WYROK TRYBUNAŁU (czwarta izba)
z dnia 23 listopada 2023 r.(*)
Odesłanie prejudycjalne – Unia celna – Rozporządzenie (WE) nr 952/2013 – Artykuł 42 ust. 1 – Obowiązek ustanowienia przez państwa członkowskie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji za nieprzestrzeganie przepisów prawa celnego – Nieprawidłowe zgłoszenie kraju pochodzenia przywożonych towarów – Uregulowanie krajowe przewidujące grzywnę w wysokości 50 % kwoty odpowiadającej uszczupleniu należności celnych – Zasada proporcjonalności
W sprawie C‑653/22
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Fővárosi Törvényszék (sąd dla miasta stołecznego Budapeszt, Węgry) postanowieniem z dnia 10 października 2022 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 18 października 2022 r., w postępowaniu:
J.P. Mali Kerékpárgyártó és Forgalmazó Kft.
przeciwko
Nemzeti Adó- és Vámhivatal Fellebviteli Igazgatósága,
TRYBUNAŁ (czwarta izba),
w składzie: C. Lycourgos (sprawozdawca), prezes izby, O. Spineanu‑Matei, J.‑C. Bonichot, S. Rodin i L.S. Rossi, sędziowie,
rzecznik generalny: P. Pikamäe,
sekretarz: A. Calot Escobar,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
rozważywszy uwagi, które przedstawili:
– w imieniu rządu węgierskiego – M.Z. Fehér i K. Szíjjártó, w charakterze pełnomocników,
– w imieniu Komisji Europejskiej – V. Bottka i F. Moro, w charakterze pełnomocników,
podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,
wydaje następujący
Wyrok
1 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 42 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiającego unijny kodeks celny (Dz.U. 2013, L 269, s. 1).
2 Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy J.P. Mali Kerékpárgyártó és Forgalmazó Kft. (zwaną dalej „J.P. Mali”) a Nemzeti Adó- és Vámhivatal Fellebbviteli Igazgatósága (dyrekcją ds. odwołań krajowej administracji podatkowej i celnej, Węgry) (zwaną dalej „dyrekcją ds. odwołań”) w przedmiocie grzywny nałożonej na J.P. Mali z powodu nieprawidłowego zgłoszenia kraju pochodzenia przywożonych towarów.
Ramy prawne
Prawo Unii
3 Motywy 9 i 38 rozporządzenia nr 952/2013 głoszą:
„(9) Podstawą Unii [Europejskiej] jest unia celna. W interesie zarówno przedsiębiorców, jak i organów celnych Unii leży zebranie w unijnym kodeksie celnym obowiązujących przepisów prawa celnego. Kodeks ten, oparty na założeniach rynku wewnętrznego, powinien zawierać ogólne zasady i procedury, które zapewniają stosowanie środków taryfowych i innych środków wspólnej polityki ustanowionych na szczeblu Unii, związanych z wymianą towarową pomiędzy Unią a krajami lub terytoriami znajdującymi się poza obszarem celnym Unii […].
[…]
(38) W przypadkach gdy dług celny powstaje w wyniku nieprzestrzegania przepisów prawa celnego, należy uwzględnić istnienie dobrej wiary dłużnika oraz ograniczyć skutki spowodowanego przez niego zaniedbania”.
4 W art. 15 tego rozporządzenia, zatytułowanym „Udzielanie informacji organom celnym”, przewidziano:
„1. Na żądanie organu celnego i w określonym terminie każda osoba bezpośrednio lub pośrednio uczestnicząca w załatwianiu formalności celnych lub podlegająca kontrolom celnym dostarcza organom celnym wszelkie wymagane dokumenty i informacje w odpowiedniej formie, jak również udziela im wszelkiej pomocy niezbędnej do zakończenia tych formalności lub kontroli.
