WYROK TRYBUNAŁU (szósta izba)
z dnia 2 kwietnia 2020 r.(*)
Odesłanie prejudycjalne – Artykuł 45 TFUE – Zabezpieczenie społeczne pracowników migrujących – Rozporządzenie (WE) nr 883/2004 – Artykuł 1 lit. i) – Swobodny przepływ pracowników – Równość traktowania – Przywileje socjalne – Dyrektywa 2004/38/WE – Artykuł 2 pkt 2 – Rozporządzenie (WE) nr 492/2011 – Artykuł 7 ust. 2 – Dodatek rodzinny – Pojęcie „członków rodziny” – Wyłączenie dziecka współmałżonka pracownika niebędącego rezydentem – Różnica w traktowaniu w stosunku do dziecka współmałżonka pracownika będącego rezydentem – Względy uzasadniające
W sprawie C‑802/18
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez conseil supérieur de la sécurité sociale (wysoką radę ds. zabezpieczenia społecznego, Luksemburg) postanowieniem z dnia 17 grudnia 2018 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 19 grudnia 2018 r., w postępowaniu:
Caisse pour l’avenir des enfants
przeciwko
FV,
GW,
TRYBUNAŁ (szósta izba),
w składzie: M. Safjan, prezes izby, C. Toader i N. Jääskinen (sprawozdawca), sędziowie,
rzecznik generalny: M. Szpunar,
sekretarz: A. Calot Escobar,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
rozważywszy uwagi, które przedstawili:
– w imieniu Caisse pour l’avenir des enfants – R. Jazbinsek i A. Rodesch, avocats,
– w imieniu FV i GW – P. Peuvrel, avocat,
– w imieniu Komisji Europejskiej – B.R. Killmann i C. Valero, w charakterze pełnomocników,
podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,
wydaje następujący
Wyrok
1 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 45 TFUE, art. 2 pkt 2 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniającej rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylającej dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG (Dz.U. 2004, L 158, s. 77), art. 1 lit. i) rozporządzenia (WE) nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. 2004, L 166, s. 1; sprostowanie Dz.U. 2013, L 188, s. 10), a także art. 7 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii (Dz.U. 2011, L 141, s. 1).
2 Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu między Caisse pour l’avenir des enfants (kasą na rzecz przyszłości dzieci, Luksemburg, zwaną dalej „CAE”) a FV, pracownikiem przygranicznym, i GW, jego współmałżonką, w przedmiocie odmowy przyznania przez CAE dodatku rodzinnego na dziecko z pierwszego małżeństwa GW, które nie posiada więzi filiacyjnej z FV.
Ramy prawne
Prawo Unii
Dyrektywa 2004/38
3 Artykuł 2 dyrektywy 2004/38 przewiduje:
„Do celów niniejszej dyrektywy:
1) »obywatel Unii« oznacza każdą osobę mającą obywatelstwo państwa członkowskiego;
2) »członek rodziny« oznacza:
a) współmałżonka;
b) partnera, z którym obywatel Unii zawarł zarejestrowany związek partnerski, na podstawie ustawodawstwa danego państwa członkowskiego, jeżeli ustawodawstwo przyjmującego państwa członkowskiego uznaje równoważność między zarejestrowanym związkiem partnerskim a małżeństwem, oraz zgodnie z warunkami ustanowionymi w odpowiednim ustawodawstwie przyjmującego państwa członkowskiego;
c) bezpośrednich zstępnych, którzy nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia lub pozostają na utrzymaniu, oraz tych współmałżonka lub partnera, jak zdefiniowano w lit. b);
[…]”.
Rozporządzenie nr 883/2004
4 Na podstawie art. 1 rozporządzenia nr 883/2004:
„Do celów stosowania niniejszego rozporządzenia:
[…]
i) określenie »członek rodziny« oznacza:
1. (i) każdą osobę określoną lub uznaną za członka rodziny lub określoną jako członek gospodarstwa domowego przez ustawodawstwo, na mocy którego przyznawane są świadczenia;
(ii) w odniesieniu do świadczeń rzeczowych zgodnie z tytułem III, rozdział 1, dotyczącym świadczeń z tytułu ubezpieczenia na wypadek choroby, macierzyństwa i równoważnych świadczeń dla ojca – każdą osobę określoną lub uznaną za członka rodziny lub określoną jako członek gospodarstwa domowego przez ustawodawstwo państwa członkowskiego, na terytorium którego osoba ta zamieszkuje;
2. jeżeli ustawodawstwo państwa członkowskiego, które ma zastosowanie zgodnie z akapitem pierwszym [pkt 1], nie dokonuje rozróżnienia pomiędzy członkami rodziny a innymi osobami, do których się ono stosuje, to za członków rodziny uważa się małżonków, nieletnie dzieci i dzieci pozostające na utrzymaniu, które osiągnęły pełnoletniość;
3. jeżeli, na podstawie ustawodawstwa, które ma zastosowanie zgodnie z akapitem pierwszym i drugim [pkt 1 i 2], osoba jest uważana za członka rodziny lub członka gospodarstwa domowego tylko wtedy, gdy mieszka ona w tym samym gospodarstwie co ubezpieczony albo emeryt lub rencista, to warunek ten uważa się za spełniony, jeśli wspomniana osoba pozostaje głównie na utrzymaniu ubezpieczonego albo emeryta lub rencisty;
[…]
z) określenie »świadczenie rodzinne« oznacza wszelkie świadczenia rzeczowe lub pieniężne, które mają odpowiadać wydatkom rodziny, z wyłączeniem zaliczek z tytułu świadczeń alimentacyjnych oraz specjalnych świadczeń porodowych i świadczeń adopcyjnych wspomnianych w załączniku I”.
5 Artykuł 2 ust. 1 tego rozporządzenia ma następujące brzmienie:
„Niniejsze rozporządzenie stosuje się do obywateli państwa członkowskiego, bezpaństwowców i uchodźców mieszkających w państwie członkowskim, którzy podlegają lub podlegali ustawodawstwu jednego lub kilku państw członkowskich, oraz do członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu”.
