WYROK TRYBUNAŁU (czwarta izba)
z dnia 18 stycznia 2024 r.(*)
Odwołanie – Wyrok będący przedmiotem sprzeciwu przed Sądem – Niedopuszczalność
W sprawie C‑785/22 P
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 27 grudnia 2022 r.,
Eulex Kosowo, z siedzibą w Pristinie (Kosowo), którą reprezentował L.‑G. Wigemark, w charakterze pełnomocnika, którego wspierała E. Raoult, avocate,
strona wnosząca odwołanie,
w której drugą stroną postępowania jest:
SC, którą reprezentowała A. Kunst, Rechtsanwältin,
strona skarżąca w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (czwarta izba),
w składzie: C. Lycourgos, prezes izby, O. Spineanu‑Matei, J.‑C. Bonichot (sprawozdawca), S. Rodin i L.S. Rossi, sędziowie,
rzecznik generalny: L. Medina,
sekretarz: A. Calot Escobar,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,
wydaje następujący
Wyrok
1 W odwołaniu Eulex Kosowo (zwana dalej „misją Eulex Kosowo”) wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 19 października 2022 r., SC/Eulex Kosowo (T‑242/17 RENV, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2022:637), w którym Sąd, orzekając zaocznie, nakazał misji Eulex Kosowo naprawienie szkody i zadośćuczynienie za krzywdę, których miała doznać SC.
Ramy prawne
Statut Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
2 Artykuł 56 Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej stanowi:
„Odwołanie może zostać wniesione do Trybunału Sprawiedliwości w terminie dwóch miesięcy od zawiadomienia o orzeczeniu, od którego wnoszone jest odwołanie, od orzeczeń Sądu kończących postępowanie w sprawie i orzeczeń tego Sądu rozstrzygających kwestie merytoryczne jedynie w części lub rozstrzygających kwestię proceduralną dotyczącą zarzutu braku kompetencji lub niedopuszczalności.
[…]”.
Regulamin postępowania przed Sądem
3 Artykuł 60 regulaminu postępowania przed Sądem, zatytułowany „Termin uwzględniający odległość”, stanowi:
„Terminy procesowe przedłuża się o dziesięciodniowy termin uwzględniający odległość”.
4 Zgodnie z art. 123 regulaminu postępowania przed Sądem, zatytułowanym „Wyroki zaoczne”:
„§ 1. Jeżeli Sąd stwierdzi, że pozwany, któremu skarga została prawidłowo doręczona, nie złożył odpowiedzi na skargę w formie lub terminie przepisanych w art. 81, bez uszczerbku dla stosowania postanowień art. 45 akapit drugi statutu, skarżący może, w terminie wyznaczonym przez prezesa, wnieść do Sądu o wydanie wyroku zaocznego.
§ 2. Pozwany, który nie złożył odpowiedzi na skargę, nie uczestniczy w postępowaniu zaocznym; nie doręcza mu się dokumentów procesowych, z wyjątkiem orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.
§ 3. W wyroku zaocznym Sąd orzeka zgodnie z żądaniami skarżącego, chyba że jest oczywiście niewłaściwy do rozpoznania skargi lub skarga jest oczywiście niedopuszczalna albo prawnie oczywiście bezzasadna.
§ 4. Wyrok zaoczny podlega wykonaniu. Sąd może jednak zawiesić wykonanie wyroku do czasu wydania orzeczenia w przedmiocie sprzeciwu wniesionego na podstawie art. 166 lub uzależnić jego wykonanie od złożenia zabezpieczenia, którego wysokość i rodzaj określane są stosownie do okoliczności. Zabezpieczenie podlega zwrotowi w razie braku sprzeciwu albo jego nieuwzględnienia”.
5 Artykuł 166 tego regulaminu postępowania, zatytułowany „Sprzeciw od wyroku zaocznego”, stanowi:
„§ 1. Zgodnie z postanowieniami art. 41 statutu [Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej] od wyroku zaocznego można wnieść sprzeciw.
§ 2. Sprzeciw wnosi pozwany, który nie złożył odpowiedzi na skargę, w terminie miesiąca od doręczenia wyroku wydanego zaocznie. Sprzeciw wnosi się w sposób określony w art. 76 i 78.
§ 3. Po doręczeniu sprzeciwu prezes wyznacza stronie przeciwnej termin na przedstawienie uwag na piśmie.
