Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (ένατο τμήμα)
της 29ης Φεβρουαρίου 2016 – UTi Worldwide κ.λπ. κατά Επιτροπής

(Υπόθεση T‑264/12)

«Ανταγωνισμός – Συμπράξεις – Υπηρεσίες διεθνούς αεροπορικής διαμεταφοράς – Απόφαση που διαπιστώνει παράβαση του άρθρου 101 ΣΛΕΕ – Προσαυξήσεις και μηχανισμός τιμολογήσεως που επηρεάζει την τελική τιμή των υπηρεσιών – Πλάνη εκτιμήσεως – Απόδειξη – Επηρεασμός του εμπορίου μεταξύ κρατών μελών – Αισθητά αποτελέσματα στον ανταγωνισμό – Ύψος του προστίμου – Σοβαρότητα της παραβάσεως – Αναλογικότητα – Εις ολόκληρον ευθύνη – Πλήρης δικαιοδοσία»

1.                     Συμπράξεις – Συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων – Σύμπτωση βουλήσεως ως προς την ακολουθητέα στην αγορά πολιτική – Εμπίπτει – Συνέχιση των διαπραγματεύσεων ως προς ορισμένα στοιχεία του περιορισμού – Δεν ασκεί επιρροή (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· Συμφωνία ΕΟΧ, άρθρο 53 § 1) (βλ. σκέψεις 27-29)

2.                     Συμπράξεις – Εναρμονισμένη πρακτική – Έννοια – Συντονισμός και συνεργασία που δεν συνάδουν με την υποχρέωση εκάστης επιχειρήσεως να καθορίζει αυτοτελώς τη συμπεριφορά της στην αγορά – Κοινοποίηση ευαίσθητων πληροφοριών αίρουσα την αβεβαιότητα ως προς τη μελλοντική συμπεριφορά ανταγωνιστή (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· Συμφωνία ΕΟΧ, άρθρο 53 § 1) (βλ. σκέψεις 30-34, 59-66, 91)

3.                     Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Απόφαση της Επιτροπής διαπιστώνουσα παράβαση – Η Επιτροπή φέρει το βάρος αποδείξεως της παραβάσεως και της διάρκειάς της – Περιεχόμενο της έννοιας του βάρους αποδείξεως – Βαθμός ακρίβειας που απαιτείται για τα αποδεικτικά στοιχεία που έλαβε υπόψη η Επιτροπή – Σύνολο ενδείξεων – Υποχρέωση αποδείξεως των επιχειρήσεων που αμφισβητούν το υποστατό της παραβάσεως – Δικαστικός έλεγχος – Περιεχόμενο (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 2) (βλ. σκέψεις 35-40, 43, 45, 83)

4.                     Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Απόφαση της Επιτροπής διαπιστώνουσα παράβαση – Λήψη υπόψη ως αποδεικτικών μέσων των δηλώσεων άλλων επιχειρήσεων οι οποίες μετείχαν στην παράβαση – Επιτρέπεται – Δηλώσεις που αντίκεινται στα συμφέροντα του δηλούντος – Αυξημένη αποδεικτική αξία (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 2) (βλ. σκέψεις 41, 42)

5.                     Συμπράξεις – Συμμετοχή σε συνεδριάσεις με αντικείμενο αντίθετο προς τους κανόνες του ανταγωνισμού – Περίσταση επιτρέπουσα, ελλείψει αποστασιοποιήσεως σε σχέση με τις ληφθείσες αποφάσεις, να συναχθεί η συμμετοχή στη σύμπραξη – Συμπεριφορά αποκλίνουσα από τη συμφωνηθείσα στο πλαίσιο της συμπράξεως – Δεν ασκεί επιρροή (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· Συμφωνία ΕΟΧ, άρθρο 53 § 1) (βλ. σκέψεις 95, 127-129, 176)