2. Osoba składająca zgłoszenie celne jest odpowiedzialna za:
a) prawidłowość i kompletność informacji podanych w zgłoszeniu, deklaracji […];
b) autentyczność, prawidłowość i ważność dokumentu załączanego do zgłoszenia, deklaracji […];
[…]
Obowiązkom określonym w akapicie pierwszym niniejszego ustępu […] podlega również przedstawiciel celny danej osoby […], jeżeli składa zgłoszenie, deklarację […]”.
5 Artykuł 42 rzeczonego rozporządzenia, zatytułowany „Stosowanie sankcji”, stanowi w ust. 1:
„Każde państwo członkowskie przewiduje sankcje za nieprzestrzeganie przepisów prawa celnego. Sankcje są skuteczne, proporcjonalne i odstraszające”.
6 Artykuł 79 tego rozporządzenia, zatytułowany „Dług celny powstały w wyniku niespełnienia warunków lub obowiązków”, głosi:
„1. Jeżeli towary podlegają należnościom celnym przywozowym, dług celny w przywozie powstaje w przypadku niewypełnienia:
a) jednego z obowiązków przewidzianych w przepisach prawa celnego dotyczących wprowadzania towarów nieunijnych na obszar celny Unii […];
[…]
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 lit. a) i b), dłużnikiem jest:
a) każda osoba zobowiązana do wypełnienia danych obowiązków;
[…]”.
7 Artykuł 124 rozporządzenia nr 952/2013, zatytułowany „Wygaśnięcie”, stanowi:
„1. Nie naruszając obowiązujących przepisów dotyczących nieściągalności kwoty należności celnych przywozowych lub wywozowych odpowiadającej długowi celnemu w przypadku niewypłacalności dłużnika stwierdzonej drogą sądową, dług celny w przywozie lub wywozie wygasa:
[…]
b) w wyniku zapłaty kwoty należności celnych przywozowych lub wywozowych;
[…]
h) jeżeli dług celny powstał zgodnie z art. 79 lub 82 i spełnione są następujące warunki:
(i) uchybienie, które doprowadziło do powstania długu celnego, nie miało istotnego wpływu na prawidłowy przebieg danej procedury celnej i nie stanowiło usiłowania popełnienia oszustwa;
(ii) dokonane zostają następnie wszelkie formalności niezbędne do uregulowania sytuacji towarów;
[…]
k) jeżeli, z zastrzeżeniem ust. 6, dług celny powstał zgodnie z art. 79 i organom celnym przedstawiony zostanie wystarczający dowód na to, że towary nie zostały użyte lub zużyte oraz że zostały wyprowadzone z obszaru celnego Unii.
[…]
6. W sytuacji, o której mowa w ust. 1 lit. k), dług celny nie wygasa w odniesieniu do osoby lub osób, które usiłowały popełnić oszustwo.
[…]”.
Prawo węgierskie
8 Paragraf 2 pkt 6 az uniós vámjog végrehajtásáról szóló 2017. évi CLII. törvény (Vámtörvény) (ustawy nr CLII z 2017 r. o wdrożeniu prawa celnego Unii), w brzmieniu obowiązującym w chwili wydania decyzji administracyjnej będącej przedmiotem sporu w postępowaniu głównym (zwanej dalej „ustawą celną”), definiował pojęcie „uszczuplenia należnościach celnych” w następujący sposób:
„różnica między kwotą należności celnych i innych powstałych należności a niższą od niej kwotą zgłoszonych ceł i innych należności, a także kwotą należności celnych i innych należności, które powstały, lecz nie zostały zgłoszone, chyba że wynika to z naruszenia prawa lub nieprawidłowej oceny dostępnych danych przez organy celne, z wyłączeniem przypadków dopuszczenia bez weryfikacji […]”.
