Sprawa T‑481/11
Królestwo Hiszpanii
przeciwko
Komisji Europejskiej
Rolnictwo – Wspólna organizacja rynków – Sektor owoców i warzyw – Owoce cytrusowe – Skarga o stwierdzenie nieważności – Akt potwierdzający – Nowe istotne okoliczności faktyczne – Dopuszczalność – Warunki wprowadzania do obrotu – Przepisy dotyczące znakowania – Informacje o zastosowanych środkach konserwujących lub innych substancjach chemicznych zastosowanych po zbiorze – Zalecenia dotyczące norm przyjętych przez Europejską Komisję Gospodarczą Organizacji Narodów Zjednoczonych
Streszczenie – wyrok Sądu (ósma izba) z dnia 13 listopada 2014 r.
1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Skarga na decyzję utrzymującą w mocy wcześniejszą decyzję niezaskarżoną w terminie – Niedopuszczalność – Pojęcie decyzji potwierdzającej – Ponowne zbadanie celem weryfikacji uzasadnienia utrzymania wcześniejszej decyzji w następstwie zaistniałej w międzyczasie zmiany sytuacji prawnej lub faktycznej – Wyłączenie
(art. 263 TFUE)
2. Rolnictwo – Wspólna organizacja rynków – Owoce i warzywa – Warunki wprowadzania do obrotu – Swobodne uznanie przysługujące Komisji – Uwzględnienie zaleceń dotyczących norm przyjętych przez Europejską Komisję Gospodarczą Organizacji Narodów Zjednoczonych – Niewiążący charakter tych norm
(rozporządzenie Rady nr 1234/2007, art. 113 ust. 2)
3. Skarga o stwierdzenie nieważności – Zarzuty – Nadużycie władzy – Pojęcie
4. Rolnictwo – Wspólna organizacja rynków – Owoce i warzywa – Warunki wprowadzania do obrotu – Swobodne uznanie przysługujące Komisji – Granice – Obowiązek uwzględnienia interesu konsumentów – Zakres
[rozporządzenie Rady nr 1234/2007, art. 113 ust. 2 lit. a) ppkt (iii)]
5. Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Rozporządzenie wykonawcze
(art. 296 TFUE; rozporządzenie Komisji nr 543/2011)
6. Rolnictwo – Wspólna organizacja rynków – Produkty przetworzone na bazie owoców i warzyw – Warunki wprowadzania do obrotu – Obowiązek etykietowania w odniesieniu do owoców cytrusowych, lecz nie w stosunku do innych owoców lub warzyw – Naruszenie zasady równego traktowania – Brak – Owoce cytrusowe mające szczególne cechy mogące stawiać je w sytuacji odmiennej od sytuacji innych owoców i warzyw
(art. 40 ust. 2 TFUE; rozporządzenie Komisji nr 543/2011, załącznik I, część B2, pkt VI)
7. Rolnictwo – Wspólna polityka rolna – Uprawnienia dyskrecjonalne instytucji Unii – Zakres – Kontrola sądowa – Granice
8. Rolnictwo – Wspólna organizacja rynków – Produkty przetworzone na bazie owoców i warzyw – Warunki wprowadzania do obrotu – Obowiązek etykietowania owoców cytrusowych, do których zastosowano po zbiorze środki konserwujące lub inne substancje chemiczne – Obowiązek mający zastosowanie zarówno do owoców cytrusowych przeznaczonych na rynki Unii, jak i na rynki państw trzecich – Naruszenie zasady proporcjonalności – Brak
(art. 169 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 38; rozporządzenie Rady nr 1234/2007; rozporządzenie Komisji nr 543/2011, załącznik I, część B2, pkt VI)
1. Z samej treści art. 263 TFUE, jak również z jego celu, jakim jest zapewnienie pewności prawa, wynika, że akt, który nie został zaskarżony w terminie do wniesienia skargi, staje się ostateczny. Ten ostateczny charakter dotyczy nie tylko samego aktu, lecz także wszystkich późniejszych aktów mających charakter wyłącznie potwierdzający. W odniesieniu do kwestii, w jakich okolicznościach akt jest uznawany za wyłącznie potwierdzający akt wcześniejszy, ma to miejsce, jeżeli przedmiotowy akt nie zawiera w stosunku do wcześniejszego aktu żadnego nowego elementu i nie został poprzedzony ponownym zbadaniem sytuacji adresata tego wcześniejszego aktu. W tym względzie akt powinien być uznany za przyjęty po ponownym zbadaniu sytuacji, co wyłącza jego charakter potwierdzający, w przypadku gdy akt ten został przyjęty albo na wniosek zainteresowanego, albo z własnej inicjatywy jego autora na podstawie istotnych elementów, które nie zostały uwzględnione przy przyjmowaniu wcześniejszego aktu.
