Language of document : ECLI:EU:T:2018:935

WYROK SĄDU (pierwsza izba)

z dnia 13 grudnia 2018 r.(*)

Służba publiczna – Akredytowani asystenci parlamentarni – Artykuł 24 regulaminu pracowniczego – Wniosek o udzielenie wsparcia – Artykuł 12a regulaminu pracowniczego – Mobbing – Komitet doradczy ds. mobbingu i zapobiegania mu w miejscu pracy rozpatrujący skargi akredytowanych asystentów parlamentarnych wobec członków Parlamentu Europejskiego – Decyzja oddalająca wniosek o udzielenie wsparcia – Prawo do bycia wysłuchanym – Zasada kontradyktoryjności – Odmowa udostępnienia opinii komitetu doradczego i protokołów przesłuchań świadków – Odmowa zastosowania się przez pozwaną instytucję do zarządzonego przez Sąd środka dowodowego

W sprawie T‑83/18

CH, była asystentka parlamentarna akredytowana przy Parlamencie Europejskim, reprezentowana przez adwokatów Ch. Bernarda-Glanza oraz A. Tymen,

strona skarżąca,

przeciwko

Parlamentowi Europejskiemu, reprezentowanemu przez D. Boythę oraz E. Tanevę, działające w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

mającej za przedmiot skargę na podstawie art. 270 TFUE, po pierwsze, o stwierdzenie nieważności decyzji Parlamentu z dnia 20 marca 2017 r., na mocy której organ upoważniony do zawierania umów o pracę tej instytucji oddalił złożony przez stronę skarżącą w dniu 22 grudnia 2011 r. wniosek o udzielenie wsparcia, a po drugie, o naprawienie szkody, jaką w swej ocenie poniosła,

SĄD (pierwsza izba),

w składzie: I. Pelikánová, prezes, P. Nihoul i J. Svenningsen (sprawozdawca), sędziowie,

sekretarz: M. Marescaux, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 25 października 2018 r.,

wydaje następujący

Wyrok

 Okoliczności powstania sporu

 Okoliczności faktyczne sprawy, w której został wydany wyrok z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F129/12)

1        W dniu 1 października 2004 r. skarżąca, CH, została zatrudniona przez organ upoważniony do zawierania umów Parlamentu Europejskiego (zwany dalej „OUZU”) na podstawie art. 5 Warunków zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej (zwanych dalej „WZIP”) jako akredytowany asystent parlamentarny (zwany dalej „AAP”) członka Parlamentu, Y, na mocy umowy wygasającej z końcem kadencji 2004–2009.

2        W związku z przerwaniem mandatu poselskiego Y skarżąca została zatrudniona od dnia 1 grudnia 2007 r. do końca tej kadencji przez Parlament w charakterze AAP nowej posłanki do Parlamentu, X, która zastąpiła Y na pozostający okres mandatu.

3        Ze skutkiem od dnia 1 sierpnia 2009 r. skarżąca została zatrudniona przez Parlament w charakterze AAP posłanki X w czasie kadencji parlamentarnej 2009–2014. Jej umowa przewidywała zaszeregowanie do grupy 14 grupy funkcyjnej II. Z dniem 1 września 2010 r. umowa ta została zastąpiona nową umową (zwaną dalej „umową o pracę” lub „umową AAP”), na mocy której skarżącej zostały powierzone takie same obowiązki, jednak została ona przeszeregowana do grupy 11 grupy funkcyjnej II.

4        Od dnia 27 września 2011 r. skarżąca przebywała na zwolnieniu chorobowym, które zostało przedłużone do dnia 19 kwietnia 2012 r.

5        W dniu 28 listopada 2011 r. skarżąca poinformowała komitet doradczy do spraw mobbingu i zapobiegania mu w miejscu pracy (zwany dalej „ogólnym komitetem doradczym”), utworzony decyzją Parlamentu Europejskiego z dnia 21 lutego 2006 r. w sprawie przyjęcia przepisów wewnętrznych dotyczących komitetu doradczego do spraw mobbingu (art. 12a regulaminu pracowniczego [urzędników Unii Europejskiej]), o swojej sytuacji i zachowaniu X wobec niej.

6        W e-mailu z dnia 6 grudnia 2011 r. skarżąca pytała członków ogólnego komitetu doradczego o to, jakie działania ma podjąć, aby „złożyć skargę”. Następnie e-mailem z dnia 12 grudnia 2011 r. w celu zobrazowania mobbingu, którego – jak twierdziła – była ofiarą z powodu działań posłanki do Parlamentu, dla której pracowała, skarżąca przekazała wszystkim członkom tego komitetu oraz sekretarzowi generalnemu Parlamentu e-mail przesłany tego samego dnia do X, w którym opisywała – podając do informacji tej posłanki – stan swojego zdrowia. Wreszcie e-mailem z dnia 21 grudnia 2011 r. skarżąca zwróciła się do przewodniczącego ogólnego komitetu doradczego o wyznaczenie spotkania.

7        W dniu 22 grudnia 2011 r. skarżąca zwróciła się do sekretarza generalnego Parlamentu na podstawie art. 24 Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) z wnioskiem o udzielenie wsparcia (zwanym dalej „wnioskiem o udzielenie wsparcia”), w którym wskazywała, że jest ofiarą mobbingu ze strony X, oraz wnosiła o odseparowanie od siebie stron konfliktu i wszczęcie dochodzenia administracyjnego.

8        W dniu 6 stycznia 2012 r. X przesłała do wydziału ds. zatrudnienia i przeniesień personelu w ramach dyrekcji ds. rozwoju zasobów ludzkich Dyrekcji Generalnej (DG) Personelu Parlamentu pisemny wniosek o rozwiązanie umowy AAP ze skarżącą (zwany dalej „wnioskiem o rozwiązanie umowy”). W dniu 18 stycznia 2012 r. X potwierdziła wniosek o rozwiązanie umowy.

9        Decyzją OUZU z dnia 19 stycznia 2012 r. (zwaną dalej „decyzją o rozwiązaniu stosunku pracy”) umowa AAP ze skarżącą została rozwiązana z dniem 19 marca 2012 r. z powodu utraty zaufania. Skarżąca została zwolniona z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia wynoszącym dwa miesiące, tj. od dnia 19 stycznia do dnia 19 marca 2012 r. Na poparcie zarzutu dotyczącego utraty zaufania OUZU wskazywał, iż został poinformowany przez X, że skarżąca nie posiada niezbędnych kwalifikacji do śledzenia prac niektórych komisji parlamentarnych, w których zasiadała X, a ponadto że skarżąca zachowywała się w sposób nie do zaakceptowania zarówno wobec niej, jak i wobec innych członków Parlamentu i ich AAP.

10      Pismem z dnia 20 marca 2012 r. (zwanym dalej „pierwszą decyzją oddalającą wniosek o udzielenie wsparcia”) dyrektor generalny DG ds. Personelu Parlamentu, działający w charakterze OUZU, oddalił wniosek o udzielenie wsparcia z tym uzasadnieniem, że – niezależnie od tego, czy AAP jest uprawniona do otrzymania wsparcia na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego – złożony przez skarżącą wniosek o udzielenie wsparcia, dotyczący wydania decyzji o odseparowaniu stron konfliktu i przeprowadzenia dochodzenia administracyjnego, stał się bezprzedmiotowy, gdyż w świetle wydanej tymczasem decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy skarżąca nie jest już zatrudniona w Parlamencie.

11      W dniu 30 marca 2012 r. skarżąca złożyła do sekretarza generalnego Parlamentu na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego zażalenie na decyzję o rozwiązaniu stosunku pracy. W dniu 22 czerwca 2012 r. skarżąca złożyła na podstawie tego samego przepisu zażalenie na pierwszą decyzję oddalającą wniosek o udzielenie wsparcia.

12      Decyzją z dnia 20 lipca 2012 r. sekretarz generalny Parlamentu uwzględnił częściowo zażalenie na decyzję o rozwiązaniu stosunku pracy, przesuwając datę rozwiązania umowy ze skarżącą na dzień 20 czerwca 2012 r. z powodu jej zwolnienia chorobowego trwającego do dnia 19 kwietnia 2012 r. Potwierdził natomiast zasadność decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy, powołując się na orzecznictwo, szczególnie pkt 149 wyroku z dnia 7 lipca 2010 r., Tomas/Parlament (F‑116/07, F‑13/08 i F‑31/08, EU:F:2010:77), zgodnie z którym niemożliwe jest sprawdzenie, czy zaufanie nadal istnieje, co wiąże się po części z kontrolą powodów podanych w uzasadnieniu braku czy utraty zaufania.

13      Zdaniem sekretarza generalnego Parlamentu skarżąca nie udowodniła w każdym razie oczywistych błędów zawartych w opisie okoliczności faktycznych przedstawionych w celu uzasadnienia utraty zaufania, natomiast do Parlamentu dotarły informacje o szeregu uchybień zawodowych skarżącej, w szczególności w związku z oceną możliwości redagowania zmian legislacyjnych, które można by przedłożyć w danej sprawie, z brakiem uprzejmości, którym skarżąca wykazała się wobec posła do Parlamentu z innego państwa członkowskiego niż X, lub też bezczelnym zachowaniem skarżącej w stosunku do nowej AAP zatrudnionej przez X oraz rażącym brakiem uprzejmości okazanym X w obecności dyrektora przedsiębiorstwa. Na brak uprzejmości ze strony skarżącej poskarżył się również pewien profesor będący opiekunem grupy studentów zwiedzających instytucję.

14      Wreszcie według sekretarza generalnego Parlamentu okoliczność, że skarżąca złożyła wniosek o udzielenie wsparcia, nie mogła być przeszkodą dla decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy, która stała się nieunikniona z powodu wyraźnego pogorszenia stosunków między X i skarżącą.

15      Ponadto decyzją z dnia 8 października 2012 r. sekretarz generalny Parlamentu, działający w charakterze OUZU, oddalił zażalenie wniesione na pierwszą decyzję oddalającą wniosek o udzielenie wsparcia, podkreślając, że chociaż „powiadomił [skarżącą], w ramach uzasadnienia decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy przez OUZU, o [jej] niedopuszczalnym zachowaniu oraz o konkretnych i dających się zweryfikować faktach, które wystąpiły w obecności świadków, [skarżąca] wysuwała twierdzenia niepoparte dowodami”. W odpowiedzi przekazano również skarżącej, że zasadniczo wnioskowanych przez nią działań „w każdym razie nie da się pogodzić ze szczególnym charakterem bliskiej i opartej na zaufaniu relacji, jaką musi być relacja posła ze swoim [AAP]”, że w szczególności odseparowanie od siebie stron konfliktu nie ma najmniejszego sensu, ponieważ faktycznie uniemożliwiłoby kontynuację stosunku pracy między posłem a jego AAP, oraz że z praktycznego punktu widzenia Parlament nie może przenieść skarżącej do pracy dla innego członka instytucji, ponieważ tylko on sam może wnioskować do OUZU o zatrudnienie wybranego przez siebie AAP. Sekretarz generalny Parlamentu podkreślił również w odniesieniu do wszczęcia dochodzenia administracyjnego, że przywołanego w tym zakresie przez skarżącą wyroku z dnia 8 lutego 2011 r., Skareby/Komisja (F‑95/09, EU:F:2011:9), nie można odnieść do niniejszego przypadku, ponieważ posłowie do Parlamentu nie podlegają regulaminowi pracowniczemu, a zatem także jego art. 12a, i nie można na nich nałożyć kary dyscyplinarnej lub zobowiązać przez OUZU do udziału w dochodzeniu administracyjnym, mimo że taki udział mógłby mieć istotne znaczenie.

16      W skardze wniesionej do sekretariatu Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej w dniu 31 października 2012 r. i zarejestrowanej pod sygnaturą F‑129/12 skarżąca wniosła zasadniczo o stwierdzenie nieważności decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy i pierwszej decyzji oddalającej wniosek o udzielenie wsparcia, a także o zasądzenie od Parlamentu na jej rzecz kwoty 120 000 EUR tytułem odszkodowania.

