WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(druga izba)
z dnia 27 października 2010 r.
Sprawa F‑60/09
Gerhard Birkhoff
przeciwko
Komisji Europejskiej
Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu – Dziecko cierpiące na ciężką chorobę lub niepełnosprawność, które nie pozwalają na samodzielne utrzymywanie się – Wniosek o przedłużenie okresu wypłacania dodatku – Artykuł 2 ust. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego – Maksymalny dochód dziecka jako warunek przedłużenia okresu wypłacania dodatku – Koszty podlegające odliczeniu od wspomnianego dochodu
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA, w której G. Birkhoff żąda zasadniczo stwierdzenia nieważności odmownej decyzji Komisji z dnia 14 listopada 2008 r. w sprawie dalszego wypłacania, po dniu 31 grudnia 2008 r., dodatku na dziecko na utrzymaniu, jaki pobierał od 1978 r. na podstawie art. 2 ust. 5 załącznika VII do Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej, na swoją niepełnosprawną córkę.
Orzeczenie: Skarga zostaje oddalona. Skarżący zostaje obciążony całością kosztów.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu – Prawo do dalszej wypłaty bez ograniczenia wiekowego w wypadku niemożności samodzielnego utrzymywania się przez dziecko
(regulamin pracowniczy, załącznik VII, art. 2 ust. 5)
2. Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu – Odmowa dalszego wypłacania tego dodatku przez instytucję – Opinia lekarska
3. Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu – Dalsza wypłata bez ograniczenia wiekowego w wypadku niemożności samodzielnego utrzymywania się przez dziecko
(regulamin pracowniczy, załącznik VII, art. 2 ust. 5)
1. Dodatek na dziecko na utrzymaniu spełnia cel o charakterze społecznym, uzasadniony kosztami wynikającymi z aktualnej i pewnej konieczności, związanej z egzystencją dziecka i jego faktycznym utrzymywaniem. Tymczasem należy sprawdzić w każdym konkretnym przypadku i w świetle sytuacji, w jakiej znajdują się zainteresowane osoby, czy cel społeczny realizowany przez wypłatę rozpatrywanego dodatku, której to okres może zostać przedłużony na podstawie art. 2 ust. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego, został osiągnięty. Z tego wynika, że do celów stosowania tego przepisu na danym organie administracji spoczywa obowiązek ustalenia, w każdym konkretnym wypadku i z uwzględnieniem wszystkich okoliczności danej sprawy, czy ciężka choroba lub niepełnosprawność, na którą cierpi dane dziecko, uniemożliwiają mu samodzielne utrzymywanie się.
Instytucje Unii mogą w związku z tym wypracować wspólną wykładnię niedookreślonego pojęcia zawartego w regulaminie pracowniczym, takiego jak wymóg, by dziecko nie było „w stanie samodzielnie się utrzymywać” zgodnie z art. 2 ust. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego. W tym względzie uzgodnienia szefów administracji Komisji mogą służyć, do celów stosowania art. 2 ust. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego, tylko za „punkt wyjścia” do oceny każdego konkretnego przypadku, a sformułowanie przez Komisję obiektywnego kryterium wynoszącego 40% wynagrodzenia podstawowego urzędnika w grupie zaszeregowania 1, stopień pierwszy, nie zwalnia jej z obowiązku zbadania szczególnych okoliczności danego wypadku.
Koszty bezpośrednio związane z niepełnosprawnością powinny zostać potrącone tytułem „szczególnych okoliczności” od łącznego dochodu brutto lub dochodu podlegającego opodatkowaniu dziecka na utrzymaniu, co może prowadzić do tego, że tylko część tego dochodu zostanie uwzględniona przy badaniu zdolności do samodzielnego utrzymywania się. Z tego wynika, że administracja winna przeprowadzić szczegółowe badanie każdego wydatku poniesionego przez osobę niepełnosprawną celem sprawdzenia, czy wydatek ten jest bezpośrednio związany z rozpatrywaną niepełnosprawnością a, w razie gdyby tak było, dokonać jego potrącenia i, w odpowiednim przypadku, przyznać rozpatrywany dodatek.
