Υπόθεση T-38/21
Inivos Ltd
και
Inivos BV
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (πρώτο πενταμελές τμήμα) της 21ης Φεβρουαρίου 2024
«Δημόσιες συμβάσεις – Διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού – Προμήθεια ρομπότ απολύμανσης για τα ευρωπαϊκά νοσοκομεία – Κατεπείγουσα ανάγκη – COVID‑19 – Μη συμμετοχή των προσφευγουσών στη διαδικασία συνάψεως δημόσιας συμβάσεως – Προσφυγή ακυρώσεως – Πράξη που δεν αφορά ατομικά τον προσφεύγοντα – Συμβατική φύση της διαφοράς – Απαράδεκτο – Ευθύνη»
1. Προσφυγή ακυρώσεως – Πράξεις δεκτικές προσφυγής – Έννοια – Πράξεις παράγουσες δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα – Προπαρασκευαστικές πράξεις – Δεν εμπίπτουν – Απόφαση της Επιτροπής περί εφαρμογής της διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού – Απαράδεκτο
(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 21-24, 29-31, 33)
2. Προσφυγή ακυρώσεως – Πράξεις δεκτικές προσφυγής – Έννοια – Πράξεις παράγουσες δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα – Απόφαση της Επιτροπής περί αναθέσεως της συμβάσεως στο πλαίσιο διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού – Εμπίπτει
(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 37, 39-41)
3. Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Έννομο συμφέρον – Προσφυγή δυνάμενη να προσπορίσει όφελος στον προσφεύγοντα – Προσφυγή ασκηθείσα από επιχειρηματία δραστηριοποιούμενο στην αγορά την οποία αφορά η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού – Βάση ενδεχόμενης αγωγής αποζημιώσεως – Διατήρηση του εννόμου συμφέροντος
(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 42, 45, 47, 54, 56, 57)
4. Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά – Άμεσος επηρεασμός – Κριτήρια – Απόφαση της Επιτροπής περί αναθέσεως της συμβάσεως στο πλαίσιο διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού – Άμεσος επηρεασμός του προσφεύγοντος ο οποίος δεν μετέσχε στη διαδικασία και ο οποίος δραστηριοποιείται στην οικεία αγορά
(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 60-67)
5. Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά – Ατομικός επηρεασμός – Κριτήρια – Απόφαση της Επιτροπής περί αναθέσεως της συμβάσεως στο πλαίσιο διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού – Προσφυγή ασκηθείσα από επιχειρηματία, μη κληθέντα να υποβάλει προσφορά, ο οποίος δεν αποδεικνύει την ικανότητά του να ανταποκριθεί στα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν για την επιλογή των κληθέντων επιχειρηματιών – Πράξη που δεν αφορά ατομικά τον προσφεύγοντα – Απαράδεκτο
(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 68-79)
6. Προσφυγή ακυρώσεως – Προσφυγή που αφορά, στην πραγματικότητα, διαφορά συμβατικής φύσεως – Προσφυγή κατά αποφάσεως της Επιτροπής περί συνάψεως συμβάσεων-πλαισίων με τους επιλεγέντες προσφέροντες – Αναρμοδιότητα του δικαστή της Ένωσης – Απαράδεκτο
(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 81-84)
Σύνοψη
Το Γενικό Δικαστήριο, αποφαινόμενο σε πενταμελή σύνθεση, απορρίπτει ως απαράδεκτη την προσφυγή-αγωγή που άσκησαν οι προσφεύγουσες-ενάγουσες Inivos Ltd και Inivos BV, με αίτημα, μεταξύ άλλων, την ακύρωση τριών αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ανάθεση δημόσιας συμβάσεως της Ένωσης για την προμήθεια ρομπότ απολύμανσης. Με την απόφασή του, το Γενικό Δικαστήριο παρέχει διευκρινίσεις ως προς τις προϋποθέσεις παραδεκτού της προσφυγής-αγωγής ενός επιχειρηματία, ο οποίος δεν εκλήθη να μετάσχει σε διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού (στο εξής: ΔΔΧΠΔ), με αίτημα την ακύρωση της αποφάσεως περί αναθέσεως της συμβάσεως η οποία ελήφθη στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής.