6 Artykuł 3 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia przewiduje:
„Niniejsze rozporządzenie stosuje się do całego ustawodawstwa odnoszącego się do następujących działów zabezpieczenia społecznego:
[…]
j) świadczeń rodzinnych”.
7 Artykuł 67 rozporządzenia nr 883/2004, zatytułowany „Członkowie rodziny, którzy zamieszkują w innym państwie członkowskim”, stanowi:
„Osoba jest uprawniona do świadczeń rodzinnych zgodnie z ustawodawstwem właściwego państwa członkowskiego, włącznie ze świadczeniami dla członków rodziny, którzy zamieszkują w innym państwie członkowskim, tak jak gdyby zamieszkiwali oni w pierwszym państwie członkowskim. Jednak emeryt lub rencista jest uprawniony do świadczeń rodzinnych zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego właściwego ze względu na emeryturę lub rentę”.
Rozporządzenie nr 492/2011
8 Artykuł 7 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 492/2011 stanowi:
„1. Pracownik będący obywatelem państwa członkowskiego nie może być, na terytorium innego państwa członkowskiego, traktowany – ze względu na swą przynależność państwową – odmiennie niż pracownicy krajowi pod względem warunków zatrudnienia i pracy, w szczególności warunków wynagrodzenia, zwolnienia oraz, w przypadku utraty pracy, powrotu do pracy lub ponownego zatrudnienia.
2. Pracownik taki korzysta z takich samych przywilejów socjalnych i podatkowych jak pracownicy krajowi”.
Dyrektywa 2014/54/UE
9 Motyw 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/54/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników (Dz.U. 2014, L 128, s. 8) ma następujące brzmienie:
„Swobodny przepływ pracowników jest podstawową swobodą, z której korzystają obywatele Unii, oraz jednym z filarów rynku wewnętrznego zapisanych w art. 45 [TFUE]. Jego wdrażanie jest doprecyzowane w prawie Unii mającym na celu zagwarantowanie pełnego korzystania z praw przyznanych obywatelom Unii oraz członkom ich rodzin. Pojęcie »członkowie ich rodzin« należy rozumieć jako mające takie samo znaczenie jak pojęcie zdefiniowane w art. 2 pkt 2 dyrektywy [2004/38] i powinno się je stosować również do członków rodzin pracowników przygranicznych”.
10 Artykuł 1 dyrektywy 2014/54 przewiduje:
„Niniejsza dyrektywa ustanawia przepisy, które ułatwiają jednolite stosowanie i egzekwowanie w praktyce praw przyznanych na mocy art. 45 [TFUE] oraz art. 1–10 rozporządzenia [nr 492/2011]. Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do obywateli Unii korzystających z tych praw i do członków ich rodzin […]”.
11 Zgodnie z art. 2 tej dyrektywy:
„1. Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do następujących kwestii, o których mowa w art. 1–10 rozporządzenia [nr 492/2011], w obszarze swobodnego przepływu pracowników:
[…]
c) dostępu do przywilejów socjalnych i podatkowych;
[…]
2. Zakres stosowania niniejszej dyrektywy jest identyczny z zakresem stosowania rozporządzenia [nr 492/2011]”.
Prawo luksemburskie
12 Właściwymi w niniejszej sprawie są przepisy art. 269 i 270 code de la sécurité sociale (kodeksu zabezpieczenia społecznego, zwanego dalej „kodeksem”), w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 sierpnia 2016 r., dnia wejścia w życie loi du 23 juillet 2016, portant modification du code de la sécurité sociale, de la loi modifiée du 4 décembre 1967 concernant l’impôt sur le revenu, et abrogeant la loi modifiée du 21 décembre 2007 concernant le boni pour enfant (ustawy z dnia 23 lipca 2016 r. o zmianie kodeksu zabezpieczenia społecznego w sprawie reformy świadczeń rodzinnych i znowelizowanej ustawy z dnia 4 grudnia 1967 r. w sprawie podatku dochodowego oraz uchylającej znowelizowaną ustawę z dnia 21 grudnia 2007 r. w sprawie dodatku na dziecko; Mémorial A 2016, s. 2348, zwanej dalej „ustawą z dnia 23 lipca 2016 r.”).
13 Artykuł 269 ust. 1 kodeksu w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 sierpnia 2016 r. stanowi:
„Wprowadza się dodatek służący zabezpieczeniu przyszłości dzieci zwany dalej »dodatkiem rodzinnym«.
Prawo do dodatku rodzinnego przysługuje ze względu na:
a) każde dziecko faktycznie i w sposób ciągły zamieszkujące w Luksemburgu oraz posiadające tam miejsce zamieszkania;
b) członków rodziny, zdefiniowanych w art. 270, każdej osoby podlegającej ustawodawstwu luksemburskiemu i mieszczącej się w zakresie stosowania rozporządzeń europejskich lub innej umowy dwu- lub wielostronnej zawartej przez Luksemburg w obszarze zabezpieczenia społecznego i przewidującej wypłatę dodatków rodzinnych stosownie do ustawodawstwa państwa miejsca zatrudnienia. Członkowie rodziny, o których mowa w niniejszym przepisie, powinni zamieszkiwać w państwie określonym we wspomnianych rozporządzeniach lub umowach”.
14 Zgodnie z art. 270 kodeksu, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 sierpnia 2016 r., „[d]o celów stosowania art. 269 ust. 1 pkt b) członkami rodziny danej osoby, na rzecz których przysługuje prawo do dodatku rodzinnego, są dzieci pochodzące z małżeństwa, dzieci pozamałżeńskie oraz dzieci adoptowane przez tę osobę”.
15 W myśl art. 272 ust. 1 zdanie pierwsze kodeksu, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 sierpnia 2016 r., „[w]ysokość dodatku rodzinnego wynosi 265 EUR na dziecko miesięcznie”.
