Sprawa C-11/07
Hans Eckelkamp i in.
przeciwko
państwu belgiskiemu
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Hof van Beroep te Gent)
Swobodny przepływ kapitału − Artykuły 56 WE i 58 WE – Podatek od spadków − Przepisy krajowe dotyczące obliczania podatku od przeniesienia własności nieruchomości niedopuszczające odliczenia od wartości nieruchomości obciążeń hipotecznych odnoszących się do tej nieruchomości ze względu na to, że spadkodawca zamieszkiwał w chwili śmierci w innym państwie członkowskim − Ograniczenie − Uzasadnienie − Brak
Streszczenie wyroku
1. Pytania prejudycjalne – Właściwość Trybunału – Granice – Właściwość sądu krajowego
(art 234 WE)
2. Pytania prejudycjalne – Właściwość Trybunału – Granice – Pytania pozbawione w sposób oczywisty znaczenia dla sprawy i pytania hipotetyczne zadane w kontekście wykluczającym użyteczną odpowiedź
(art. 234 WE)
3. Swobodny przepływ kapitału – Ograniczenia – Podatek od spadków
(art. 56 WE, 58 WE)
1. W ramach postępowania, o którym mowa w art. 234 WE, opartego na całkowitym rozdziale zadań sądów krajowych i Trybunału, ocena stanu faktycznego sprawy należy w pełni do sądu krajowego. Zatem Trybunał może jedynie orzekać o wykładni lub ważności aktów prawa wspólnotowego w oparciu o fakty przedstawione mu przez sąd krajowy. Tak samo jedynie do sądu krajowego, przed którym zawisł spór i na którym spoczywa odpowiedzialność za przyszły wyrok, należy – przy uwzględnieniu okoliczności konkretnej sprawy – zarówno ocena, czy do wydania wyroku jest mu niezbędne uzyskanie orzeczenia prejudycjalnego, jak i ocena znaczenia pytań, które zadaje Trybunałowi. W konsekwencji jeśli postawione pytania dotyczą wykładni prawa wspólnotowego, Trybunał jest co do zasady zobowiązany do wydania orzeczenia.
(por. pkt 27, 52)
2. W ramach postępowania, o którym mowa w art. 234 WE, odmowa udzielenia odpowiedzi na pytanie prejudycjalne postawione przez sąd krajowy jest możliwa jedynie wtedy, gdy żądana wykładnia prawa wspólnotowego w sposób oczywisty nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub przedmiotem sporu toczącego się przed sądem krajowym lub też gdy problem ma charakter hipotetyczny albo gdy Trybunał nie posiada wystarczającej wiedzy na temat okoliczności faktycznych i prawnych, aby odpowiedzieć na postawione mu pytania w użyteczny sposób.
(por. pkt 28)
3. Przepisy art. 56 WE w związku z art. 58 WE należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom państwa członkowskiego dotyczącym obliczania podatków od spadku i podatków od przeniesienia własności należnych w związku z dziedziczeniem nieruchomości położonej w państwie członkowskim, które nie przewidują możliwości odliczenia długów obciążających tę nieruchomości, w przypadku gdy spadkodawca w chwili śmierci nie zamieszkiwał w tym państwie, lecz w innym państwie członkowskim, podczas gdy taka możliwość jest przewidziana, w przypadku gdy spadkodawca w chwili śmierci zamieszkiwał w państwie położenia nieruchomości będącej przedmiotem spadku.
Skoro bowiem tego typu przepisy uzależniają możliwość odliczenia określonych długów obciążających daną nieruchomość od miejsca zamieszkania spadkodawcy w chwili śmierci, to wynikające stąd wyższe opodatkowanie spadku po nierezydencie stanowi przeszkodę w swobodnym przepływie kapitału.
To odmienne traktowanie nie może być uzasadnione tym, że dotyczy sytuacji, które nie są obiektywnie porównywalne. Skoro przepisy krajowe traktują tak samo, dla celów opodatkowania nieruchomości nabytej w drodze dziedziczenia położonej na terytorium tego państwa, spadkobierców osoby będącej w chwili śmierci rezydentem oraz spadkobierców osoby będącej w tym samym czasie nierezydentem, nie mogą one w ramach tego samego opodatkowania traktować owych spadkobierców inaczej przy odliczaniu obciążeń tej nieruchomości bez wprowadzania dyskryminacji. Traktując w taki sam sposób – z wyjątkiem kwestii odliczania długów – spadki po tych dwóch kategoriach osób dla celów opodatkowania, ustawodawca krajowy przyznał w istocie, że w zakresie sposobów i warunków opodatkowania nie istnieje żadna obiektywna różnica pomiędzy sytuacjami, w jakiej znajdują się owe osoby, która mogłaby uzasadnić ich odmienne traktowanie.
Ponadto państwo członkowskie, w którym położona jest nieruchomość będąca przedmiotem spadku, nie może w celu uzasadnienia ograniczenia w swobodnym przepływie kapitału wynikającego z jego ustawodawstwa powoływać się na możliwość, niezależną od jego woli, przyznania prawa do zaliczenia na poczet podatku przez inne państwo członkowskie, takie jak państwo członkowskie zamieszkania spadkodawcy w chwili śmierci, które to prawo mogłoby całkowicie lub częściowo skompensować stratę poniesioną przez spadkobierców w wyniku braku możliwości odliczenia długów obciążających tę nieruchomość przy obliczaniu podatku od przeniesienia własności w państwie jej położenia.
(por. pkt 46, 60, 63, 68, 71; sentencja)