Sprawa T‑127/09 RENV
Abdulbasit Abdulrahim
przeciwko
Radzie Unii Europejskiej
oraz
Komisji Europejskiej
Przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania po uchyleniu rozstrzygnięcia – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al-Kaida i talibami – Rozporządzenie (WE) nr 881/2002 – Zamrożenie środków finansowych i zasobów gospodarczych danej osoby w następstwie umieszczenia jej w wykazie sporządzonym przez organ Narodów Zjednoczonych – Umieszczenie nazwiska tej osoby w wykazie zawartym w załączniku I do rozporządzenia nr 881/2002 – Skarga o stwierdzenie nieważności – Dopuszczalność – Termin do wniesienia skargi – Przekroczenie – Usprawiedliwiony błąd – Prawa podstawowe – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Prawo do poszanowania własności – Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego
Streszczenie – wyrok Sądu (trzecia izba) z dnia 14 stycznia 2015 r.
1. Postępowanie sądowe – Termin do wniesienia skargi – Prekluzja – Nieprzewidywalne okoliczności lub siła wyższa – Pojęcie – Opóźnienie w dostarczeniu poczty
(art. 263 akapit szósty TFUE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 45 akapit drugi)
2. Unia Europejska – Kontrola sądowa zgodności z prawem aktów instytucji – Rozporządzenie wprowadzające środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al.‑Kaida i talibami – Zakres kontroli
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47; rozporządzenie Rady nr 881/2002, załącznik I)
1. Artykuł 45 statutu Trybunału Sprawiedliwości stosuje się w przypadku nadzwyczajnych trudności, niezależnych od woli osoby, które okazują się nie do uniknięcia mimo zachowania należytej staranności. To zainteresowany powinien wykazać, po pierwsze, że to nadzwyczajne, nieprzewidywalne i niezależne od niego okoliczności spowodowały niemożność dochowania terminu do wniesienia skargi przewidzianego w art. 263 akapit szósty TFUE oraz, po drugie, że nie był w stanie przeciwdziałać następstwom takiego zdarzenia poprzez przedsięwzięcie odpowiednich środków, niewymagających jednak podjęcia nieproporcjonalnych do zamierzonego skutku działań. Zainteresowany powinien w szczególności wnikliwie nadzorować przebieg postępowania, a zwłaszcza wykazać się należytą starannością w celu dochowania przewidzianych terminów.
Zatem, w sytuacji gdy adwokaci skarżącego wykazali dochowanie należytej staranności, powierzając podpisany oryginał skargi firmie kurierskiej uważanej za wiarygodną, zależnej od historycznego operatora pocztowego w danym państwie członkowskim, w dniu wysłania kopii faksem, adwokaci ci mogli rozsądnie spodziewać się, że rzeczony podpisany oryginał zostanie dostarczony do sekretariatu w terminie krótszym niż 10 dni, którymi w tym celu dysponowali. W tym względzie nie można wymagać od skarżącego, tym bardziej, jeżeli została mu przyznana pomoc w zakresie kosztów postępowania, by zdecydował się na skorzystanie z droższej usługi przesyłek międzynarodowych oferowanej przez operatora pocztowego, skoro tańsza usługa tego samego operatora wydaje się zasadniczo właściwa, by zapewnić przekazanie podpisanego oryginału skargi do sekretariatu Sądu w przepisanym terminie.