17      W dniu 12 grudnia 2013 r. wyrokiem CH/Parlament (F 129/12, EU:F:2013:203) Sąd stwierdził nieważność decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy w szczególności z tego powodu, że skarżąca nie została wcześniej wysłuchana przez OUZU, a także pierwszej decyzji oddalającej wniosek o udzielenie wsparcia, stwierdzając zasadniczo, że – wbrew twierdzeniom Parlamentu – AAP mogli powoływać się na art. 24 regulaminu pracowniczego w celu ubiegania się o udzielenie wsparcia przez OUZU wobec zachowania członka Parlamentu, które miałoby nosić znamiona mobbingu w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego. Ponadto, „uwzględniając okoliczności budzące bardzo poważne zastrzeżenia, w jakich została wydana decyzja o rozwiązaniu stosunku pracy i decyzja oddalająca wniosek o udzielenie wsparcia”, Sąd zasądził od Parlamentu na rzecz skarżącej kwotę 50 000 EUR tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

 W przedmiocie środków przyjętych przez Parlament w celu wykonania wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F129/12), a także w przedmiocie wyroku z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament (F132/14) i zaskarżonej decyzji

18      Pismem z dnia 15 stycznia 2014 r. skarżąca zwróciła się do Parlamentu o podjęcie działań w celu zapewnienia wykonania wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203), zgodnie z art. 266 TFUE.

19      Pismem z dnia 3 marca 2014 r. Parlament odpowiedział oficjalnie na przedstawione przez skarżącą wnioski o podjęcie działań w celu wykonania wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203).

20      W odniesieniu do wniosku skarżącej mającego na celu przywrócenie jej na stałe stanowisko pracy w Parlamencie instytucja ta wskazała, że takie działanie w sposób oczywisty wykracza poza to, czego wymaga wykonanie wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203), przede wszystkim dlatego, że na mocy motywu 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 160/2009 z dnia 23 lutego 2009 r. zmieniającego WZIP (Dz.U. 2009, L 55, s. 1) „żaden z przepisów niniejszego rozporządzenia nie może być interpretowany jako udzielający [AAP] uprzywilejowanego lub bezpośredniego dostępu do stanowisk urzędników lub innych kategorii pracowników [Unii Europejskiej]”.

21      W tych okolicznościach, zważywszy na osobisty charakter stosunku pracy wiążącego parlamentarzystów i ich AAP, Parlament poinformował skarżącą, że faktyczne przywrócenie na jej stanowisko jest niemożliwe. Parlament wyjaśnił tym samym, że „jedyna możliwość polega na przywróceniu [skarżącej] na stanowisko, które zajmowała przed decyzją o rozwiązaniu stosunku pracy[, która została uznana za niezgodną z prawem], zwalniając ją jednak z obowiązku świadczenia związanej z nim pracy, do końca jej [umowy o pracę] w dniu 1 lipca 2014 r.[; t]o zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy wydaje się również zgodne z obowiązkiem staranności”. W tym względzie Parlament zobowiązywał się do zapłaty na rzecz skarżącej wynagrodzenia należnego jej od dnia 21 czerwca 2012 r., tj. daty, w której skuteczna stała się decyzja o rozwiązaniu stosunku pracy, do końca jej umowy o pracę, czyli dnia 1 lipca 2014 r., z wyłączeniem wynagrodzenia i zasiłków dla bezrobotnych, które miała również pobierać w tym okresie.

22      Ponadto Parlament potwierdził, że przedstawiony w swoim czasie wniosek o rozwiązanie umowy nie znajduje się w aktach osobowych skarżącej oraz że usunięta z nich zostanie decyzja o rozwiązaniu stosunku pracy, której nieważność została stwierdzona przez Sąd do spraw Służby Publicznej. W odniesieniu do wniosku o przeniesienie do unijnego systemu emerytalno-rentowego uprawnień emerytalnych nabytych wcześniej w systemie krajowym Parlament zwrócił uwagę, że skarżąca, która zaledwie przez pięć lat pracowała w charakterze AAP, nie spełnia wymogu co najmniej dziesięcioletniej służby w Unii, aby móc ubiegać się o emerytury z budżetu Unii.

23      Wreszcie w odniesieniu do wniosku o wszczęcie dochodzenia administracyjnego, przedstawionego wcześniej we wniosku o udzielenie wsparcia, Parlament wskazał, że „[w] tej kwestii, […] gdyby [skarżąca] postanowiła wnieść sprawę przeciwko [X] na podstawie prawa krajowego, Parlament ponownie rozpatrzy sytuację w świetle orzecznictwa wynikającego z [pkt 57] wyroku [z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203)]”.

24      W dniu 16 kwietnia 2014 r., działając na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego, skarżąca złożyła zażalenie na decyzje z dnia 3 marca oraz z dnia 2 kwietnia 2014 r., w której OUZU ustosunkował się do dodatkowych wniosków.

25      Pismem z dnia 6 czerwca 2014 r., w ramach działań podejmowanych w celu wykonania wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203), służby prawne Parlamentu poinformowały skarżącą o istnieniu przepisów wewnętrznych „AAP”, ustanowionych decyzją prezydium Parlamentu z dnia 14 kwietnia 2014 r. o przyjęciu przepisów wewnętrznych (zwanych dalej „przepisami wewnętrznymi AAP w sprawie mobbingu”) dotyczących utworzenia komitetu doradczego ds. mobbingu i zapobiegania mu w miejscu pracy, rozpatrującego skargi AAP wobec posłów do Parlamentu (zwanego dalej „specjalnym komitetem doradczym AAP”). Tym samym wyjaśniono jej, że wspomniany komitet jest obecnie „organem właściwym do rozpatrywania ewentualnej skargi [skarżącej] na mobbing”, oraz „doradzono [jej] zwrócenie się do [specjalnego] [k]omitetu [doradczego AAP] za pośrednictwem sekretariatu”.

26      Pismem z dnia 20 czerwca 2014 r. skarżąca odpowiedziała, że w następstwie stwierdzenia nieważności decyzji oddalającej wniosek o udzielenie wsparcia wniosek ten, wynikający z zachowania X, jest nadal złożony w Parlamencie. W związku z tym skarżąca zastanawiała się nad „przyczynami, dla których Parlament […] nie uznał za właściwe, właśnie w ramach środków podejmowanych w celu wykonania wyroku [z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203)], aby zwrócić się bezpośrednio do [specjalnego komitetu doradczego AAP], zaraz po prawidłowym ustanowioniu tego komitetu, czego nadal [jej] nie potwierdzono”.

27      Pismem z dnia 4 sierpnia 2014 r. sekretarz generalny Parlamentu, działający w charakterze OUZU, oddalił zażalenie z dnia 16 kwietnia 2014 r.

28      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu do spraw Służby Publicznej w dniu 17 listopada 2014 r. i zarejestrowanym pod sygnaturą F‑132/14 skarżąca wniosła skargę o:

–        stwierdzenie nieważności decyzji odmownej Parlamentu z dnia 3 marca 2014 r. wydanej w celu wykonania wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203), zgodnie z art. 266 TFUE, w sprawie wszczęcia dochodzenia administracyjnego mającego na celu ustalenie rzeczywistego przebiegu wydarzeń dotyczących posła do Parlamentu, przedstawionych we wniosku o udzielenie wsparcia złożonym przez skarżącą w dniu 22 grudnia 2011 r.;

–        stwierdzenie nieważności decyzji Parlamentu z dnia 2 kwietnia 2014 r. w zakresie, w jakim na mocy tej decyzji Parlament odmówił wypłacenia skarżącej kwoty 5686 EUR odpowiadającej różnicy w wynagrodzeniu, do którego skarżąca w swojej ocenie miała prawo w wykonaniu wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203), zgodnie z art. 266 TFUE;

–        stwierdzenie nieważności decyzji Parlamentu Europejskiego z dnia 4 sierpnia 2014 r. oddalającej zażalenie złożone przez skarżącą na dwie wyżej wymienione decyzje z dnia 3 marca oraz z dnia 2 kwietnia 2014 r.;

–        zasądzenie od Parlamentu na rzecz skarżącej kwoty, odpowiednio, 144 000 EUR i 60 000 EUR, tytułem naprawienia poniesionej przez nią szkody i doznanej krzywdy.

29      W dniu 26 listopada 2014 r. odbyło się posiedzenie inauguracyjne specjalnego komitetu doradczego AAP. Z pkt 2 protokołu z tego posiedzenia wynika, że „jeśli to konieczne, będzie można zaprosić radcę prawnego [Parlamentu] do udziału w zebraniu komitetu w charakterze doradcy komitetu w kwestiach prawnych”. Z pkt 4 tego samego protokołu wynika, że „[r]adca prawny poinformował członków [specjalnego komitetu doradczego AAP] o stanowisku Parlamentu w […] dwóch sprawach dotyczących domniemanego mobbingu[, w tym w sprawie, której dotyczył wyrok z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203)]”.

30      Pismem z dnia 17 grudnia 2014 r. przewodniczący specjalnego komitetu doradczego AAP wezwał skarżącą na spotkanie z członkami tego komitetu, zaplanowane na dzień 28 stycznia 2015 r.

31      W dniu 15 stycznia 2015 r. skarżąca przedstawiła specjalnemu komitetowi doradczemu AAP uwagi na piśmie. W dniu 28 stycznia 2015 r. komitet wysłuchał skarżącej, X oraz CN, współpracownika skarżącej, który również zwrócił się z wnioskiem o udzielenie wsparcia w sprawie okoliczności domniemanego mobbingu przez X (wyrok z dnia 26 marca 2015 r., CN/Parlament, F‑26/14, EU:F:2015:22).

32      Wyrokiem z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament (F‑132/14, EU:F:2015:115), Sąd do spraw Służby Publicznej stwierdził w szczególności nieważność decyzji Parlamentu Europejskiego z dnia 3 marca 2014 r., utrzymanej w mocy decyzją z dnia 4 sierpnia 2014 r. oddalającą zażalenie, w zakresie, w jakim w wyniku stwierdzenia mocą wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203), nieważności odmownej decyzji w sprawie wniosku o udzielenie wsparcia Parlament Europejski nie zdecydował o wszczęciu dochodzenia administracyjnego w odniesieniu do podnoszonego mobbingu, a tym samym naruszył art. 266 TFUE. Ponadto Sąd nakazał Parlamentowi wypłacić skarżącej kwotę 25 000 EUR celem naprawienia doznanej krzywdy, powiększoną o odsetki za zwłokę, w związku ze wspomnianym zaniechaniem ze strony OUZU.

33      W dniu 18 maja 2016 r., zgodnie z art. 10 zmienionych decyzją prezydium Parlamentu z dnia 6 lipca 2015 r. przepisów wewnętrznych „AAP” w zakresie mobbingu, na którego podstawie specjalny komitet doradczy AAP musi przekazać swoje poufne sprawozdanie przewodniczącemu Parlamentu, a nie jak wcześniej – kwestorom, po zapoznaniu się z ustaleniami specjalnego komitetu doradczego AAP przewodniczący Parlamentu poinformował skarżącą (czynność zwana dalej „decyzją z uzasadnieniem”), że zachowania opisane przez nią we wniosku o udzielenie wsparcia nie wskazują według niego na nieodpowiednie zachowanie ze strony posła do Parlamentu w stosunku do asystenta i że przekazuje tę sprawę OUZU w celu podjęcia przez ten organ decyzji w przedmiocie wniosku o udzielenie wsparcia.

34      Przewodniczący Parlamentu, który na mocy art. 12 przepisów wewnętrznych „AAP” w sprawie mobbingu, zmienionych decyzją prezydium Parlamentu z dnia 6 lipca 2015 r., jest uprawniony do podjęcia „[w] świetle opinii [specjalnego komitetu doradczego AAP]” „decyzji z uzasadnieniem stwierdzającej, czy przedstawiono dowód na mobbing”, a w stosownych wypadkach jest uprawniony do „nałożenia sankcji na danego posła, zgodnie z przepisami art. 11 i 166 Regulaminu Parlamentu Europejskiego”, zwracał uwagę w decyzji z uzasadnieniem, że specjalny komitet doradczy AAP uznał w szczególności za udowodnioną okoliczność, że X często krytykowała skarżącą, w tym publicznie; że zwracając się do niej, używała niekiedy szorstkiego głosu; że czasami czyniła jej zarzuty, podając wcześniej sprzeczne wytyczne; że niekiedy kontaktowała się z nią w czasie zwolnienia chorobowego; że nakazywała jej sprawdzanie skrzynki e-mail w czasie wakacji; że oświadczyła w prasie, iż skarżąca jest niekompetentna, oraz że obniżyła jej zaszeregowanie.