9 Definicja ta została zmieniona w następujący sposób ze skutkiem od dnia 28 lipca 2022 r.:
„różnica między kwotą należności celnych i innych powstałych należności a niższą od niej kwotą zgłoszonych ceł i innych należności, a także kwotą należności celnych i innych należności, które powstały, lecz nie zostały zgłoszone, chyba że wynika to z naruszenia prawa lub nieprawidłowej oceny dostępnych danych przez organy celne, z wyłączeniem przypadków dopuszczenia bez weryfikacji, przy czym […] ani dług celny, który wygasł na mocy art. 124 ust. 1 lit. h) lub k) [rozporządzenia nr 952/2013], ani dług celny poniżej 10 EUR powstały w wyniku naruszenia związanego z dozorem celnym lub ze sprawą administracji celnej nie stanowi uszczuplenia należności celnych”.
10 Zgodnie z § 84 ustawy celnej:
„1. […]
a) Właściwy organ celny nakłada administracyjną grzywnę celną za naruszenia związane ze złożeniem zgłoszeń towarów, prawidłowością danych zawartych w zgłoszeniu towarów […]
[…]
2. […]
a) aa) Uznaje się, że naruszenie, o którym mowa w ust. 1 lit. a), zostało popełnione w szczególności w przypadku, gdy zgłaszający w chwili składania zgłoszenia celnego […] nie zapewnia prawidłowości i kompletności informacji podanych w zgłoszeniu […].
[…]
8. W przypadku gdy naruszenia, o których mowa w ust. 1, lub związane z nimi uchybienia powodują uszczuplenie należności celnych, należy – z zastrzeżeniem przepisów ust. 12 i 13, § 85 ust. 1, 3 i 4 oraz § 86 – ustalić grzywnę celną w wysokości 50 % kwoty odpowiadającej uszczupleniu należności celnych.
[…]
10. W przypadku gdy naruszenia, o których mowa w ust. 1, lub związane z nimi uchybienia nie powodują uszczuplenia należności celnych, należy – z zastrzeżeniem przepisów ust. 12 i 13, § 85 ust. 1, 3 i 4 oraz § 86 – ustalić grzywnę celną w odpowiedniej wysokości,
a) w przypadku przestępstwa, o którym mowa w ust. 1 lit. a) – w wysokości 100 000 [forintów węgierskich (HUF) (około 270 EUR)] w przypadku osoby fizycznej i 500 000 HUF [(około 1350 EUR)] w przypadku innej osoby;
[…]”.
11 Paragraf 85 tej ustawy przewiduje:
„1. Jeżeli organ celny ustali, że:
a) przestępstwo lub związane z nim zaniechanie nie zostało popełnione w drodze fałszowania lub zniszczenia dokumentów potwierdzających, ksiąg lub rejestrów;
b) w wyniku naruszenia lub zaniechania nie doszło do powstania uszczuplenia należności celnych lub też powstały w wyniku tego naruszenia lub zaniechania dług celny nie przekracza 30 000 HUF [(około 80 EUR)] w przypadku osoby fizycznej lub 150 000 HUF [(około 400 EUR)] w przypadku osoby prawnej; oraz
c) dana osoba dopuściła się naruszenia lub zaniechania określonego w § 84 ust. 1 po raz pierwszy w ciągu roku poprzedzającego stwierdzenie odnośnego naruszenia lub zaniechania,
organ ten nie nakłada grzywny i kieruje do odnośnej osoby ostrzeżenie.
[…]
3. Z wyjątkiem ust. 4 nie nakłada się administracyjnej grzywny celnej w ramach zgłoszenia towarów w odniesieniu do prawidłowości danych zawartych w zgłoszeniu towarowym, jeżeli zgłaszający wnioskuje o zmianę zgłoszenia towarów […].