Postępowanie główne i pytania prejudycjalne
16 FV jest zatrudniony w Luksemburgu, ale zamieszkuje we Francji wraz ze swoją małżonką GW oraz ich trojgiem dzieci, z których jedno, HY, jest dzieckiem pochodzącym z wcześniejszego związku GW. GW przysługuje wyłączna władza rodzicielska nad HY. Do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 23 lipca 2016 r. to gospodarstwo domowe otrzymywało, ze względu na fakt, że FV posiada status pracownika przygranicznego, dodatek rodzinny na troje dzieci.
17 Od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 23 lipca 2016 r., na mocy której znowelizowano kodeks, między innymi wyłączając z zakresu pojęcia „członków rodziny”, zdefiniowanego w art. 270 tego kodeksu, dzieci współmałżonka lub partnera, to gospodarstwo domowe przestało otrzymywać dodatek rodzinny na HY.
18 Decyzją z dnia 8 listopada 2016 r. CAE, przyjmując za podstawę art. 67 rozporządzenia nr 883/2004 oraz art. 269 i 270 kodeksu, w brzmieniu tych aktów obowiązującym po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 23 lipca 2016 r., stwierdziła, że z dniem 1 sierpnia 2016 r. FV przestaje przysługiwać prawo do dodatku rodzinnego na HY – dziecko urodzone w dniu 5 grudnia 2000 r. i wychowujące się w gospodarstwie domowym tworzonym przez FV i GW od lipca 2008 r. Z uwagi na to, że dziecko to pochodzi z wcześniejszego związku GW i nie posiada więzi filiacyjnej z FV, nie ma ono statusu „członka rodziny” w rozumieniu powyższych przepisów, co wyłącza przyznanie prawa do dodatku rodzinnego na to dziecko.
19 Conseil arbitral de la sécurité sociale (rada arbitrażowa ds. zabezpieczenia społecznego, Luksemburg), do której FV wniósł odwołanie, w orzeczeniu z dnia 17 listopada 2017 r. uznała jego odwołanie za zasadne w zakresie, w jakim zmierzało ono do utrzymania w mocy dodatku rodzinnego na HY po dniu 31 lipca 2016 r. W ocenie conseil arbitral de la sécurité sociale (rady arbitrażowej ds. zabezpieczenia społecznego):
– luksemburskie świadczenia rodzinne stanowią przywilej socjalny w rozumieniu art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011; są związane z wykonywaniem pracy najemnej, ponieważ aby otrzymywać je, FV musi być pracownikiem podlegającym ustawodawstwu luksemburskiemu; nie należy rozróżniać sytuacji, w której wspomniany przywilej socjalny przekłada się, tak jak w dziedzinie świadczeń rodzinnych, na prawo samego dziecka, ze względu na które wspomniany przywilej przysługuje, czy też na prawo do przyznania tych świadczeń FV, który przyjmuje na siebie obowiązki związane z dzieckiem i który podlega luksemburskiemu ustawodawstwu socjalnemu, niezależnie od tego, czy jest on pracownikiem krajowym czy też nie;
– system ustanowiony w art. 269 i 270 kodeksu w ich brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2016 r. wprowadza różnicę w traktowaniu w zależności od miejsca zamieszkania danego dziecka, ponieważ w zakresie przyznania przywilejów socjalnych uprawnionego do dodatku rodzinnego traktuje się odmiennie w zależności od tego, czy chodzi o pracownika krajowego, w przypadku którego pozostające na jego utrzymaniu dziecko współmałżonka ma miejsce zamieszkania w Luksemburgu, czy też o pracownika przygranicznego, w przypadku którego pozostające na jego utrzymaniu dziecko współmałżonka nie ma miejsca zamieszkania w Luksemburgu, lecz w państwie członkowskim pochodzenia wspomnianego pracownika przygranicznego; taka sytuacja jest niezgodna z art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011; oraz
– nawet jeśli art. 1 lit. i) rozporządzenia nr 883/2004 odsyła, w celu zdefiniowania pojęcia „członka rodziny”, do ustawodawstwa krajowego odnośnego państwa członkowskiego, to właściwy przepis krajowy, a mianowicie art. 270 kodeksu w jego brzmieniu obowiązującym od dnia 1 sierpnia 2016 r., jest niezgodny z art. 7 ust. 2 rozporządzenia 492/2011.
20 Pismem, które wpłynęło do conseil supérieur de la sécurité sociale (wysokiej rady ds. zabezpieczenia społecznego, Luksemburg) w dniu 29 grudnia 2017 r., CAE wniosła odwołanie od rozstrzygnięcia conseil arbitral de la sécurité sociale (rady arbitrażowej ds. zabezpieczenia społecznego) z dnia 17 listopada 2017 r. Podważyła ona zrównanie świadczeń rodzinnych z przywilejem socjalnym i podniosła, że nie zostały wzięte pod uwagę obiektywne elementy, które mogłyby uzasadniać wskazywaną różnicę w traktowaniu.
21 FV twierdził natomiast, że zasada równego traktowania skutkuje tym, iż obywatele Unii, którzy mają miejsce zamieszkania w jednym z państw członkowskich i przemieszczają się do innego państwa członkowskiego w celu wykonywania tam pracy, mają prawo do świadczeń socjalnych, do przywilejów socjalnych i podatkowych oraz do pomocy społecznej, które przysługują w przyjmującym państwie członkowskim jego obywatelom krajowym. Zdaniem FV w odniesieniu do jego gospodarstwa domowego należało zastosować w drodze analogii to samo rozumowanie, które zostało przyjęte w wyroku z dnia 15 grudnia 2016 r., Depesme i in. (od C‑401/15 do C‑403/15, EU:C:2016:955). W wyroku tym Trybunał orzekł, że dzieci małżonka lub partnera uznawanego przez państwo członkowskie przyjmujące pracownika przygranicznego mogą być traktowane jak dzieci tego pracownika na potrzeby umożliwienia mu skorzystania z prawa do pomocy finansowej na kontynuację ich studiów wyższych, która to pomoc jest uznawana za przywilej socjalny w rozumieniu art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011.
