Υπόθεση T‑197/13
Marques de l’État de Monaco (MEM)
κατά
Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ)
«Κοινοτικό σήμα – Επέκταση της προστασίας διεθνούς καταχωρίσεως στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα – Λεκτικό σήμα MONACO – Απόλυτοι λόγοι απαραδέκτου – Περιγραφικός χαρακτήρας – Έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα – Άρθρο 151, παράγραφος 1, και άρθρο 154, παράγραφος 1, του κανονισμού (ΕΚ) 207/2009 – Άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχεία β΄ και γ΄, και άρθρο 7, παράγραφος 2, του κανονισμού 207/2009 – Μερική απόρριψη της αιτήσεως επεκτάσεως της προστασίας»
Περίληψη – Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα)
της 15ης Ιανουαρίου 2015
1. Κοινοτικό σήμα – Δικονομικές διατάξεις – Αιτιολόγηση των αποφάσεων – Άρθρο 75, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 207/2009 – Περιεχόμενο ταυτόσημο με εκείνο του άρθρου 296 ΣΛΕΕ
(Άρθρο 296 ΣΛΕΕ· κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 75, πρώτη περίοδος)
2. Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Δικαιούχοι κοινοτικών σημάτων – Προσωπικό πεδίο εφαρμογής – Τρίτο κράτος, υποκείμενο του διεθνούς δικαίου, και εταιρία με έδρα στο έδαφός του – Εμπίπτουν
(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 5)
3. Προδικαστικά ερωτήματα – Παραπομπή ζητήματος στο Δικαστήριο – Ερωτήματα που διατυπώνονται στο πλαίσιο προσφυγής ακυρώσεως ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου – Απαράδεκτο
(Άρθρα 256 ΣΛΕΕ και 267 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρα 51 και 54, εδ. 2· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 112)
4. Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Απόλυτοι λόγοι απαραδέκτου – Σήματα που αποτελούνται αποκλειστικά από σημεία ή ενδείξεις που μπορούν να χρησιμεύσουν για τη δήλωση των χαρακτηριστικών ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας – Εκτίμηση του περιγραφικού χαρακτήρα του σημείου – Γεωγραφικές ονομασίες
(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 1, στοιχείο γ΄)
5. Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Απόλυτοι λόγοι απαραδέκτου – Σήματα που αποτελούνται αποκλειστικά από σημεία ή ενδείξεις που μπορούν να χρησιμεύσουν για τη δήλωση των χαρακτηριστικών ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας – Σήματα στερούμενα διακριτικού χαρακτήρα – Λεκτικό σήμα MONACO
(Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 1, στοιχεία β΄ και γ΄)
6. Κοινοτικό σήμα – Αποφάσεις του ΓΕΕΑ – Αρχή της ίσης μεταχειρίσεως – Αρχή της χρηστής διοικήσεως – Προγενέστερες αποφάσεις του ΓΕΕΑ – Αρχή της νομιμότητας
1. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 16, 19)
2. Από το γράμμα του άρθρου 5 του κανονισμού 207/2009, για το κοινοτικό σήμα, το οποίο ρυθμίζει το πεδίο εφαρμογής ratione personae του κανονισμού αυτού, προκύπτει ότι κάθε νομικό πρόσωπο, περιλαμβανομένων των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, μπορεί να ζητήσει να τύχει της προστασίας που παρέχει το κοινοτικό σήμα. Συνεπώς, το αυτό ισχύει και για εταιρία με έδρα σε τρίτο κράτος εκτός της Ένωσης, αλλά επίσης και για το ίδιο το κράτος αυτό, το οποίο, μολονότι είναι υποκείμενο του διεθνούς δικαίου, είναι επίσης κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου.