4. Jeżeli […] zgłaszający występuje z wnioskiem o zmianę zgłoszenia celnego towarów po rozpoczęciu przez organ celny kontroli po zwolnieniu towarów, ale przed sporządzeniem sprawozdania zawierającego wyniki kontroli po zwolnieniu towarów, na podstawie informacji o należnościach celnych i innych opłatach, dostarczonych w odniesieniu do zakresu kontroli, 50 % kwoty grzywny, którą określa się zgodnie z § 84 ust. 8, 10 i 13, jest nakładane w formie administracyjnej grzywny celnej, z wyjątkiem ust. 1 i § 86”.
12 Paragraf 86 wspomnianej ustawy stanowi:
„W przypadku naruszenia lub zaniechania polegającego na fałszowaniu lub niszczeniu dokumentów, ksiąg i rejestrów, a w konsekwencji gdy powstało zobowiązanie do zapłaty należności celnych i innych opłat, kwota administracyjnej grzywny celnej wynosi 200 % w zakresie obowiązku uiszczenia należności celnych i innych opłat […]”.
Postępowanie główne i pytanie prejudycjalne
13 W latach 2017 i 2018 spółka prawa węgierskiego J.P. Mali dokonała przywozu rowerów i części rowerowych zakupionych od spółek z siedzibą na Tajwanie. W celu dopuszczenia tych towarów do swobodnego obrotu przedstawiciel celny owej spółki, ZeMeX Kereskedelmi és Szállítmányozó Kft., złożył zgłoszenia celne, wskazując, że towary te pochodzą z Tajwanu.
14 Nemzeti Adó- és Vámhivatal Baranya Megyei Adó- és Vámigazgatósága (dyrekcja ds. podatków i ceł departamentu Baranya, podległa krajowej administracji podatkowej i celnej, Węgry) (zwana dalej „organem celnym pierwszej instancji”) stwierdziła, że przywożone rowery i części rowerowe w rzeczywistości pochodziły z Chin, w związku z czym ich przywóz powinien prowadzić do poboru cła antydumpingowego. W związku z tym decyzjami z dnia 10 grudnia 2020 r., które stały się ostateczne w dniu 29 grudnia 2020 r., organ ten zażądał od J.P. Mali z tytułu długu celnego zapłaty kwoty 26 077 000 HUF (około 70 000 EUR), którą to kwotę uiścił przedstawiciel celny tej spółki.
15 Na podstawie informacji zebranych podczas kontroli po zwolnieniu towarów przeprowadzonej u J.P. Mali organ celny pierwszej instancji uznał, że spółka ta, jako strona transakcji, powinna dysponować informacjami na temat okoliczności nabycia odnośnych towarów. Protokół kontroli opierał się w szczególności na raporcie Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), z którego wynikało, że spółka z siedzibą na Tajwanie wskazana jako eksporter tych towarów uczestniczyła w nieprawidłowym zgłoszeniu pochodzenia chińskich części rowerowych.
16 Uznawszy, że J.P. Mali dopuściła się naruszenia, o którym mowa w § 84 ust. 1 lit. a) i § 84 ust. 2 lit. a) ppkt (aa) ustawy o cłach, organ celny pierwszej instancji nałożył na ową spółkę, zgodnie z § 84 ust. 8 tej ustawy, administracyjną grzywnę celną w wysokości 13 039 000 HUF (około 35 000 EUR).
17 J.P. Mali zaskarżyła decyzję tego organu celnego do dyrekcji ds. odwołań. Owa dyrekcja oddaliła to odwołanie decyzją z dnia 22 kwietnia 2021 r. ze względu na to, że na J.P. Mali spoczywał obowiązek prawidłowego zgłoszenia pochodzenia towarów oraz że jako dystrybutor rowerów spółka ta powinna znać przepisy prawa mające zastosowanie do jej działalności, w tym przepisy dotyczące cła antydumpingowego. Ponadto była ona zobowiązana do zachowania należytej ostrożności przy wyborze swoich kontrahentów, w tym eksporterów w państwach trzecich. Zdaniem tej dyrekcji nieprawidłowe zgłoszenia celne stanowią część ryzyka handlowego ponoszonego zwykle przez osobę zobowiązaną do zapłaty należności celnych.
