Sprawa T‑385/06
Aalberts Industries NV i in.
przeciwko
Komisji Europejskiej
Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Sektor złączy miedzianych i ze stopów miedzi – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 81 WE – Jednolite i ciągłe naruszenie – Uczestnictwo w naruszeniu
Streszczenie wyroku
1. Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Dowód
(art. 81 ust. 1 WE)
2. Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Porozumienia między przedsiębiorstwami – Dowód
(art. 81 ust. 1 WE)
3. Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Zakaz – Naruszenia – Porozumienia i uzgodnione praktyki, które mogą być zakwalifikowane jako stanowiące jednolite naruszenie – Pojęcie
(art. 81 ust. 1 WE)
4. Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Porozumienia i uzgodnione praktyki stanowiące jednolite naruszenie – Przedsiębiorstwa, którym można zarzucić naruszenie polegające na uczestnictwie w całym kartelu – Kryteria
(art. 81 ust. 1 WE)
5. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Obrót, jaki należy uwzględnić – Granica określona w art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003
(rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2)
1. Jeżeli chodzi o przeprowadzenie dowodu naruszenia art. 81 ust. 1 WE, obowiązkiem Komisji jest przedstawienie dokładnych i zgodnych dowodów na poparcie silnego przekonania, że zarzucane naruszenie zostało popełnione. Jeżeli sąd Unii ma wątpliwości, to należy je rozstrzygać na korzyść przedsiębiorstw będących adresatami decyzji stwierdzającej naruszenie. Sąd nie może zatem dojść do wniosku, że Komisja wykazała istnienie danego naruszenia w sposób wystarczający pod względem prawnym, jeżeli ma jeszcze co do tego wątpliwości, w szczególności w ramach skargi o stwierdzenie nieważności decyzji nakładającej grzywnę. Jednakże nie każdy z dowodów dostarczonych przez Komisję musi koniecznie odpowiadać tym kryteriom w odniesieniu do każdego z elementów naruszenia. Wystarczy, żeby oceniany globalnie zbiór poszlak przytoczonych przez instytucję odpowiadał temu wymogowi.
Ponadto jest normalne, że działania, które obejmują te antykonkurencyjne porozumienia, mają niejawny charakter, że spotkania odbywają się potajemnie, a dokumentacja z tym związana jest ograniczona do minimum. Z tego wynika, że nawet jeśli Komisja odkryje dokumenty świadczące wyraźnie o nawiązaniu bezprawnego kontaktu pomiędzy przedsiębiorstwami – takie jak sprawozdania ze spotkań – będą one zazwyczaj jedynie fragmentaryczne i odosobnione, i dlatego często będzie konieczna rekonstrukcja poszczególnych elementów w drodze dedukcji. Dlatego też w większości przypadków istnienie praktyki lub porozumienia antykonkurencyjnego musi być wywnioskowane na podstawie pewnej liczby zbieżnych okoliczności oraz wskazówek, które razem ujęte mogą stanowić, wobec braku innego spójnego wytłumaczenia, dowód naruszenia reguł konkurencji.
(por. pkt 44–46)
2. Oświadczenia złożone w ramach polityki łagodzenia sankcji odgrywają istotną rolę. Te złożone w imieniu przedsiębiorstw oświadczenia mają niezaprzeczalną moc dowodową ze względu na to, że pociągają za sobą znaczne ryzyko prawne i handlowe. Jednak oświadczenie przedsiębiorstwa, któremu zarzuca się udział w kartelu, a którego prawdziwość jest kwestionowana przez szereg innych przedsiębiorstw, którym również zarzuca się taki udział, nie może być uważane za stanowiące wystarczający dowód istnienia naruszenia popełnionego przez te ostatnie, jeżeli nie jest poparte innymi dowodami.