22 W tych okolicznościach conseil supérieur de la sécurité sociale (wysoka rada ds. zabezpieczenia społecznego) postanowiła zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:
„1) Czy luksemburski dodatek rodzinny przyznawany na podstawie art. 269 i 270 [kodeksu w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 sierpnia 2016 r.] może być uznany za przywilej socjalny w rozumieniu art. 45 TFUE oraz art. 7 ust. 2 rozporządzenia [nr 492/2011]?
2) W razie takiego uznania definicja członka rodziny mająca zastosowanie na podstawie art. 1 lit. i) rozporządzenia nr 883/2004 stoi na przeszkodzie przyjęciu rozszerzonej definicji członka rodziny określonej w art. 2 pkt 2 dyrektywy [2004/38], mimo że ten ostatni przepis wyklucza wszelką autonomię państwa członkowskiego w definiowaniu pojęcia członka rodziny, przeciwnie do tego, co wynika z rozporządzenia w sprawie koordynacji, oraz posiłkowo wyklucza pojęcie głównego ciężaru utrzymania. Czy definicja członka rodziny w rozumieniu art. 1 lit. i) rozporządzenia nr 883/2004 powinna zatem mieć pierwszeństwo ze względu na jej szczególny charakter w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a w szczególności, czy państwo członkowskie zachowuje właściwość, aby definiować pojęcie członków rodziny dla celów przyznania prawa do dodatku rodzinnego?
3) Czy w razie stosowania art. 2 pkt 2 dyrektywy [2004/38] do świadczeń rodzinnych, a ściślej do luksemburskiego dodatku rodzinnego, wykluczenie dziecka współmałżonka z definicji członka rodziny może zostać uznane za dyskryminację pośrednią, uzasadnioną w świetle krajowego celu państwa członkowskiego związanego z ustanowieniem osobistego prawa dziecka oraz koniecznością ochrony administracji państwa członkowskiego miejsca zatrudnienia w sytuacji, w której rozszerzenie zakresu podmiotowego stosowania stanowiłoby nieracjonalne obciążenie dla luksemburskiego systemu świadczeń rodzinnych, który eksportuje w szczególności niemal 48% wypłacanych przez to państwo świadczeń rodzinnych?”.
W przedmiocie pytań prejudycjalnych
W przedmiocie pytania pierwszego
23 Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza w istocie do ustalenia, czy art. 45 TFUE i art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 należy interpretować w ten sposób, że dodatek rodzinny powiązany z wykonywaniem przez pracownika przygranicznego pracy najemnej w państwie członkowskim stanowi przywilej socjalny w rozumieniu tych przepisów.
24 Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 45 ust. 2 TFUE swobodny przepływ pracowników oznacza zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową między pracownikami państw członkowskich w zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy. Postanowienie to zostało skonkretyzowane w art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011, który uściśla, że pracownik będący obywatelem państwa członkowskiego korzysta, na terytorium pozostałych państw członkowskich, z takich samych przywilejów socjalnych i podatkowych jak pracownicy krajowi (wyrok z dnia 2 marca 2017 r., Eschenbrenner, C‑496/15, EU:C:2017:152, pkt 32).
25 Z celu, do którego osiągnięcia dąży art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011, polegającego na wdrożeniu zasady równego traktowania, wynika, że pojęcie „przywileju socjalnego”, rozszerzone przez ten przepis na pracowników będących obywatelami innych państw członkowskich, obejmuje wszelkie przywileje związane lub niezwiązane z umową o pracę, z jakich korzystają zwykle pracownicy krajowi, głównie z powodu tego, że są pracownikami albo po prostu z racji zamieszkiwania na terytorium krajowym. Rozszerzenie tych przywilejów na pracowników będących obywatelami innych państw członkowskich wydaje się zatem sprzyjać ich mobilności w ramach Unii, a tym samym ich integracji w przyjmującym państwie członkowskim (wyrok z dnia 18 grudnia 2019 r., Generálny riaditeľ Sociálnej poisťovne Bratislava i in., C‑447/18, EU:C:2019:1098, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo).
26 Trybunał stwierdził, że art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 przynosi korzyści zarówno pracownikom migrującym zamieszkującym w przyjmującym państwie członkowskim, jak i pracownikom przygranicznym, którzy wykonując pracę najemną w tym ostatnim państwie członkowskim, mają miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim (wyroki: z dnia 15 grudnia 2016 r., Depesme i in., od C‑401/15 do C‑403/15, EU:C:2016:955, pkt 37; a także z dnia 18 grudnia 2019 r., Generálny riaditeľ Sociálnej poisťovne Bratislava i in., C‑447/18, EU:C:2019:1098, pkt 41).
27 Z art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 czerpie zatem korzyści pracownik, taki jak FV, który pracując w Luksemburgu, zamieszkuje we Francji.
28 W rezultacie należy zbadać, czy dodatek taki jak dodatek rodzinny będący przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym wchodzi w zakres pojęcia „przywileju socjalnego” w rozumieniu art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011.
29 W tym względzie zawartego w tym przepisie odniesienia do przywilejów socjalnych nie można interpretować w sposób zawężający (wyrok z dnia 18 grudnia 2019 r., Generálny riaditeľ Sociálnej poisťovne Bratislava i in., C‑447/18, EU:C:2019:1098, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).
30 W niniejszym wypadku z akt sprawy, którymi dysponuje Trybunał, wynika, że dodatek rodzinny, którego dotyczy postępowanie główne i który stanowi przywilej, jest powiązany w przypadku pracownika przygranicznego, jakim jest FV, z faktem wykonywania przez niego pracy najemnej w Luksemburgu. Został on pierwotnie przyznany FV jedynie z tego względu, że jest on pracownikiem przygranicznym podlegającym ustawodawstwu luksemburskiemu.
31 Taki dodatek stanowi zatem przywilej socjalny w rozumieniu art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011.
