Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα) της 6ης Φεβρουαρίου 2014 — Elf Aquitaine κατά Επιτροπής

(Υπόθεση T‑40/10)

«Ανταγωνισμός — Συμπράξεις — Ευρωπαϊκές αγορές σταθεροποιητών θερμότητας κασσιτέρου και σταθεροποιητών θερμότητας ESBO/esters — Απόφαση διαπιστώνουσα δύο παραβάσεις του άρθρου 81 ΕΚ και του άρθρου 53 της Συμφωνίας ΕΟΧ — Πρόστιμα — Αίτημα ακυρώσεως — Δικαιώματα άμυνας — Καθυστερημένη ενημέρωση σχετικά με την έρευνα της Επιτροπής — Διάρκεια της διοικητικής διαδικασίας — Ευθύνη της μητρικής εταιρίας για τις παραβάσεις των κανόνων ανταγωνισμού που διεπράχθησαν από τις θυγατρικές της — Τεκμήριο ασκήσεως αποφασιστικής επιρροής — Διάρκεια των παραβάσεων — Παραγραφή — Έννομο συμφέρον προς διαπίστωση παρελθούσας παραβάσεως — Επιβληθέντα στη μητρική εταιρία πρόστιμα διαφορετικού ύψους σε σχέση με τα επιβληθέντα στη θυγατρική — Εξουσίες πλήρους δικαιοδοσίας»

1.                     Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας — Τήρηση ευλόγου προθεσμίας — Υποχρέωση της Επιτροπής να προειδοποιεί τις επιχειρήσεις στις οποίες διεξάγεται έρευνα περί της δυνατότητας λήψεως μέτρων έρευνας ή ασκήσεως διώξεως πριν από την αποστολή ανακοινώσεως αιτιάσεων — Δεν υφίσταται — Εκτίμηση από τον δικαστή της Ένωσης μιας ενδεχόμενης παραβιάσεως των δικαιωμάτων άμυνας λόγω της καθυστερημένης ενημερώσεως των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων — Προϋποθέσεις — Οι επιχειρήσεις πρέπει να στηρίζονται σε συγκεκριμένη, ακριβή και εμπεριστατωμένη επιχειρηματολογία (Άρθρο 81 ΕΚ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 1· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου) (βλ. σκέψεις 44-54, 67-79)

2.                     Ένδικη διαδικασία — Εισαγωγικό δικόγραφο — Τυπικά στοιχεία — Συνοπτική έκθεση των προβαλλόμενων λόγων (Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρα 21, εδ. 1, και 53, εδ. 1· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 44 § 1, στοιχείο γ΄) (βλ. σκέψη 90)

3.                     Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Υποχρεώσεις της Επιτροπής — Τήρηση ευλόγου προθεσμίας — Ακύρωση της αποφάσεως που διαπιστώνει παράβαση λόγω υπερβολικής διάρκειας της διαδικασίας — Προϋπόθεση — Προσβολή των δικαιωμάτων άμυνας των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων — Συνέπεια της υπερβολικής διάρκειας της διαδικασίας για το περιεχόμενο της αποφάσεως της Επιτροπής — Δεν υφίσταται (Άρθρο 81 ΕΚ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 1· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου) (βλ. σκέψεις 99-107, 111-113)

4.                     Ανταγωνισμός — Κανόνες της Ένωσης — Παραβάσεις — Καταλογισμός — Μητρική εταιρία και θυγατρικές — Οικονομική ενότητα — Κριτήρια εκτιμήσεως — Τεκμήριο αποφασιστικής επιρροής την οποία ασκεί η μητρική εταιρία στις θυγατρικές που της ανήκουν καθ’ ολοκληρία ή σχεδόν καθ’ ολοκληρία — Υποχρεώσεις προς προσκόμιση αποδείξεων βαρύνουσες την εταιρία η οποία επιθυμεί να ανατρέψει το τεκμήριο αυτό — Ανεπαρκή στοιχεία προς ανατροπή του τεκμηρίου αυτού (Άρθρα 81 ΕΚ και 82 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 2) (βλ. σκέψεις 126, 127, 138-149, 180-190, 201, 202)

