Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Verwaltungsgericht Stuttgart (Niemcy) w dniu 3 maja 2023 r. – HE/Republika Federalna Niemiec
(Sprawa C-288/23, El Baheer1 )
Język postępowania: niemiecki
Sąd odsyłający
Verwaltungsgericht Stuttgart
Strony w postępowaniu głównym
Strona skarżąca: HE
Druga strona postępowania: Republika Federalna Niemiec
Pytania prejudycjalne
Czy w przypadku, w którym państwo członkowskie nie może skorzystać z przyznanego mu w art. 33 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2013/32/UE1 uprawnienia do uznania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny z uwagi na nadanie statusu uchodźcy w innym państwie członkowskim, gdyż warunki życia w owym państwie członkowskim naraziłyby wnioskodawcę na poważne ryzyko nieludzkiego lub poniżającego traktowania w rozumieniu art. 4 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 3 ust. 1 [2] zdanie drugie rozporządzenia nr 604/20132 , art. 4 ust. 1 zdanie drugie i art. 13 dyrektywy 2011/95/UE3 oraz art. 10 ust. 2 i 3, art. 33 ust. 1 i 2 lit. a) dyrektywy 2013/32/UE należy interpretować w ten sposób, że dokonane już nadanie statusu uchodźcy uniemożliwia temu państwu członkowskiemu przeprowadzenie swobodnej oceny złożonego w tym państwie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i zobowiązuje go do nadania wnioskodawcy statusu uchodźcy bez oceny materialnych przesłanek dla tej ochrony?
W wypadku udzielenia na pytanie pierwsze odpowiedzi, zgodnie z którą państwo członkowskie nie jest związane dokonanym już nadaniem statusu uchodźcy w innym państwie członkowskim i ma przeprowadzić swobodną ocenę złożonego u siebie wniosku o ochronę międzynarodową:
Czy zobowiązaniu wnioskodawcy na podstawie art. 6 ust. 2 zdanie pierwsze dyrektywy 2008/115/WE1 do natychmiastowego udania się na terytorium uznającego państwa członkowskiego sprzeciwiają się okoliczności występujące w tym uznającym państwie członkowskim, które narażałyby wnioskodawcę na ryzyko nieludzkiego lub poniżającego traktowania w rozumieniu art. 4 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, co skutkuje tym, że państwo członkowskie bez uprzedniego zobowiązania, o którym mowa w art. 6 ust. 2 zdanie pierwsze dyrektywy 2008/115/WE, może wydać decyzję nakazującą powrót do państwa pochodzenia wnioskodawcy na podstawie art. 6 ust. 2 zdanie drugie w związku z art. 6 ust. 1 dyrektywy 2008/115/WE?
Czy należy przy tym kierować się wyłącznie okolicznościami występującymi w uznającym państwie członkowskim, a więc przyjąć takie kryteria, które mają zastosowanie do decyzji wydawanej na podstawie art. 33 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2013/32/UE, czy też można wziąć pod uwagę, że wnioskodawca w świetle swobodnej oceny państwa członkowskiego nie otrzymuje w nim ochrony, a tym samym może wedle własnego wyboru wrócić albo do innego państwa członkowskiego, które nadało mu status uchodźcy, albo do swojego państwa pochodzenia?
W wypadku udzielenia na pytanie drugie odpowiedzi, zgodnie z którą należy zobowiązać wnioskodawcę, na podstawie art. 6 ust. 2 zdanie pierwsze dyrektywy 2008/115/WE, do natychmiastowego udania się na terytorium uznającego państwa członkowskiego:
Czy możliwe jest wydanie jednej decyzji administracyjnej, w której zobowiązuje się wnioskodawcę, na podstawie art. 6 ust. 2 zdanie pierwsze dyrektywy 2008/115/WE, do natychmiastowego udania się na terytorium uznającego państwa członkowskiego oraz nakazuje powrót do państwa pochodzenia wnioskodawcy na podstawie art. 6 ust. 2 zdanie drugie w związku z art. 6 ust. 1 dyrektywy 2008/115/WE?
W wypadku udzielenia na pytanie drugie odpowiedzi, zgodnie z którą nie należy zobowiązywać wnioskodawcy do natychmiastowego udania się na terytorium uznającego państwa członkowskiego na podstawie art. 6 ust. 2 zdanie pierwsze dyrektywy 2008/115/WE:
Czy zasada non-refoulement (art. 18, art. 19 ust. 2 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 5 dyrektywy 2008/115/WE, art. 21 ust. 1 dyrektywy 2011/95/UE) stoi na przeszkodzie wydaniu decyzji nakazującej powrót do państwa pochodzenia wnioskodawcy na podstawie art. 6 ust. 2 zdanie drugie w związku z art. 6 ust. 1 dyrektywy 2008/115/WE, jeżeli w innym państwie członkowskim nadano wnioskodawcy status uchodźcy, ale państwo członkowskie, w którym się on obecnie znajduje i złożył wniosek o azyl, w ramach swobodnej oceny stwierdza, że wnioskodawcy nie należy przyznawać ochrony?
W wypadku udzielenia na pytanie czwarte odpowiedzi, zgodnie z którą zasada non-refoulement stoi na przeszkodzie wydaniu decyzji nakazującej powrót:
Czy zasadę non-refoulement (art. 18, art. 19 ust. 2 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 5 dyrektywy 2008/115/WE, art. 21 ust. 1 dyrektywy 2011/95/UE) należy badać już w momencie wydania decyzji nakazującej powrót na podstawie art. 6 ust. 2 zdanie drugie w związku z art. 6 ust. 1 dyrektywy 2008/115/WE, co skutkuje tym, że nie można wydać decyzji nakazującej powrót, czy też należy bezwzględnie wydać decyzję nakazującą powrót na podstawie art. 6 ust. 2 zdanie drugie w związku z art. 6 ust. 1 dyrektywy 2008/115/WE, a następnie wstrzymać wydalenie na podstawie art. 9 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2008/115/WE?
____________
1 W niniejszej sprawie posłużono się fikcyjnymi imieniem i nazwiskiem, które nie odpowiadają rzeczywistym imieniu i nazwisku uczestnika postępowania.
1 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej (wersja przekształcona) (Dz.U. 2013, L 180, s. 60).
1 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (wersja przekształcona) (Dz.U. 2013, L 180, s. 31).
1 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony (wersja przekształcona) (Dz.U. 2011, L 337, s.9).
1 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (wersja przekształcona) (Dz.U. 2008, L 348, s. 98).