Εξ αυτού προκύπτει ότι, στην περίπτωση όπου τρίτο κράτος υποβάλλει, μέσω της κυβερνήσεώς του, αίτηση για την επέκταση της προστασίας διεθνούς καταχωρίσεως σήματος στην Ένωση, υπάγεται εκουσίως στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού 207/2009 και, κατά συνέπεια, μπορεί να του αντιταχθεί οποιοσδήποτε από τους απόλυτους λόγους απαραδέκτου που προβλέπει το άρθρο 7 του εν λόγω κανονισμού. Με άλλη διατύπωση, στην περίπτωση αυτή δεν πρόκειται για επέκταση του πεδίου εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης στο έδαφος του τρίτου κράτους, αλλά για την εκούσια εκδήλωση της βουλήσεως του κράτους αυτού να εφαρμοσθεί υπέρ του το δίκαιο της Ένωσης.
(βλ. σκέψεις 30-32)
3. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 37-40)
4. Όσον αφορά τα σημεία ή τις ενδείξεις που μπορούν να χρησιμεύσουν προς δήλωση της γεωγραφικής προελεύσεως ή προορισμού των κατηγοριών προϊόντων ή τον τόπο παροχής των κατηγοριών υπηρεσιών για τις οποίες ζητείται η επέκταση της προστασίας, ιδίως δε τις γεωγραφικές ονομασίες, υπάρχει γενικό συμφέρον να παραμένουν στη διάθεση όλων, ιδίως λόγω της ικανότητάς τους όχι μόνο να δηλώνουν, ενδεχομένως, την ποιότητα και άλλες ιδιότητες των οικείων κατηγοριών προϊόντων, αλλά και να επηρεάζουν ποικιλοτρόπως τις προτιμήσεις των καταναλωτών, συνδέοντας, για παράδειγμα, τα προϊόντα με ορισμένο τόπο που μπορεί να δημιουργήσει θετικά συναισθήματα.
Επιπλέον, αποκλείεται, αφενός, η καταχώριση γεωγραφικών ονομασιών ως σημάτων στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δηλώνουν συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές που είναι φημισμένες ή γνωστές για την οικεία κατηγορία προϊόντων ή υπηρεσιών και συνδέονται, επομένως, με την περιοχή αυτή στην αντίληψη των κύκλων των ενδιαφερόμενων, και, αφετέρου, η καταχώριση γεωγραφικών ονομασιών που μπορούν να χρησιμοποιούνται από τις επιχειρήσεις και πρέπει να παραμένουν στη διάθεση αυτών ως ενδείξεις γεωγραφικής προελεύσεως της οικείας κατηγορίας προϊόντων ή υπηρεσιών. Επισημαίνεται, εντούτοις, ότι, κατ’ αρχήν, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009, για το κοινοτικό σήμα, δεν αποκλείει την καταχώριση γεωγραφικών ονομασιών που είναι άγνωστες στους κύκλους των ενδιαφερομένων ή που, εν πάση περιπτώσει, είναι άγνωστες ως προσδιορισμοί γεωγραφικών περιοχών ή, ακόμη, ονομασιών στην περίπτωση των οποίων είναι απίθανο, λόγω των χαρακτηριστικών του δηλουμένου τόπου, το ενδεχόμενο να υποθέσουν οι κύκλοι των ενδιαφερόμενων ότι η οικεία κατηγορία προϊόντων ή υπηρεσιών προέρχεται από τον τόπο αυτόν.
Κατόπιν των προεκτεθέντων, ο περιγραφικός χαρακτήρας ενός σημείου μπορεί να εκτιμηθεί μόνον, αφενός, σε σχέση με τα συγκεκριμένα προϊόντα ή υπηρεσίες και, αφετέρου, σε σχέση με την επ’ αυτού αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού. Κατά την εκτίμηση αυτή, το Γραφείο Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) υποχρεούται να αποδείξει ότι η γεωγραφική ονομασία είναι γνωστή στους κύκλους των ενδιαφερομένων ως δηλώνουσα μια τοποθεσία. Επιπλέον, πρέπει η επίμαχη γεωγραφική ονομασία να συνδέεται επί του παρόντος, κατά την αντίληψη των κύκλων των ενδιαφερόμενων, με την οικεία κατηγορία προϊόντων ή υπηρεσιών, ή να εκτιμάται ευλόγως ότι η ονομασία αυτή μπορεί, κατά την αντίληψη του εν λόγω κοινού, να δηλώσει τη γεωγραφική προέλευση της εν λόγω κατηγορίας προϊόντων ή υπηρεσιών. Στο πλαίσιο της εξετάσεως αυτής πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, ειδικότερα, αν η επίμαχη γεωγραφική ονομασία καθώς και τα χαρακτηριστικά της τοποθεσίας που δηλώνει και η οικεία κατηγορία προϊόντων ή υπηρεσιών είναι, κατά το μάλλον ή ήττον, γνωστά στους κύκλους των ενδιαφερόμενων.