35      Przewodniczący Parlamentu uznał w decyzji z uzasadnieniem, że wspomniane zachowania były umyślne w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego i powtarzały się na przestrzeni czasu. Jednak w odniesieniu do krytycznych uwag X, do użycia szorstkiego języka, uwag dotyczących błędów skarżącej oraz próśb X w czasie urlopów skarżącej uznał, że X traktuje podległy jej personel w taki sam sposób oraz że wydaje się to raczej wyrazem nerwowości X i trudności we właściwym zarządzaniu swoim personelem. Tym samym zachowania te nie były w szczególności skierowane do skarżącej. Natomiast oświadczenia złożone przez X należy według przewodniczącego Parlamentu ocenić w świetle wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203), który wywołał publiczną kampanię przeciwko byłemu członkowi Parlamentu oskarżonemu o mobbing, chociaż w wyroku tym Sąd do spraw Służby Publicznej nie doszedł do takiego wniosku. Tak więc X próbowała jedynie bronić się przed oskarżeniami o mobbing, które zostały upublicznione.

36      W odniesieniu do obniżenia zaszeregowania skarżącej przewodniczący Parlamentu stwierdził, że wspomniany środek leży w zakresie uznania X jako członka Parlamentu i że w tym względzie była ona niezadowolona z pracy wykonywanej przez skarżącą oraz z jej zachowania, co nie pomogło złagodzić napięcia zarówno X, jak i innych członków jej zespołu.

37      Tym samym przewodniczący Parlamentu stwierdził w decyzji z uzasadnieniem, że oceniane całościowo okoliczności podnoszone przez skarżącą nie stanowią nieprawidłowego postępowania X umożliwiającego stwierdzenie mobbingu w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego. W szczególności, ponieważ w specyficznym kontekście stosunku pracy między członkiem Parlamentu a AAP zachowania X nie można uznać za przesadne i naganne, bezstronny obserwator o zwykłym stopniu wrażliwości nie uznałby, że zarzucane czyny mogły godzić w osobę, godność lub integralność fizyczną czy psychiczną skarżącej.

38      Tym samym przewodniczący Parlamentu poinformował skarżącą, że przekazał jej akta do OUZU, do którego należało rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku o udzielenie wsparcia.

39      W dniu 13 stycznia 2017 r. skarżąca zwróciła się do OUZU z pytaniem o to, jakie zostały podjęte kroki, po wydaniu decyzji z uzasadnieniem, w odniesieniu do nierozpatrzonego od ponad pięciu lat wniosku o udzielenie wsparcia.

40      Pismem z dnia 24 stycznia 2017 r. dyrektor generalny ds. personelu Parlamentu zwrócił się do skarżącej o przedstawienie do dnia 10 lutego 2017 r. uwag na temat decyzji z uzasadnieniem.

41      Pismem z dnia 10 lutego 2017 r. skarżąca przedłożyła uwagi, w których zakwestionowała wnioski specjalnego komitetu doradczego AAP oraz wnioski przewodniczącego Parlamentu zawarte w decyzji z uzasadnieniem. Skarżąca krytycznie odniosła się również do okoliczności, w których wspomniany komitet prowadził przesłuchania, w szczególności do tego, że nie otrzymała sprawozdania sporządzonego przez ten komitet, wykazu przesłuchanych świadków i protokołu tych przesłuchań pomimo wniosków złożonych przez nią w tym zakresie.

42      Na mocy decyzji z dnia 20 marca 2017 r. (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”) dyrektor generalny ds. personelu Parlamentu, działając jako OUZU, oddalił wniosek o udzielenie wsparcia. Zasadniczo uznał on przede wszystkim, że skarżącej nie przysługuje żadne roszczenie o otrzymanie sprawozdania sporządzonego przez specjalny komitet doradczy AAP, wykazu przesłuchiwanych świadków oraz protokołów przesłuchania świadków, ponieważ otrzymała już szczegółowe i kompletne uzasadnienie w odniesieniu do odrzucenia jej twierdzeń jako bezzasadnych, mianowicie w decyzji z uzasadnieniem. Następnie dyrektor generalny ds. personelu Parlamentu uznał, że radca prawny Parlamentu był uprawniony do uczestniczenia w przesłuchaniach przed specjalnym komitetem doradczym AAP oraz że w tym względzie okoliczność, iż skarżąca nie miała możliwości, aby przed tym komitetem towarzyszył jej pełnomocnik, nie stanowi naruszenia zasady równości stron. Wreszcie w odniesieniu do meritum sprawy wskazał on zasadniczo, że w pełni zgadza się z uwagami przedstawionymi przez przewodniczącego Parlamentu w decyzji z uzasadnieniem.

43      Pismem z dnia 28 kwietnia 2017 r. skarżąca złożyła, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Dz.U. 2001, L 145, s. 43), wniosek o udzielenie dostępu do dokumentów zawartych w dotyczących jej aktach znajdujących się w posiadaniu ogólnego komitetu doradczego oraz specjalnego komitetu doradczego AAP, w szczególności sprawozdania sporządzonego przez ten ostatni komitet. Wniosek skarżącej został odrzucony decyzją z dnia 16 czerwca 2017 r., która to została utrzymana w mocy przez Parlament w dniu 21 sierpnia 2017 r., ze względu na to, że ujawnienie tych dokumentów mogło naruszyć integralność X, a także zagrozić ochronie danych osobowych świadków.

44      W dniu 20 czerwca 2017 r., działając na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego, skarżąca złożyła zażalenie na zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu swojego zażalenia skarżąca wskazywała na naruszenie zasady dobrej administracji, obowiązku uzasadnienia, art. 25 regulaminu pracowniczego, prawa do bycia wysłuchanym, obowiązku staranności i zasady rozsądnego terminu, a także na oczywisty błąd w ocenie, naruszenie art. 31 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”) oraz naruszenie art. 12a i art. 24 regulaminu pracowniczego.

45      Decyzją z dnia 26 października 2017 r. sekretarz generalny Parlamentu, działający w charakterze OUZU, uwzględnił częściowo zażalenie z dnia 20 czerwca 2017 r. w odniesieniu do części odszkodowawczej przyznając ex æquo et bono skarżącej kwotę 1500 EUR za czas oczekiwania na działanie OUZU pomiędzy decyzją z uzasadnieniem i zaskarżoną decyzją, który – w jego ocenie – mógł być krótszy. W pozostałym zakresie zażalenie zostało oddalone, w szczególności w odniesieniu do argumentacji kwestionującej zgodność zaskarżonej decyzji z prawem. Sekretarz generalny Parlamentu uznał tym samym, podobnie jak przewodniczący Parlamentu, że zarzucane czyny nie stanowią mobbingu w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego (czynność zwana dalej „decyzją oddalającą zażalenie”).

 Przebieg postępowania i żądania stron

46      Ponieważ w swojej skardze skarżąca domagała się nakazania stronie pozwanej przedstawienia wspomnianych dokumentów, w dniu 17 kwietnia 2018 r. Sąd zwrócił się do Parlamentu, w ramach środków organizacji postępowania, o ewentualne przedstawienie wraz z odpowiedzią na skargę jawnej wersji ostatecznych ustaleń specjalnego komitetu doradczego AAP dotyczących sprawy skarżącej oraz protokołów przesłuchania świadków sporządzonych przez ten organ.

47      W dniu 2 maja 2018 r. Parlament przedstawił swoją odpowiedź na skargę. W piśmie z dnia 3 maja 2018 r. Parlament wskazał jednak, że odmawia przedstawienia żądanych dokumentów, wyjaśniając, iż dla właściwego działania specjalnego komitetu doradczego AAP, który został utworzony po wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203), istotne znaczenie ma to, aby prace i obrady tego komitetu doradczego, w którym zasiada trzech kwestorów, pozostały niejawne wobec skarżącej. Parlament podkreślił jednak, że w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 13 lipca 2018 r., Curto/Parlament (T‑275/17, EU:T:2018:479), oraz w toczącym się przed Sądem postępowaniu w sprawie QH/Parlament (T‑748/16) Sąd postanowił, iż dokumenty podobne do dokumentów żądanych w niniejszej sprawie nie są niejawne wobec stron skarżących w sprawach, a następnie przekazał je tym stronom. Tym samym według Parlamentu „[w] przypadku, gdy wyjątek staje się praktyką i zagraża samemu istnieniu systemu rozpatrywania skarg dotyczących mobbingu wnoszonych przez asystentów parlamentarnych przeciwko posłom do Parlamentu, [i]instytucja musi z ubolewaniem oświadczyć, że nie przekaże po raz kolejny tajnego dokumentu Sądowi, nie wiedząc, czy w każdym razie nie zostanie on przekazany [stronie skarżącej]”.

48      Postanowieniem z dnia 18 maja 2018 r. Sąd nakazał Parlamentowi na podstawie art. 92 § 3 regulaminu postępowania przedłożenie wniosków oraz w stosownym wypadku sporządzonych przez specjalny komitet doradczy AAP protokołów przesłuchania świadków po wniosku o udzielenie wsparcia, wskazując jednocześnie, że na tym etapie wspomniane dokumenty nie zostaną przekazane skarżącej.

49      Pismem z dnia 4 czerwca 2018 r. Parlament ponownie odmówił przedłożenia dokumentów żądanych w ramach środków organizacji postępowania, proponując jednocześnie Sądowi, że jeśli sobie tego życzy, Parlament przekaże te dokumenty nieformalnie, tak aby nie zostały dołączone do akt sprawy, a „tym samym instytucja otrzyma gwarancję, że skarżąca nie będzie miała dostępu do dokumentów uznawanych za niejawne i poufne”.

50      W dniu 28 czerwca 2018 r. w ramach środków organizacji postępowania strony zostały wezwane do zajęcia stanowiska w sprawie skutków, jakie dla przebiegu sprawy ma decyzja Parlamentu, doręczona w dniu 4 czerwca 2018 r., w której instytucja ta odmówiła przekazania dokumentów, których przedłożenie zostało jej nakazane w drodze postanowienia z dnia 18 maja 2018 r. W tym względzie Sąd zwrócił uwagę stron na wyroki z dnia 10 czerwca 1980 r., M./Komisja (155/78, EU:C:1980:150), z dnia 12 maja 2010 r., Komisja/Meierhofer (T‑560/08 P, EU:T:2010:192), a także na wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament (T‑218/17, EU:T:2018:393).

51      Skarżąca i Parlament przedstawili swoje uwagi w tym zakresie, odpowiednio, w dniach 10 i 11 lipca 2018 r.

52      Ponieważ Sąd uznał, że dwukrotna wymiana pism procesowych nie jest konieczna, a ponadto w dniu 2 sierpnia 2018 r. odmówił uwzględnienia wniosku skarżącej w tym zakresie, pisemny etap postępowania został zamknięty w dniu 8 sierpnia 2018 r. Strony zostały wysłuchane na rozprawie w dniu 25 października 2018 r.

53      W swej skardze skarżąca wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, a w razie potrzeby decyzji oddalającej zażalenie;

–        zasądzenie od Parlamentu kwoty 68 500 EUR tytułem naprawienia krzywdy doznanej przez skarżącą w jej ocenie;

–        obciążenie Parlamentu kosztami postępowania.

