάσεως του τμήματος προσφυγών, με την οποία ανακαλεί την αίτησή του ως προς ορισμένα από τα προϊόντα τα οποία αφορούσε η αρχική αίτηση, ως δήλωση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση βάλλεται μόνον κατά το μέρος που αφορά τα υπόλοιπα από τα εν λόγω προϊόντα, ή ως μερική παραίτηση, σε περίπτωση που η δήλωση αυτή έγινε σε προχωρημένο στάδιο της ενώπιον του Πρωτοδικείου διαδικασίας.
Ο περιορισμός, που γίνεται ενώπιον του Πρωτοδικείου, του καταλόγου των προϊόντων και υπηρεσιών που αφορά μια αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος μπορεί να ερμηνευθεί με τον τρόπο αυτό μόνον οσάκις ο αιτών περιορίζεται στην απάλειψη από τον κατάλογο αυτό ενός ή περισσοτέρων προϊόντων ή υπηρεσιών, ή μιας ή περισσοτέρων κατηγοριών προϊόντων ή υπηρεσιών, που απαριθμούνταν, ως τέτοιες, στον εν λόγω κατάλογο. Συγκεκριμένα, είναι προφανές ότι, στην περίπτωση αυτή, από το Πρωτοδικείο ζητείται, στην πραγματικότητα, να ελέγξει τη νομιμότητα της απόφασης του τμήματος προσφυγών μόνο στο μέτρο που η απόφαση αυτή αφορά τα λοιπά προϊόντα και τις υπηρεσίες που εξακολουθούν να απαριθμούνται στον κατάλογο και όχι στο μέτρο που αφορά τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που έχουν απαλειφθεί από τον ίδιο κατάλογο.
Η περίπτωση αυτή πρέπει να διακρίνεται από τυχόν περιορισμό, που γίνεται ενώπιον του Πρωτοδικείου, του καταλόγου των προϊόντων ή των υπηρεσιών που περιλαμβάνεται σε αίτηση καταχώρισης κοινοτικού σήματος, περιορισμό ο οποίος έχει ως αντικείμενο την τροποποίηση, εν όλω ή εν μέρει, της περιγραφής των εν λόγω προϊόντων ή υπηρεσιών. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο η τροποποίηση αυτή να επηρεάσει την εξέταση του κοινοτικού σήματος την οποία πραγματοποιεί το Γραφείο κατά τη διοικητική διαδικασία. Υπό τις συνθήκες αυτές, αποδοχή της τροποποιήσεως αυτής στο στάδιο της προσφυγής ενώπιον του Πρωτοδικείου θα ισοδυναμούσε με τροποποίηση, κατά τη διάρκεια της δίκης, του αντικειμένου της διαφοράς, την οποία απαγορεύει το άρθρο 135, παράγραφος 4, του Κανονισμού Διαδικασίας.
(βλ. σκέψεις 26 έως 29)
2. Βάσει του άρθρου 73, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 40/94 για το κοινοτικό σήμα, οι αποφάσεις του Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) πρέπει να αιτιολογούνται. Η υποχρέωση αυτή έχει το ίδιο περιεχόμενο με την υποχρέωση την οποία καθιερώνει το άρθρο 253 ΕΚ και ο σκοπός της είναι να παρέχεται η δυνατότητα στους μεν ενδιαφερομένους να γνωρίζουν τους λόγους που δικαιολογούν τη λήψη του μέτρου προκειμένου να υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους, στον δε κοινοτικό δικαστή να ασκεί τον έλεγχο της νομιμότητας της αποφάσεως. Το ζήτημα αν η αιτιολογία μιας αποφάσεως ικανοποιεί τις απαιτήσεις αυτές πρέπει να εκτιμάται σε σχέση όχι μόνο με το γράμμα της, αλλά και με το γενικό πλαίσιο στο οποίο αυτή εντάσσεται, καθώς και με το σύνολο των νομικών κανόνων που διέπουν το σχετικό θέμα.
Όσον αφορά τους νομικούς κανόνες που έχουν εφαρμογή σε θέματα κοινοτικού σήματος, η δυνατότητα καταχωρίσεως ενός σημείου ως κοινοτικού σήματος πρέπει να εκτιμάται μόνο βάσει του κανονισμού 40/94, όπως έχει ερμηνευθεί από τον κοινοτικό δικαστή. Οι αποφάσεις των εθνικών αρχών και των εθνικών δικαστηρίων καθώς και η πρακτική λήψεως αποφάσεων του ίδιου του Γραφείου αποτελούν απλά στοιχεία τα οποία, χωρίς να είναι καθοριστικά, μπορούν να λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να εκτιμηθεί αν ένα σημείο μπορεί να καταχωριστεί ως κοινοτικό σήμα. Έτσι, οσάκις το Γραφείο απορρίπτει την αίτηση καταχώρισης ενός σημείου ως κοινοτικού σήματος, πρέπει, για να δικαιολογήσει την απόφασή του, να παραθέτει τον λόγο απόρριψης της αίτησης, απόλυτο ή σχετικό, ο οποίος απαγορεύει την καταχώριση αυτή, καθώς και τη διάταξη από την οποία αντλείται ο λόγος αυτός και να εκθέτει τα πραγματικά περιστατικά που θεώρησε ότι αποδείχθηκαν και που, κατά το Γραφείο, δικαιολογούν την εφαρμογή της διάταξης της οποίας έγινε επίκληση. Η αιτιολογία αυτή είναι, κατ’ αρχήν, επαρκής για να ικανοποιήσει τις εν λόγω απαιτήσεις.
