Sprawa C‑264/19
Constantin Film Verleih GmbH
przeciwko
YouTube LLC
i
Google Inc.
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Bundesgerichtshof)
Wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 9 lipca 2020 r.
Odesłanie prejudycjalne – Prawo autorskie i prawa pokrewne – Platforma wideo online – Zamieszczenie filmu bez zezwolenia podmiotu praw autorskich – Postępowanie sądowe dotyczące naruszenia prawa własności intelektualnej – Dyrektywa 2004/48/WE – Artykuł 8 – Prawo powoda do informacji – Artykuł 8 ust. 2 lit. a) – Pojęcie „adresów” – Adres poczty elektronicznej, adres IP i numer telefonu – Wyłączenie
1. Zbliżanie ustawodawstw – Egzekwowanie praw własności intelektualnej – Dyrektywa 2004/48 – Prawo do informacji w kontekście postępowania dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej – Prawo powoda do uzyskania informacji dotyczącej nazw i adresów producentów, dystrybutorów i dostawców towarów lub usług naruszających prawo – Pojęcie adresów – Adres poczty elektronicznej, adres IP i numer telefonu użytkownika usług, który zamieścił pliki naruszające prawo własności intelektualnej – Wyłączenie
[Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 17 ust. 2, art. 47; dyrektywa 2004/48 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 8 ust. 1 lit. c), art. 8 ust. 2 lit. a)]
(zob. pkt 30–38, 40; sentencja)
2. Zbliżanie ustawodawstw – Egzekwowanie praw własności intelektualnej – Dyrektywa 2004/48 – Minimalna harmonizacja
(dyrektywa 2004/48 Parlamentu Europejskiego i Rady)
(zob. pkt 36)
3. Zbliżanie ustawodawstw – Egzekwowanie praw własności intelektualnej – Dyrektywa 2004/48 – Prawo do informacji w kontekście postępowania dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej – Przysługująca państwom członkowskim możliwość przyznania podmiotom praw własności intelektualnej prawa do otrzymania pełniejszej informacji – Granice – Obowiązek zapewnienia właściwej równowagi między poszczególnymi wchodzącymi w grę prawami podstawowymi oraz poszanowania innych zasad ogólnych prawa Unii
(dyrektywa 2004/48 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 8)
(zob. pkt 39)
Streszczenie
W związku z nielegalnym zamieszczeniem filmu na platformie online, takiej jak YouTube, podmiot praw autorskich może na podstawie dyrektywy w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej domagać się od prowadzącego platformę podania jedynie adresu pocztowego danego użytkownika, ale nie jego adresu poczty elektronicznej lub IP, lub numeru telefonu.
W wyroku Constantin Film Verleih (C‑264/19), wydanym w dniu 9 lipca 2020 r., Trybunał orzekł, że w kontekście zamieszczenia filmu na platformie wideo online bez zgody podmiotu prawa autorskiego dyrektywa 2004/48(1) nie zobowiązuje organów sądowych do nakazania prowadzącemu platformę wideo przedstawienia adresu poczty elektronicznej, adresu IP lub numeru telefonu użytkownika, który zamieścił sporny film. Dyrektywa, która przewiduje przedstawienie „adresów” osób, które naruszyły prawo własności intelektualnej, dotyczy wyłącznie adresu pocztowego.
W latach 2013 i 2014 filmy Parker i Scary Movie 5 były zamieszczone na platformie wideo YouTube bez zgody Constantin Film Verleih, podmiotu wyłącznych praw do eksploatacji tych utworów na terenie Niemiec. Zostały one wyświetlone kilkadziesiąt tysięcy razy. Constantin Film Verleih zażądał wówczas od YouTube i Google – spółki dominującej względem pierwszej z nich, u której użytkownicy muszą się najpierw zarejestrować, zakładając konto użytkownika – ogółu informacji o każdym z użytkowników, który zamieścił te utwory. Obie spółki odmówiły przekazania Constantin Film Verleih informacji dotyczących tych użytkowników, w szczególności ich adresów poczty elektronicznej i numerów telefonów, jak również adresów IP używanych przez nich zarówno w momencie zamieszczania przedmiotowych plików, jak w momencie ostatniego dostępu do ich konta Google/YouTube.
Rozstrzygnięcie sporu w postępowaniu głównym zależało od ustalenia, czy takie informacje wchodzą w zakres pojęcia „adresów” w rozumieniu dyrektywy 2004/48. Dyrektywa ta przewiduje, że organy sądowe mogą nakazać przedstawienie informacji o pochodzeniu i sieciach dystrybucji towarów lub usług naruszających prawo własności intelektualnej. Wśród tych informacji figurują w szczególności „adresy” producentów, dystrybutorów i dostawców towarów lub usług naruszających prawo.
W pierwszej kolejności Trybunał stwierdził, że w zwykłym znaczeniu termin „adres” obejmuje jedynie adres pocztowy, to znaczy miejsce zamieszkania lub pobytu określonej osoby. Wynika stąd, że termin ten, gdy jest używany bez dalszego uściślenia, jak w dyrektywie 2004/48, nie obejmuje adresu poczty elektronicznej, numeru telefonu lub adresu IP. W drugiej kolejności, prace przygotowawcze(2), które doprowadziły do przyjęcia dyrektywy 2004/48, nie zawierają żadnej wskazówki sugerującej, że termin „adres” należy rozumieć jako odnoszący się nie tylko do adresu pocztowego, lecz również do adresu poczty elektronicznej, numeru telefonu lub adresu IP osób, o których mowa. W trzeciej kolejności, analiza innych aktów prawa Unii dotyczących adresu poczty elektronicznej lub adresu IP uwidacznia, że żaden z nich, w celu wskazania numeru telefonu, adresu IP lub adresu poczty elektronicznej, nie używa terminu „adres” bez dalszego uściślenia.
Wykładnia taka jest zdaniem Trybunału zgodna z celem przepisu dyrektywy 2004/48 dotyczącego prawa do informacji. Skoro bowiem poszanowanie praw własności intelektualnej w ogólności jest objęte harmonizacją minimalną, harmonizacja ta jest zgodnie z rzeczonym przepisem ograniczona do informacji ściśle określonych. Ponadto przepis ten ma na celu pogodzenie poszanowania różnych praw, w szczególności prawa do informacji przysługującego podmiotom praw i prawa użytkowników do ochrony danych osobowych.
W tych okolicznościach Trybunał orzekł, że zawarte w dyrektywie 2004/48 pojęcie „adresów” nie obejmuje, w odniesieniu do użytkownika, który zamieścił w sieci pliki naruszające prawo własności intelektualnej, jego adresu poczty elektronicznej, numeru telefonu ani adresu IP użytego do zamieszczenia tych plików lub adresu IP użytego do ostatniego uzyskania dostępu do konta.
Trybunał uściślił jednak, że państwom członkowskim przysługuje uprawnienie do przyznania podmiotom praw własności intelektualnej prawa do otrzymania pełniejszej informacji, z zastrzeżeniem jednakże zapewnienia właściwej równowagi między poszczególnymi wchodzącymi w grę prawami podstawowymi oraz poszanowania innych zasad ogólnych prawa Unii, takich jak zasada proporcjonalności.