§ 4. Postępowanie toczy się zgodnie z przepisami, stosownie do przypadku, tytułu III lub tytułu IV.
§ 5. Sąd rozstrzyga wyrokiem, od którego nie można wnieść sprzeciwu.
§ 6. Oryginał tego wyroku załącza się do oryginału wyroku zaocznego. Wzmiankę o wyroku wydanym wskutek sprzeciwu zamieszcza się na marginesie oryginału wyroku zaocznego”.
Okoliczności powstania sporu i zaskarżony wyrok
6 Okoliczności powstania sporu zostały przedstawione w pkt 2–17 zaskarżonego wyroku. Można je streścić w podany niżej sposób.
7 W okresie od dnia 4 stycznia 2014 r. do dnia 14 listopada 2016 r. SC zajmowała stanowisko prokuratora w prowadzonej przez Unię Europejską w zakresie praworządności misji Eulex Kosowo w Kosowie, mając status międzynarodowego personelu kontraktowego na podstawie kolejnych umów na czas określony.
8 W kwietniu 2014 r. jej przełożona sporządziła niekorzystne dla niej sprawozdanie z oceny, na które SC złożyła zażalenie, kwestionując zawarte w nim oceny i wskazując na nieprawidłowości w postępowaniu w sprawie oceny
9 W dniu 12 sierpnia 2014 r. szef misji Eulex Kosowo wydał decyzję o uchyleniu tego sprawozdania ze względu na niedochowanie przez przełożoną SC szeregu wymogów formalnych.
10 Latem 2014 r. SC wzięła udział w konkursie wewnętrznym zorganizowanym przez misję Eulex Kosowo w celu naboru prokuratorów, którego nie przeszła pomyślnie, o czym jej przełożona poinformowała ją w dniu 19 sierpnia 2014 r. SC zakwestionowała ten wynik, podnosząc, że skład komisji konkursowej był nieprawidłowy, ponieważ dwóch jej członków miało tę samą przynależność państwową, jak również ze względu na to, że obecność jej przełożonej w tym składzie mogła budzić wątpliwości co do bezstronności samego postępowania konkursowego.
11 Uznawszy, że skład komisji konkursowej był nieprawidłowy, szef misji Eulex Kosowo postanowił unieważnić wyniki tego konkursu.
12 W toku 2014 r. misja Eulex Kosowo kilkakrotnie zwracała się do SC o poddanie się egzaminowi na prawo jazdy, którego SC nie udało się zdać trzykrotnie. W tym okresie SC przekazywała do misji zaświadczenia poświadczające niepełnosprawność prawej ręki.
13 W 2016 r. SC wzięła udział w nowym konkursie wewnętrznym mającym na celu nabór prokuratorów, zorganizowanym w następstwie wydania decyzji o redukcji liczby stanowisk w ramach misji, przy czym tylko osoby, które uzyskały wystarczające wyniki w tym konkursie, mogły liczyć na przedłużenie swoich umów. W dniu 30 września 2016 r. SC została poinformowana, że nie przeszła pomyślnie konkursu wewnętrznego i że w związku z tym jej umowa nie zostanie przedłużona. Zainteresowana wniosła na tę decyzję zażalenie, podnosząc, że przewodniczący komisji konkursowej, w tym przypadku jej przełożona, znajdował się w sytuacji „konfliktu interesów”, przez co postępowanie konkursowe było wadliwe. Szef misji oddalił to zażalenie, a także złożony następnie przez SC wniosek o arbitraż.
14 W dniu 25 kwietnia 2017 r. SC wniosła do Sądu skargę na podstawie art. 272 i 340 TFUE, w której żądała zasadniczo stwierdzenia nieważności wyników konkursu wewnętrznego z 2016 r. i decyzji w sprawie nieprzedłużenia z nią umowy, a także naprawienia szkody i zadośćuczynienia za krzywdę, jakich miała doznać z powodu uchybienia przez misję Eulex Kosowo jej zobowiązaniom umownym.
15 Odrębnym pismem z dnia 24 sierpnia 2017 r. misja Eulex Kosowo podniosła wobec tej skargi zarzut braku właściwości i niedopuszczalności na podstawie art. 130 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem.
16 Postanowieniem z dnia 19 września 2018 r., SC/Eulex Kosowo (T‑242/17, EU:T:2018:586) Sąd, nie badając podniesionego przez misję Eulex Kosowo zarzutu braku właściwości i niedopuszczalności, oddalił skargę wniesioną przez skarżącą na podstawie art. 126 regulaminu postępowania ze względu na to, że była ona w części oczywiście niedopuszczalna, a w części prawnie oczywiście bezzasadna.
