OPINIA RZECZNIK GENERALNEJ
JULIANE KOKOTT
z dnia 28 kwietnia 2022 r.(1)
Sprawa C‑202/21 P
ABLV Bank AS, w likwidacji
przeciwko
Jednolitej Radzie ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB)
Odwołanie – Unia bankowa – Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych (SRM) – Rozporządzenie (UE) nr 806/2014 (rozporządzenie SRM) – Jednolity fundusz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (SRF) – Składki ex ante wnoszone przez instytucję kredytową do SRF w trakcie okresu początkowego – Cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności w trakcie roku składkowego – Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/63 – Odmowa proporcjonalnego zwrotu składek ex ante – Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2015/81
I. Wprowadzenie
1. Aby osiągnąć jeden z celów unii bankowej – zaprzestania ratowania banków kosztem podatników – oprócz partycypacji inwestorów w stratach w przypadku upadłości banku konieczne są alternatywne mechanizmy finansowania w celu przeprowadzenia, w stosownym przypadku, ich uporządkowanej restrukturyzacji(2).
2. W związku z tym z dniem 1 stycznia 2016 r. na mocy rozporządzenia SRM(3) został utworzony jednolity fundusz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (SRF – Single Resolution Fund), mający na celu finansowanie procedur restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, którego środki pochodzą z sektora bankowego w państwach członkowskich samej unii bankowej(4). Równolegle do tego już od dnia 1 stycznia 2015 r. dyrektywa BRRD zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do ustanowienia krajowych mechanizmów finansowania(5).
3. Zapewnienie skutecznego i wystarczającego finansowania funduszu ma ogromne znaczenie dla wiarygodności jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji(6). W ocenie ustawodawcy konieczne jest w tym celu zgromadzenie środków w wysokości odpowiadającej co najmniej 1% depozytów gwarantowanych(7) wszystkich instytucji kredytowych posiadających zezwolenie na prowadzenie działalności w uczestniczących państwach członkowskich (tzw. poziom docelowy). Jednak tak dużej sumy – szacunkowo 55–70 mld EUR – sektor bankowy nie może zebrać od razu. Z tego powodu zdecydowano, że fundusz będzie zasilany stopniowo w trakcie ośmioletniego okresu początkowego (2016–2023) poprzez składki wnoszone przez banki ex ante, tak aby poziom docelowy był w pełni dostępny dopiero w 2024 r.
4. Konkretnie zbierana jest przez ten okres rocznie 1/8 (szacowanej) kwoty poziomu docelowego SRF w 2024 r. Dotyczy to banków, które posiadają zezwolenie na prowadzenie działalności w uczestniczących państwach członkowskich w dniu 1 stycznia roku składkowego, przy czym ich indywidualny obowiązek składkowy jest ważony według wielkości i profilu ryzyka.
5. Ponadto aby SRF mógł działać od początku, składki pobierane przez państwa członkowskie unii bankowej wyłącznie na podstawie dyrektywy BRRD w 2015 r. – a więc przed wejściem w życie rozporządzenia SRM – zostały już przekazane do SRF z dniem 31 stycznia 2016 r. jako „kapitał startowy”. W trakcie okresu początkowego składki te są uwzględniane w składkach banków wnoszonych ex ante na rzecz SRF(8): każdego roku od obliczonej kwoty składki należnej z góry za dany rok jest odliczana 1/8 kwoty za rok 2015.
6. W trakcie 2018 r. Europejski Bank Centralny (EBC) cofnął skarżącej w pierwszej instancji i wnoszącej odwołanie w niniejszym postępowaniu zezwolenie na prowadzenie działalności w charakterze instytucji kredytowej. W tym momencie wpłaciła ona już na rzecz SRF swoją składkę ex ante za 2018 rok. W związku z tym uważa ona, że ta składka, jak również część jej składki za 2015 r., która nie została jeszcze odliczona od przyszłych składek, musi zostać jej zwrócona proporcjonalnie. Sąd ostatecznie oddalił jej żądanie.
7. Prawdą jest, że Trybunał zajmował się już różnymi aspektami pobierania składek płaconych ex ante na rzecz SRF(9). W celu rozstrzygnięcia niniejszego odwołania trzeba jednak bardziej gruntownie naświetlić sposób funkcjonowania systemu składek wnoszonych ex ante w celu zbudowania SRF, a tym samym charakter tych składek.