(βλ. σκέψεις 47-51)
5. Είναι περιγραφικό των προϊόντων τα οποία αφορά η αίτηση καταχωρίσεως κοινοτικού σήματος, κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009, για το κοινοτικό σήμα, από πλευράς του ενδιαφερομένου κοινού, που είναι τόσο ο μέσος καταναλωτής όσο και το εξειδικευμένο κοινό της Ένωσης, το λεκτικό σημείο MONACO, του οποίου η καταχώριση ζητείται για «Μαγνητικά υποστρώματα εγγραφής», «Είδη από αυτά τα υλικά [χαρτί, χαρτόνι], μη περιλαμβανόμενα σε άλλες κλάσεις· έντυπο υλικό· φωτογραφίες», «Μεταφορές· οργάνωση ταξιδίων», «Ψυχαγωγία· αθλητικές δραστηριότητες» και «Υπηρεσίες προσωρινής κατάλυσης» των κλάσεων 9, 16, 39, 41 και 43, αντιστοίχως, κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας, καθόσον διαπιστώθηκε η ύπαρξη αρκούντως άμεσης και συγκεκριμένης σχέσεως μεταξύ των συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών και του επίμαχου σημείου προκειμένου να κριθεί ότι ο όρος «monaco» μπορεί να χρησιμεύσει στο εμπόριο προς δήλωση της γεωγραφικής προελεύσεως ή προορισμού των προϊόντων ή του τόπου παροχής των υπηρεσιών.
Ειδικότερα, δεν αμφισβητείται ότι ο όρος «monaco» αντιστοιχεί στην ονομασία πριγκιπάτου που είναι παγκοσμίως γνωστό, παρά το γεγονός ότι η επικράτειά του είναι περίπου 2 km2 και ο πληθυσμός του δεν υπερβαίνει τους 40 000 κατοίκους, λόγω της διασημότητας της πριγκιπικής του οικογένειας, της διοργανώσεως αγώνα αυτοκινήτων γκραν πρι φόρμουλα 1 και ενός φεστιβάλ τσίρκου. Το Πριγκιπάτο του Μονακό είναι ακόμη πιο γνωστό μεταξύ των πολιτών της Ένωσης, ιδίως λόγω των συνόρων με ένα κράτος μέλος, τη Γαλλία, της γειτνιάσεώς του με ένα άλλο κράτος μέλος, την Ιταλία, και της χρήσεως εκ μέρους του τρίτου αυτού κράτους του ίδιου νομίσματος με εκείνο που χρησιμοποιούν 19 από τα 28 κράτη μέλη, το ευρώ. Κατά συνέπεια, ο όρος «monaco» παραπέμπει, ανεξαρτήτως της γλώσσας του ενδιαφερόμενου κοινού, στην ομώνυμη γεωγραφική περιοχή.
Επιπλέον, λεκτικό σήμα που είναι περιγραφικό των χαρακτηριστικών των προϊόντων ή των υπηρεσιών, κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009, στερείται οπωσδήποτε, ως εκ τούτου, διακριτικού χαρακτήρα όσον αφορά τα ίδια αυτά προϊόντα ή υπηρεσίες, κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του ίδιου κανονισμού. Κατά συνέπεια, το επίμαχο σημείο δεν μπορούσε να έχει διακριτικό χαρακτήρα κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 207/2009, ως εκ τούτου δε δεν μπορούσε να έχει διακριτικό χαρακτήρα ούτε κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 2, του ίδιου κανονισμού.
(βλ. σκέψεις 52, 53, 55, 58, 67, 68)
6. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 59)