Sprawy połączone T‑228/00, T‑229/00, T‑242/00, T‑243/00, od T‑245/00 do T‑248/00, T‑250/00, T‑252/00, od T‑256/00 do T‑259/00, T‑265/00, T‑267/00, T‑268/00, T‑271/00, od T‑274/00 do T‑276/00, T‑281/00, T‑287/00 i T‑296/00
Gruppo ormeggiatori del porto di Venezia Soc. coop. rl i in.
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich
Pomoc państwa – Decyzja Komisji stwierdzająca niezgodność ze wspólnym rynkiem bezprawnych systemów pomocy i nakładająca obowiązek odzyskania pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem – Wyłączenie z krajowego postępowania w sprawie odzyskania pomocy – Skarga o stwierdzenie nieważności – Brak interesu prawnego – Niedopuszczalność
Streszczenie postanowienia
1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Przesłanki dopuszczalności – Interes prawny – Badanie z urzędu przez Sąd
(art. 230 WE; regulamin Sądu, art. 113)
2. Skarga o stwierdzenie nieważności – Interes prawny – Konieczność istniejącego i aktualnego interesu prawnego – Decyzja Komisji stwierdzająca niezgodność pomocy ze wspólnym rynkiem i nakazująca jej zwrot – Beneficjenci pomocy, która nie została objęta krajowym działaniem w sprawie odzyskania pomocy – Interes opierający się na przyszłej niepewnej decyzji Komisji – Brak istniejącego i aktualnego interesu
(art. 230 WE)
3. Pomoc przyznawana przez państwa – Decyzja Komisji stwierdzająca niezgodność systemu pomocy ze wspólnym rynkiem i nakładająca obowiązek odzyskania wypłaconej pomocy – Decyzja, która nie została zaskarżona, na podstawie art. 230 WE, przez beneficjentów tej pomocy – Przesłanka zakwestionowania ważności decyzji przed sądem krajowym w ramach skargi przeciwko krajowym działaniom podjętym celem jej wykonania – Brak oczywistego interesu prawnego w występowaniu przed sądem wspólnotowym
(art. 88 § 2 WE i art. 230 akapit czwarty WE)
4. Prawo wspólnotowe – Zasady – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Beneficjenci systemu pomocy uznanego za bezprawny, w stosunku do których nie zostały podjęte krajowe decyzje zmierzające do odzyskania pomocy i w konsekwencji, z powodu braku interesu prawnego, niemogący wnosić do sądu wspólnotowego o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji – Przysługujące im prawo kwestionowania ważności decyzji Komisji przed sądem krajowym w przypadku ewentualnych działań zmierzających do odzyskania od nich pomocy, niezależnie od rozpoznania przez sąd wspólnotowy skarg o stwierdzenie nieważności wniesionych przez pozostałych beneficjentów mających interes prawny
(art. 234 WE)
5. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Decyzja Komisji stwierdzająca niezgodność systemu pomocy ze wspólnym rynkiem – Skarga przedsiębiorstw działających jedynie w charakterze potencjalnych beneficjentów tej pomocy – Niedopuszczalność
(art. 230 akapit czwarty WE)
1. Ponieważ warunki dopuszczalności skargi, a w szczególności brak interesu prawnego, stanowią przesłanki niedopuszczalności skargi z powodu bezwzględnych przeszkód procesowych, do Sądu należy ustalenie z urzędu, czy strona skarżąca ma interes w stwierdzeniu nieważności zaskarżonej przez nią decyzji.
(por. pkt 22)
2. Skarga o stwierdzenie nieważności, wniesiona przez osobę fizyczną lub prawną jest dopuszczalna wyłącznie w zakresie, w jakim wykaże ona istniejący i aktualny interes prawny w stwierdzeniu nieważności zaskarżonego przez nią aktu. Ocena tego interesu powinna zostać dokonana na dzień wniesienia skargi. Nie można go oceniać, przyjmując za punkt odniesienia przyszłe wydarzenie o hipotetycznym charakterze. W szczególności, jeśli interes, na który się powołuje strona skarżąca, dotyczy przyszłej sytuacji prawnej, musi ona wykazać, że wystąpienie tej sytuacji jest już w tej chwili pewne.
