Υπόθεση C‑221/15

Ποινική διαδικασία

κατά

EtablissementsFr. ColruytNV

(αίτηση του hof van beroep te Brussel για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Οδηγία 2011/64/ΕΕ – Άρθρο 15, παράγραφος 1 – Ελεύθερος καθορισμός από τους κατασκευαστές και τους εισαγωγείς των μέγιστων τιμών λιανικής πωλήσεως των προϊόντων βιομηχανοποιημένου καπνού – Εθνική ρύθμιση η οποία απαγορεύει την πώληση τέτοιων προϊόντων από τους εμπόρους λιανικής σε τιμές χαμηλότερες από τις αναγραφόμενες στο φορολογικό επίσημα – Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων – Άρθρο 34 ΣΛΕΕ – Τρόποι πωλήσεως – Άρθρο 101 ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (έκτο τμήμα) της 21ης Σεπτεμβρίου 2016

1.        Προδικαστικά ερωτήματα – Παραδεκτό – Όρια – Ερωτήματα προδήλως άσχετα με την υπόθεση και υποθετικά ερωτήματα υποβαλλόμενα σε πλαίσιο που αποκλείει τη δυνατότητα να δοθεί χρήσιμη απάντηση – Ανάγκη παροχής στο Δικαστήριο επαρκών διευκρινίσεων σχετικά με το πραγματικό και κανονιστικό πλαίσιο

(Άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

2.        Προδικαστικά ερωτήματα – Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου – Όρια – Αρμοδιότητα του εθνικού δικαστηρίου – Εκτίμηση της εθνικής νομοθεσίας

(Άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

3.        Φορολογικές διατάξεις – Εναρμόνιση των νομοθεσιών – Φόροι, πλην των φόρων κύκλου εργασιών, οι οποίοι επιβαρύνουν την κατανάλωση των βιομηχανοποιημένων καπνών – Εθνική ρύθμιση η οποία απαγορεύει την πώληση βιομηχανοποιημένων καπνών από τους εμπόρους λιανικής σε τιμές χαμηλότερες από τις αναγραφόμενες στο φορολογικό επίσημα – Επιτρέπεται – Προϋπόθεση

(Οδηγία 2011/64 του Συμβουλίου, άρθρο 15 § 1)

4.        Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων – Ποσοτικοί περιορισμοί – Μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος – Εθνική ρύθμιση η οποία απαγορεύει την πώληση βιομηχανοποιημένων καπνών από τους εμπόρους λιανικής σε τιμές χαμηλότερες από τις αναγραφόμενες στο φορολογικό επίσημα – Μέτρο το οποίο ρυθμίζει κατά τρόπο μη εισάγοντα δυσμενείς διακρίσεις τους τρόπους πωλήσεως – Δεν εφαρμόζεται το άρθρο 34 ΣΛΕΕ

(Άρθρο 34 ΣΛΕΕ)

5.        Ανταγωνισμός – Κανόνες της Ένωσης – Υποχρεώσεις των κρατών μελών – Απαγόρευση της θεσπίσεως ή της διατηρήσεως σε ισχύ μέτρων ικανών να εξουδετερώσουν την πρακτική αποτελεσματικότητα των κανόνων αυτών

(Άρθρο 4 § 3 ΣΕΕ· άρθρο 101 ΣΛΕΕ)

6.        Ανταγωνισμός – Κανόνες της Ένωσης – Υποχρεώσεις των κρατών μελών – Εθνική ρύθμιση η οποία απαγορεύει την πώληση βιομηχανοποιημένων καπνών από τους εμπόρους λιανικής σε τιμές χαμηλότερες από τις αναγραφόμενες στο φορολογικό επίσημα – Επιτρέπεται

(Άρθρο 4 § 3 ΣΕΕ· άρθρο 101 ΣΛΕΕ)

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 14)

2.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 15)

3.      Το άρθρο 15, παράγραφος 1, της οδηγίας 2011/64, για τη διάρθρωση και τους συντελεστές του ειδικού φόρου κατανάλωσης που εφαρμόζονται στα βιομηχανοποιημένα καπνά, έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία απαγορεύει στους εμπόρους λιανικής να πωλούν προϊόντα καπνού σε μοναδιαία τιμή χαμηλότερη από την τιμή την οποία ο παραγωγός ή ο εισαγωγέας αναφέρει στο φορολογικό επίσημα που έχει τεθεί στα προϊόντα αυτά, υπό τον όρο ότι η τιμή αυτή έχει καθοριστεί ελεύθερα από τον παραγωγό ή τον εισαγωγέα.