Η Επιτροπή, στηριζόμενη στον λόγο επείγοντος που αφορούσε την κρίση του COVID‑19, αποφάσισε να εφαρμόσει τη ΔΔΧΠΔ για την απόκτηση 200 αυτόνομων ρομπότ απολύμανσης, τα οποία χρησιμοποιούν υπεριώδεις ακτίνες, προκειμένου αυτά να χρησιμοποιηθούν σε ευρωπαϊκά νοσοκομεία (1). Κατόπιν προκαταρκτικής διαβούλευσης με φορείς της αγοράς, προσδιορίστηκαν έξι προμηθευτές, πλην των προσφευγουσών, οι οποίοι πληρούσαν ορισμένα προκαθορισμένα κριτήρια και οι οποίοι εκλήθησαν από την Επιτροπή να υποβάλουν προσφορά στο πλαίσιο της ΔΔΧΠΔ. Η Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση περί αναθέσεως της εν λόγω συμβάσεως σε δύο εξ αυτών, με τους οποίους συνήφθησαν, ως εκ τούτου, οι συμβάσεις-πλαίσια για τα ρομπότ απολύμανσης.
Κατόπιν της γνωστοποίησης συναφθείσας συμβάσεως της 9ης Δεκεμβρίου 2020, σύμφωνα με την οποία οι επίμαχες συμβάσεις-πλαίσια είχαν συναφθεί στις 19 Νοεμβρίου 2020, οι προσφεύγουσες-ενάγουσες άσκησαν προσφυγή ακυρώσεως κατά της αποφάσεως περί εφαρμογής ΔΔΧΠΔ, της αποφάσεως περί αναθέσεως της συμβάσεως (στο εξής: προσβαλλόμενη απόφαση περί αναθέσεως) και της αποφάσεως περί συνάψεως των συμβάσεων-πλαισίων με τους δύο επιλεγέντες επιχειρηματίες, καθώς και αγωγή αποζημιώσεως.
Εκτίμηση του Γενικού Δικαστηρίου
Στο πλαίσιο της εκτιμήσεως του παραδεκτού του αιτήματος για ακύρωση της προσβαλλομένης αποφάσεως περί αναθέσεως, το Γενικό Δικαστήριο αποφαίνεται, μεταξύ άλλων, επί του ζητήματος της ενεργητικής νομιμοποιήσεως των προσφευγουσών‑εναγουσών (2).
Σε πρώτο στάδιο, το Γενικό Δικαστήριο εξετάζει αν η προσβαλλόμενη απόφαση περί αναθέσεως αφορά άμεσα τις προσφεύγουσες-ενάγουσες. Το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει, πρώτον, ότι η απόφαση αυτή είχε ως αποτέλεσμα να στερήσει οριστικώς από τις προσφεύγουσες-ενάγουσες τη δυνατότητα συμμετοχής στη ΔΔΧΠΔ και, ως εκ τούτου, να τις αποκλείσει από τη διαδικασία αυτήν. Επομένως, η εν λόγω απόφαση παρήγαγε άμεσα αποτελέσματα επί της νομικής κατάστασής τους. Το Γενικό Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι οι προσφεύγουσες-ενάγουσες οφείλουν να αποδείξουν ότι είναι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην οικεία αγορά και κρίνει ότι αυτές απέδειξαν επαρκώς ότι δραστηριοποιούνταν στην αγορά των αυτόνομων ρομπότ απολύμανσης με χρήση υπεριωδών ακτίνων.
Δεύτερον, η προσβαλλόμενη απόφαση περί αναθέσεως προσδιόρισε οριστικώς δύο επιχειρηματίες ως αναδόχους της επίμαχης συμβάσεως, με άμεση και δεσμευτική ισχύ. Δεδομένου ότι η απόφαση αυτή αναπτύσσει τα έννομα αποτελέσματά της χωρίς να απαιτείται κανένα συμπληρωματικό μέτρο, δεν αφήνει καμία εξουσία εκτιμήσεως στους αποδέκτες που είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή της. Το Γενικό Δικαστήριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η προσβαλλόμενη απόφαση περί αναθέσεως επηρέασε άμεσα τις προσφεύγουσες-ενάγουσες.