54      Parlament wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi jako bezzasadnej;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

 Co do prawa

 W przedmiocie żądań stwierdzenia nieważności

55      Na poparcie żądań stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji oraz, w razie potrzeby, decyzji oddalającej zażalenie skarżąca podnosi dwa zarzuty dotyczące, odpowiednio, naruszenia art. 41 karty, art. 25 regulaminu pracowniczego i obowiązku uzasadnienia, zasady dobrej administracji, prawa do bycia wysłuchanym i prawa do obrony, a także obowiązku staranności (zarzut pierwszy) oraz oczywistego błędu w ocenie, naruszenia art. 31 karty, art. 12a i 24 regulaminu pracowniczego oraz obowiązku staranności (zarzut drugi).

 Co do przedmiotu żądań stwierdzenia nieważności

56      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem żądania stwierdzenia nieważności przedstawione formalnie w odniesieniu do decyzji o oddaleniu zażalenia skutkują zaskarżeniem do Sądu aktu, na który zostało złożone zażalenie, jeżeli żądania te pozbawione są autonomicznej treści (zob. podobnie wyroki: z dnia 17 stycznia 1989 r., Vainker/Parlament, 293/87, EU:C:1989:8, pkt 8; z dnia 6 kwietnia 2006 r., Camós Grau/Komisja, T‑309/03, EU:T:2006:110, pkt 43).

57      Wziąwszy pod uwagę, że w niniejszej sprawie decyzja oddalająca zażalenie potwierdza jedynie zaskarżoną decyzję, należy stwierdzić, iż żądanie stwierdzenia nieważności decyzji oddalającej zażalenie nie ma autonomicznej treści, w związku z czym nie ma potrzeby rozpoznawania go osobno, nawet jeśli przy ocenie zgodności z prawem zaskarżonej decyzji trzeba będzie wziąć pod uwagę uzasadnienie zawarte w decyzji oddalającej zażalenie, ponieważ to uzasadnienie powinno pokrywać się z uzasadnieniem zaskarżonej decyzji (zob. podobnie wyrok z dnia 9 grudnia 2009 r., Komisja/Birkhoff, T‑377/08 P, EU:T:2009:485, pkt 58, 59 i przytoczone tam orzecznictwo), oraz uzasadnienie zawarte w decyzji z uzasadnieniem, do której zaskarżona decyzja się odnosi.

 W przedmiocie zarzutu pierwszego dotyczącego naruszenia art. 41 karty, art. 25 regulaminu pracowniczego i obowiązku uzasadnienia, zasady dobrej administracji, prawa do bycia wysłuchanym i prawa do obrony oraz obowiązku staranności

58      Na poparcie pierwszego zarzutu skarżąca podnosi, że nieprzekazanie jej przez OUZU na etapie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi sprawozdania specjalnego komitetu doradczego AAP wykazu świadków przesłuchanych przez ten komitet oraz protokołów przesłuchania tych świadków uniemożliwia jej zrozumienie toku rozumowania przedstawionego w decyzji z uzasadnieniem, do której zaskarżona decyzja się odnosi i w której to zarzucane czyny nie zostały uznane za mobbing wobec niej. Ponadto skarżąca również nie była w stanie ocenić, po pierwsze, czy wspomniany komitet doradczy przesłuchał świadków, w szczególności tych, których ona wskazała, w tym dwóch lekarzy, oraz po drugie, czy OUZU wziął należycie pod uwagę orzeczenia lekarskie neuropsychiatry i jej lekarza prowadzącego, które przecież przedłożyła.

59      Skarżąca zarzuca również OUZU, że nie przekazał jej sprawozdania specjalnego komitetu doradczego AAP. Tymczasem, według niej, takie przekazanie było tym bardziej istotne, że zaskarżona decyzja nie została wystarczająco uzasadniona. Ponadto skarżąca uważa, że przekazanie tego sprawozdania oraz protokołów przesłuchania świadków było niezbędne, aby mogła się upewnić, czy zeznania te nie zostały wypaczone.

60      W każdym razie nieprzekazanie na etapie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi sprawozdania specjalnego komitetu doradczego AAP oraz protokołów przesłuchania świadków, przynajmniej ich jawnej wersji, stanowi naruszenie prawa skarżącej do bycia skutecznie wysłuchaną, co znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament (T‑218/17, EU:T:2018:393). Postępowanie OUZU, zdaniem skarżącej, stanowiło również naruszenie obowiązku staranności, ponieważ jej interes w dysponowaniu takimi dokumentami i odpowiednim uzasadnieniem w odniesieniu do oddalenia wniosku o udzielenie wsparcia w oczywisty sposób nie został wzięty pod uwagę.

61      Parlament wnosi o oddalenie zarzutu jako bezzasadnego.

62      Parlament twierdzi, że w niniejszym przypadku OUZU wypełnił ciążący na nim obowiązek uzasadnienia. Przyznając w odniesieniu do przesłuchania świadków, że ich zeznania mogą w wartościowy sposób przyczynić się do uzupełnienia lub zrekompensowania braku dowodów ze strony wnioskującego o udzielenie wsparcia, Parlament uważa, po pierwsze, że ich moc dowodową należy postrzegać w odpowiedniej perspektywie. Po drugie, „[p]oświęcenie gwarantowanej świadkom poufności na rzecz przesadnej przejrzystości nieuchronnie powstrzyma[łoby] chęć osób trzecich, by dawać szczere, wyczerpujące i obiektywne świadectwa, [czy nawet] zeznawać w ogóle”. Z tego względu Parlament uważa, że poufnością muszą zostać objęte zarówno sprawozdania specjalnego komitetu doradczego AAP, jak i protokoły przesłuchania świadków oraz wykaz świadków przesłuchanych przez specjalny komitet doradczy AAP, potwierdzając tym samym, że skarżąca w żaden sposób nie wejdzie w posiadanie wspomnianych dokumentów i że Parlament odmawia zastosowania się do środka organizacji postępowania zarządzonego przez Sąd.

63      Odnośnie do prawa do bycia wysłuchanym Parlament uważa, że prawo to zostało zachowane w niniejszej sprawie, ponieważ skarżąca miała możliwość przedstawienia swoich uwag w przedmiocie decyzji z uzasadnieniem, i że w każdym razie przekazanie sprawozdania sporządzonego przez specjalny komitet doradczy AAP nie było konieczne w celu umożliwienia skarżącej przedstawienia swoich uwag. Poza tym, biorąc pod uwagę, że takie przekazanie utrudniłoby prace wspomnianego wyżej komitetu, Parlament uważa, że OUZU nie miał obowiązku przekazania skarżącej tego sprawozdania, podobnie jak protokołów przesłuchania świadków.

–       Uwagi wstępne w przedmiocie wniosku o udzielenie wsparcia na gruncie regulaminu pracowniczego

64      Na wstępie należy przypomnieć, że w sytuacji gdy do OUZU lub, w stosownym wypadku, do organu powołującego zwrócono się na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego z wnioskiem o udzielenie wsparcia w rozumieniu art. 24 regulaminu pracowniczego, wówczas zgodnie z obowiązkiem wspomagania OUZU lub organ powołujący powinien, jeśli stoi w obliczu zdarzenia niezgodnego z porządkiem i bezpieczeństwem służby, zainterweniować z całą niezbędną energią i odpowiedzieć z szybkością i starannością wymaganymi przez okoliczności danego wypadku w celu ustalenia faktów i świadomego wyciągnięcia z nich odpowiednich konsekwencji. Wystarczy, aby w tym celu urzędnik lub pracownik, który domaga się ochrony ze strony swojej instytucji, uprawdopodobnił rzeczywiste zaistnienie ataków, których – jak twierdzi – stał się obiektem. W obliczu takich informacji do danej instytucji należy podjęcie właściwych środków, a w szczególności przeprowadzenie dochodzenia administracyjnego w celu ustalenia faktów będących podstawą skargi, przy współpracy z osobą, która ją wnosi (wyroki: z dnia 26 stycznia 1989 r., Koutchoumoff/Komisja, 224/87, EU:C:1989:38, pkt 15, 16; z dnia 12 lipca 2011 r., Komisja/Q, T‑80/09 P, EU:T:2011:347, pkt 84; z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 46).

65      W obliczu twierdzeń na temat mobbingu obowiązek wspomagania obejmuje w szczególności obowiązek poważnego i niezwłocznego zbadania przez administrację w sposób całkowicie poufny wniosku o udzielenie wsparcia, w którym podnoszony jest mobbing, i poinformowania wnioskodawcy o dalszych działaniach, jakie zostaną podjęte w przedmiocie tego wniosku (wyroki: z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 47; z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 88).

66      Wspomniany obowiązek istnieje, nawet jeżeli wniosek o udzielenie wsparcia dotyczy „osoby trzeciej” w rozumieniu art. 24 regulaminu pracowniczego, niebędącej innym urzędnikiem lub pracownikiem, ale członkiem instytucji (zob. podobnie wyroki: z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament, F‑129/12, EU:F:2013:203, pkt 54–58; z dnia 26 marca 2015 r., CN/Parlament, F‑26/14, EU:F:2015:22, pkt 42). Członkowie Parlamentu mają bowiem również obowiązek przestrzegania zakazu wszelkiej formy mobbingu lub molestowania seksualnego, o którym mowa w art. 12a regulaminu pracowniczego (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Curto/Parlament, T‑275/17, EU:T:2018:479, pkt 79–81).

67      Z kolei w odniesieniu do środków, jakie należy zastosować w sytuacji objętej, jak w niniejszym przypadku, zakresem stosowania art. 24 regulaminu pracowniczego, administracji przysługują, pod kontrolą sądu Unii, szerokie uprawnienia dyskrecjonalne przy doborze środków i sposobów stosowania art. 24 regulaminu pracowniczego (wyroki: z dnia 15 września 1998 r., Haas i in./Komisja, T‑3/96, EU:T:1998:202, pkt 54; z dnia 25 października 2007 r., Lo Giudice/Komisja, T‑154/05, EU:T:2007:322, pkt 137; z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 48).

68      Jeżeli w następstwie złożenia wniosku o udzielenie wsparcia, takiego jak wniosek rozpatrywany w niniejszej sprawie, organ administracji postanawia przeprowadzić dochodzenie administracyjne, w stosownych przypadkach, tak jak w niniejszej sprawie, powierzając je komitetowi doradczemu (zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 99), samym celem tego dochodzenia administracyjnego jest potwierdzenie lub obalenie istnienia mobbingu w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego, a więc OUZU nie może przesądzać o wyniku dochodzenia i nie powinien zajmować stanowiska, nawet w sposób dorozumiany, w przedmiocie rzeczywistego charakteru podnoszonego mobbingu przed otrzymaniem wyników dochodzenia administracyjnego. Innymi słowy, zasadą wszczęcia dochodzenia administracyjnego jest, że administracja nie zajmuje przedwcześnie stanowiska, zasadniczo na podstawie jednostronnego opisu okoliczności faktycznych przedstawionego we wniosku o udzielenie wsparcia, ponieważ, wręcz przeciwnie, powinna ona zastrzec swoje stanowisko do czasu zakończenia omawianego dochodzenia, które należy przeprowadzić na drodze skonfrontowania oświadczenia urzędnika lub innego pracownika ubiegającego się o wsparcie z wersją wydarzeń przedstawioną przez osobę, której zarzuca się mobbing, jak również przez osoby, które mogły być świadkami podnoszonych okoliczności mających stanowić naruszenie przez osobę podejrzewaną o mobbing art. 12a regulaminu pracowniczego (zob. podobnie wyrok z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 59 i przytoczone tam orzecznictwo).

69      W tym względzie, po pierwsze, stwierdzenie przez organ administracji istnienia mobbingu, po zakończeniu dochodzenia administracyjnego, przeprowadzonego ewentualnie przy pomocy odrębnego od OUZU organu, takiego jak specjalny komitet doradczy AAP, może samo w sobie mieć dobroczynny wpływ na proces terapeutyczny powrotu do zdrowia danego poddanego mobbingowi urzędnika lub pracownika; ponadto może nie tylko uzasadniać środki dyscyplinarne wobec sprawcy mobbingu, ale również być wykorzystane przez ofiarę na potrzeby ewentualnego krajowego postępowania sądowego, w ramach którego będzie miał zastosowanie obowiązek wspomagania OUZU na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego i nie wygaśnie on do końca okresu zatrudnienia zainteresowanego pracownika. Po drugie, przeprowadzenie dochodzenia administracyjnego do końca może, przeciwnie, pozwolić na zaprzeczenie twierdzeniom domniemanej ofiary, umożliwiając w ten sposób naprawienie szkody, jaką takie oskarżenie, jeśli miałoby się okazać bezzasadne, mogło spowodować u osoby wskazanej w postępowaniu dochodzeniowym jako domniemany sprawca mobbingu (zob. podobnie wyrok z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 61 i przytoczone tam orzecznictwo).