(por. pkt 47, 66)
3. Pojęcie jednolitego naruszenia odnosi się do sytuacji, w której kilka przedsiębiorstw uczestniczyło w naruszeniu polegającym na ciągłym zachowaniu, któremu przyświeca jedyny cel gospodarczy w postaci zakłócenia konkurencji, lub na poszczególnych naruszeniach powiązanych ze sobą tożsamością przedmiotu (ten sam cel wszystkich zachowań) i podmiotów (te same zainteresowane przedsiębiorstwa, świadome tego, że działają we wspólnym celu). Taka wykładnia nie może zostać podważona ze względu na to, że jedno lub kilka ze zdarzeń stanowiących ten szereg działań lub to ciągłe zachowanie, rozpatrywane odrębnie, może również samo w sobie stanowić naruszenie art. 81 WE. W przypadku gdy poszczególne działania z uwagi na identyczny cel polegający na zakłóceniu konkurencji na wspólnym rynku wpisują się w „całościowy plan”, Komisja jest uprawniona przypisać odpowiedzialność za te działania na podstawie udziału w naruszeniu postrzeganym jako całość. Aby zakwalifikować różne działania jako jednolite i ciągłe naruszenie, należy zbadać, czy istnieje między nimi związek komplementarności w tym znaczeniu, że każde z nich miało być odpowiedzią na jedną lub kilka konsekwencji normalnego działania konkurencji, a wzajemnie oddziałując, każde z nich przyczyniało się do realizacji całości skutków antykonkurencyjnych zamierzonych przez ich sprawców w ramach całościowego planu mającego jednolity cel. W tym względzie trzeba wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności mogące wykazać lub podważyć ten związek, takie jak okres stosowania, treść (w tym zastosowane metody) i jednocześnie cel różnych rozpatrywanych działań.
Jeżeli chodzi o zachowania polegające na organizowaniu w sposób regularny, przez szereg lat, wielostronnych i dwustronnych kontaktów pomiędzy konkurencyjnymi producentami mających na celu ustanowienie nielegalnych praktyk zmierzających do sztucznej organizacji funkcjonowania rynku złączy miedzianych, w szczególności na poziomie cen, okoliczność, iż pewne cechy charakterystyczne czy intensywność tych praktyk zmieniły się po kontroli przeprowadzonej przez Komisję jest pozbawiona znaczenia dla kwestii dalszego istnienia rozpatrywanego kartelu., ze względu na to, że cel tych antykonkurencyjnych praktyk nie uległ zmianie i w dalszym ciągu polegał na uzgodnieniu cen. W tym względzie jest prawdopodobne to, iż po przeprowadzeniu przez Komisję kontroli kartel przybiera mniej ustrukturyzowaną postać i prowadzi działalność o bardziej zróżnicowanej intensywności. Nie można w każdym razie wyciągać wniosku, iż kartel został zakończony, na tej podstawie, że w jego działalności mogły wystąpić okresy zróżnicowanej intensywności.
(por. pkt 86–88, 91, 105)
4. Aby ustalić udział przedsiębiorstwa w antykonkurencyjnym porozumieniu, Komisja musi udowodnić, że dane przedsiębiorstwo zamierzało przyczynić się swoim zachowaniem do wspólnych celów realizowanych przez ogół uczestników oraz że było świadome rzeczywistego postępowania planowanego lub wprowadzonego w życie przez inne przedsiębiorstwa w dążeniu do tych samych celów lub że mogło to rozsądnie przewidzieć i było gotowe zaakceptować takie ryzyko. Okoliczność, że przedsiębiorstwo nie brało udziału we wszystkich zachowaniach składających się na kartel, nie jest istotna dla stwierdzenia istnienia popełnionego przez nie naruszenia. Tego rodzaju okoliczności należy brać pod uwagę dopiero w ramach oceny wagi naruszenia i, w razie potrzeby, przy ustalaniu kwoty grzywny.
(por. pkt 89, 90)
5. Jeżeli kilku adresatów decyzji nakładającej grzywnę za naruszenie reguł konkurencji stanowi „przedsiębiorstwo”, w rozumieniu podmiotu gospodarczego odpowiedzialnego za ukarane naruszenie i to nadal w chwili wydania tejże decyzji, to wysokość pułapu 10%, o którym mowa w art. 32 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003, może być obliczona na podstawie całkowitego obrotu tego przedsiębiorstwa. Jeżeli natomiast ten podmiot ekonomiczny podzielił się i w chwili wydania decyzji stanowi dwa odrębne podmioty, każdy adresat decyzji ma prawo, aby wspomniany pułap został wobec niego zastosowany indywidualnie.
(por. pkt 125)