Σε δεύτερο στάδιο, το Γενικό Δικαστήριο εξετάζει αν η προσβαλλόμενη απόφαση περί αναθέσεως αφορά ατομικά τις προσφεύγουσες-ενάγουσες. Υπό τις ειδικές περιστάσεις μιας ΔΔΧΠΔ, επιχειρηματίας ο οποίος δεν εκλήθη να μετάσχει στην εν λόγω διαδικασία, μολονότι ήταν σε θέση να ανταποκριθεί στα κριτήρια που εφάρμοσε η αναθέτουσα αρχή για την επιλογή των επιχειρήσεων στις οποίες απηύθυνε πρόσκληση υποβολής προσφορών, πρέπει να θεωρηθεί ότι ανήκει σε έναν περιορισμένο κύκλο ανταγωνιστών οι οποίοι θα ήταν σε θέση να υποβάλουν προσφορά εάν είχαν κληθεί να μετάσχουν στη διαδικασία.
Συναφώς, η Επιτροπή διευκρίνισε ότι τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν στην επίμαχη διαδικασία ήταν η σήμανση CE, η ικανότητα παραγωγής τουλάχιστον 20 μονάδων μηνιαίως και η εμπειρία στον τομέα της εγκατάστασης τουλάχιστον 10 ρομπότ στα νοσοκομεία. Τα κριτήρια αυτά γνωστοποιήθηκαν στις προσφεύγουσες-ενάγουσες στο πλαίσιο της ένδικης διαδικασίας.
Πρώτον, όσον αφορά το κριτήριο σχετικά με τη σήμανση CE, το Γενικό Δικαστήριο κρίνει ότι οι προσφεύγουσες-ενάγουσες απέδειξαν ότι το ρομπότ τους πληρούσε το εν λόγω κριτήριο.
Δεύτερον, όσον αφορά το κριτήριο σχετικά με την παραγωγική ικανότητα, μολονότι οι προσφεύγουσες-ενάγουσες δήλωσαν, κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, ότι πληρούσαν το κριτήριο αυτό και, μάλιστα, ότι ήταν σε θέση να αυξήσουν την παραγωγική τους ικανότητα, το Γενικό Δικαστήριο επισημαίνει ότι δεν προσκόμισαν κανένα αποδεικτικό στοιχείο από το οποίο να προκύπτει ότι η παραγωγική τους ικανότητα μπορούσε να ανέλθει σε 20 ρομπότ μηνιαίως.
Τρίτον, όσον αφορά το κριτήριο σχετικά με την απαιτούμενη εμπειρία στην εγκατάσταση ρομπότ σε νοσοκομεία, το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισαν οι προσφεύγουσες-ενάγουσες δεν καθιστούν δυνατό τον ακριβή προσδιορισμό του αριθμού των ρομπότ που έχουν εγκαταστήσει.
Το Γενικό Δικαστήριο συνάγει από τα ανωτέρω ότι οι προσφεύγουσες-ενάγουσες δεν απέδειξαν ότι ήταν σε θέση να ανταποκριθούν στα κριτήρια που χρησιμοποίησε η Επιτροπή για την επιλογή των επιχειρηματιών που εκλήθησαν να υποβάλουν προσφορά στο πλαίσιο της ΔΔΧΠΔ. Κατά συνέπεια, οι προσφεύγουσες-ενάγουσες δεν απέδειξαν ότι ανήκαν σε έναν περιορισμένο κύκλο επιχειρηματιών οι οποίοι μπορούσαν να κληθούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία και να υποβάλουν πράγματι προσφορά. Επομένως, η προσβαλλόμενη απόφαση περί αναθέσεως δεν τις αφορά ατομικά.
Ως εκ τούτου, το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι το αίτημα με το οποίο ζητείται η ακύρωση της προσβαλλομένης αποφάσεως περί αναθέσεως είναι απαράδεκτο. Έχοντας απορρίψει ως απαράδεκτα τα αιτήματα που προβλήθηκαν κατά των λοιπών δύο προσβαλλομένων αποφάσεων, το Γενικό Δικαστήριο απορρίπτει την προσφυγή ακυρώσεως στο σύνολό της. Επιπροσθέτως, το Γενικό Δικαστήριο απορρίπτει και την αγωγή αποζημιώσεως που άσκησαν οι προσφεύγουσες-ενάγουσες.