Συγκεκριμένα, το άρθρο 15, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 2011/64 έχει ως σκοπό να διασφαλίσει ότι η εφαρμογή των κανόνων για τους ειδικούς φόρους καταναλώσεως επί των προϊόντων καπνού δεν θίγει τις επιταγές του ανταγωνισμού που προϋποθέτουν, όπως προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη 10 της οδηγίας αυτής, καθεστώς τιμών ελευθέρως διαμορφούμενων από τους παραγωγούς ή τους εισαγωγείς για όλες τις ομάδες βιομηχανοποιημένων καπνών. Επίσης, καθόσον η εν λόγω εθνική ρύθμιση δεν έχει ως σκοπό τη ρύθμιση του καθορισμού της τιμής την οποία αναφέρει ο παραγωγός ή ο εισαγωγέας στο φορολογικό επίσημα και δεν αφορά κατ’ άλλον τρόπο την εφαρμογή ειδικού φόρου καταναλώσεως επί των προϊόντων καπνού, δεν εμπίπτει στην περίπτωση που προβλέπει το άρθρο 15, παράγραφος 1, της οδηγίας 2011/64. Ως εκ τούτου, το άρθρο αυτό δεν αντιτίθεται στην ως άνω ρύθμιση.

(βλ. σκέψεις 26, 28, 29, 31, διατακτ. 1)

4.      Το άρθρο 34 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία απαγορεύει στους εμπόρους λιανικής να πωλούν προϊόντα καπνού σε μοναδιαία τιμή χαμηλότερη από την τιμή την οποία ο παραγωγός ή ο εισαγωγέας αναφέρει στο φορολογικό επίσημα που έχει τεθεί στα προϊόντα αυτά, εφόσον η τιμή αυτή έχει καθοριστεί ελεύθερα από τον εισαγωγέα.

Συγκεκριμένα, μια τέτοια ρύθμιση πρέπει να θεωρηθεί ότι αφορά τρόπους πωλήσεως. Αφενός, η εν λόγω ρύθμιση ισχύει για όλους τους ενδιαφερόμενους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται εντός αυτού του κράτους μέλους. Αφετέρου, στον βαθμό που δεν αφορά τον καθορισμό από τους εισαγωγείς προϊόντων που προέρχονται από άλλα κράτη μέλη της αναγραφόμενης στο επίσημα τιμής και καθόσον οι εισαγωγείς αυτοί συνεχίζουν να καθορίζουν ελεύθερα την τιμή αυτή, η εν λόγω ρύθμιση δεν είναι ικανή να παρεμποδίσει την πρόσβαση στην αγορά κράτους μέλους προϊόντων καπνού που προέρχονται από άλλο κράτος μέλος ή να τη δυσχεράνει περισσότερο απ’ όσο δυσχεραίνει την πρόσβαση στην αγορά των εγχωρίων προϊόντων καπνού.

(βλ. σκέψεις 37-39, 41, διατακτ. 2)

5.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 43, 44)

6.      Το άρθρο 101 ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ, έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία απαγορεύει στους εμπόρους λιανικής να πωλούν προϊόντα καπνού σε μοναδιαία τιμή χαμηλότερη από την τιμή την οποία ο παραγωγός ή ο εισαγωγέας αναφέρει στο φορολογικό επίσημα που έχει τεθεί στα προϊόντα αυτά.

Συγκεκριμένα, μια τέτοια ρύθμιση ούτε επιβάλλει ούτε ευνοεί τη σύναψη συμφωνιών μεταξύ προμηθευτών και εμπόρων λιανικής, αλλά εφαρμόζεται απευθείας στον βαθμό που έχει ως άμεση συνέπεια τον καθορισμό της εφαρμοζόμενης από τους εμπόρους λιανικής τιμής. Εξάλλου, δεν μεταθέτει σε ιδιώτες επιχειρηματίες την ευθύνη του καθορισμού της τιμής που εφαρμόζουν οι έμποροι λιανικής ή της λήψεως άλλων αποφάσεων παρεμβάσεως σε οικονομικά θέματα.

(βλ. σκέψεις 46, 47, 49, διατακτ. 3)