32 W świetle powyższych uwag odpowiedź na pytanie pierwsze powinna brzmieć: art. 45 TFUE i art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 należy interpretować w ten sposób, że dodatek rodzinny powiązany z wykonywaniem przez pracownika przygranicznego pracy najemnej w państwie członkowskim stanowi przywilej socjalny w rozumieniu tych przepisów.
W przedmiocie pytań drugiego i trzeciego
33 Poprzez pytania drugie i trzecie, które należy przeanalizować łącznie, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 1 lit. i) rozporządzenia nr 883/2004 w związku z art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 i art. 2 pkt 2 dyrektywy 2004/38 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie obowiązywaniu przepisów państwa członkowskiego, na podstawie których pracownicy przygraniczni mogą otrzymywać dodatek rodzinny powiązany z faktem wykonywania przez nich pracy najemnej w odnośnym państwie członkowskim jedynie na własne dzieci, z wyłączeniem dzieci ich współmałżonka, z którymi nie łączy ich więź filiacyjna, podczas gdy prawo do pobierania tego dodatku przysługuje ze względu na każde dziecko zamieszkujące w tym państwie członkowskim.
34 Co się tyczy tego, czy rozporządzenie nr 883/2004 znajduje zastosowanie do okoliczności takich jak okoliczności zaistniałe w postępowaniu głównym, należy ustalić, czy dodatek taki jak dodatek rodzinny, który stanowi przedmiot sprawy w postępowaniu głównym, mieści się w zakresie przedmiotowym stosowania tego rozporządzenia.
35 W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału rozróżnienie między świadczeniami objętymi zakresem stosowania rozporządzenia nr 883/2004 a świadczeniami wyłączonymi z tego zakresu opiera się zasadniczo na elementach konstytutywnych każdego świadczenia, w szczególności jego celach i warunkach przyznania, a nie na okoliczności, czy ustawodawstwo krajowe kwalifikuje świadczenie jako świadczenie z tytułu zabezpieczenia społecznego (wyrok z dnia 18 grudnia 2019 r., Generálny riaditeľ Sociálnej poisťovne Bratislava i in., C‑447/18, EU:C:2019:1098, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo).
36 Tym samym świadczenie można zakwalifikować jako świadczenie z tytułu zabezpieczenia społecznego, jeżeli, po pierwsze, jest przyznawane uprawnionym bez jakiejkolwiek indywidualnej i uznaniowej oceny potrzeb osobistych, w oparciu o sytuację określoną prawnie, oraz jeżeli, po drugie, dotyczy ono jednego z rodzajów ryzyka wyraźnie wymienionych w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004 (wyrok z dnia 18 grudnia 2019 r., Generálny riaditeľ Sociálnej poisťovne Bratislava i in., C‑447/18, EU:C:2019:1098, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo).
37 Zgodnie z orzecznictwem Trybunału świadczenia przyznawane automatycznie rodzinom, które spełniają niektóre obiektywne kryteria dotyczące między innymi ich rozmiaru, dochodów oraz środków kapitałowych, z wyłączeniem jakiejkolwiek indywidualnej i uznaniowej oceny potrzeb osobistych, a które mają na celu wyrównanie kosztów utrzymania rodziny, należy uznać za świadczenia z zakresu zabezpieczenia społecznego (wyroki: z dnia 14 czerwca 2016 r., Komisja/Zjednoczone Królestwo, C‑308/14, EU:C:2016:436, pkt 60; z dnia 21 czerwca 2017 r., Martinez Silva, C‑449/16, EU:C:2017:485, pkt 22).
38 Co do kwestii, czy dane świadczenie jest objęte świadczeniami rodzinnymi, o których mowa w art. 3 ust. 1 lit. j) rozporządzenia nr 883/2004, należy zauważyć, że zgodnie z art. 1 lit. z) tego rozporządzenia określenie „świadczenie rodzinne” oznacza wszelkie świadczenia rzeczowe lub pieniężne, które mają wyrównać koszty utrzymania rodziny, z wyłączeniem zaliczek z tytułu świadczeń alimentacyjnych oraz specjalnych świadczeń porodowych i świadczeń adopcyjnych wspomnianych w załączniku I do wspomnianego rozporządzenia. Trybunał orzekł już w przeszłości, że wyrażenie „wyrównujące koszty utrzymania rodziny” należy rozumieć jako odniesienie do publicznego wkładu w budżet rodzinny mającego na celu zmniejszenie obciążeń wynikających z utrzymania dzieci (wyrok z dnia 21 czerwca 2017 r., Martinez Silva, C‑449/16, EU:C:2017:485, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo).
39 Co się tyczy dodatku, którego dotyczy sprawa w postępowaniu głównym, z akt sprawy, którymi dysponuje Trybunał, z jednej strony wynika, że dodatek ten jest wypłacany na rzecz każdego dziecka zamieszkałego w Luksemburgu oraz na rzecz wszystkich dzieci pracowników przygranicznych, które łączy z tymi ostatnimi więź filiacyjna. Świadczenie to jest w konsekwencji przyznawane z wyłączeniem jakiejkolwiek indywidualnej i uznaniowej oceny potrzeb osobistych, na podstawie prawnie określonej sytuacji. Z drugiej strony chodzi tu o świadczenie stanowiące publiczny wkład w budżet rodzinny mający na celu zmniejszenie obciążeń wynikających z utrzymania dzieci.
40 Wynika stąd, że dodatek taki jak dodatek rodzinny będący przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym stanowi świadczenie z zakresu zabezpieczenia społecznego, należące do świadczeń rodzinnych, o których mowa w art. 3 ust. 1 lit. j) rozporządzenia nr 883/2004.
41 Ponadto pracownik taki na FV jest objęty zakresem podmiotowym stosowania rozporządzenia nr 883/2004, które stosuje się, zgodnie z jego art. 2 ust. 1, do obywateli państwa członkowskiego mieszkających w państwie członkowskim, którzy podlegają lub podlegali ustawodawstwu jednego lub kilku z państw członkowskich oraz do członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu.