(por. pkt 45–47, 49)
2. W przypadku zakwestionowania przez zainteresowaną osobę zgodności z prawem decyzji o umieszczeniu lub pozostawieniu jej nazwiska w wykazie zawartym w załączniku I do rozporządzenia nr 881/2002 wprowadzającego niektóre szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al-Kaida i talibami i uchylającego rozporządzenie nr 467/2001 zakazujące wywozu niektórych towarów i usług do Afganistanu, wzmacniające zakaz lotów i rozszerzające zamrożenie funduszy i innych środków finansowych w odniesieniu do talibów w Afganistanie, sąd Unii powinien w szczególności, w ramach kontroli sądowej zgodności z prawem powodów uzasadniających taką decyzję, upewnić się, że decyzja ta opiera się na wystarczająco solidnej podstawie faktycznej. Oznacza to sprawdzenie okoliczności faktycznych podnoszonych w uzasadnieniu, które leży u podstaw wspomnianej decyzji, tak aby kontrola sądowa nie była ograniczona do oceny abstrakcyjnego prawdopodobieństwa przywołanych powodów, ale dotyczyła tego, czy powody te – lub co najmniej jeden z nich, uważany za sam w sobie wystarczający do wsparcia tejże decyzji – są wykazane. W tym celu sąd Unii ma obowiązek przeprowadzić to badanie, zwracając się w razie potrzeby do właściwego organu Unii o przedstawienie informacji lub dowodów, poufnych lub nie, mających znaczenie dla takiego badania.
Jeśli właściwy organ Unii nie jest w stanie zastosować się do wezwania sądu Unii, sąd ten musi wtedy oprzeć się jedynie na materiałach, które zostały mu przekazane. Jeśli materiały te nie pozwalają na stwierdzenie zasadności danego powodu, sąd Unii pomija ten powód jako uzasadnienie rozpatrywanej decyzji o umieszczeniu w wykazie lub o pozostawieniu wpisu. Jeśli natomiast właściwy organ Unii przedstawi mające znaczenie informacje lub dowody, sąd Unii powinien sprawdzić materialną prawidłowość podnoszonych okoliczności faktycznych w odniesieniu do tych informacji lub dowodów oraz ocenić moc dowodową tych ostatnich w zależności od okoliczności konkretnej sprawy i w świetle ewentualnych uwag przedstawionych w szczególności przez zainteresowaną osobę w tym względzie, w razie potrzeby przy użyciu metod pozwalających na pogodzenie z jednej strony prawnie uzasadnionych względów bezpieczeństwa dotyczących charakteru i źródeł informacji branych pod uwagę przy wydawaniu danego aktu, a z drugiej strony konieczności zagwarantowania stronie w wystarczającym stopniu przestrzegania jej uprawnień procesowych.
Pamiętając o prewencyjnym charakterze rozpatrywanych środków ograniczających, należy zauważyć, że jeżeli w ramach kontroli zgodności z prawem zaskarżonego aktu, sąd Unii uzna, że przynajmniej jeden z powodów wskazanych w uzasadnieniu przedstawionym przez Komitet ds. Sankcji jest wystarczająco precyzyjny i konkretny, że jest wykazany i że stanowi sam w sobie wystarczającą podstawę do wsparcia tego aktu, to okoliczność, iż te pozostałe powody tym się nie cechują, nie może uzasadniać stwierdzenia nieważności rzeczonego aktu. W przeciwnym wypadku stwierdzi nieważność zaskarżonego aktu.
Natomiast nieudostępnienie przez właściwy organ Unii zainteresowanej osobie i następnie sądowi Unii informacji lub dowodów znajdujących się wyłącznie w posiadaniu Komitetu ds. Sankcji lub zainteresowanego członka Organizacji Narodów Zjednoczonych związanych z uzasadnieniem, które leży u źródeł rozpatrywanej decyzji, nie może jako takie stanowić podstawy do stwierdzenia naruszenia tychże praw. Jednakże w takiej sytuacji sąd Unii, którego zadaniem jest skontrolowanie faktycznej zasadności powodów zawartych w uzasadnieniu przedłożonym przez Komitet ds. Sankcji przy uwzględnieniu uwag i dowodów odciążających ewentualnie przedstawionych przez zainteresowaną osobę oraz odpowiedzi właściwego organu Unii na te uwagi, nie będzie dysponował informacjami uzupełniającymi ani dowodami. W rezultacie, jeżeli nie będzie miał możliwości stwierdzenia zasadności tych powodów, powody te nie będą mogły służyć za podstawę zaskarżonej decyzji o umieszczeniu w wykazie.
(por. pkt 62, 63, 66, 68, 71)