II. Ramy prawne
A. Umowa o przekazywaniu składek na rzecz SRF
8. Stosowne fragmenty motywów umowy międzyrządowej o przekazywaniu i uwspólnianiu składek na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji [zwanej dalej „IGA” (Intergovernmental Agreement)] z dnia 14 maja 2014 r. brzmią następująco:
„(7) Rozporządzenie [SRM] ustanawia w szczególności Fundusz oraz określa zasady korzystania z niego. Dyrektywa [BRRD] oraz rozporządzenie [SRM] ustanawiają ogólne kryteria służące określeniu i obliczeniu składek […] należnych od instytucji kredytowych, niezbędnych do finansowania Funduszu; zobowiązują również państwa członkowskie do nakładania tych składek na szczeblu krajowym. Niemniej jednak uczestniczące państwa członkowskie, które pobierają składki instytucji znajdujących się na ich odnośnych terytoriach zgodnie z dyrektywą [BRRD] oraz rozporządzeniem [SRM], zachowują kompetencje do przekazania tych składek do Funduszu. Obowiązek przekazania pobranych na szczeblu krajowym składek do Funduszu nie wynika z prawa Unii. Obowiązek taki zostanie ustanowiony na mocy niniejszej Umowy określającej warunki, na których Umawiające się Strony – zgodnie z ich odnośnymi wymogami konstytucyjnymi – wspólnie zgadzają się przekazywać do Funduszu składki, które pobierają na szczeblu krajowym.
[…]
(12) Krajowe przepisy ustawodawcze i wykonawcze wykonujące dyrektywę [BRRD] […] zaczynają być stosowane dnia 1 stycznia 2015 r. Przepisy dotyczące ustanowienia Funduszu na mocy rozporządzenia [SRM] będą miały, co do zasady, zastosowanie od dnia 1 stycznia 2016 r. W rezultacie Umawiające się Strony będą pobierać składki przeznaczone na krajowy mechanizm finansowania restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, który mają obowiązek ustanowić przed datą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia [SRM], od której to daty rozpoczną pobieranie składek przeznaczonych na Fundusz. Aby wzmocnić potencjał finansowy Funduszu od samego początku, Umawiające się Strony zobowiązują się przekazać na rzecz funduszu składki, które pobrały na mocy dyrektywy [BRRD] do dnia rozpoczęcia stosowania rozporządzenia [SRM]”.
9. Artykuł 1 ust. 1 IGA stanowi:
„Na mocy niniejszej Umowy Umawiające się Strony zobowiązują się do:
a) przekazywania składek pobieranych na szczeblu krajowym zgodnie z dyrektywą [BRRD] oraz rozporządzeniem [SRM] do jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji […] ustanowionego tym rozporządzeniem; oraz
b) przydzielania – w okresie przejściowym, który […] upływa w dniu, w którym Fundusz osiągnie poziom docelowy ustalony w art. 68 rozporządzenia [SRM], lecz nie później niż 8 lat po dacie rozpoczęcia stosowania niniejszej Umowy […] – składek, które pobierają na szczeblu krajowym zgodnie z rozporządzeniem [SRM] oraz dyrektywą [BRRD], do poszczególnych pul przyporządkowanych każdej z Umawiających się Stron. Wykorzystywanie pul podlega stopniowemu uwspólnianiu w taki sposób, że przestaną one istnieć z końcem okresu przejściowego,
wspierając tym samym skuteczne działanie i funkcjonowanie Funduszu”.
10. Artykuł 3 IGA stanowi:
„1. Umawiające się Strony wspólnie zobowiązują się nieodwołalnie przekazywać do Funduszu składki, które pobierają od instytucji posiadających zezwolenie na działalność na każdym z ich terytoriów, na mocy art. 69 i 70 rozporządzenia [SRM], a także zgodnie z kryteriami określonymi w tych artykułach oraz w aktach delegowanych i wykonawczych, do których te artykuły się odnoszą. Składki przekazywane są zgodnie z warunkami określonymi w art. 4–10 niniejszej Umowy.
[…]
3. Składki pobrane przez Umawiające się Strony zgodnie z art. 103 i 104 dyrektywy [BRRD] przed datą rozpoczęcia stosowania niniejszej Umowy zostaną przekazane do Funduszu nie później niż do dnia 31 stycznia 2016 r. lub, jeżeli do tego momentu Umowa nie wejdzie w życie, nie później niż w terminie jednego miesiąca po jej wejściu w życie.