70      W tym względzie na wstępie należy zauważyć, że regulamin pracowniczy nie przewiduje szczególnej procedury, do której przeprowadzenia administracja jest zobowiązana przy rozpatrywaniu wniosku o udzielenie wsparcia w rozumieniu art. 24 regulaminu pracowniczego, złożonego na podstawie art. 90 ust. 1 tegoż regulaminu, mającego za przedmiot oświadczenie urzędnika lub innego pracownika, zgodnie z którym inny urzędnik lub pracownik, czy nawet członek instytucji, miałby wobec niego zachować się w sposób naruszający art. 12a regulaminu pracowniczego (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 65).

71      Następnie należy przypomnieć, że dochodzenie administracyjne wszczęte po złożeniu przez urzędnika lub pracownika wniosku o udzielenie wsparcia w rozumieniu art. 24 regulaminu pracowniczego ze względu na czyny osoby trzeciej, urzędnika lub innego pracownika, czy nawet członka instytucji, stanowiące domniemany mobbing w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego, zostaje co prawda wszczęte na jego wniosek, jednak nie można go uznać za postępowanie dochodzeniowe przeciwko temu urzędnikowi lub pracownikowi (zob. podobnie wyrok z dnia 16 maja 2012 r., Skareby/Komisja, F‑42/10, EU:F:2012:64, pkt 46). Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem rola autora wniosku o udzielenie wsparcia, w którym zarzuca się wystąpienie mobbingu, polega głównie na współpracy w zakresie właściwego prowadzenia dochodzenia administracyjnego w celu ustalenia faktów (wyroki: z dnia 26 stycznia 1989 r., Koutchoumoff/Komisja, 224/87, EU:C:1989:38, pkt 15 i 16; z dnia 25 października 2007 r., Lo Giudice/Komisja, T‑154/05, EU:T:2007:322, pkt 136; z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 87).

72      Poszanowanie prawa do obrony, o którym mowa w art. 48 karty, zatytułowanym „Domniemanie niewinności i prawo do obrony”, wymaga, aby adresaci decyzji, które dotyczą w sposób istotny ich interesów, mieli możliwość przedstawienia w sposób użyteczny swojego stanowiska na temat okoliczności uwzględnionych na ich niekorzyść przy wydawaniu tych decyzji (wyrok z dnia 14 czerwca 2016 r., Marchiani/Parlament, C‑566/14 P, EU:C:2016:437, pkt 51), i obejmuje poszanowanie zasady kontradyktoryjności, która wykracza poza prawo do bycia wysłuchanym, zagwarantowane zresztą również w ramach art. 41 karty, zatytułowanym „Prawo do dobrej administracji”. Jednakże to poszanowanie prawa do obrony w rozumieniu art. 48 karty może zostać podniesione tylko w postępowaniu wszczętym „przeciwko” osobie, mogącym zakończyć się wydaniem aktu dla niej niekorzystnego, w którym organ administracji stwierdza okoliczności obciążające tę osobę (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 67; zob. również podobnie wyrok z dnia 16 maja 2012 r., Skareby/Komisja, F‑42/10, EU:F:2012:64, pkt 46).

73      Z powyższego wynika, że w ramach postępowania prowadzonego przez organ powołujący lub OUZU w celu rozpatrzenia wniosku o udzielenie wsparcia opartego na naruszeniu art. 12a regulaminu pracowniczego autor tego wniosku nie może domagać się poszanowania praw do obrony, określonych w art. 48 karty, jako takich, ani w związku z tym w formie naruszenia zasady kontradyktoryjności (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 68).

74      To samo dotyczy zresztą osoby oskarżonej o mobbing. Prawdą jest bowiem, że może ona zostać bezpośrednio oskarżona we wniosku o udzielenie wsparcia, który doprowadził do wszczęcia postępowania administracyjnego, i może musieć już na tym etapie bronić się przed stawianymi jej zarzutami, co uzasadnia możliwość jej przesłuchania, ewentualnie wielokrotnego, w trakcie dochodzenia (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 69; zob. również podobnie wyrok z dnia 17 września 2014 r., CQ/Parlament, F‑12/13, EU:F:2014:214, pkt 147). Jednakże dopiero na późniejszym etapie procedury, jeśli zostanie wszczęte przeciwko niej postępowanie dyscyplinarne, w niniejszym przypadku poprzez zwrócenie się do komisji dyscyplinarnej lub innego analogicznego organu, będzie ona korzystać z prawa do obrony w rozumieniu art. 48 karty, a w szczególności z zasady kontradyktoryjności, przy czym w przypadku oskarżonego urzędnika lub pracownika regulamin pracowniczy przewiduje jedynie prawo do bycia wysłuchanym na zasadzie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, a postępowanie wykazuje charakter kontradyktoryjny dopiero po zwróceniu się do komisji dyscyplinarnej (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 69; zob. również podobnie wyrok z dnia 19 marca 1998 r., Tzoanos/Komisja, T‑74/96, EU:T:1998:58, pkt 340).

75      Zważywszy na powyższe, należy przyznać autorowi wniosku o udzielenie wsparcia, jako domniemanej ofierze, prawa proceduralne odrębne od prawa do obrony, o którym mowa w art. 48 karty, które nie są tak szerokie jak owo prawo do obrony (wyroki: z dnia 16 maja 2012 r., Skareby/Komisja, F‑42/10, EU:F:2012:64, pkt 48; z dnia 16 grudnia 2015 r., De Loecker/ESDZ, F‑34/15, EU:F:2015:153, pkt 43) i które ostatecznie wynikają z prawa do dobrej administracji przewidzianego obecnie w art. 41 karty (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 70).

76      Należy bowiem przypomnieć, że celem dochodzenia administracyjnego wszczętego przez organ w odpowiedzi na wniosek o udzielenie wsparcia w rozumieniu art. 24 regulaminu pracowniczego jest wyjaśnienie w ustaleniach tego dochodzenia spornych okoliczności faktycznych, tak aby administracja mogła zająć ostateczne stanowisko w tym względzie, pozwalające jej albo zamknąć postępowanie w przedmiocie wniosku o udzielenie wsparcia, albo, gdy okaże się, że podnoszone okoliczności są prawdziwe i mieszczą się w zakresie stosowania art. 12a regulaminu pracowniczego, między innymi wszcząć postępowanie dyscyplinarne celem wymierzenia, w stosownym wypadku, kar dyscyplinarnych domniemanemu sprawcy mobbingu (zob. w odniesieniu do urzędnika lub pracownika wyrok z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 57, oraz w odniesieniu do członka instytucji wyrok z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 90).

77      Tym samym z jednej strony, gdy organ administracyjny w ramach środków, które postanawia przyjąć w odpowiedzi na wniosek o udzielenie wsparcia, podejmie decyzję o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego przewidzianego w art. 86 regulaminu pracowniczego lub innego analogicznego postępowania, z powodu naruszenia przez osobę, wobec której wysuwa się oskarżenia w tym wniosku, zakazu przewidzianego w art. 12a regulaminu pracowniczego, procedura prowadzona jest wówczas wobec tej osoby, domniemanego sprawcy mobbingu, a więc ten ostatni dysponuje wszystkimi gwarancjami proceduralnymi dotyczącymi wykonania praw do obrony w rozumieniu art. 48 karty, a w szczególności zasady kontradyktoryjności. W przypadku urzędnika lub pracownika gwarancje te są przewidziane w załączniku IX do regulaminu pracowniczego (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 72), a w przypadku członka Parlamentu – w art. 166 regulaminu tej instytucji.

78      Z drugiej strony, jeśli w odpowiedzi na wniosek o udzielenie wsparcia administracja zdecyduje, że argumenty podniesione w uzasadnieniu wniosku o udzielenie wsparcia nie są zasadne i że w konsekwencji zarzucane zachowania nie stanowią mobbingu w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego, taka decyzja jest niekorzystna dla autora wniosku o udzielenie wsparcia (zob. podobnie wyroki: z dnia 12 września 2007 r., Combescot/Komisja, T‑249/04, EU:T:2007:261, pkt 32; z dnia 11 maja 2010 r., Nanopoulos/Komisja, F‑30/08, EU:F:2010:43, pkt 93), a także niekorzystnie wpływa na jego sytuację w rozumieniu art. 41 ust. 2 lit. a) karty (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 73).

79      Wobec tego w celu przestrzegania prawa do dobrej administracji autor wniosku o udzielenie wsparcia musi, zgodnie z art. 41 ust. 2 lit. a) karty, zostać skutecznie wysłuchany przed wydaniem przez organ powołujący lub OUZU tej decyzji odmownej w sprawie wniosku o udzielenie wsparcia. Oznacza to, że zainteresowany powinien zostać uprzednio wysłuchany co do podstaw, na jakie organ powołujący lub OUZU zamierza powołać się w uzasadnieniu decyzji oddalającej ten wniosek (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 74).

80      W niniejszej sprawie bezsporne jest, że przed wydaniem przez OUZU zaskarżonej decyzji skarżąca została uprzednio wysłuchana przez organ, w tym przypadku na podstawie decyzji z uzasadnieniem i pisma z dnia 24 stycznia 2017 r. dyrektora generalnego ds. personelu Parlamentu. W ramach uwag na piśmie przedłożonych w dniu 10 lutego 2017 r. skarżąca uważa jednak, że nie została skutecznie wysłuchana, ponieważ nie dysponowała w tym celu opinią, sprawozdaniem lub wnioskami specjalnego komitetu doradczego AAP, ponieważ forma wyrażenia stanowiska przez ten komitet nie musiała być dokładnie znana na tym etapie, ani protokołem przesłuchania świadków.

81      Należy zatem ustalić, czy w niniejszym przypadku prawo skarżącej do bycia wysłuchaną wymaga, aby dysponowała ona również opinią specjalnego komitetu doradczego AAP, przyjętą ewentualnie w formie sprawozdania lub wniosków, oraz protokołami przesłuchań prowadzonych przez ten komitet w celu przedstawienia swoich uwag w przedmiocie podstaw powołanych przez OUZU, w drodze odesłania do decyzji z uzasadnieniem, w związku z oddaleniem wniosku o udzielenie wsparcia.

–       W przedmiocie ciążącego na OUZU obowiązku przekazania skarżącej opinii specjalnego komitetu doradczego AAP przed wydaniem zaskarżonej decyzji celem przestrzegania prawa skarżącej do bycia wysłuchaną

82      W sprawie dotyczącej przepisów prawnych mających zastosowanie do Europejskiego Banku Centralnego (EBC), a nie regulaminu pracowniczego, Sąd orzekł, że jeżeli po złożeniu przez pracownika tej instytucji „skargi”, posługując się terminologią przepisów omawianej instytucji, na czyny mające stanowić mobbing, zgodnie z definicją zawartą w przepisach mających zastosowanie do pracowników EBC, organ zdecyduje o wszczęciu dochodzenia administracyjnego, w którego wyniku zostanie sporządzone sprawozdanie, wspomnianemu pracownikowi, podobnie jak osobie, przeciwko której wysunięto zarzut, należy umożliwić przedstawienie uwag w sprawie projektu sprawozdania z dochodzenia, zgodnie z tymi przepisami, zanim zarząd EBC rozstrzygnie w przedmiocie skargi lub przynajmniej w przedmiocie okoliczności uwzględnionych przez ten organ w celu wydania decyzji (zob. podobnie wyrok z dnia 23 września 2015 r., Cerafogli/EBC, T‑114/13 P, EU:T:2015:678, pkt 41).