Ponadto dany element należy uznać za nowy zarówno w przypadku, gdy nie istniał on w chwili przyjęcia wcześniejszego aktu, jak i w przypadku, gdy chodzi o element już istniejący, gdy wcześniejszy akt został już przyjęty, lecz który to element z jakiegokolwiek powodu, w tym niedochowania staranności przez autora wcześniejszego aktu, nie został uwzględniony przy jego przyjmowaniu. W dodatku, by przejawiać istotny charakter, dany element winien móc zmienić w istotny sposób sytuację prawną, jaka została uwzględniona przez autorów wcześniejszego aktu. Innymi słowy, dany element winien móc w istotny sposób zmieniać warunki przyjęcia wcześniejszego aktu, takie jak w szczególności element wywołujący wątpliwości co do zasadności rozstrzygnięcia przyjętego we wspomnianym akcie.
W konsekwencji, skoro środek uzależniony od trwania okoliczności faktycznych i prawnych, którymi kierowano się przy jego przyjęciu, powinien móc być przedmiotem wniosku o dokonanie przeglądu w celu ustalenia, czy jego pozostawienie w mocy jest uzasadnione, dalsza weryfikacja mająca na celu ustalenie, czy taki wcześniej przyjęty środek jest nadal uzasadniony w kontekście zaistniałej w międzyczasie zmiany sytuacji prawnej lub faktycznej, prowadzi do przyjęcia aktu, który nie potwierdza wyłącznie wcześniejszego aktu, lecz stanowi akt zaskarżalny mogący być przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 263 TFUE.
(por. pkt 27, 28, 36, 38–40)
2. Przyjęcie normy przez Europejską Komisję Gospodarczą Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG/ONZ) nie oznacza żadnego obowiązku dla państw członkowskich Unii, z których wszystkie uczestniczą w EKG/ONZ. W konsekwencji art. 113 ust. 2 rozporządzenia nr 1234/2007 ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych należy interpretować zgodnie z jego jasnym i jednoznacznym brzmieniem w ten sposób, że Komisja dysponuje uprawnieniami dyskrecjonalnymi na etapie przyjmowania na szczeblu Unii norm handlowych dla jednego z produktów lub większej ich liczby. Ponieważ w dziedzinie polityki rolnej przyznano instytucjom ze względu na ciążące na nich w tej dziedzinie obowiązki szerokie uprawnienia dyskrecjonalne, należy stwierdzić, że uprawnienia dyskrecjonalne, którymi dysponuje Komisja na podstawie ww. przepisu, są także szerokie. Jednak zgodnie z tym przepisem do Komisji należy przy wykonywaniu tych szerokich uprawnień dyskrecjonalnych uwzględnienie między innymi norm ustanowionych w ramach EKG/ONZ. Ponadto niewiążący charakter tych norm stanowi wyjaśnienie zastosowania w tym przepisie wyrażenia „[zalecenia dotyczące] norm” wykorzystanego w tym przepisie. W związku z tym, skoro Komisja nie jest zobowiązana, zgodnie z ww. art. 113 ust. 2, do przyjęcia na szczeblu Unii normy handlowej w brzmieniu identycznym z brzmieniem EKG/ONZ, nie można jej zarzucać, że naruszyła rozporządzenie nr 1234/2007, a zatem zasadę przestrzegania hierarchii norm prawnych.