5.                     Πράξεις των οργάνων — Αιτιολογία — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Περιεχόμενο — Απόφαση επιβάλλουσα πρόστιμα λόγω παραβάσεως των κανόνων του ανταγωνισμού και αφορώσα πολλούς αποδέκτες — Καταλογισμός των ενεργειών μιας θυγατρικής στη μητρική της εταιρία — Απαιτείται ρητή αιτιολογία — Περιεχόμενο (Άρθρα 81 ΕΚ και 253 ΕΚ) (βλ. σκέψεις 152-160, 163-173)

6.                     Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Απόφαση της Επιτροπής διαπιστώνουσα παράβαση — Η Επιτροπή φέρει το βάρος αποδείξεως της παραβάσεως και της διάρκειάς της — Περιεχόμενο της έννοιας του βάρους αποδείξεως — Βαθμός ακρίβειας που απαιτείται για τα αποδεικτικά στοιχεία που έλαβε υπόψη η Επιτροπή — Δέσμη ενδείξεων — Υποχρεώσεις προς προσκόμιση αποδείξεων βαρύνουσες τις επιχειρήσεις που αμφισβητούν το υποστατό ή τη διάρκεια της παραβάσεως (Άρθρο 81 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 2) (βλ. σκέψεις 214-223, 242-246)

7.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Αποτρεπτικός χαρακτήρας — Συνεκτίμηση του μεγέθους και του συνόλου των διαθέσιμων πόρων της επιχειρήσεως στην οποία επιβάλλεται πρόστιμο — Κρίσιμο στοιχείο — Εφαρμογή ενός πολλαπλασιαστικού συντελεστή στο αρχικό ποσό — Χρόνος που λαμβάνεται υπόψη (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής) (βλ. σκέψεις 311-316, 350-363)

8.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Αποτρεπτικός χαρακτήρας — Μητρική εταιρία και θυγατρική που αποτελούσαν, κατά την περίοδο διαπράξεως της παραβάσεως, μία επιχείρηση υπό την έννοια του άρθρου 81 ΕΚ, η οποία έπαψε να υπάρχει με τη μορφή αυτή την ημέρα εκδόσεως της αποφάσεως που επιβάλλει πρόστιμο — Προσαύξηση επιβαλλόμενη, για αποτρεπτικούς σκοπούς, μόνο στη μητρική εταιρία, υπολογιζόμενη σε σχέση με το βασικό ποσό του προστίμου που επιβλήθηκε αλληλεγγύως στις εταιρίες που μετείχαν στην επιχείρηση και περιλαμβάνουσα ήδη ειδική προσαύξηση στο πλαίσιο του αποτρεπτικού χαρακτήρα του προστίμου — Επιτρέπεται (Άρθρο 81 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής) (βλ. σκέψεις 317-320, 325-331, 364, 365, 373-377)

9.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Εξουσία εκτιμήσεως παρεχομένη στην Επιτροπή από το άρθρο 23, παράγραφος 2, του κανονισμού 1/2003 — Παραβίαση της αρχής της νομιμότητας των ποινών — Δεν υφίσταται (Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 §§ 2 και 3· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημείο 30) (βλ. σκέψεις 332-342)

10.                     Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Εξουσίες της Επιτροπής — Διαπίστωση παραβάσεως — Έννομο συμφέρον για τη διαπίστωση αυτή — Σημασία για την κατανόηση της λειτουργίας της συμπράξεως στο σύνολό της (Άρθρο 81 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 1) (βλ. σκέψεις 389, 391-397)

11.                     Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής — Δικαστικός έλεγχος — Πλήρης δικαιοδοσία του δικαστή της Ένωσης — Περιεχόμενο (Άρθρα 261 ΣΛΕΕ και 263 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 31) (βλ. σκέψη 403)

Αντικείμενο

Αίτημα ακυρώσεως της αποφάσεως C(2009) 8682 τελικό της Επιτροπής, της 11ης Νοεμβρίου 2009, σχετικά με διαδικασία εφαρμογής του άρθρου 81 [ΕΚ] και του άρθρου 53 της Συμφωνίας ΕΟΧ (υπόθεση COMP/38589 — Σταθεροποιητές θερμότητας), ή, επικουρικώς, αίτημα μειώσεως του ύψους των επιβληθέντων προστίμων.

Το διατακτικό

Το Γενικό Δικαστήριο αποφασίζει:

1) Απορρίπτει την προσφυγή.

2) Καταδικάζει την Elf Aquitaine SA στα δικαστικά έξοδα.