18 Dyrekcja ds. odwołań stwierdziła ponadto w tej decyzji, że grzywna nałożona na J.P. Mali opierała się na prawidłowym stosowaniu ustawy o cłach i nie naruszała prawa Unii.
19 W tym względzie dyrekcja ds. odwołań stwierdziła, że z powodu nieprawidłowego wskazania kraju pochodzenia wartość celna odnośnych towarów została ustalona w kwocie znacznie niższej od rzeczywistej wartości tych towarów, co doprowadziło do uszczuplenia należności celnych. Jej zdaniem zgodnie z § 2 pkt 6 i § 84 ust. 8 ustawy o cłach owo uszczuplenie w należnościach celnych skutkuje nałożeniem grzywny w wysokości 50 %, obliczanej na podstawie łącznej kwoty zobowiązania ustalonego przez organy celne, bez konieczności badania, czy naruszenie przepisów prawa celnego można przypisać J.P. Mali. W zakresie, w jakim nie zostały spełnione odpowiednie przesłanki przewidziane w prawie celnym, nie można było ani odejść od zastosowania tej grzywny, ani też – w braku uregulowania sytuacji J.P. Mali między rozpoczęciem kontroli po zwolnieniu towarów a doręczeniem protokołu tej kontroli – obniżyć jej kwoty.
20 J.P Mali zaskarżyła decyzję dyrekcji ds. odwołań do Fővárosi Törvényszék (sądu dla miasta stołecznego Budapeszt, Węgry). Podnosi ona, że grzywna, w wysokości wynoszącej ryczałtowo 50 % kwoty odpowiadającej uszczupleniu należności celnych, nie jest proporcjonalna do wagi naruszenia.
21 J.P. Mali zauważa, że importerzy dysponują jedynie ograniczonymi informacjami na temat produkcji i pochodzenia towarów oraz że są w tym zakresie zależni od danych dostarczanych przez eksporterów. Spółka ta wskazuje, że w niniejszym przypadku niezależny organ publiczny, a mianowicie tajwańska izba handlowa, wydał jej zaświadczenia potwierdzające informacje eksporterów co do pochodzenia odnośnych towarów. Uważa ona, że węgierskie przepisy prawa są sprzeczne z prawem Unii, a w szczególności z przepisami rozporządzenia nr 952/2013 dotyczącymi nakładania sankcji, w zakresie, w jakim nie pozwalają one na uwzględnienie takich okoliczności i nakładają na importera wysoką grzywnę, nawet jeśli nie można mu przypisać danego naruszenia.
22 Zdaniem dyrekcji ds. odwołań, strony pozwanej w postępowaniu głównym, owa argumentacja J.P. Mali jest bezzasadna. Ustawa o cłach dokonuje właściwego rozróżnienia w zależności od charakteru naruszeń przepisów prawa celnego i ich konsekwencji. Ustawa ta przewiduje bowiem różne sankcje w zależności od tego, czy naruszenie doprowadziło do uszczuplenia należności celnych, czy też nie. Ponadto zgodnie z §§ 85 i 86 wspomnianej ustawy nawet w przypadku naruszenia, które doprowadziło do uszczuplenia należności celnych, wymiar sankcji jest dostosowywany w zależności od pewnych współczynników korygujących.
23 Fővárosi Törvényszék (sąd dla miasta stołecznego Budapeszt) uważa, że istnieje wątpliwość co do zgodności sankcji przewidzianej w § 84 ust. 8 ustawy o cłach z wymogiem proporcjonalności ustanowionym w art. 42 ust. 1 rozporządzenia nr 952/2013.
24 Sąd ten uważa, że rzeczony przepis ustawy o cłach nie pozwala na zweryfikowanie istnienia zachowania, które można przypisać odnośnemu podmiotowi gospodarczemu, i uniemożliwia w ten sposób zbadanie, czy podmiot ten podjął wszelkie stosowne środki, jakich można było od niego oczekiwać, w celu uniknięcia naruszenia, które doprowadziło do uszczuplenia należności celnych.
