Αίτηση προδικαστικής αποφάσεως την οποία υπέβαλε το Okrazhen sad Pleven (Βουλγαρία) στις 3 Απριλίου 2024 – Ποινική διαδικασία κατά M. N. D. και Y. G. Ts.
(Υπόθεση C-241/24, Tsenochev 1 )
Γλώσσα διαδικασίας: η βουλγαρική
Αιτούν δικαστήριο
Okrazhen sad Pleven
Κατηγορούμενοι
M. N. D. und Y. G. Ts.
Προδικαστικά ερωτήματα
Έχει το άρθρο 19, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, ΣΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 2 και το άρθρο 4, παράγραφοι 2 και 3, ΣΕΕ, καθώς και με το άρθρο 267 ΣΛΕΕ, την έννοια ότι παρέχει σε εθνικό δικαστήριο που έχει επιληφθεί νομοτύπως συμφωνίας διευθέτησης ποινικής υπόθεσης κατά το προδικαστικό στάδιο ποινικής διαδικασίας και υποβάλλει προδικαστικά ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων που απονέμονται στα θύματα εμπορίας ανθρώπων από την οδηγία 2011/36/ΕΕ 1 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της, καθώς και για την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2002/629/ΔΕΥ του Συμβουλίου, την εξουσία να μη λάβει υπόψη τις μεταγενέστερες αιτήσεις παύσης της διαδικασίας τις οποίες υπέβαλαν ο κατηγορούμενος και ο συνήγορός του, εφόσον έχει λόγους να θεωρεί ότι οι αιτήσεις αυτές συνιστούν κατάχρηση δικαιώματος κατά την έννοια του άρθρου 54 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τους ακόλουθους λόγους: 1. το εθνικό δίκαιο δεν προβλέπει δυνατότητα άρσης της αρμοδιότητας του δικαστηρίου στο οποίο έχει υποβληθεί συμφωνία προς έγκριση και αντίστοιχης παύσης της διαδικασίας για τον λόγο αυτόν· 2. ένας από τους κατηγορουμένους και ο συνήγορός του προβάλλουν την αιτίαση ότι δεν τηρήθηκε η τακτική προθεσμία της μίας εβδομάδας για την περάτωση της διαδικασίας, η οποία δεν κατέστη δυνατόν να τηρηθεί λόγω της εκ μέρους του αιτούντος δικαστηρίου παραπομπής της υπόθεσης στο Konstitutsionen sad na Republika Bulgaria (Συνταγματικό Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας), με συνέπεια την αδικαιολόγητη παράταση της προσωρινής κράτησης· 3. ένας από τους κατηγορουμένους και ο συνήγορός του ζητούν από τον Πρόεδρο του δικαστηρίου και τον Υπουργό Δικαιοσύνης να κινήσουν πειθαρχική διαδικασία κατά του δικαστή, επειδή δεν περάτωσε τη διαδικασία εντός της τακτικής προθεσμίας της μίας εβδομάδας· 4. ένας από τους κατηγορουμένους ανακάλεσε τη συγκατάθεσή του για την υπογραφείσα συμφωνία «λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης προς τον επιληφθέντα δικαστή» και ζητεί από τον Πρόεδρο του δικαστηρίου να κινήσει πειθαρχική διαδικασία κατά του εν λόγω δικαστή, να τον εξαιρέσει και να αναθέσει την ποινική υπόθεση σε άλλον δικαστή· 5. οι άλλοι δικαστές που έχουν εξετάσει και εγκρίνει τις συμφωνίες των δέκα λοιπών κατηγορουμένων στην ίδια ποινική διαδικασία δεν έθεσαν το ζήτημα του ασυμβίβαστου του δικονομικού δικαίου με τις απαιτήσεις αποτελεσματικής προστασίας των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων;
Έχουν οι διατάξεις της οδηγίας 2011/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της, καθώς και για την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2002/629/ΔΕΥ του Συμβουλίου, και το άρθρο 5 του Χάρτη, σε συνδυασμό με τις επεξηγήσεις σχετικά με τον Χάρτη, την έννοια ότι τα θύματα εμπορίας ανθρώπων πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία καθορισμού της ποινής, ακόμη και στις περιπτώσεις σύναψης συμφωνίας κατά το προδικαστικό στάδιο της ποινικής διαδικασίας η οποία πρέπει να εγκριθεί από το δικαστήριο;
Ασκεί επιρροή για την απάντηση στο δεύτερο προδικαστικό ερώτημα το ότι η έγκριση της συμφωνίας εξαρτάται από το αν η προκληθείσα από το αδίκημα υλική ζημία έχει ήδη αποκατασταθεί ή αν έχει παρασχεθεί σχετική εγγύηση, λαμβανομένου υπόψη ότι, βάσει μιας δεσμευτικής για το δικαστήριο ερμηνευτικής απόφασης, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη μόνον η «μνημονευόμενη στην ποινική διάταξη ζημία», δηλαδή η ζημία που περιλαμβάνεται στις προϋποθέσεις του πραγματικού της οικείας ποινικής διάταξης, και όχι η «μη μνημονευόμενη στην ποινική διάταξη ζημία», ήτοι το διαφυγόν κέρδος των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων;