[…]”.
B. Prawo Unii
1. Rozporządzenie SRM
11. Artykuł 67 ust. 1 rozporządzenia SRM(10) ustanawia jednolity fundusz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (SRF). Zgodnie z tym przepisem SRF jest zasilany zgodnie z zasadami przekazywania środków finansowych pobieranych na szczeblu krajowym do funduszu, zgodnie z postanowieniami IGA. Według ust. 3 tego przepisu właścicielem funduszu jest Jednolita Rada ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB – Single Resolution Board).
12. Artykuł 69 rozporządzenia SRM stanowi, co następuje:
„1. Przed końcem początkowego ośmioletniego okresu od dnia 1 stycznia 2016 r. […] dostępne środki finansowe funduszu muszą osiągnąć co najmniej 1% kwoty depozytów gwarantowanych wszystkich instytucji kredytowych, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności we wszystkich uczestniczących państwach członkowskich.
2. W okresie początkowym, o którym mowa w ust. 1, składki na rzecz funduszu obliczane zgodnie z art. 70 i pobierane zgodnie z art. 67 ust. 4 rozkłada się w czasie możliwie równomiernie aż do osiągnięcia poziomu docelowego, jednak przy należytym uwzględnieniu fazy cyklu koniunkturalnego oraz wpływu, jaki procykliczne składki mogą mieć na sytuację finansową instytucji wpłacających składki.
[…]
4. Jeżeli po upływie okresu początkowego, o którym mowa w ust. 1, poziom dostępnych środków finansowych spadnie poniżej poziomu docelowego określonego w tym ustępie, regularne składki obliczane zgodnie z art. 70 pobiera się aż do chwili osiągnięcia poziomu docelowego. Po osiągnięciu poziomu docelowego po raz pierwszy oraz gdy wysokość dostępnych środków finansowych spadła następnie do poziomu niższego niż dwie trzecie poziomu docelowego, wysokość tych składek ustala się na poziomie pozwalającym na osiągnięcie poziomu docelowego w ciągu sześciu lat […]”.
13. Artykuł 70 rozporządzenia SRM brzmi:
„1. Indywidualną składkę od każdej instytucji pobiera się co najmniej raz w roku i oblicza się ją proporcjonalnie do kwoty jej zobowiązań, z wyłączeniem funduszy własnych i depozytów gwarantowanych, w odniesieniu do łącznych zobowiązań – z wyłączeniem funduszy własnych i depozytów gwarantowanych – wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich uczestniczących państw członkowskich.
2. Każdego roku po konsultacji z EBC lub właściwym organem krajowym oraz w ścisłej współpracy z krajowymi organami ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji Jednolita Rada oblicza wysokość indywidualnych składek w celu zapewnienia, aby składki należne od wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich uczestniczących państw członkowskich, nie przekraczały 12,5% poziomu docelowego […].
3. Dostępne środki finansowe uwzględniane na potrzeby osiągnięcia poziomu docelowego określonego w art. 69 mogą obejmować nieodwołalne zobowiązania płatnicze, które są w pełni zabezpieczone zabezpieczeniem złożonym z aktywów o niskim ryzyku, nieobciążonych żadnymi prawami osób trzecich, do swobodnej dyspozycji i przeznaczone do wyłącznego wykorzystania przez Jednolitą Radę do celów określonych w art. 76 ust. 1. Udział tych nieodwołalnych zobowiązań płatniczych nie może przekraczać 30% łącznej kwoty składek pobieranych zgodnie z niniejszym artykułem.
4. Składki należycie otrzymane od każdego z podmiotów, o których mowa w art. 2, nie są zwracane tym podmiotom.
[…]
6. Zastosowanie mają akty delegowane precyzujące pojęcie korygowania składek odpowiednio do profilu ryzyka instytucji, przyjęte przez Komisję na mocy art. 103 ust. 7 dyrektywy [BRRD].
[…]”.
2. Dyrektywa BRRD
14. W myśl art. 100 ust. 1 dyrektywy BRRD(11) państwa członkowskie ustanawiają mechanizmy finansowania, których poziomy docelowe odpowiadają zgodnie z art. 102 ust. 1 tej dyrektywy co najmniej 1% kwoty depozytów gwarantowanych wszystkich instytucji, które uzyskały na ich terytorium zezwolenie na prowadzenie działalności.