25 Sąd ten zauważa jednak, że ustawodawca węgierski zmienił ze skutkiem od dnia 28 lipca 2022 r. pojęcie „uszczuplenia należności celnych” zawarte w § 2 pkt 6 ustawy o cłach, dodając, że „ani dług celny, który wygasł na mocy § 124 ust. 1 lit. h) lub k) [rozporządzenia nr 952/2013], ani dług celny w wysokości poniżej 10 EUR powstały w wyniku naruszenia związanego z dozorem celnym lub ze sprawą administracji celnej nie stanowi uszczuplenia należności celnych”. Poprzez tę zmianę, która ma bezpośrednie zastosowanie do toczących się spraw odnoszących się do tych przypadków, ustawodawca wskazał, że do celów ustalenia wysokości grzywny zachowania, które prowadzą do naruszenia obowiązku przedstawienia towarów organom celnym lub ich usunięcia spod dozoru celnego, nie mogą być oceniane w taki sam sposób jak mniej istotne uchybienia obowiązkom celnym.
26 Zdaniem sądu odsyłającego należy ustalić, czy sankcja przewidziana w § 84 ust. 8 ustawy o cłach jest proporcjonalna, zważywszy, że w niniejszej sprawie eksporterzy i tajwańska izba handlowa wskazali, że odnośne towary pochodzą z Tajwanu, a rzeczywiste pochodzenie towarów zostało ujawnione dopiero w raporcie OLAF‑u otrzymanym po dokonaniu zgłoszenia celnego.
27 W tych okolicznościach Fővárosi Törvényszék (sąd dla miasta stołecznego Budapeszt) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:
„Czy rozporządzenie [nr 952/2013] należy interpretować w ten sposób, że § 84 ust. 8 [ustawy o cłach], który w odniesieniu do administracyjnej grzywny celnej nakładanej obligatoryjnie w przypadku uszczuplenia należności celnych wynikającego z naruszenia dotyczącego prawidłowości danych zawartych w zgłoszeniu celnym nie zezwala organom celnym na dokonanie oceny całokształtu okoliczności danej sprawy ani zachowania przypisywanego przedsiębiorcy, który złożył zgłoszenie celne, lecz nakazuje, jako bezwzględnie obowiązujący przepis, nałożenie administracyjnej grzywny celnej w wysokości 50 % kwoty odpowiadającej uszczupleniu należności celnych, niezależnie od wagi popełnionego naruszenia oraz od zbadania i dokonania oceny odpowiedzialności, jaką można przypisać wspomnianemu przedsiębiorcy, jest zgodny z wymogiem proporcjonalności przewidzianym w art. 42 ust. 1 [tego rozporządzenia]?”.
W przedmiocie pytania prejudycjalnego
28 Na wstępie należy zauważyć, że art. 15 rozporządzenia nr 952/2013 zobowiązuje każdą osobę bezpośrednio lub pośrednio uczestniczącą w załatwianiu formalności celnych do przedstawienia w zgłoszeniu celnym prawidłowych i kompletnych informacji.
29 Nieprzestrzeganie tego obowiązku stanowi „naruszenie przepisów prawa celnego” w rozumieniu art. 42 ust. 1 tego rozporządzenia. Pojęcie to nie dotyczy w istocie wyłącznie działań stanowiących oszustwo, lecz obejmuje wszelkie nieprzestrzeganie przepisów celnych Unii, niezależnie od tego, czy nieprzestrzeganie było zamierzone, zostało popełnione w wyniku niedbalstwa, czy też zaistniało w braku jakiegokolwiek zawinionego zachowania danego podmiotu gospodarczego (zob. podobnie wyroki: z dnia 4 marca 2020 r., Schenker, C‑655/18, EU:C:2020:157, pkt 30–32, 45; a także z dnia 8 czerwca 2023 r., ZES Zollner Electronic, C‑640/21, EU:C:2023:457, pkt 59).