83      W kontekście regulaminu pracowniczego organ powołujący lub, w zależności od przypadku, OUZU, rozpatruje nie skargę, lecz wniosek o udzielenie wsparcia przedstawiony na podstawie art. 24 i art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego. W tym względzie, w przeciwieństwie do systemu mającego zastosowanie do EBC, regulamin pracowniczy nie przewiduje szczególnej procedury w odniesieniu do sposobu, w jaki organ powołujący lub OUZU powinien rozpatrzyć wniosek o udzielenie wsparcia w rozumieniu art. 24 regulaminu pracowniczego, dotyczący naruszenia art. 12a regulaminu pracowniczego, ani nie przewiduje wymogu, który by sam w sobie zobowiązywał do przekazania autorowi wniosku o udzielenie wsparcia lub osobie wskazanej w tym wniosku jako domniemany sprawca mobbingu opinii, sprawozdania lub wniosków komitetu doradczego, takiego jak specjalny komitet doradczy AAP, lub protokołów przesłuchania świadków, którzy zostali przesłuchani przez ten komitet (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 78).

84      Jednakże zgodnie z orzecznictwem, z zastrzeżeniem ochrony interesów osób, wobec których wysunięto zarzuty, oraz zeznających w charakterze świadków w dochodzeniu, żaden przepis regulaminu pracowniczego nie zakazuje również przekazania końcowego sprawozdania z dochodzenia osobie trzeciej, która ma uzasadniony interes w zapoznaniu się z nim, jak w wypadku osoby, która złożyła wniosek na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego, podnosząc naruszenie art. 12a regulaminu pracowniczego. Podkreślono zatem w tym kontekście, że niektóre instytucje w ramach przysługującej im swobody we wdrażaniu tych przepisów regulaminu pracowniczego przyjmowały niekiedy to rozwiązanie, przekazując wnioskującym o wsparcie osobom końcowe sprawozdanie z dochodzenia albo wraz z decyzją końcową wydaną w przedmiocie skargi administracyjnej przed wniesieniem skargi do sądu, albo w wykonaniu środków organizacji postępowania, o których zdecydował sąd Unii orzekający w pierwszej instancji (zob. podobnie wyrok z dnia 11 lipca 2013 r., Tzirani/Komisja, F‑46/11, EU:F:2013:115, pkt 133), takich jak środek z dnia 17 kwietnia 2018 r., którego wykonania Parlament odmówił w niniejszej sprawie.

85      Jednak Sąd stoi na stanowisku, że gdy OUZU postanawia, tak jak w niniejszym przypadku, przychylić się do wydanej w formie sprawozdania lub wniosków opinii komitetu doradczego, któremu powierza zadanie prowadzenia dochodzenia administracyjnego, oraz gdy przy podejmowaniu decyzji w przedmiocie wniosku o udzielenie wsparcia uwzględnia opinię wydaną w ten sposób przez komitet doradczy, omawianą opinię, o charakterze doradczym, która może zostać sporządzona w formie jawnej z poszanowaniem anonimowości przyznanej świadkom, należy na podstawie prawa do bycia wysłuchanym autora wniosku o udzielenie wsparcia zasadniczo mu przekazać, i to nawet jeśli przepisy wewnętrzne „AAP” w zakresie mobbingu nie przewidują takiego przekazania (zob. podobnie wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 80).

86      Powyższego stwierdzenia nie podważa podnoszona przez Parlament okoliczność, że w niniejszym przypadku chodzi o dokument sporządzony przez specjalny komitet doradczy AAP, a nie o dokument sporządzony przez ogólny komitet doradczy, taki jak rozpatrywany w wyroku z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament (T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393).

87      Jest bowiem prawdą, co podkreśla Parlament, że specjalny komitet doradczy AAP dostarcza przewodniczącemu Parlamentu jedynie „opinię z uzasadnieniem”, która nie jest dla niego wiążąca przy wydawaniu przez niego decyzji z uzasadnieniem, będącej z kolei podstawą dla OUZU dla celów rozstrzygnięcia wniosku o udzielenie wsparcia. Parlament kładzie nacisk na ten aspekt, podkreślając, że w odniesieniu do wniosków AAP o udzielenie wsparcia rozpatrywanych w porozumieniu ze specjalnym komitetem doradczym AAP, w odróżnieniu od wniosków o udzielenie wsparcia rozpatrywanych we współpracy z ogólnym komitetem doradczym, przewodniczący Parlamentu podejmuje działania oraz „dysponuje wyłącznymi uprawnieniami decyzyjnymi w odniesieniu do stwierdzenia istnienia mobbingu, które to uprawnienia są dużo lepiej zdefiniowane niż uprawnienia decyzyjne sekretarza generalnego w przypadkach mobbingu urzędników”.

88      Taka kwestia jednak, podobnie jak dążenia Parlamentu do zapewnienia, by prace specjalnego komitetu doradczego AAP pozostały ściśle poufne w celu zagwarantowania tego, by kwestorzy nadal uczestniczyli w tych pracach, nie może naruszać podstawowego prawa każdego urzędnika lub pracownika, o którym mowa w art. 41 ust. 2 lit. a) karty, do bycia skutecznie wysłuchanym przed rozpatrzeniem przez OUZU złożonego przez niego wniosku o udzielenie wsparcia.

89      W szczególności, mimo że opinia sporządzona przez specjalny komitet doradczy AAP jest pozbawiona prawnie wiążącego charakteru, jako że zarówno przewodniczący Parlamentu przy przyjmowaniu decyzji z uzasadnieniem, jak i OUZU przy rozpatrywaniu wniosku o udzielenie wsparcia dysponowali tą opinią, należało poinformować o niej również AAP, aby umożliwić mu zajęcie stanowiska w sprawie jej treści, zanim OUZU rozpatrzy wniosek o udzielenie wsparcia pośrednio również w oparciu o tę opinię. Tak więc w niniejszym przypadku samo udostępnienie skarżącej decyzji z uzasadnieniem było niewystarczające, nawet jeśli w decyzji tej przewodniczący Parlamentu wskazywał, że przedstawia treść wniosków specjalnego komitetu doradczego AAP.

90      Ponadto, w odniesieniu do ryzyka, że tożsamość świadków, w tym ewentualnych członków Parlamentu, zostanie ujawniona w przypadku udostępnienia skarżącej treści opinii specjalnego komitetu doradczego AAP, należy stwierdzić, że nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby wspomniany komitet sporządził tę opinię, ewentualnie w formie sprawozdania lub wniosków, w sposób uniemożliwiający identyfikację świadków, którzy brali udział w dochodzeniu administracyjnym. W związku z tym argumentacji tej nie można uwzględnić tym bardziej w kontekście niniejszej sprawy, ponieważ z braku możliwości zapoznania się ze spornym dokumentem Sąd pomija jego treść, a w świetle niejasnego odwoływania się do niego przez Parlament nie może być również pewny, czy dokument ten ma postać opinii, sprawozdania czy wniosków.

91      W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że OUZU naruszył prawo skarżącej do bycia wysłuchaną, o którym mowa w art. 41 karty, w związku z tym, że w zaskarżonej decyzji oraz w decyzji oddalającej zażalenie odmówił przekazania jej opinii specjalnego komitetu doradczego AAP, wydanej w formie sprawozdania lub wniosków, oraz wysłuchał jej uwag jedynie w oparciu o decyzję z uzasadnieniem wskazującą względy, dla których przewodniczący Parlamentu zamierzał w oparciu o tę opinię oddalić jako bezzasadny wniosek o udzielenie wsparcia.

–       W przedmiocie ciążącego na OUZU obowiązku przekazania skarżącej protokołów przesłuchania świadków przed wydaniem zaskarżonej decyzji celem przestrzegania prawa skarżącej do bycia wysłuchaną

92      Co się tyczy protokołów przesłuchania świadków przez specjalny komitet doradczy AAP, Sąd stwierdza, że co do zasady w celu zapewnienia skutecznego wdrożenia zakazu wszelkiej formy mobbingu lub molestowania seksualnego w miejscu pracy dopuszczalne jest, by administracja przewidziała możliwość zapewnienia świadkom, którzy zgodzili się na przedstawienie swego opisu spornych okoliczności domniemanego przypadku mobbingu, że ich zeznania pozostaną poufne, zarówno wobec osoby podejrzewanej o stosowanie mobbingu, jak i domniemanej ofiary, przynajmniej w ramach procedury stosowanej przy rozpatrywaniu wniosku o udzielenie wsparcia w rozumieniu art. 24 regulaminu pracowniczego (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 83).

93      Z jednej strony bowiem, biorąc pod uwagę, że w ramach rozpatrywania wniosku o udzielenie wsparcia jednym z celów wyznaczonych administracji jest przywrócenie spokoju służby, poznanie treści zeznań, zarówno przez osobę podejrzewaną o mobbing, jak i przez domniemaną ofiarę może zagrozić realizacji tego celu, rozbudzając ponownie ewentualną wrogość w relacjach międzyludzkich wewnątrz służby i zniechęcając osoby, które mogłyby przedstawić istotne zeznania, do zeznawania w przyszłości (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 84).

94      Z drugiej strony, jeżeli instytucja otrzymuje informacje przekazywane na zasadzie dobrowolności, ale wraz z wnioskiem o zachowanie poufności w celu ochrony anonimowości informatora, instytucja, która wyraża zgodę na otrzymywanie takich informacji, ma obowiązek przestrzegania takiego warunku (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 7 listopada 1985 r., Adams/Komisja, 145/83, EU:C:1985:448, pkt 34). Podobnie może być w przypadku, gdy urzędnicy lub pracownicy, lub członkowie instytucji wyrażają zgodę na przedstawienie swoich uwag, aby umożliwić organowi wyjaśnienie stanu faktycznego będącego przedmiotem wniosku o udzielenie wsparcia, ale wymagają w zamian, aby zapewniono im anonimowość wobec domniemanego sprawcy mobbingu lub domniemanej ofiary, przy czym trzeba podkreślić, że chociaż ich udział jest pożądany, z punktu widzenia regulaminu pracowniczego niekoniecznie są oni zobowiązani do współpracy przy dochodzeniu poprzez składanie zeznań (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 85).

95      Jednakże, gdy administracja postanawia o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego wobec domniemanego sprawcy mobbingu, zadaniem organu powołującego lub OUZU jest poinformowanie zainteresowanego o wszelkich dokumentach, które taki organ zamierza przedstawić do oceny komisji dyscyplinarnej, do której należy, w stosownych przypadkach, ponowne przesłuchanie świadków zarzucanych czynów (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 86). Rozumowanie to znajduje zastosowanie na zasadzie analogii w odniesieniu członków instytucji, takich jak członkowie Parlamentu, w stosunku do których istnieje szczególna procedura, o której mowa w art. 166 regulaminu Parlamentu.

96      W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że odmawiając przekazania skarżącej protokołów przesłuchania świadków na etapie przedsądowym, OUZU nie naruszył prawa do bycia wysłuchanym, o którym mowa w art. 41 karty.

–       W przedmiocie konsekwencji naruszenia prawa do bycia wysłuchanym, wynikającego z braku przekazania na etapie przedsądowym opinii specjalnego komitetu doradczego AAP

97      Jeśli chodzi o konsekwencje nieudostępnienia skarżącej opinii specjalnego komitetu doradczego AAP na etapie poprzedzającym wniesienie skargi, należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem nawet w przypadku naruszenia prawa do bycia wysłuchanym, dla uwzględnienia zarzutu konieczne jest ponadto, aby w braku takiego naruszenia postępowanie mogło doprowadzić do odmiennego rezultatu (zob. podobnie postanowienie z dnia 14 kwietnia 2016 r., Dalli/Komisja, C‑394/15 P, niepublikowane, EU:C:2016:262, pkt 41; zob. również podobnie wyroki: z dnia 6 lutego 2007 r., Wunenburger/Komisja, T‑246/04 i T‑71/05, EU:T:2007:34, pkt 149; z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑584/16, EU:T:2017:282, pkt 157).

