Sprawa T‑266/02

Deutsche Post AG

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich

Pomoc państwa – Środki przyjęte przez władze niemieckie na rzecz Deutsche Post AG – Decyzja uznająca pomoc za niezgodną ze wspólnym rynkiem i nakazująca jej odzyskanie – Usługa w ogólnym interesie gospodarczym – Rekompensata dodatkowych kosztów powstałych na skutek polityki sprzedaży ze stratą w sektorze przewozu paczek od drzwi do drzwi – Brak korzyści

Streszczenie wyroku

1.      Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Środki mające na celu rekompensatę za koszty wykonania przez przedsiębiorstwo zadań z zakresu usług publicznych – Wyłączenie – Przesłanki

(art. 86 ust. 2 WE, art. 87 ust. 1 WE)

2.      Konkurencja – Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami w ogólnym interesie gospodarczym – Rekompensata za koszty wykonania zadania z zakresu usług publicznych – Zakwalifikowanie jako pomocy państwa – Wyłączenie

(art. 86 ust. 2 WE, art. 87 ust. 1 WE)

3.      Pomoc przyznawana przez państwa – Postępowanie administracyjne – Uprawnienie Komisji oparcia się na informacjach, którymi dysponuje – Przesłanka – Uprzednie skorzystanie z uprawnienia do skierowania nakazu do państwa członkowskiego

(art. 88 ust. 2 WE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, art. 5 ust. 2, art. 10 ust. 3, art. 13 ust. 1)

4.      Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie skarg – Obowiązki Komisji

(art. 88 ust. 2 WE)

1.      W zakresie w jakim interwencja państwa powinna zostać uznana za rekompensatę stanowiącą świadczenie wzajemne w stosunku do świadczeń spełnionych przez przedsiębiorstwa z niej korzystające w celu wykonania zobowiązań z zakresu usług publicznych, nie wchodzi ona w zakres zastosowania art. 87 ust. 1 WE, o ile rzeczywiście przedsiębiorstwa te nie czerpią z tego tytułu korzyści finansowych, a zatem taka interwencja nie prowadzi do postawienia tych przedsiębiorstw w bardziej korzystnej sytuacji konkurencyjnej względem konkurujących z nimi.

W konkretnym przypadku, aby taka rekompensata mogła uniknąć zakwalifikowania jako pomocy państwa, musi zostać spełniony szereg przesłanek. Po pierwsze, przedsiębiorstwo będące beneficjentem powinno być rzeczywiście zobowiązane do wykonywania zobowiązań z zakresu usług publicznych i zobowiązania te powinny być wyraźnie określone. Po drugie, parametry, na podstawie których obliczona jest rekompensata, muszą być wcześniej ustalone w obiektywny i przejrzysty sposób, tak aby nie powodowała ona powstania korzyści ekonomicznej mogącej prowadzić do uprzywilejowania przedsiębiorstwa będącego beneficjentem w stosunku do przedsiębiorstw konkurencyjnych. Po trzecie, rekompensata nie może przekraczać kwoty niezbędnej do pokrycia całości lub części kosztów poniesionych celem wykonania zobowiązań z zakresu usług publicznych, przy uwzględnieniu związanych z nimi przychodów oraz racjonalnej korzyści z tytułu wypełniania tych zobowiązań. Po czwarte, jeżeli wybór przedsiębiorstwa, któremu ma zostać powierzone wykonywanie zobowiązań z zakresu usług publicznych, nie został w danym przypadku dokonany w ramach procedury udzielania zamówień publicznych, poziom koniecznej rekompensaty powinien zostać ustalony na podstawie analizy kosztów, jakie przeciętne przedsiębiorstwo, prawidłowo zarządzane i odpowiednio wyposażone do tego, by móc uczynić zadość wymogom stawianym usługom interesu publicznego, poniosłoby na wykonanie takich zobowiązań, przy uwzględnieniu związanych z nimi przychodów oraz racjonalnego zysku osiąganego przy wypełnianiu tych zobowiązań.

(por. pkt 72, 73)

2.      W przypadku gdy danemu przedsiębiorstwu zostały przyznane zasoby państwowe jako rekompensata dodatkowych kosztów związanych z wykonywaniem usług w ogólnym interesie gospodarczym z zachowaniem warunków ustanowionych w wyroku Trybunału z dnia 24 lipca 2003 r. w sprawie C‑280/00 Altmark, Komisja nie może – pod rygorem pozbawienia skuteczności art. 86 ust. 2 WE – zakwalifikować jako pomocy państwa całości lub części przyznanych zasobów publicznych, jeżeli łączna kwota tych zasobów jest niższa od dodatkowych kosztów wywołanych wykonywaniem tychże usług.

(por. pkt 74)

3.      W ramach postępowania administracyjnego w zakresie pomocy państwa Komisja jest uprawniona do wydania decyzji opartej na dostępnych informacjach, w przypadku gdy ma do czynienia z państwem członkowskim, które nie wywiązało się ze swego obowiązku współpracy i które nie dostarcza informacji, których zażądała ona w celu zbadania zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem. Jednak przed wydaniem takiej decyzji Komisja ma obowiązek uczynienia zadość pewnym wymogom proceduralnym. W szczególności powinna skierować do państwa członkowskiego nakaz dostarczenia jej w określonym przez nią terminie wszelkich dokumentów informacji i danych koniecznych do zbadania zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem. Tylko w sytuacji, gdy to państwo członkowskie – pomimo nakazu Komisji – nie udzieli zażądanych przez nią informacji, ma ona prawo zakończyć postępowanie i wydać decyzję stwierdzającą zgodność lub niezgodność pomocy ze wspólnym rynkiem na podstawie dowodów, którymi dysponuje. Wymogi te przedstawiono i skonkretyzowano w art. 5 ust. 2, art. 10 ust. 3 i w art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999 w sprawie stosowania art. 88 WE.

(por. pkt 75)

4.      Komisja jest zobowiązana – w interesie prawidłowego stosowania podstawowych postanowień traktatu dotyczących pomocy państwa – do przystąpienia do starannego i bezstronnego badania skargi, co może się wiązać z koniecznością zbadania elementów, które nie zostały wyraźnie wspomniane przez składającego skargę. Co więcej, Komisja jest zobowiązana do sprawdzenia, czy beneficjent pomocy rzeczywiście osiągnął korzyść. I tak, w przypadku transferu zasobów państwowych na rzecz przedsiębiorstwa, któremu powierzono zadanie w zakresie usług w ogólnym interesie gospodarczym, Komisja nie może ani zignorować informacji dostarczonych jej przez państwo członkowskie udzielające pomocy w celu wykazania braku korzyści z zasobów publicznych, ani przyjąć istnienia pomocy państwa bez uprzedniego sprawdzenia, czy zasoby publiczne przysporzyły korzyści ich beneficjentowi.

(por. pkt 92)