15. Artykuł 103 ust. 1 i 2 dyrektywy BRRD brzmi następująco:
„1. Aby osiągnąć poziom docelowy określony w art. 102, państwa członkowskie zapewniają, aby co najmniej raz w roku od instytucji, które uzyskały na ich terytorium zezwolenie na prowadzenie działalności, w tym również od oddziałów unijnych, były pobierane składki.
2. Składka od każdej instytucji jest obliczana proporcjonalnie do kwoty jej zobowiązań (z wyłączeniem funduszy własnych) pomniejszonej o kwotę depozytów gwarantowanych w odniesieniu do kwoty łącznych zobowiązań (z wyłączeniem funduszy własnych) pomniejszonych o kwotę depozytów gwarantowanych wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium danego państwa członkowskiego.
Składki te są dostosowywane odpowiednio do profilu ryzyka instytucji, zgodnie z kryteriami przyjętymi na mocy ust. 7”.
16. Zgodnie z art. 103 ust. 7 dyrektywy BRRD do czynników ryzyka należą w szczególności: ekspozycja instytucji na ryzyko, w tym znaczenie jej działalności handlowej, jej ekspozycja pozabilansowa oraz stopień wykorzystania dźwigni finansowej, stabilność i dywersyfikacja źródeł finansowania instytucji, sytuacja finansowa instytucji, prawdopodobieństwo, że instytucja zostanie objęta restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją, złożoność struktury instytucji oraz możliwość przeprowadzenia jej skutecznej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, jak również znaczenie instytucji dla stabilności systemu finansowego lub gospodarki co najmniej jednego państwa członkowskiego lub Unii.
3. Rozporządzenie wykonawcze 2015/81
17. Stosowny fragment motywu 6 rozporządzenia wykonawczego 2015/81(12) brzmi następująco:
„Składki pobrane przez uczestniczące państwa członkowskie zgodnie z [art. 103 i 104 dyrektywy BRRD] oraz przekazywane do funduszu na mocy art. 3 ust. 3 [IGA] należy uwzględnić w obliczeniu indywidualnych składek, a co za tym idzie – odliczyć od kwoty należnej od każdej instytucji […]”.
18. Motyw 11 tego rozporządzenia stanowi, co następuje:
„W ramach jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji z europejskim poziomem docelowym indywidualna roczna składka instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich uczestniczących państw członkowskich, zależy od takich składek wszystkich instytucji objętych SRM. Dla skutecznego funkcjonowania SRM i sprawnego procesu gromadzenia środków funduszu podstawowe znaczenie ma to, by wszystkie instytucje terminowo wnosiły pełną kwotę swoich rocznych składek na rzecz funduszu”.
19. Artykuł 4 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 brzmi:
„W odniesieniu do każdego okresu składkowego Jednolita Rada oblicza roczną składkę należną od każdej instytucji, na podstawie rocznego poziomu docelowego funduszu po konsultacji z EBC lub właściwymi organami krajowymi i w ścisłej współpracy z krajowymi organami ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Roczny poziom docelowy ustala się przez odniesienie do poziomu docelowego funduszu, o którym mowa w art. 69 ust. 1 i art. 70 [rozporządzenia SRM], oraz zgodnie z metodyką określoną w rozporządzeniu delegowanym (UE) 2015/63”.
20. Artykuł 7 ust. 3 tego rozporządzenia stanowi:
„Nieodwołalne zobowiązania płatnicze instytucji, która przestaje być objęta zakresem zastosowania [rozporządzenia SRM], są anulowane, a zabezpieczenie zabezpieczające te zobowiązania jest zwracane”.
21. Artykuł 8 ust. 2 tego samego rozporządzenia stanowi, co następuje:
„W trakcie okresu początkowego, przy obliczaniu indywidualnych składek każdej instytucji, Jednolita Rada bierze pod uwagę składki pobrane przez uczestniczące państwa członkowskie zgodnie z art. 103 i 104 dyrektywy [BRRD] i przekazane na rzecz funduszu na mocy art. 3 ust. 3 [IGA], odliczając je od kwoty należnej od każdej instytucji”.