(zob. pkt 29–31, 36, 40, 42, 43)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑70/91 P Rada przeciwko Brems, 7 maja 1992 r., Rec. s. I‑2973, pkt 9
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑498/93 Dornonville de la Cour przeciwko Komisji, 30 listopada 1994 r., RecFP s. I‑A‑257, II‑813, pkt 38; sprawa T‑302/01 Birkhoff przeciwko Komisji, 21 października 2003 r., RecFP s. I‑A‑245, II‑1185, pkt 40, 41, 43, 44, 47, 48
2. Mimo że sąd Unii może napotykać na trudności przy kontroli zasadności opinii lekarskich lekarzy zakładowych biur rozliczeń, to jednak nie uważa on tych opinii – chociażby zostały prawidłowo wydane – za ostateczne i wyjęte spod jego kontroli, na wzór opinii lekarskich sporządzanych przez komisje lekarskie i komitety ds. inwalidztwa lub opinii niezależnego lekarza, do którego można się zwrócić na podstawie art. 59 ust. 1 akapit piąty regulaminu pracowniczego w wypadku wniosku o zasięgnięcie niezależnej opinii. Jest to uzasadnione tym, że opinie lekarskie wyrażone jednostronnie przez lekarza zatrudnionego przez instytucję, takiego jak lekarz zakładowy biura rozliczeń, nie zapewniają tych samych gwarancji równowagi stron i obiektywizmu, co opinie sformułowane przez komisje lekarskie i komitety ds. inwalidztwa, biorąc pod uwagę ich skład.
Dlatego właśnie Sąd do spraw Służby Publicznej dokonuje kontroli zarówno odmowy dalszego wypłacania przez instytucję dodatku na dziecko na utrzymaniu, jak i opinii lekarza zakładowego biura rozliczeń, która stanowi w danym wypadku podstawę tej odmowy. Kontrola ta jest niewątpliwie ograniczona, lecz rozciąga się na błąd w ustaleniach faktycznych, naruszenie prawa i oczywisty błąd w ocenie.
(zob. pkt 48, 49)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 156/80 Morbelli przeciwko Komisji, 21 maja 1981 r., Rec. s. 1357, pkt 15–20
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑34/99 Pipeaux przeciwko Parlamentowi, 11 maja 2000 r., RecFP s. I‑A‑79, II‑337, pkt 29, 30; sprawa T‑191/01 Hecq przeciwko Komisji, 12 maja 2004 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑147, II‑659, pkt 64–78; sprawa T‑376/02 O przeciwko Komisji, 23 listopada 2004 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑349, II‑1595, pkt 29
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑99/06 López Teruel przeciwko OHIM, 22 maja 2007 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑147, II‑A‑1‑797, pkt 74–76; sprawa F‑10/07 Botos przeciwko Komisji, 18 września 2007 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑243, II‑A‑1‑1345, pkt 40–50
3. Przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność ma na celu wdrożenie zasady równego traktowania osoby niepełnosprawnej z osobą sprawną, znajdujących się w podobnej sytuacji po to, by umożliwić osobie niepełnosprawnej uczestnictwo w życiu społecznym lub zawodowym. Z tego wynika, że działanie na rzecz osoby niepełnosprawnej nie stanowi celu samego w sobie, lecz środek mający zagwarantować równe traktowanie. Tym samym działanie na rzecz osoby niepełnosprawnej jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy ma realizować zasadę równego traktowania osoby niepełnosprawnej z osobą sprawną, znajdujące się w podobnej sytuacji. Jakkolwiek wysiłek osoby niepełnosprawnej zamierzającej prowadzić nietypową i dynamiczną karierę zawodową jest godzien podziwu, przepisy prawne dotyczące świadczeń społecznych, w obecnym brzmieniu regulaminu pracowniczego, pozwalają jedynie na przyznanie tej osobie środków mogących zaradzić finansowym niedogodnościom wynikającym bezpośrednio z jej niepełnosprawności. Dopuszczenie twierdzenia, że cel art. 2 ust. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego mógłby również rozciągać się na środki ułatwiające osobie niepełnosprawnej rozwój w życiu społeczno‑zawodowym, wychodziłoby poza zamiar [prawodawcy] wytyczony w tym przepisie. Takie środki na rzecz osób niepełnosprawnych wykraczałyby poza ramy prawne dodatku na utrzymanie dziecka, określone w sekcji 1, zatytułowanej „Dodatki rodzinne” załącznika VII do regulaminu pracowniczego.
(zob. pkt 51)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑303/06 Coleman, 17 lipca 2008 r., Zb.Orz. s. I‑5603, pkt 47
Sąd Pierwszej Instancji: ww. sprawa Birkhoff przeciwko Komisji, pkt 48