30 Co się tyczy skutków nieprzestrzegania takich przepisów, do każdego państwa członkowskiego należy ustanowienie, zgodnie z art. 42 ust. 1 rzeczonego rozporządzenia, skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, w szczególności w przypadku dostarczenia nieprawidłowych informacji w zgłoszeniu celnym, w tym w przypadkach – do których zdaniem sądu odsyłającego należy sprawa w postępowaniu głównym – w których importer działał w dobrej wierze, ponieważ oparł się na poświadczeniach urzędowych wydanych w kraju lub na terytorium znajdującym się poza obszarem celnym Unii.
31 Sankcja taka jak ta rozpatrywana w postępowaniu głównym, polegająca na nałożeniu grzywny administracyjnej w wysokości 50 % kwoty odpowiadającej uszczupleniu należności celnych spowodowanemu dostarczeniem nieprawidłowych informacji, może zostać uznana za skuteczną i odstraszającą w rozumieniu art. 42 ust. 1 rozporządzenia nr 952/2013. Taka sankcja może bowiem zachęcać podmioty gospodarcze Unii do podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia, by dysponowały one poprawnymi informacjami na temat przywożonych przez siebie towarów i by informacje, które podają w zgłoszeniach celnych, były prawidłowe i kompletne. Przyczynia się ona zatem do realizacji celu wskazanego w motywie 9 tego rozporządzenia, jakim jest zapewnienie stosowania środków taryfowych i innych środków wspólnej polityki związanych z wymianą towarową pomiędzy Unią a krajami lub terytoriami znajdującymi się poza obszarem celnym Unii.
32 Co się tyczy proporcjonalności rozpatrywanej sankcji, należy przypomnieć, że w braku harmonizacji przepisów Unii w dziedzinie sankcji mających zastosowanie w przypadku niedochowania warunków przewidzianych w ramach systemu wprowadzonego przez te przepisy państwa członkowskie mają kompetencję do dokonania wyboru sankcji, jakie uznają za odpowiednie. Niemniej jednak mają one obowiązek wykonywania tej kompetencji zgodnie z prawem Unii i jego zasadami ogólnymi, a w konsekwencji przy poszanowaniu zasady proporcjonalności. Zgodnie z tą zasadą środki administracyjne lub karne nie powinny wykraczać poza to, co jest konieczne do realizacji uzasadnionych celów owych przepisów, ani nie powinny być niewspółmierne w odniesieniu do tych celów (wyrok z dnia 8 czerwca 2023 r., ZES Zollner Electronic, C‑640/21, EU:C:2023:457, pkt 60, 61 i przytoczone tam orzecznictwo).
33 Państwa członkowskie są zobowiązane do przestrzegania wspomnianej zasady nie tylko w zakresie dotyczącym określenia znamion naruszenia i zasad dotyczących wysokości grzywien, lecz również w zakresie dotyczącym oceny okoliczności, które mogą być brane pod uwagę przy ustalaniu kwoty grzywny (wyrok z dnia 22 marca 2017 r., Euro‑Team i Spirál‑Gép, C‑497/15 i C‑498/15, EU:C:2017:229, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).
34 W niniejszej sprawie z danych przedstawionych przez sąd odsyłający wynika, że ustawodawca węgierski wprowadził system sankcji w przypadku naruszenia przepisów celnych, przewidujący grzywnę administracyjną, której kwota jest bezpośrednio proporcjonalna do kwoty odpowiadającej uszczupleniu należności celnych spowodowanemu naruszeniem.