42 Zważywszy na powyższe, rozporządzenie nr 883/2004 znajduje zastosowanie do okoliczności takich jak te zaistniałe w postępowaniu głównym.
43 Ponadto nie można wykluczyć łącznego zastosowania tego rozporządzenia i art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011.
44 Trybunał orzekł bowiem, że chociaż rozporządzenie Rady (EWG) nr 1612/68 z dnia 15 października 1968 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty (Dz.U. 1968, L 257, s. 2) i rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie w brzmieniu zmienionym i uaktualnionym rozporządzeniem Rady (WE) nr 118/97 z dnia 2 grudnia 1996 r. (Dz.U. 1997, L 28, s. 1) (zwane dalej „rozporządzeniem nr 1408/71”), które zostały uchylone i zastąpione, odpowiednio, rozporządzeniami nr 492/2011 i nr 883/2004, nie mają takiego samego zakresu podmiotowego stosowania, to jednak – ponieważ rozporządzenie nr 1612/68 jest aktem o zasięgu generalnym w odniesieniu do swobody przepływu pracowników – art. 7 ust. 2 tego rozporządzenia może stosować się względem przywilejów socjalnych mieszczących się jednocześnie w szczególnym obszarze stosowania rozporządzenia nr 1408/71 (wyrok z dnia 5 maja 2011 r., Komisja/Niemcy, C‑206/10, EU:C:2011:283, pkt 39; zob. także podobnie wyrok z dnia 12 maja 1998 r., Martínez Sala, C‑85/96, EU:C:1998:217, pkt 27).
45 Trybunał stwierdził zatem, na przykład, że świadczenie takie jak zasiłek edukacyjny, który ma na celu wyrównanie kosztów utrzymania rodziny, wchodzi w zakres stosowania ratione materiae prawa Unii jako świadczenie rodzinne w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. h) rozporządzenia nr 1408/71 oraz jako przywilej socjalny w rozumieniu art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 1612/68 (zob. podobnie wyrok z dnia 12 maja 1998 r., Martínez Sala, C‑85/96, EU:C:1998:217, pkt 27, 28).
46 Powyższe wnioski można zastosować mutatis mutandis do rozporządzeń nr 883/2004 i nr 492/2011.
47 Na pytania drugie i trzecie należy zatem odpowiedzieć, przyjmując za podstawę art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 oraz rozporządzenie nr 883/2004.
48 Co się tyczy, po pierwsze, art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011, jak wynika z pkt 32 niniejszego wyroku, dodatek taki jak dodatek rodzinny będący przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym stanowi przywilej socjalny w rozumieniu tego przepisu.
49 Dodatkowo na podstawie orzecznictwa Trybunału członkowie rodziny pracownika migrującego są pośrednimi beneficjentami równego traktowania, z jakiego korzysta ten pracownik na mocy art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 (zob. analogicznie wyrok z dnia 15 grudnia 2016 r., Depesme i in., od C‑401/15 do C‑403/15, EU:C:2016:955, pkt 40).
50 Trybunał orzekł także, iż wykładni art. 45 TFUE i art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 należy dokonywać w ten sposób, że przez dziecko pracownika przygranicznego, które może pośrednio korzystać z określonych w tym ostatnim przepisie przywilejów socjalnych, rozumie się nie tylko dziecko posiadające więź filiacyjną z tym pracownikiem, lecz również dziecko współmałżonka lub zarejestrowanego partnera tego pracownika, w sytuacji gdy ten ostatni ma udział w utrzymaniu tego dziecka. Według Trybunału ten ostatni wymóg wynika z sytuacji faktycznej, której ocena na podstawie dowodów przedstawionych przez zainteresowanego jest zadaniem organów administracji oraz, w stosownych przypadkach, sądów krajowych, przy czym nie jest konieczne ustalanie powodów tego udziału ani obliczanie jego dokładnego rozmiaru (zob. podobnie wyrok z dnia 15 grudnia 2016 r., Depesme i in., od C‑401/15 do C‑403/15, EU:C:2016:955, pkt 64).
51 Trybunał stwierdził, że pojęcie „członka rodziny” pracownika przygranicznego, który może pośrednio korzystać z równości traktowania na podstawie art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011, stanowi odpowiednik pojęcia „członka rodziny” w rozumieniu art. 2 pkt 2 dyrektywy 2004/38, które obejmuje współmałżonka lub partnera, z którym obywatel Unii zawarł zarejestrowany związek partnerski, bezpośrednich zstępnych, którzy nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia lub pozostają na utrzymaniu, oraz tych współmałżonka lub partnera. Trybunał przy dokonywaniu tej wykładni uwzględnił w szczególności motyw 1, art. 1 i art. 2 ust. 2 dyrektywy 2014/54 (zob. podobnie wyrok z dnia 15 grudnia 2016 r., Depesme i in., od C‑401/15 do C‑403/15, EU:C:2016:955, pkt 52–54).
52 Co się tyczy sprawy w postępowaniu głównym, z postanowienia odsyłającego wynika, że biologiczny ojciec dziecka nie płaci alimentów na rzecz matki dziecka. Wygląda zatem na to, że FV, który jest współmałżonkiem matki HY, uczestniczy w utrzymaniu tego dziecka, która to okoliczność podlega jednak weryfikacji przez sąd odsyłający.
53 Należy zatem ustalić, czy zawarta w art. 7 rozporządzenia nr 492/2011 norma zakazująca dyskryminacji ze względu na przynależność państwową w zakresie przywilejów socjalnych stoi na przeszkodzie obowiązywaniu przepisów państwa członkowskiego, które uniemożliwiają pracownikowi przygranicznemu otrzymywanie dodatku takiego jak dodatek rodzinny będący przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym na dziecko współmałżonka, z którym to dzieckiem nie łączy go więź filiacyjna.