17 Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2020 r., SC/Eulex Kosowo (C‑730/18 P, EU:C:2020:505) Trybunał uchylił wspomniane w poprzednim punkcie postanowienie z dnia 19 września 2018 r. z uwagi na to, że Sąd w sposób niekompletny opisał ramy prawne regulujące wydanie decyzji w sprawie konkursu wewnętrznego z 2016 r., co sprawiło, że nie uwzględnił on przepisów regulujących zasady organizacji tego konkursu, i przekazał sprawę Sądowi do ponownego rozpoznania.
18 W następstwie tego przekazania misja Eulex Kosowo w odrębnym piśmie z dnia 30 października 2020 r. powtórzyła pierwotnie podniesiony przez siebie zarzut niedopuszczalności. Nie złożyła ona natomiast odpowiedzi na skargę w wyznaczonym jej w tym celu terminie. W dniu 24 września 2021 r. Sąd wezwał SC do przedstawienia uwag w przedmiocie dalszego przebiegu postępowania. W dniu 12 listopada 2021 r. SC wniosła o wydanie wyroku zaocznego, zgodnie z art. 123 regulaminu postępowania.
19 W zaskarżonym wyroku Sąd, po zbadaniu, zgodnie z art. 123 § 3 regulaminu postępowania, czy nie jest oczywiście niewłaściwy do rozpoznania skargi lub czy skarga ta nie jest oczywiście niedopuszczalna albo prawnie oczywiście bezzasadna, orzekł, że zarzuty SC nie są prawnie oczywiście bezzasadne i nakazał misji Eulex Kosowo naprawienie szkody i zadośćuczynienie za krzywdę, których miała doznać SC.
20 W dniu 28 listopada 2022 r. misja Eulex Kosowo wniosła sprzeciw od tego wyroku na podstawie art. 166 regulaminu postępowania przed Sądem.
21 Następnie w dniu 27 grudnia 2022 r. misja Eulex Kosowo wniosła niniejsze odwołanie.
Postępowanie przed Trybunałem i żądania stron
22 W odwołaniu misja Eulex Kosowo wnosi do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku;
– oddalenie w całości żądania przedstawionego przed Sądem; oraz
– obciążenie SC kosztami związanymi z postępowaniami zarejestrowanymi pod numerami T‑242/17, C‑730/18 P i T‑242/17 RENV, w tym kosztami niniejszego odwołania.
23 SC wnosi do Trybunału o:
– utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku;
– uwzględnienie skargi wniesionej do Sądu i w konsekwencji oddalenie odwołania; oraz
– obciążenie misji Eulex Kosowo kosztami postępowania odwoławczego w sprawie C‑785/22 P oraz kosztami wszystkich innych postępowań przed Sądem i Trybunałem, w tym w sprawach C‑785/22 P‑R, T‑242/17, C‑730/18 P, T‑242/17 RENV i T‑242/17 RENV‑OP.
24 Postanowieniem z dnia 23 stycznia 2023 r. prezes Trybunału postanowił, że nie należy uwzględniać wniosku o zawieszenie postępowania odwoławczego do czasu wydania wyroku w sprawie sprzeciwu wniesionego do Sądu.
25 Postanowieniem z dnia 28 marca 2023 r. (C‑785/22 P‑R, EU:C:2023:262) wiceprezes Trybunału oddalił złożony przez misję Eulex Kosowo wniosek w przedmiocie środków tymczasowych mający na celu zawieszenie wykonania zaskarżonego wyroku do czasu wydania przez Trybunał orzeczenia w przedmiocie niniejszego odwołania, a to ze względu na to, że przesłanka pilnego charakteru nie została spełniona.
26 Postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2023 r. prezes Trybunału postanowił, że złożony przez misję Eulex Kosowo wniosek o rozpoznanie sprawy w trybie przyspieszonym należy odrzucić z uwagi na to, że nie został złożony w odpowiednim terminie i narusza wymogi art. 133 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, oraz wskazał, że zastosowanie trybu przyspieszonego z urzędu nie jest na tym etapie wskazane, ponieważ miała już miejsce pierwsza wymiana pism procesowych. Prezes Trybunału postanowił jednak, że sprawa zostanie rozpatrzona w pierwszej kolejności na podstawie art. 53 § 3 regulaminu postępowania przed Trybunałem.