35 Ponieważ przewidziana w tym systemie sankcji wysokość grzywny administracyjnej jest co do zasady równa 50 % kwoty odpowiadającej uszczupleniu należności celnych, kwota grzywny jest tym wyższa, im większe jest uszczuplenie należności celnych, wynikające na przykład z nieprawidłowego wskazania kraju lub terytorium pochodzenia towarów. I odwrotnie, kwota grzywny jest tym mniejsza, im mniejsze jest uszczuplenie należności celnych. Ponadto gdy owo uszczuplenie jest bardzo nieznaczne, może to prowadzić do zwolnienia.
36 Rzeczona stawka w wysokości 50 % nie wydaje się nadmierna w świetle znaczenia celu przepisów celnych Unii, przypomnianego w pkt 31 niniejszego wyroku.
37 Uregulowanie takie jak rozpatrywane w niniejszej sprawie pozwala ponadto na uwzględnienie w znaczący sposób zachowania danego podmiotu gospodarczego, w szczególności poprzez możliwość podwyższenia stawki grzywny do 200 % w zakresie obowiązku zapłaty należności celnych i innych opłat w przypadku działań stanowiących oszustwo oraz obniżenia stawki grzywny do 25 % kwoty odpowiadającej uszczupleniu należności celnych, jeżeli podmiot ten działa w dobrej wierze i domaga się, między rozpoczęciem kontroli po zwolnieniu towarów a wydaniem sprawozdania zawierającego wyniki tej kontroli, zmiany zgłoszenia celnego, dostarczając prawidłowych informacji.
38 W dziedzinie ceł takie zasady pozwalają zagwarantować poszanowanie zasady proporcjonalności. W szczególności, zgodnie z tym, co zostało stwierdzone w motywie 38 rozporządzenia nr 952/2013, w wystarczającym stopniu odróżniają one przypadki, w których dany podmiot działa w dobrej wierze, od przypadków, w których działa on w złej wierze.
39 W świetle powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, iż art. 42 ust. 1 rozporządzenia nr 952/2013 należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu przewidującemu – w przypadku uszczuplenia należności celnych spowodowanego dostarczeniem nieprawidłowych informacji w zgłoszeniu celnym dotyczącym towarów przywożonych do Unii – grzywnę administracyjną w wysokości, co do zasady, 50 % kwoty odpowiadającej uszczupleniu należności celnych, która jest stosowana niezależnie od tego, czy dany podmiot gospodarczy działał w dobrej wierze i czy podjął środki ostrożności, ponieważ stawka w wysokości 50 % jest znacznie niższa od stawki przewidzianej w przypadku, gdy podmiot ten działał w złej wierze, a ponadto jest ona w znaczącym stopniu ograniczona w niektórych sytuacjach określonych w tym uregulowaniu, w tym w sytuacji, w której podmiot gospodarczy działający w dobrej wierze dokonuje sprostowania zgłoszenia celnego przed zakończeniem kontroli po zwolnieniu towarów.
W przedmiocie kosztów
40 Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.
Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje:
Artykuł 42 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiającego unijny kodeks celny należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu przewidującemu – w przypadku uszczuplenia należności celnych spowodowanego dostarczeniem nieprawidłowych informacji w zgłoszeniu celnym dotyczącym towarów przywożonych do Unii Europejskiej – grzywnę administracyjną w wysokości, co do zasady, 50 % kwoty odpowiadającej uszczupleniu należności celnych, która jest stosowana niezależnie od tego, czy dany podmiot gospodarczy działał w dobrej wierze i czy podjął środki ostrożności, ponieważ stawka w wysokości 50 % jest znacznie niższa od stawki przewidzianej w przypadku, gdy podmiot ten działał w złej wierze, a ponadto jest ona w znaczącym stopniu ograniczona w niektórych sytuacjach określonych w tym uregulowaniu, w tym w sytuacji, w której podmiot gospodarczy działający w dobrej wierze dokonuje sprostowania zgłoszenia celnego przed zakończeniem kontroli po zwolnieniu towarów.
Podpisy