54 W tym względzie zasada równego traktowania, wpisana zarówno do art. 45 TFUE, jak i do art. 7 rozporządzenia nr 492/2011, zakazuje nie tylko dyskryminacji bezpośredniej ze względu na przynależność państwową, lecz również wszelkich pośrednich form dyskryminacji, które przez zastosowanie innych kryteriów rozróżnienia prowadzą w rzeczywistości do takiego samego rezultatu (wyroki: z dnia 13 kwietnia 2010 r., Bressol i in., C‑73/08, EU:C:2010:181, pkt 40; a także z dnia 10 lipca 2019 r., Aubriet, C‑410/18, EU:C:2019:582, pkt 26; zob. także analogicznie wyrok z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in., C‑238/15, EU:C:2016:949, pkt 41).
55 W niniejszym wypadku z akt sprawy, którymi dysponuje Trybunał, wynika, że na podstawie ustawodawstwa krajowego znajdującego zastosowanie w postępowaniu głównym każde dziecko mające miejsce zamieszkania w Luksemburgu może ubiegać się o wspomniany dodatek rodzinny, co oznacza, że o ten sam dodatek mogą ubiegać się wszystkie dzieci będące członkami gospodarstwa domowego pracownika mającego miejsce zamieszkania w Luksemburgu, w tym dzieci współmałżonka tego pracownika. Natomiast pracownicy niebędący rezydentami mogą ubiegać się o ten dodatek wyłącznie na rzecz własnych dzieci, z wyłączeniem dzieci ich współmałżonka, z którymi nie łączy ich więź filiacyjna.
56 Takie rozróżnienie oparte na miejscu zamieszkania, które może działać bardziej na niekorzyść obywateli innych państw członkowskich, ponieważ nierezydentami są najczęściej obcokrajowcy, stanowi dyskryminację pośrednią ze względu na przynależność państwową, która może być dopuszczalna tylko pod warunkiem obiektywnego uzasadnienia (zob. podobnie wyrok z dnia 10 lipca 2019 r., Aubriet, C‑410/18, EU:C:2019:582, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo).
57 Okoliczność, że omawiane ustawodawstwo krajowe przyznaje prawo do dodatku rodzinnego będącego przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym samemu dziecku mającemu miejsce zamieszkania w Luksemburgu, podczas gdy w przypadku pracowników niebędących rezydentami to prawo przysługuje pracownikowi ze względu na członków jego rodziny definiowanych zgodnie z tym ustawodawstwem, pozostaje tutaj bez znaczenia. Z orzecznictwa wynika bowiem, że świadczenia rodzinne ze swej natury nie mogą być uważane za należne danej osobie w oderwaniu od jej sytuacji rodzinnej (zob. podobnie wyroki: z dnia 5 lutego 2002 r., Humer, C‑255/99, EU:C:2002:73, pkt 50; z dnia 26 listopada 2009 r., Slanina, C‑363/08, EU:C:2009:732, pkt 31).
58 Aby taka dyskryminacja pośrednia była uzasadniona, powinna być ona właściwa do osiągnięcia prawnie uzasadnionego celu i nie może wykraczać poza to, co jest konieczne do jego osiągnięcia (zob. podobnie wyrok z dnia 10 lipca 2019 r., Aubriet, C‑410/18, EU:C:2019:582, pkt 29).
59 Sąd odsyłający wskazuje w tym względzie, po pierwsze, na „krajowy cel związany z ustanowieniem osobistego prawa dziecka” oraz, po drugie, na „konieczność ochrony administracji państwa członkowskiego miejsca zatrudnienia w sytuacji, w której rozszerzenie zakresu podmiotowego stosowania miałoby stanowić nieracjonalne obciążenie dla luksemburskiego systemu świadczeń rodzinnych, który eksportuje w szczególności niemal 48% wypłacanych przez to państwo świadczeń rodzinnych”.
60 Co się tyczy krajowego celu związanego z ustanowieniem osobistego prawa dziecka, taki cel nie może uzasadniać dyskryminacji pośredniej, której dotyczy sprawa w postępowaniu głównym.
61 Jak zauważyła bowiem Komisja Europejska w uwagach na piśmie, jakkolwiek ustawodawstwo krajowe przyznaje prawo do dodatku rodzinnego będącego przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym bezpośrednio dziecku mającemu miejsce zamieszkania w Luksemburgu, to w przypadku pracowników niebędących rezydentami prawo to przysługuje pracownikowi ze względu na członków jego rodziny definiowanych zgodnie z tym ustawodawstwem, czyli dzieci posiadających więź filiacyjną z tym pracownikiem, z wyłączeniem dzieci jego współmałżonka, których taka więź nie łączy z owym pracownikiem. Wydaje się zatem, że ustawodawstwo krajowe znajdujące zastosowanie w postępowaniu głównym nie ustanawia żadnego prawa osobistego na rzecz dzieci pracowników niebędących rezydentami.
62 Co się tyczy celu związanego z ochroną administracji państwa członkowskiego miejsca zatrudnienia w sytuacji, w której rozszerzenie zakresu podmiotowego stosowania miałoby stanowić „nieracjonalne obciążenie dla luksemburskiego systemu świadczeń rodzinnych”, to przy założeniu, że taki cel można by uznać za prawnie uzasadniony, dyskryminacja pośrednia, której dotyczy sprawa w postępowaniu głównym, w żadnym wypadku nie jest ani odpowiednia, ani konieczna do rozwiązania problemu, jaki miałby wynikać z eksportowania luksemburskich świadczeń rodzinnych.
63 Z jednej strony bowiem, przyznając dodatek rodzinny, którego dotyczy sprawa w postępowaniu głównym, każdemu dziecku posiadającemu więź filiacyjną z pracownikiem przygranicznym, bez konieczności udowodnienia, że dziecko pozostaje w tym samym gospodarstwie domowym z tym pracownikiem lub w głównej mierze na jego utrzymaniu, ustawodawca luksemburski sam przyjął szeroką wykładnię kręgu beneficjentów tego dodatku. Z drugiej strony cel ten mógłby zostać osiągnięty dzięki środkom dotykającym bez rozróżnienia pracowników będących rezydentami i pracowników przygranicznych.