Είναι αλήθεια ότι, το πλαίσιο εντός του οποίου εντάσσεται η λήψη μιας αποφάσεως, το οποίο χαρακτηρίζεται ειδικότερα από την ανταλλαγή μεταξύ του εκδότη της πράξεως και του ενδιαφερομένου μέρους, μπορεί, υπό ορισμένες περιστάσεις, να καταστήσει τις απαιτήσεις αιτιολογίας πιο επαχθείς. Δεν μπορεί, επομένως, να αποκλεισθεί ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα επιχειρήματα που προβάλλει ένας από τους διαδίκους της ενώπιον του Γραφείου διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρημάτων που αντλούνται από την ύπαρξη μιας απόφασης, εθνικής ή του Γραφείου, σε συναφή υπόθεση, απαιτούν χωριστή απάντηση, που υπερβαίνει τις απαιτήσεις αυτές. Εντούτοις, δεν μπορεί να απαιτείται από το τμήμα προσφυγών να παραθέτει αιτιολογία που να ακολουθεί σε όλη τους την έκταση και έναν προς έναν όλους τους συλλογισμούς που διατύπωσαν ενώπιόν του οι διάδικοι. Κατά συνέπεια, η αιτιολογία μπορεί να είναι έμμεση, υπό την προϋπόθεση ότι δίνει στους μεν ενδιαφερόμενους τη δυνατότητα να γνωρίσουν τους λόγους για τους οποίους εκδόθηκε η απόφαση του τμήματος προσφυγών, στο δε αρμόδιο δικαστήριο επαρκή στοιχεία για να ασκήσει τον έλεγχό του. Συνεπώς, το Γραφείο δεν είναι υποχρεωμένο, κατά γενικό κανόνα, να δίνει με την απόφασή του χωριστή απάντηση σε κάθε επιχείρημα που αντλείται από την ύπαρξη, σε άλλες παρόμοιες υποθέσεις, αποφάσεων των δικών του οργάνων ή αποφάσεων εθνικών αρχών και δικαιοδοτικών οργάνων οι οποίες ακολουθούν μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, αν από την αιτιολογία της εκδοθείσας από το Γραφείο απόφασης σε μια υπόθεση συγκεκριμένη και εκκρεμή ενώπιον των οργάνων του προκύπτουν, τουλάχιστον έμμεσα αλλά κατά τρόπο σαφή και μη διφορούμενο, οι λόγοι για τους οποίους οι άλλες αυτές αποφάσεις δεν ασκούν επιρροή ή δεν λαμβάνονται υπόψη για την εκτίμηση που πραγματοποιεί το Γραφείο.
(βλ. σκέψεις 43 έως 46, 53 έως 56)
3. Το λεκτικό σήμα Mozart δεν έπρεπε να καταχωριστεί ως κοινοτικό σήμα για «τα γλυκά και είδη ζαχαροπλαστικής, προϊόντα σοκολάτας, ζαχαρωτά» που εμπίπτουν στην κλάση 30 του Διακανονισμού της Νίκαιας, διότι τούτο αντίκειται στον απόλυτο λόγο ακυρότητας του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 40/94 για το κοινοτικό σήμα, στο μέτρο που, τουλάχιστον για τα εν λόγω προϊόντα που έχουν το σχήμα βώλου από σοκολάτα, δηλαδή για τμήμα των προϊόντων που εμπίπτουν στις κατηγορίες που παρατίθενται στην αίτηση καταχωρίσεως του επίδικου σήματος, το σήμα αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τμήμα της Κοινότητας, δηλαδή στις γερμανόφωνες χώρες (Γερμανία και Αυστρία), για περιγραφικούς σκοπούς. Συγκεκριμένα, ο μέσος καταναλωτής των δύο αυτών χωρών που συναντά ένα βώλο με επικάλυψη σοκολάτας που προσδιορίζεται από τον όρο «Mozart» θα θεωρήσει ότι ο όρος αυτός αποτελεί μάλλον αναφορά στη χαρακτηριστική συνταγή των Mozartkugeln, παρά σχετική με την εμπορική προέλευση του οικείου προϊόντος πληροφορία. Η απάλειψη του όρου Kugel δεν μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικό συμπέρασμα, καθόσον ο όρος αυτός αποτελεί αναφορά όχι στη συνταγή αλλά στο σχήμα του εν λόγω προϊόντος, πράγμα το οποίο καθίσταται προφανές από την εξωτερική μορφή του προϊόντος.
(βλ. σκέψη 99)