Language of document : ECLI:EU:T:2019:237

Sprawa T‑388/11

Deutsche Post AG

przeciwko

Komisji Europejskiej

 Wyrok Sądu (pierwsza izba w składzie powiększonym) z dnia 10 kwietnia 2019 r.

Pomoc państwa – Sektor pocztowy – Finansowanie zwiększonych kosztów wynagrodzeń i świadczeń socjalnych części personelu Deutsche Post z dotacji i wpływów uzyskanych tytułem wynagrodzenia za świadczenie usług po cenach regulowanych – Decyzja o rozszerzeniu formalnego postępowania wyjaśniającego – Decyzja stwierdzająca istnienie nowej pomocy państwa, wydana po zakończeniu etapu badania wstępnego – Skarga o stwierdzenie nieważności – Akt zaskarżalny – Interes prawny – Dopuszczalność – Konsekwencje stwierdzenia nieważności decyzji końcowej – Obowiązek uzasadnienia

1.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do wdrażanego środka krajowego uznanego tymczasowo za nową pomoc – Zaliczenie

(art. 108 ust. 2, 3, art. 263 TFUE)

(zob. pkt 41–46)

2.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Przesłanki dopuszczalności – Interes prawny – Badanie z urzędu przez sąd

(art. 263 TFUE)

(zob. pkt 47)

3.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Interes prawny – Skarga na decyzję Komisji o rozszerzeniu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do środka krajowego – Stwierdzenie przez sąd Unii nieważności decyzji o wszczęciu i zakończeniu wcześniejszych formalnych postepowań wyjaśniających – Ryzyko odzyskania przez Komisję domniemanej pomocy – Zachowanie interesu prawnego

(art. 108 ust. 3, art. 263 akapit czwarty TFUE)

(zob. pkt 48–50, 54, 58–62)

4.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Obowiązek podjęcia działań zapewniających wykonanie wyroku – Zakres – Wydanie nowego aktu na podstawie wcześniejszych aktów przygotowawczych – Dopuszczalność

(art. 266 TFUE)

(zob. pkt 53)

5.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Obowiązek podjęcia działań zapewniających wykonanie wyroku – Zakres – Uwzględnienie zarówno uzasadnienia wyroku, jak i prawa Unii – Skutek wsteczny stwierdzenia nieważności – Obowiązek zapobieżenia zastąpienia aktu, którego nieważność stwierdzono, aktem dotkniętym taką samą wadą

(art. 266 TFUE)

(zob. pkt 55–57)

6.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Zarzuty – Brak lub niewystarczający charakter uzasadnienia – Zarzut odrębny od zarzutu braku materialnej zgodności z prawem

(art. 263, art. 296 ust. 2 TFUE)

(zob. pkt 65)

7.      Pomoc przyznawana przez państwa – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do środka krajowego uznanego wstępnie za nową pomoc – Obowiązek uzasadnienia – Zakres

[art. 107 ust. 1, art. 108 ust. 2, art. 296 ust. 2 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41 ust. 2 lit. c); rozporządzenie Rady 2015/1589, art. 4 ust. 2, 4]

(zob. pkt 67–73, 79–84, 88)

Streszczenie

Wyrokiem Deutsche Post/Komisja (T‑388/11, EU:T:2019:237), wydanym w dniu 10 kwietnia 2019 r. w powiększonym składzie pięciu sędziów, Sąd stwierdził nieważność, ze względu na brak uzasadnienia, decyzji Komisji Europejskiej, którą instytucja ta rozszerzyła formalne postępowanie wyjaśniające w sprawie pomocy państwa przyznanej na rzecz Deutsche Post tytułem rekompensaty za wykonywanie zobowiązań z zakresu usługi powszechnej o dotacje przekazane przez władze niemieckie na rzecz skarżącej w celu pokrycia kosztu emerytur pracowników mających status urzędników.

Niniejsza sprawa wpisuje się w kontekst szeregu decyzji Komisji dotyczących określonych środków na rzecz Deutsche Post oraz kolejnych wyroków Sądu i Trybunału stwierdzających nieważność tych decyzji. W ramach obowiązków przewidzianych w art. 266 TFUE Komisja powinna była podjąć niezbędne środki w celu zastosowania się do tych wyroków, które nabyły powagę rzeczy osądzonej.

W tym kontekście Sąd uznał przede wszystkim, że Komisja wciąż ma możliwość wznowienia postępowania na etapie przyjmowania zaskarżonej decyzji i że Deutsche Post pozostaje zatem narażona na wynikające z tej decyzji ryzyko, iż domniemana pomoc zostanie odzyskana przez Komisję. Ponadto Deutsche Post zachowała interes w stwierdzeniu nieważności zaskarżonej decyzji i w jej usunięciu z porządku prawnego, ponieważ w przypadku stwierdzenia nieważności tego aktu Komisja będzie zobowiązana – jeśli postanowi, w celu przyjęcia środków służących wykonaniu wyroków stwierdzających nieważność, wydać nową decyzję o podjęciu formalnego postępowania wyjaśniającego – do upewnienia się, że ta nowa decyzja nie będzie obarczona takimi samymi nieprawidłowościami jak te, którymi obarczone były wszystkie decyzje ją poprzedzające. Co więcej, ze względu na wyjątkową złożoność proceduralną związaną z istnieniem kilku decyzji administracyjnych i sądowych dotyczących tych samych środków pomocy Deutsche Post znalazła się w szczególnej sytuacji braku pewności prawa, której zaradzić mogło jedynie zbadanie niniejszej sprawy co do istoty oraz ewentualne stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, co wzmacniało jej interes prawny w zaskarżeniu tej decyzji.

Ze względu na szczególny kontekst proceduralny sprawy, a mianowicie wzajemne powiązanie kilku formalnych postępowań wyjaśniających wszczętych przez Komisję, Sąd uznał, że gdy instytucja ta przyjmowała zaskarżoną decyzję, spoczywał na niej szczególny obowiązek uzasadnienia w rozumieniu art. 296 ust. 2 TFUE.

Sąd wyjaśnił, że obowiązek uzasadnienia dotyczący istnienia selektywnej korzyści gospodarczej po stronie Deutsche Post na podstawie art. 107 ust. 1 TFUE spoczywał już na Komisji na etapie przyjmowania decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego, a nie tylko w odniesieniu do decyzji podjętej na zakończenie takiego postępowania.