6.                     Συμπράξεις – Νόθευση του ανταγωνισμού – Κριτήρια εκτιμήσεως – Αντικείμενο αντίθετο προς τους κανόνες ανταγωνισμού – Επαρκής διαπίστωση – Διαπίστωση για την οποία δεν απαιτείται να αποδειχθεί η ύπαρξη μειονεκτημάτων για τους τελικούς καταναλωτές (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ; Συμφωνία ΕΟΧ, άρθρο 53 § 1) (βλ. σκέψεις 118, 186)

7.                     Συμπράξεις – Σύνθετη παράβαση εμφανίζουσα στοιχεία συμφωνίας και στοιχεία εναρμονισμένης πρακτικής – Ενιαίος χαρακτηρισμός της ως «συμφωνίας και/ή εναρμονισμένης πρακτικής» – Επιτρέπεται (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· Συμφωνία ΕΟΧ, άρθρο 53 § 1) (βλ. σκέψη 175)

8.                     Συμπράξεις – Επηρεασμός του εμπορίου μεταξύ κρατών μελών – Αισθητό αποτέλεσμα – Κριτήρια εκτιμήσεως – Πιθανός και σημαντικός επηρεασμός (Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· Συμφωνία ΕΟΧ, άρθρο 53 § 1· ανακοίνωση 2004/C 101/07 της Επιτροπής, σημείο 53) (βλ. σκέψεις 196-200, 207, 219-222)

9.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Διακριτική ευχέρεια της Επιτροπής – Δικαστικός έλεγχος – Πλήρης δικαιοδοσία του δικαστή της Ένωσης – Περιεχόμενο (Άρθρο 261 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 31) (βλ. σκέψεις 231-233)

10.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Προσδιορισμός του βασικού ποσού – Καθορισμός της αξίας των πωλήσεων – Σοβαρότητα της παραβάσεως – Καθορισμός του προστίμου κατ’ αναλογία προς τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για να εκτιμηθεί η σοβαρότητα της παραβάσεως – Συνολικός κύκλος εργασιών της συγκεκριμένης επιχειρήσεως – Κύκλος εργασιών που έχει πραγματοποιηθεί με τα εμπορεύματα που αποτελούν το αντικείμενο της παραβάσεως – Συνεκτιμώνται αμφότεροι – Όρια (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, άρθρο 49 § 3· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 3· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημείο 13) (βλ. σκέψεις 244-250, 270, 271)

11.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Κατευθυντήριες γραμμές για τον υπολογισμό των προστίμων – Νομική φύση – Ενδεικτικός κανόνας συμπεριφοράς ο οποίος συνεπάγεται αυτοπεριορισμό της διακριτικής ευχέρειας της Επιτροπής – Δυνατότητα της Επιτροπής να παρεκκλίνει από τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές – Προϋποθέσεις (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημεία 13 και 37) (βλ. σκέψη 251)

12.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Προσδιορισμός του βασικού ποσού – Καθορισμός της αξίας των πωλήσεων – Πραγματοποιηθείσες πωλήσεις που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την παράβαση – Περιορισμός μόνο στις πωλήσεις που όντως επηρεάστηκαν από τη σύμπραξη – Δεν χωρεί (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημείο 13) (βλ. σκέψεις 259, 262, 263, 265-267)

13.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Κριτήρια – Σοβαρότητα της παραβάσεως – Οριζόντια σύμπραξη στον τομέα των τιμών – Πολύ σοβαρή παράβαση – Η ύπαρξη προθέσεως βαρύνει περισσότερο από τις συνέπειες της συμπεριφοράς (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημεία 21 και 23) (βλ. σκέψεις 278-281)

14.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Προσδιορισμός του βασικού ποσού – Κριτήρια – Διάρκεια της παραβάσεως – Συμφωνία που τιμωρείται λόγω του αντίθετου προς τον ανταγωνισμό αντικειμένου της ανεξαρτήτως των αποτελεσμάτων της – Συνυπολογισμός της διάρκειας ισχύος της συμφωνίας ανεξαρτήτως του αν δεν εφαρμόστηκε (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 §§ 2 και 3· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημείο 24) (βλ. σκέψη 294)