W przedmiocie dopuszczalności odwołania
27 Tytułem głównym SC twierdzi, że odwołanie jest niedopuszczalne ze względu na wniesiony przez misję Eulex Kosowo sprzeciw od zaskarżonego wyroku, w przedmiocie którego toczy się obecnie postępowanie przed Sądem. Misja Eulex Kosowo ogranicza się ponadto do powtórzenia w odwołaniu zarzutów i argumentów podnoszonych w sprzeciwie.
28 Zgodnie z art. 56 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości może zostać wniesione wyłącznie od orzeczeń Sądu kończących postępowanie w sprawie i orzeczeń tego sądu rozstrzygających kwestie merytoryczne w części lub rozstrzygających kwestie proceduralne dotyczące zarzutu braku właściwości lub niedopuszczalności. Odwołanie wnosi się w terminie dwóch miesięcy od zawiadomienia o zaskarżanym orzeczeniu.
29 Z przepisu tego wynika, że odwołanie jest dopuszczalne jedynie od ostatecznego orzeczenia, od którego nie przysługuje żaden inny środek zaskarżenia.
30 Na podstawie art. 166 regulaminu postępowania przed Sądem sprzeciw od wyroku zaocznego przysługuje pozwanemu, który nie wdał się w spór. Sprzeciw wnosi się w terminie miesiąca od doręczenia wyroku zaocznego, a od wyroku wydanego w wyniku sprzeciwu nie można wnieść następnie sprzeciwu.
31 Ponieważ wniesienie takiego sprzeciwu pociąga za sobą wznowienie postępowania przed Sądem, nie można uznać, że wyrok zaoczny, od którego wniesiono sprzeciw, kończy postępowanie w rozumieniu art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
32 Wynika z tego, że odwołanie od wyroku zaocznego, który jest przedmiotem sprzeciwu, jest niedopuszczalne.
33 Należy ponadto uściślić, że o ile odwołanie wniesione przed upływem terminu przewidzianego w art. 166 regulaminu postępowania przed Sądem na wniesienie sprzeciwu jest niedopuszczalne, ponieważ w dniu jego wniesienia nie dotyczy ono orzeczenia kończącego postępowanie przed tym sądem, o tyle odwołanie to może zostać konwalidowane wraz z upływem tego terminu, jeżeli sprzeciw nie zostanie wniesiony. Nie jest tak natomiast, gdy doszło do wniesienia sprzeciwu.
34 W niniejszym przypadku w zaskarżonym wyroku Sąd uznał, że należy przyjąć, iż misja Eulex Kosowo, pozwana w pierwszej instancji, nie wdała się w spór, ponieważ nie złożyła odpowiedzi na skargę. Orzekając na podstawie art. 123 regulaminu postępowania, Sąd stwierdził, że zarzuty SC nie były prawnie oczywiście bezzasadne i zobowiązał zaocznie misję Eulex Kosowo do naprawienia szkody i zadośćuczynienia za krzywdę, których miała doznać SC. Z akt sprawy wynika, że przed upływem terminu przewidzianego w art. 166 regulaminu postępowania przed Sądem misja Eulex Kosowo wniosła do tego sądu sprzeciw od zaskarżonego wyroku.
35 Skorzystanie przez misję Eulex Kosowo ze środka zaskarżenia w postaci sprzeciwu spowodowało wznowienie postępowania przed Sądem, co czyni niniejsze odwołanie niedopuszczalnym, ponieważ nie zostało wniesione od orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
36 Strony postępowania przed Sądem, jeżeli uznają to za zasadne, będą mogły wnieść odwołanie od wyroku wydanego w wyniku sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od doręczenia tego wyroku.
37 Z powyższego wynika, że odwołanie należy odrzucić bez konieczności badania zarzutów podniesionych przez misję Eulex Kosowo.
W przedmiocie kosztów
38 Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ misja Eulex Kosowo przegrała sprawę, należy – zgodnie z żądaniem SC – obciążyć ją kosztami postępowania, lecz jedynie w zakresie, w jakim dotyczą one postępowania odwoławczego.
Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje:
1) Odwołanie zostaje odrzucone.
2) Eulex Kosovo zostaje obciążona kosztami związanymi z niniejszym postępowaniem odwoławczym.
Podpisy