98      Aby móc ocenić tę kwestię, zarówno skarżąca, jak i Sąd powinni dysponować opinią specjalnego komitetu doradczego AAP, sporządzoną w formie sprawozdania lub wniosków, oraz w stosownym przypadku w wersji jawnej, celem, po pierwsze, możliwości określenia przez skarżącą, jakie argumenty mogłaby podnieść w postępowaniu poprzedzającym wniesienie skargi, gdyby dysponowała tym dokumentem, oraz, po drugie, możliwości dokonania przez Sąd oceny, czy mogłoby to doprowadzić do odmiennego rezultatu przy rozpatrywaniu przez OUZU wniosku o udzielenie wsparcia.

99      Tymczasem wskutek odmowy przekazania przez Parlament Sądowi wspomnianej opinii, przyjętej w formie sprawozdania lub wniosków, podobnie zresztą jak protokołów przesłuchania świadków, podczas gdy ich przekazanie na etapie postępowania sądowego zostało uznane za prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem (zob. podobnie wyrok z dnia 23 września 2015 r., Cerafogli/EBC, T‑114/13 P, EU:T:2015:678, pkt 42–49), Sąd nie ma możliwości dokonania kontroli sądowej na podstawie art. 270 TFUE i regulaminu pracowniczego (zob. podobnie wyrok z dnia 10 czerwca 1980 r., M./Komisja, 155/78, EU:C:1980:150, pkt 20).

100    Ponieważ ani traktat FUE, ani statut Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, ani regulamin postępowania przed Sądem nie przewidują możliwości zastosowania sankcji w przypadku niewykonania postanowienia, wydanego na podstawie art. 92 regulaminu postępowania dotyczącego środka dowodowego, takiego jak środek z dnia 18 maja 2018 r., jedyną możliwą reakcją Sądu w obliczu odmowy strony pozwanej, naruszającej zresztą obowiązek lojalnej współpracy, o którym mowa w art. 13 ust. 2 TUE, jest wyciągnięcie z niej konsekwencji w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie (wyrok z dnia 12 maja 2010 r., Komisja/Meierhofer, T‑560/08 P, EU:T:2010:192, pkt 73).

101    W tym względzie Parlament nie może uzasadniać odmowy przedłożenia dokumentów żądanych przez Sąd w postanowieniu z dnia 18 maja 2018 r., usprawiedliwiając się tym, podobnie jak stwierdził Sąd w wyroku z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament (T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 83–86), że musi chronić anonimowość osób, w tym członków tej instytucji, które zgodziły się przekazać swoje zeznania, do czego niezbędne jest utrzymanie całkowitej poufności w odniesieniu do prac specjalnego komitetu doradczego AAP, które zdaniem Parlamentu, powinny pozostać w całości objęte tajemnicą.

102    Parlament może powoływać się co prawda na takie względy na podstawie art. 103 regulaminu postępowania przed Sądem, który dotyczy przetwarzania poufnych informacji i materiałów.

103    Jednakże ta możliwość powołania się na art. 103 regulaminu postępowania przed Sądem nie zwalniała Parlamentu z ciążącego na nim obowiązku spełnienia wymogów postanowienia z dnia 18 maja 2018 r. podlegającego wykonaniu na mocy art. 280 TFUE, w imię zasady lojalnej współpracy, o której mowa w art. 13 ust. 2 TUE.

104    W szczególności, wbrew twierdzeniom Parlamentu, to do Sądu, a nie stron postępowania, należy ocena poufnego charakteru dokumentów, których przedstawienia zażądano na podstawie art. 92 ust. 3 regulaminu postępowania, oraz, w stosownych przypadkach, ocena, czy ze względu na poufny charakter nadany ewentualnie tym dokumentom przez sąd Unii celem ochrony tożsamości świadków właściwe byłoby nieprzekazywanie ich w tym kształcie stronie skarżącej, ale raczej zobowiązanie strony pozwanej do przedstawienia albo jawnej wersji tych dokumentów z pominięciem nazwisk świadków oraz danych umożliwiających ustalenie, bez rozsądnych wątpliwości, ich tożsamości (zob. w odniesieniu do takiego środka organizacji postępowania wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 44), albo też jawnego streszczenia tych dokumentów.

105    Ponadto ta ostatnia możliwość powinna pozwolić Sądowi, w stosownym przypadku, na ustosunkowanie się do zastrzeżeń Parlamentu co do tego, że zważywszy na charakter podnoszonych okoliczności faktycznych, zanonimizowana wersja tych dokumentów nie będzie stanowić wystarczającej ochrony, ponieważ zdaniem Parlamentu tożsamość świadków można łatwo wywnioskować z przedstawionych okoliczności faktycznych lub złożonych oświadczeń.

106    W każdym razie, jeśli chodzi o krytyczne uwagi Parlamentu co do praktyki Sądu w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 13 lipca 2018 r., Curto/Parlament (T‑275/17, EU:T:2018:479), oraz toczącym się przed Sądem postępowaniu w sprawie QH/Parlament (T‑748/16), wystarczy stwierdzić, że tego rodzaju orzeczeń nie można uznać za nietypowe, ponieważ Sąd zastosował jedynie przepisy swego regulaminu postępowania, w szczególności art. 103 [postanowienie wiceprezesa Trybunału z dnia 5 lipca 2018 r., Müller i in./QH, C‑187/18 P(I), niepublikowane, EU:C:2018:543, pkt 41].

107    W związku z powyższym należy stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji ze względu na naruszenie przez OUZU prawa skarżącej do bycia skutecznie wysłuchaną przed oddaleniem przez ten organ jej wniosku o udzielenie wsparcia, bez konieczności dalszego badania zarzutu pierwszego i drugiego.

 W przedmiocie roszczeń odszkodowawczych

108    Na poparcie roszczeń odszkodowawczych skarżąca podnosi, że Parlament powinien odpowiedzieć za naruszenia prawa przedstawione w ramach dwóch zarzutów dotyczących stwierdzenia nieważności oraz za błędy popełnione przez specjalny komitet doradczy AAP, a następnie przez OUZU, w szczególności za okoliczność, że wspomniany komitet bezprawnie odmówił jej prawa do obecności wybranego przez nią doradcy podczas przesłuchania w dniu 28 stycznia 2015 r., za to, że niesłusznie lekarz zakładowy instytucji ma jedynie status obserwatora we wspomnianym komitecie oraz że obecność przedstawiciela administracji w specjalnym komitecie doradczym AAP narusza zasadę bezstronności. Zdaniem skarżącej elementy te przyczyniły się w niniejszym przypadku do nieobiektywnego, stronniczego i mało przejrzystego postępowania.

109    Ponadto skarżąca zarzuca Parlamentowi niedochowanie rozsądnego terminu, ponieważ procedura rozpatrywania wniosku o udzielenie wsparcia trwała ponad dwa lata i trzy miesiące od daty jej przesłuchania przez specjalny komitet doradczy AAP do dnia wydania zaskarżonej decyzji. W tym względzie w decyzji oddalającej zażalenie Parlament przyznał, że nie ma obiektywnego uzasadnienia dla okresu, który upłynął pomiędzy wspomnianym przesłuchaniem a decyzją z uzasadnieniem. Skarżąca podnosi, że musiała czekać jeszcze siedem dodatkowych miesięcy po wydaniu decyzji z uzasadnieniem na to, aby OUZU zwrócił się do niej o przedstawienie uwag, a ponadto działanie OUZU nie zostało podjęte z własnej inicjatywy, ale w reakcji na skierowane przez nią zapytanie.

110    Skarżąca domaga się w związku z tym zadośćuczynienia za trzy krzywdy, a mianowicie, po pierwsze, za krzywdę powstałą w wyniku stanu niestabilności, niepewności prawnej i obawy, czy zostanie potraktowana sprawiedliwie, w wysokości 5000 EUR, po drugie, za krzywdę wynikającą z opieszałości OUZU przy rozpatrywaniu wniosku o udzielenie wsparcia w wysokości 13 500 EUR oraz po trzecie, za krzywdę związaną z bezprawnym działaniem stanowiącym przedmiot dwóch zarzutów stwierdzenia nieważności, którą należy oszacować ex æquo et bono na kwotę 50 000 EUR, z uwagi na trudność skarżącej w zrozumieniu powodów oddalenia wniosku o udzielenie wsparcia i postawę OUZU, który – mając na uwadze ciążący na nim obowiązek wspomagania – nie dawał jej poczucia, że rzeczywiście stara się ją chronić.

111    Parlament wnosi o oddalenie żądań odszkodowawczych.

112    W odniesieniu do życzenia skarżącej, aby podczas przesłuchania przez specjalny komitet doradczy AAP mógł jej towarzyszyć doradca, Parlament podnosi, że rolą skarżącej w prowadzonym dochodzeniu administracyjnym jest przedstawienie swojej wersji wydarzeń, aby wspomniany komitet mógł ustalić, czy okoliczności te stanowią mobbing, nie jest zaś jej rolą angażowanie się w postępowanie oskarżycielskie przeciwko domniemanemu sprawcy mobbingu. To przecież AAP jest de facto oskarżycielem przed specjalnym komitetem doradczym AAP, natomiast członek Parlamentu musi się bronić. Tym samym, ponieważ prawa procesowe domniemanej ofiary mobbingu są bardziej ograniczone niż prawa osoby oskarżonej, skarżąca nie mogła wymagać udziału swojego adwokata podczas przesłuchania przez specjalny komitet doradczy AAP. W tym względzie nie ma znaczenia okoliczność, że przepisy wewnętrzne AAP w sprawie mobbingu zostały zmienione dopiero w dniu 6 lipca 2015 r. w odniesieniu do tego, że domniemana ofiara powinna być przesłuchiwana sama, gdyż, po pierwsze, wspomniana zmiana była jedynie kodyfikacją uprzedniej praktyki oraz, po drugie, zgodnie z orzecznictwem wynikającym z wyroku z dnia 16 grudnia 1976 r., Perinciolo/Rada (124/75, EU:C:1976:186, pkt 35–37), urzędnik lub pracownik może domagać się udziału adwokata w toku postępowania administracyjnego tylko wówczas, gdy zostało wyraźnie to przewidziane przez obowiązujące przepisy. Natomiast obecność radcy prawnego Parlamentu w trakcie przesłuchania skarżącej nie miała żadnych konsekwencji, gdyż posiadał on wyłącznie status obserwatora. Ponadto jego obecność była uzasadniona, ponieważ czuwał nad przeprowadzeniem dochodzenia administracyjnego zgodnie z przepisami regulaminu pracowniczego. Celem jego obecności nie była natomiast obrona interesów X przed interesami skarżącej, gdyż w każdym razie postępowanie przed specjalnym komitetem doradczym AAP nie ma charakteru spornego.

113    W odniesieniu do czasu trwania postępowania Parlament podkreśla, że w ciągu przywołanego przez skarżącą okresu szesnastu miesięcy specjalny komitet doradczy AAP odbył siedem posiedzeń, przesłuchał wielu świadków oraz zbadał okoliczności faktyczne, co uzasadniało taki czas trwania. Przy tej okazji Parlament ujawnił jednocześnie, że wspomniany komitet przedstawił sprawozdanie końcowe w dniu 7 kwietnia 2016 r., oraz stwierdził, że zadośćuczynienie przyznane przez OUZU w odpowiedzi na zażalenie dotyczyło wyłącznie okresu siedmiu miesięcy, jakie upłynęły pomiędzy decyzją z uzasadnieniem a zaskarżoną decyzją. Parlament podkreśla w każdym razie, że utworzenie struktury, która mogłaby skutecznie rozpoznawać przypisywane członkom tej instytucji problemy związane z mobbingiem, wymagało czasu.

114    W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem stwierdzenie nieważności aktu obciążonego wadą niezgodności z prawem, takiego jak zaskarżona decyzja, stanowi samo w sobie stosowne i co do zasady wystarczające zadośćuczynienie każdej krzywdy, jaką taki akt mógł spowodować. Nie odnosi się to jednak do sytuacji, w której strona skarżąca wykaże, że doznała krzywdy dającej się oddzielić od niezgodności z prawem stanowiącej podstawę stwierdzenia nieważności i niemożliwej do naprawienia w pełni poprzez samo stwierdzenie nieważności (zob. podobnie wyroki: z dnia 6 czerwca 2006 r., Girardot/Komisja, T‑10/02, EU:T:2006:148, pkt 131; z dnia 16 maja 2017 r., CW/Parlament, T‑742/16 RENV, niepublikowany, EU:T:2017:338, pkt 64).