Συνάδει με το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εθνική διάταξη όπως το άρθρο 381, παράγραφος 2, του Nakazatelno-protsesualen kodeks (κώδικα ποινικής δικονομίας), η οποία απαγορεύει την περάτωση των ποινικών υποθέσεων με συμφωνία στις περιπτώσεις σοβαρών και εκ προθέσεως τελούμενων αδικημάτων ορισμένων κεφαλαίων του ποινικού κώδικα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται τα αδικήματα του τμήματος VIII, με τίτλο «Απαγορευμένες γενετήσιες πράξεις», αλλά όχι στις περιπτώσεις των αδικημάτων του τμήματος IX με τίτλο «Εμπορία ανθρώπων»;
Έχουν το άρθρο 4, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, και το άρθρο 4, παράγραφος 4, της οδηγίας 2011/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της, καθώς και για την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2002/629/ΔΕΥ του Συμβουλίου, την έννοια ότι επιβάλλουν σε εθνικό δικαστήριο, το οποίο έχει επιληφθεί συμφωνίας κατά το προδικαστικό στάδιο της ποινικής διαδικασίας, την υποχρέωση να εξετάσει αν η συμφωνηθείσα ποινή (εν προκειμένω: στερητική της ελευθερίας ποινή δύο ετών) είναι «αποτελεσματική, αναλογική και αποτρεπτική», λαμβανομένου υπόψη του αριθμού των επιμέρους περιπτώσεων εμπορίας ανθρώπων και της τέλεσης των αδικημάτων από εγκληματική οργάνωση;
Σε περίπτωση αρνητικής απάντησης στο πέμπτο προδικαστικό ερώτημα: οφείλει το εθνικό δικαστήριο να διασφαλίσει την εφαρμογή της οδηγίας 2011/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της, καθώς και για την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2002/629/ΔΕΥ του Συμβουλίου, ερμηνεύοντας, σύμφωνα με την αρχή της σύμφωνης προς το δίκαιο της Ένωσης ερμηνείας και κατά παρέκκλιση από την πάγια νομολογία, το εθνικό δίκαιο βάσει του οποίου το εν λόγω δικαστήριο δύναται να εγκρίνει τη συμφωνία μόνον αν αυτή «δεν αντιβαίνει στον νόμο ή στα χρηστά ήθη» υπό την έννοια ότι δύναται επίσης να εξετάσει αν η ποινή που καθορίστηκε με την εν λόγω συμφωνία (εν προκειμένω: στερητική της ελευθερίας ποινή δύο ετών) είναι «αποτελεσματική, αναλογική και αποτρεπτική», λαμβανομένου υπόψη του αριθμού των επιμέρους περιπτώσεων εμπορίας ανθρώπων και της τέλεσης των αδικημάτων από εγκληματική οργάνωση;
Πώς πρέπει να ερμηνευθούν οι όροι «αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές», κατά την έννοια του άρθρου 4, παράγραφος 4, της οδηγίας 2011/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της, καθώς και για την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2002/629/ΔΕΥ του Συμβουλίου, και μπορεί μια στερητική της ελευθερίας ποινή δύο ετών να θεωρηθεί αποτελεσματική, αναλογική και αποτρεπτική όταν ο δράστης συμμετείχε σε εγκληματική οργάνωση και έχει προσελκύσει πολλά άτομα με σκοπό τη γενετήσια εκμετάλλευσή τους, χωρίς τη συγκατάθεσή τους, σε άλλα κράτη μέλη, λαμβανομένου υπόψη ότι η αξιόποινη πράξη τελέστηκε με απάτη; Έχει, στο πλαίσιο αυτό, η προβλεπόμενη στο άρθρο 4, παράγραφος 2, στοιχείο β ΄, «στερητική της ελευθερίας ποινή το ανώτατο όριο της οποίας ανέρχεται σε τουλάχιστον δέκα έτη στις περιπτώσεις που το αδίκημα: [...] β) διεπράχθη στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης κατά την έννοια της απόφασης-πλαίσιο του Συμβουλίου 2008/841/ΔΕΥ της 24ης Οκτωβρίου 2008 για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος» την έννοια ότι εφαρμόζεται σε κάθε επιμέρους πράξη εμπορίας ανθρώπων όσον αφορά το κάθε επιμέρους θύμα ή ότι εφαρμόζεται στην εγκληματική δραστηριότητα συνολικά, η οποία περιλαμβάνει πλείονες πράξεις εμπορίας ανθρώπων;
____________
1 Η ονομασία που έχει δοθεί στην παρούσα υπόθεση είναι πλασματική. Δεν αντιστοιχεί στο πραγματικό όνομα κανενός διαδίκου.
1 ΕΕ 2011, L 101, σ. 1.