15.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Καθορισμός του βασικού ποσού – Κριτήρια – Αποτρεπτικός χαρακτήρας του προστίμου – Πολύ σοβαρή παράβαση – Αυτόματος συνυπολογισμός επιπρόσθετου ποσού δυνάμει των κατευθυντηρίων γραμμών για τον υπολογισμό των προστίμων (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημείο 25) (βλ. σκέψεις 298, 300-302)

16.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Μέθοδος υπολογισμού προσδιοριζόμενη στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών που διατύπωσε η Επιτροπή – Εξατομίκευση της ποινής σε διαφορετικά στάδια του καθορισμού του ύψους του προστίμου (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημεία 22, 27, 29, 36 και 37) (βλ. σκέψη 311)

17.                     Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Αλληλέγγυα ευθύνη για την καταβολή – Περιεχόμενο – Καταλογισμός της συνιστώσας παράβαση συμπεριφοράς θυγατρικής εταιρίας στη μητρική της – Καθορισμός του ύψους του προστίμου που πρέπει να καταβάλει η μητρική εταιρία – Αμιγώς δευτερογενής ευθύνη της μητρικής εταιρίας – Το ύψος του προστίμου δεν μπορεί να υπερβαίνει αυτό που επιβλήθηκε σε βάρος της θυγατρικής (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2) (βλ. σκέψεις 328-331, 334)

Αντικείμενο

Αίτημα ακυρώσεως της αποφάσεως C(2012) 1959 τελικό της Επιτροπής, της 28ης Μαρτίου 2012, σχετικά με διαδικασία εφαρμογής του άρθρου 101 [ΣΛΕΕ] και του άρθρου 53 της Συμφωνίας για τον ΕΟΧ (υπόθεση COMP/39462 – Transit), στο μέτρο που αφορά τις προσφεύγουσες, και, επικουρικώς, αίτημα μεταρρυθμίσεως των προστίμων που τους επιβλήθηκαν στο πλαίσιο αυτό.

Διατακτικό

Το Γενικό Δικαστήριο αποφασίζει:

1) Ακυρώνει την απόφαση C(2012) 1959 τελικό της Επιτροπής, της 28ης Μαρτίου 2012, σχετικά με διαδικασία εφαρμογής του άρθρου 101 [ΣΛΕΕ] και του άρθρου 53 της Συμφωνίας ΕΟΧ (υπόθεση COMP/39462 – Transit), στο μέτρο που το πρόστιμο που επιβλήθηκε στη UTi Worldwide, Inc. είναι μεγαλύτερο από τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στη UTi Nederland BV και στη UTI Worldwide (UK) Ltd.

2) Καθορίζει το συνολικό ύψος του προστίμου που επιβάλλεται σε βάρος της UTi Worldwide στο άρθρο 2, παράγραφος 2, της αποφάσεως C(2012) 1959 τελικό σε 2 965 000 ευρώ και το ύψος του προστίμου που φέρει η εταιρία αυτή κατ’ εφαρμογήν του πρώτου στίχου του άρθρου 2, παράγραφος 2, στοιχείο ιʹ, της εν λόγω αποφάσεως σε 1 692 000 ευρώ.

3) Απορρίπτει την προσφυγή κατά τα λοιπά.

4) Η UTi Worldwide, η UTi Nederland και η UTI Worldwide (UK) φέρουν τα εννέα δέκατα των εξόδων στα οποία υποβλήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και των δικαστικών τους εξόδων.

5) Η Επιτροπή φέρει το ένα δέκατο των δικαστικών της εξόδων και των δικαστικών εξόδων της UTi Worldwide, της UTi Nederland και της UTI Worldwide (UK).