115    A zatem jeśli chodzi o żądanie odszkodowawcze pozostające w związku z nieprawidłowościami stanowiącymi przedmiot pierwszego zarzutu, stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji powinno zasadniczo stanowić stosowne i wystarczające zadośćuczynienie za krzywdę skarżącej wynikającą z naruszenia prawa stwierdzonego przez Sąd. Jednak w pewnych szczególnych okolicznościach, takich jak ustalone w pkt 26–29 wyroku z dnia 7 lutego 1990 r., Culin/Komisja (C‑343/87, EU:C:1990:49), poczucie niesprawiedliwości i przykrości wywołane u danej osoby koniecznością prowadzenia postępowania poprzedzającego wniesienie skargi, a następnie postępowania sądowego w celu dochodzenia swoich praw stanowią krzywdę dającą się oddzielić od niezgodności z prawem już naprawionej przez stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu (zob. podobnie wyrok z dnia 29 kwietnia 2015 r., CC/Parlament, T‑457/13 P, EU:T:2015:240, pkt 49–52). W niniejszym przypadku takie szczególne okoliczności należy stwierdzić w odniesieniu do odmowy przez Parlament zastosowania się do środka organizacji postępowania zarządzonego przez Sąd, ponieważ postawa strony pozwanej uniemożliwiła Sądowi wykonywanie jego prawa do kontroli oraz wzmocniła u skarżącej poczucie niesprawiedliwości i bezsilności stanowiące krzywdę, która to nie mogła być odpowiednio i wystarczająco naprawiona w drodze stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji na podstawie pierwszego zarzutu.

116    W odniesieniu do roszczeń odszkodowawczych dotyczących nieprawidłowości podniesionych w ramach drugiego zarzutu, są one przedwczesne ze względu na to, że w aktualnym stanie Sąd nie może wypowiedzieć się odnośnie do argumentów podniesionych na poparcie tego zarzutu, ponieważ w ramach wykonania niniejszego wyroku zadaniem OUZU będzie skuteczne przesłuchanie skarżącej, a w stosownym wypadku ponowne rozpatrzenie wniosku o udzielenie wsparcia.

117    Jeśli chodzi o okoliczność, że skarżącej nie pozwolono na skorzystanie ze wsparcia doradcy w czasie przesłuchania przez specjalny komitet doradczy AAP, należy stwierdzić, że przepisy mające zastosowanie do Parlamentu nie przewidują takiej możliwości. Jak przypomniano w pkt 71–73 powyżej, przesłuchanie przez ten komitet nie wpisuje się w każdym razie w ramy postępowania kontradyktoryjnego prowadzonego przeciwko osobie składającej wniosek o udzielenie wsparcia na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego. Tym samym, choć nie jest wykluczone, że OUZU podejmie decyzję o możliwości wsparcia osoby przesłuchiwanej w ramach dochodzenia administracyjnego przez kolegę z pracy, przedstawiciela pracowników lub też prawnika, skarżąca nie może powołać się na zasadę równości stron lub zasadę dobrej administracji, aby zmusić OUZU do ustanowienia takiej możliwości w odniesieniu do przesłuchań organizowanych przez specjalny komitet doradczy AAP. Ponadto nie wydaje się, że X miała prawo do tego, by wspierał ją doradca podczas jej własnego przesłuchania. Natomiast okoliczność, że radca prawny Parlamentu mógł uczestniczyć jako obserwator w pracach specjalnego komitetu doradczego AAP, w tym w przesłuchaniach, nie powoduje wadliwości prac tego organu.

118    Jeśli chodzi o skład specjalnego komitetu doradczego AAP, to jak już orzeczono w odniesieniu do ogólnego komitetu doradczego, jakkolwiek nie została przewidziana pełna równowaga między członkami wyznaczonymi przez administrację i wyznaczonymi przez reprezentację pracowników, obecność lekarza danej instytucji w ramach komitetu doradczego, okoliczność, iż komitet doradczy „prowadzi prace w warunkach całkowitej autonomii, niezależności i poufności”, oraz kolegialny charakter obrad stanowią wystarczające gwarancje bezstronności i obiektywności opinii, którą komitet doradczy ma opracować i przyjąć dla OUZU (wyrok z dnia 29 czerwca 2018 r., HF/Parlament, T‑218/17, odwołanie w toku, EU:T:2018:393, pkt 103; zob. także podobnie i analogicznie wyroki: z dnia 30 maja 2002 r., Onidi/Komisja, T‑197/00, EU:T:2002:135, pkt 132; z dnia 17 marca 2015 r., AX/EBC, F‑73/13, EU:F:2015:9, pkt 150).

119    Powyższe rozważania mają też zastosowanie mutatis mutandis do specjalnego komitetu doradczego AAP. Tak więc skarżąca nie może domagać się większej decyzyjności dla lekarza zakładowego, nie może też zarzucać OUZU, że w tym komitecie jest reprezentowany przez przewodniczącego ogólnego komitetu doradczego.

120    Jeśli chodzi o czas trwania postępowania, w którym OUZU rozpatrywał wniosek o udzielenie wsparcia, należy stwierdzić, że regulamin pracowniczy nie przewiduje ani szczególnego terminu, ani szczególnego trybu rozpatrywania wniosków tego rodzaju, także w przypadku gdy taki wniosek dotyczy zarzucanego naruszenia art. 12a regulaminu pracowniczego. Podobnie jest w przypadku przepisów wewnętrznych AAP w sprawie mobbingu, nawet jeżeli przewidują one kilka etapów wymagających działania specjalnego komitetu doradczego AAP oraz przewodniczącego Parlamentu. Zatem OUZU jest w tym zakresie zobowiązany do przestrzegania zasady rozsądnego terminu (zob. podobnie wyrok z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 59, 62), a w konsekwencji instytucja lub organ Unii musi czuwać nad tym, by w ramach prowadzonego dochodzenia administracyjnego i wynikającego z niego rozpatrywania wniosku o udzielenie wsparcia każdy akt był wydawany w rozsądnym terminie w stosunku do poprzedniego (wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Curto/Parlament, T‑275/17, EU:T:2018:479, pkt 101). Ponadto, aby ocenić rozsądny charakter terminu, w którym powinno zostać przeprowadzone dochodzenie administracyjne i nastąpić rozpatrzenie wniosku o udzielenie wsparcia, należy wziąć pod uwagę znaczenie sporu dla zainteresowanego, złożoność sprawy i zachowanie stron (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 10 czerwca 2016 r., HI/Komisja, F‑133/15, EU:F:2016:127, pkt 113 i przytoczone tam orzecznictwo).

121    W niniejszym przypadku Sąd stwierdza, że w sumie dochodzenie prowadzone przez specjalny komitet doradczy AAP trwało ponad czternaście miesięcy między datą przesłuchania skarżącej, tj. dniem 28 stycznia 2015 r., a datą zakończenia prac przez komitet, tj. dniem 7 kwietnia 2016 r. Ponadto od wydania wyroku CH/Parlament (F‑132/14, EU:F:2015:115), tj. od dnia 6 października 2015 r., upłynęło ponad siedem miesięcy, zanim przewodniczący Parlamentu, po zapoznaniu się z wnioskami specjalnego komitetu doradczego AAP, wydał decyzję z uzasadnieniem w dniu 18 maja 2016 r. Poza tym skarżąca musiała czekać jeszcze niemal osiem miesięcy, zanim w końcu została poproszona, na swój wniosek, o przedstawienie uwag w sprawie tej decyzji z uzasadnieniem, przed rozpatrzeniem wniosku o udzielenie wsparcia przez OUZU.

122    Ponadto, ze względu na odmowę zastosowania się przez Parlament do zarządzonego przez Sąd środka organizacji postępowania, Sąd nie mógł poznać sposobu prowadzenia prac specjalnego komitetu doradczego AAP, w szczególności liczby zorganizowanych spotkań i przeprowadzonych przesłuchań, a także zakresu wniosków, które miały być kolegialnie sporządzone i wydane przez wspomniany komitet. Z braku namacalnych dowodów Sąd nie może bowiem opierać się w tym względzie na samych twierdzeniach Parlamentu.

123    Wreszcie, jeśli chodzi o wspomniane przez Parlament trudności w odniesieniu do koncepcji rozpatrywania wniosków o udzielenie wsparcia składanych przez AAP dotyczących zachowań członków tej instytucji, Parlament nie może skutecznie powoływać się na takie trudności w celu uchylenia się od ciążącego na nim zarówno na mocy art. 31 karty (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Curto/Parlament, T‑275/17, EU:T:2018:479, pkt 85), jak art. 12a i 24 regulaminu pracowniczego (zob. analogicznie wyrok z dnia 5 lutego 2016 r., GV/ESDZ, F‑137/14, EU:F:2016:14, pkt 77) obowiązku zagwarantowania swoim urzędnikom i pracownikom warunków pracy zapewniających poszanowanie ich zdrowia, bezpieczeństwa i godności, a w konsekwencji udostępnienia im w odpowiednim czasie procedur pozwalających na zapewnienie warunków pracy odpowiadających tym wymogom. Dodatkowo, ponieważ art. 12a regulaminu pracowniczego wszedł w życie dnia 1 maja 2004 r., a wyrok CH/Parlament (F‑129/12, EU:F:2013:203) został wydany w dniu 12 grudnia 2013 r., Parlament nie może zasadnie utrzymywać, że potrzebował tyle lat na przygotowanie i ustanowienie takiego organu jak specjalny komitet doradczy AAP. Ponadto wspomniany komitet doradczy został utworzony w dniu 14 kwietnia 2014 r., a swoją opinię wydał dopiero czternaście miesięcy po przesłuchaniu skarżącej, X i CN.

124    Tym samym Sąd może stwierdzić jedynie, że czas rozpatrywania wniosku o udzielenie wsparcia był stosunkowo długi i pozbawiony rzeczywistego uzasadnienia, co skądinąd częściowo ustalił sekretarz generalny Parlamentu w decyzji oddalającej zażalenie. W związku z tym, uwzględniając bardzo szczególne znaczenie takiego postępowania dla domniemanej ofiary, podobnie jak opieszałość OUZU przy rozpatrywaniu sprawy, Sąd może jedynie stwierdzić naruszenie zasady rozsądnego terminu.

125    W świetle tych okoliczności, które spowodowały krzywdę u skarżącej, która to na tym etapie została naprawiona przez OUZU tylko do wysokości 1500 EUR, oraz wskazanej przez skarżącą w uwagach z dnia 10 lipca 2018 r. okoliczności, że odmowa wykonania przez Parlament środka organizacji postępowania zarządzonego przez Sąd pogłębiła tę krzywdę, oceniając ex æquo et bono wszystkie krzywdy doznane przez skarżącą, Sąd uważa, że kwota 8500 EUR stanowi właściwe zadośćuczynienie za część krzywdy dającej się oddzielić od niezgodności z prawem stwierdzonej w ramach zarzutu pierwszego, która nie będzie mogła być odpowiednio i wystarczająco naprawiona w drodze stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji.

 W przedmiocie kosztów

126    Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

127    Ponieważ żądania Parlamentu nie zostały w zasadniczej części uwzględnione, należy orzec, że Parlament pokrywa własne koszty postępowania oraz koszty poniesione przez skarżącą.

Z powyższych względów

SĄD (pierwsza izba)

orzeka, co następuje:

1)      Stwierdza się nieważność decyzji Parlamentu Europejskiego z dnia 20 marca 2017 r., na mocy której organ upoważniony do zawierania umów o pracę tej instytucji oddalił złożony przez CH w dniu 22 grudnia 2011 r. wniosek o udzielenie wsparcia.

2)      Parlament wypłaci CH tytułem zadośćuczynienia kwotę 8500 EUR.

3)      W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

4)      Parlament zostaje obciążony kosztami postępowania.

Pelikánová

Nihoul

Svenningsen

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 13 grudnia 2018 r.

Sekretarz

 

      Prezes

E. Coulon


*      Język postępowania: francuski.