64 W konsekwencji art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 stoi na przeszkodzie obowiązywaniu przepisów państwa członkowskiego, na mocy których pracownicy niebędący rezydentami mogą otrzymywać dodatek taki jak dodatek rodzinny będący przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym jedynie na własne dzieci, z wyłączeniem dzieci ich współmałżonka, z którymi nie łączy ich więź filiacyjna, podczas gdy prawo do takiego dodatku przysługuje każdemu dziecku mającemu miejsce zamieszkania w tym państwie członkowskim.
65 Jeżeli chodzi, po drugie, o rozporządzenie nr 883/2004, art. 67 tego rozporządzenia stanowi, że osoba jest uprawniona do świadczeń rodzinnych zgodnie z ustawodawstwem właściwego państwa członkowskiego, włącznie ze świadczeniami dla członków rodziny, którzy zamieszkują w innym państwie członkowskim, tak jak gdyby zamieszkiwali oni w pierwszym państwie członkowskim.
66 Zgodnie z art. 1 lit. i) rozporządzenia nr 883/2004 do celów stosowania tego rozporządzenia określenie „członek rodziny” oznacza każdą osobę określoną lub uznaną za członka rodziny lub określoną jako członek gospodarstwa domowego przez ustawodawstwo, na mocy którego przyznawane są świadczenia.
67 Opierając się na tej definicji oraz na wyroku z dnia 22 października 2015 r., Trapkowski (C‑378/14, EU:C:2015:720), CAE podnosi, że zdefiniowanie członków rodziny, na rzecz których ustanowione zostało prawo do dodatku rodzinnego, pozostaje w gestii właściwego państwa członkowskiego. Ustawodawca krajowy jest zatem właściwy, by ograniczyć wypłacanie dodatków rodzinnych jedynie na rzecz dzieci posiadających więź filiacyjną z pracownikiem.
68 W tym względzie prawdą jest, że odnosząc się do celu rozporządzenia nr 883/2004, jakim jest zapewnienie koordynacji między różnymi krajowymi systemami bez wprowadzenia wspólnego systemu zabezpieczenia społecznego, Trybunał orzekł, iż osoby uprawnione do świadczeń rodzinnych są określane zgodnie z prawem krajowym (wyrok z dnia 22 października 2015 r., Trapkowski, C‑378/14, EU:C:2015:720, pkt 44).
69 Jednakże prawdą jest także, iż przy wykonywaniu tej kompetencji państwa członkowskie muszą przestrzegać prawa Unii, w tym wypadku postanowień dotyczących swobodnego przepływu pracowników (zob. analogicznie wyrok z dnia 7 grudnia 2017 r., Zaniewicz-Dybeck, C‑189/16, EU:C:2017:946, pkt 40).
70 Tymczasem art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011, który stanowi, w specyficznej dziedzinie przyznawania przywilejów socjalnych, szczególny wyraz zasady równego traktowania ustanowionej w art. 45 ust. 2 TFUE i który należy interpretować w ten sam sposób co art. 45 ust. 2 TFUE (wyroki: z dnia 15 grudnia 2016 r., Depesme i in., od C‑401/15 do C‑403/15, EU:C:2016:955, pkt 35; a także z dnia 18 grudnia 2019 r., Generálny riaditeľ Sociálnej poisťovne Bratislava i in., C‑447/18, EU:C:2019:1098, pkt 39), stoi – jak zostało stwierdzone w pkt 64 niniejszego wyroku – na przeszkodzie obowiązywaniu przepisów państwa członkowskiego, na mocy których pracownicy niebędący rezydentami mogą otrzymywać dodatek taki jak dodatek rodzinny będący przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym jedynie na własne dzieci, z wyłączeniem dzieci ich współmałżonka, z którymi nie łączy ich więź filiacyjna, podczas gdy prawo do takiego dodatku przysługuje każdemu dziecku mającemu miejsce zamieszkania w tym państwie członkowskim.
71 W świetle powyższych rozważań odpowiedź na pytania drugie i trzecie winna brzmieć: art. 1 lit. i) i art. 67 rozporządzenia nr 883/2004 w związku z art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 i art. 2 pkt 2 dyrektywy 2004/38 należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie obowiązywaniu przepisów państwa członkowskiego, na podstawie których pracownicy przygraniczni mogą otrzymywać dodatek rodzinny powiązany z faktem wykonywania przez nich pracy najemnej w tym państwie członkowskim jedynie na własne dzieci, z wyłączeniem dzieci ich współmałżonka, z którymi nie łączy ich więź filiacyjna, jednak w których utrzymaniu uczestniczą, podczas gdy prawo do pobierania tego dodatku przysługuje każdemu dziecku mającemu miejsce zamieszkania w tym państwie członkowskim.
W przedmiocie kosztów
72 Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniach głównych, nie podlegają zwrotowi.
Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) orzeka, co następuje:
1) Artykuł 45 TFUE i art. 7 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 492/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii należy interpretować w ten sposób, że dodatek rodzinny powiązany z wykonywaniem przez pracownika przygranicznego pracy najemnej w państwie członkowskim stanowi przywilej socjalny w rozumieniu tych przepisów.
2) Artykuł 1 lit. i) i art. 67 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w związku z art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 i art. 2 pkt 2 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniającej rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylającej dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG, należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie obowiązywaniu przepisów państwa członkowskiego, na podstawie których pracownicy przygraniczni mogą otrzymywać dodatek rodzinny powiązany z faktem wykonywania przez nich pracy najemnej w tym państwie członkowskim jedynie na własne dzieci, z wyłączeniem dzieci ich współmałżonka, z którymi nie łączy ich więź filiacyjna, jednak w których utrzymaniu uczestniczą, podczas gdy prawo do pobierania tego dodatku przysługuje każdemu dziecku mającemu miejsce zamieszkania w tym państwie członkowskim.
Podpisy