(por. pkt 79–81)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 95)
4. Z brzmienia art. 113 ust. 2 lit. a) ppkt (iii) rozporządzenia nr 1234/2007 ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych wynika, iż normy handlowe, które Komisja może wprowadzić, są ustanawiane z uwzględnieniem w szczególności interesu konsumentów w zakresie otrzymywania dokładnych i jasnych informacji. Ponadto realizacja celów wspólnej polityki rolnej nie może pomijać wymogów interesu ogólnego, takich jak ochrona konsumentów lub zdrowia i życia ludzi i zwierząt, które instytucje wspólnotowe są zobowiązane uwzględniać w ramach wykonywania swoich uprawnień.
Nie można zatem przyjąć, że Komisja obeszła procedurę dotyczącą przyjęcia omawianych norm zgodnie z art. 113 rozporządzenia nr 1234/2007 w celu wydania przepisu dotyczącego ochrony konsumentów, którego przyjęcie nie wchodzi w zakres jej kompetencji.
(por. pkt 99, 100)
5. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 107–109, 114)
6. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 125–127, 136)
7. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 152, 153)
8. Jeżeli chodzi o obowiązek etykietowania owoców cytrusowych, do których zastosowano po zbiorze środki konserwujące i inne substancje chemiczne, przewidziany w pkt VI części B2 załącznika I do rozporządzenia nr 543/2011 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, Komisji nie można zarzucać naruszenia przy przyjmowaniu omawianego pkt VI zasady proporcjonalności, z tego względu, że przepis ten obejmuje również owoce cytrusowe przeznaczone na wywóz do państw trzecich.
Zgodnie bowiem z art. 38 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w politykach Unii zapewnia się wysoki poziom ochrony konsumentów. Ani to postanowienie, ani art. 169 TFUE nie dokonują rozróżnienia pomiędzy konsumentami na terenie Unii i spoza niej. W sytuacji gdy Komisja uważa zatem, że środek taki jak etykietowanie owoców cytrusowych w odniesieniu do ewentualnych zabiegów zastosowanych do nich po zbiorze jest konieczny w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony konsumentów, nie można przyjąć, że dokonuje ona różnienia pomiędzy konsumentami na terenie Unii i spoza niej ze względu na wprowadzenie takiego obowiązku, jeśli chodzi o produkty przeznaczone dla konsumentów na terenie Unii, ale nie względem produktów przeznaczonych dla konsumentów spoza niej. Ponadto jednolity i wysoki poziom ochrony konsumentów zarówno na terenie Unii, jak i spoza niej, stanowi część wizerunku jakości i niezawodności produktów z Unii i przyczynia się do utrzymania, a nawet wzmocnienia ich pozycji na międzynarodowych rynkach. W przypadku bowiem zagrożenia dla zdrowia konsumentów spoza Unii ze względu na brak znakowania dotyczącego zabiegów po zbiorze owoców cytrusowych z Unii wizerunek jakości i niezawodności tych produktów mógłby doznać szkody.
Ponadto powszechnie wiadomo, że dla prawie wszystkich owoców i warzyw istnieją specjalne nalepki w celu wskazania, że te owoce i warzywa pochodzą z rolnictwa ekologicznego i że nie zostały do nich zastosowane substancje chemiczne. Konsumenci z reguły mają świadomość tego, że do owoców i warzyw, które nie mają takiej nalepki, mogły zostać zastosowane takie zabiegi. Nie można zatem przyjąć, że zauważywszy specjalne znakowanie dla owoców cytrusowych, konsumenci dojdą do mylnego wniosku, zgodnie z którym do innych owoców i warzyw, które nie zawierają takiego znakowania, nie zastosowano substancji chemicznych.
(por. pkt 181, 185–190)