Nie uzasadniają istniejącego i aktualnego interesu w stwierdzeniu nieważności decyzji Komisji stwierdzającej niezgodność ze wspólnym rynkiem bezprawnych systemów pomocy i nakładającej obowiązek odzyskania pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem od przedsiębiorstw, w odniesieniu do których zainteresowane państwo członkowskie, w oparciu o postanowienia zawarte w zaskarżonej decyzji i dostarczone przez Komisję wyjaśnienia dotyczące jej wykonania zadecydowało, że nie będzie domagało się zwrotu rzekomej pomocy. W istocie na ich sytuację prawną mogłoby wywrzeć wpływ jedynie przyszłe i mające niepewny charakter wydanie przez Komisję decyzji kwestionującej decyzję wykonawczą tego państwa członkowskiego.
(por. pkt 23, 25, 26, 29)
3. Ostateczny charakter decyzji Komisji stwierdzającej niezgodność systemów pomocy ze wspólnym rynkiem i nakładającej obowiązek odzyskania udzielonej pomocy powinien, zgodnie z zasadą pewności prawa, zostać przeciwstawiony przez sąd krajowy beneficjentom tej pomocy podnoszącym zarzut bezprawności zaskarżonej decyzji, jedynie jeśli nie ma wątpliwości co do tego, że ci beneficjenci byli do tego uprawnieni, a także że byli poinformowani o tym, iż mają prawo zaskarżyć decyzję Komisji na podstawie art. 230 akapit czwarty WE, i jeśli nie wnieśli skargi w przepisanym przez ten artykuł terminie. W tym względzie zgodnie z zasadą dobrej administracji wymiaru sprawiedliwości nie można z powodu upływu terminu odmówić beneficjentom systemów pomocy, którzy nie zaskarżyli bezpośrednio decyzji Komisji w przepisanym terminie, prawa do podniesienia przed sądem krajowym zarzutu bezprawności tej decyzji, w sytuacji gdy – uwzględniając szczególne okoliczności danego przypadku lub złożoność kryteriów, od których spełnienia Komisja uzależniała obowiązek odzyskania pomocy – kwestia, czy owi beneficjenci są zobowiązani do zwrotu spornej pomocy, mogła na początku niewątpliwie wzbudzić pewne uzasadnione wątpliwości, wobec czego ich interes prawny nie wydawał się oczywisty.
(por. pkt 31)
4. Okoliczność, że dana decyzja Komisji stwierdzająca niezgodność systemów pomocy i nakazująca – pod pewnymi warunkami – odzyskanie udzielonej pomocy stanowi przedmiot skarg o stwierdzenie nieważności wniesionych przez beneficjentów posiadających w jej zakresie interes prawny, pozostaje bez wpływu na skuteczną ochronę sądową innych beneficjentów systemu pomocy, którzy nie mają sami takiego interesu ze względu na wydanie przez władze krajowe decyzji o wyłączeniu ich z postępowania w sprawie odzyskania, w oparciu o postanowienia zawarte w zaskarżonej decyzji i dostarczone przez Komisję wyjaśnienia dotyczące jej wykonania. W istocie jeśliby zatem w stosunku do tych ostatnich została przez władze krajowe wydana decyzja nakazująca zwrot otrzymanej pomocy, w szczególności w następstwie kontroli Komisji, to mogliby oni w tym przypadku wnieść do sądu krajowego skargę o stwierdzenie nieważności tej ewentualnej decyzji władz krajowych i podnieść zarzut bezprawności wspomnianej decyzji Komisji.
W tym przypadku sąd krajowy mógłby odroczyć rozpoznanie sprawy albo w celu skierowania do Trybunału, na podstawie art. 234 WE, pytania prejudycjalnego w przedmiocie ważności wspomnianej decyzji Komisji, albo – w trosce o dobrą administrację wymiaru sprawiedliwości – w oczekiwaniu na rozstrzygnięcie przez sędziego wspólnotowego sporu w sprawie głównej. Jeśliby sąd krajowy doszedł do wniosku, że skarżące podniosły na poparcie zarzutu bezprawności pewne poważne argumenty, które nie zostały wysunięte przed Sądem w celu uzasadnienia wspomnianych skarg, miałby on w każdej chwili możliwość skierowania do Trybunału pytania prejudycjalnego w przedmiocie oceny ważności decyzji w kontekście tych argumentów, wobec czego skarżące korzystałyby w każdym razie z pełnej ochrony sądowej.
(por. pkt 32, 33)
5. Potencjalni beneficjenci systemów pomocy nie mogą – działając jedynie w tym charakterze – być uważani za podmioty, których decyzja Komisji stwierdzająca niezgodność systemu pomocy ze wspólnym rynkiem dotyczy indywidualnie.
(por. pkt 34)