4. Rozporządzenie delegowane 2015/63
22. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/63 z dnia 21 października 2014 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE w odniesieniu do składek ex ante wnoszonych na rzecz mechanizmów finansowania restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (zwane dalej „rozporządzeniem delegowanym 2015/63”)(13) zostało wydane między innymi na podstawie art. 103 ust. 7 dyrektywy BRRD. W art. 3 zawiera ono następujące definicje:
„[…]
5) »roczna składka« oznacza kwotę, o której mowa w art. 103 dyrektywy [BRRD], pobieraną w okresie składkowym przez organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji na rzecz krajowego mechanizmu finansowania od każdej z instytucji, o których mowa w art. 2 niniejszego rozporządzenia;
6) »okres składkowy« oznacza rok kalendarzowy;
[…]”.
23. Artykuł 4 tego rozporządzenia brzmi:
„1. Organy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji ustalają wysokość rocznych składek wnoszonych przez poszczególne instytucje proporcjonalnie do ich profilu ryzyka, w oparciu o informacje przekazane przez te instytucje zgodnie z art. 14 i przy zastosowaniu metodyki określonej w niniejszej sekcji.
2. Organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji ustala wysokość rocznej składki, o której mowa w ust. 1, na podstawie rocznego poziomu docelowego mechanizmu finansowania restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, z uwzględnieniem poziomu docelowego, który powinien zostać osiągnięty do dnia 31 grudnia 2024 r. zgodnie z art. 102 ust. 1 dyrektywy [BRRD], oraz na podstawie obliczanej kwartalnie średniej kwoty gwarantowanych depozytów w roku poprzednim dla wszystkich instytucji, które posiadają zezwolenie na prowadzenie działalności w danym państwie członkowskim”.
24. Artykuł 12 rozporządzenia delegowanego 2015/63 stanowi:
„1. W przypadku gdy instytucja jest instytucją niedawno objętą nadzorem jedynie w odniesieniu do części okresu składkowego, częściową składkę określa się, stosując metodę określoną w niniejszej sekcji do kwoty jej składki rocznej obliczonej podczas kolejnego okresu składkowego poprzez odniesienie do liczby pełnych miesięcy okresu składkowego, podczas którego instytucja ta jest objęta nadzorem.
2. Zmiana statusu instytucji, w tym małej instytucji, podczas okresu składkowego nie może mieć wpływu na wysokość składki rocznej, która ma zostać wniesiona w danym roku”.
25. Artykuł 13 tego rozporządzenia reguluje, co następuje:
„1. Najpóźniej do dnia 1 maja każdego roku organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji powiadamia każdą z instytucji, o których mowa w art. 2, o swojej decyzji określającej wysokość składki rocznej należnej od każdej z tych instytucji.
[…]
5. W przypadku gdy instytucja jest instytucją niedawno objętą nadzorem jedynie w odniesieniu do części okresu składkowego, jej częściową składkę roczną pobiera się wraz ze składką roczną należną za kolejny okres składkowy”.
26. Artykuł 14 tego samego rozporządzenia stanowi:
„1. Instytucje przedstawiają organowi ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji ostatnie zatwierdzone roczne sprawozdanie finansowe, które było dostępne najpóźniej w dniu 31 grudnia roku poprzedzającego okres składkowy, wraz z opinią biegłego rewidenta lub firmy audytorskiej, zgodnie z art. 32 dyrektywy 2013/34/UE Parlamentu Europejskiego i Rady.
[…]
4. Informacje, o których mowa w ust. 1, 2 i 3, przedstawiane są najpóźniej do dnia 31 stycznia każdego roku, za rok kończący się dnia 31 grudnia poprzedniego roku lub za mający zastosowanie odpowiedni rok obrachunkowy. Jeżeli dzień 31 stycznia nie jest dniem roboczym, informacje przedstawiane są w kolejnym dniu roboczym.
[…]”.
27. Zgodnie z art. 17 ust. 3 i 4 rozporządzenia delegowanego 2015/63:
„3. W przypadku gdy informacje przedstawione przez instytucje organowi ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji ulegają przekształceniu lub zmianie, organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji dokonuje korekty składki rocznej zgodnie z aktualnymi informacjami na temat obliczania składki rocznej danej instytucji w odniesieniu do kolejnego okresu składkowego.
4. Jakakolwiek różnica między składką roczną obliczoną i wniesioną na podstawie informacji, które uległy przekształceniu lub zmianie, a składką roczną, która powinna zostać wniesiona w następstwie korekty składki rocznej, uwzględniana jest w kwocie składki rocznej należnej w kolejnym okresie składkowym. Korekty dokonuje się poprzez obniżenie lub podwyższenie składek w kolejnym okresie składkowym”.
5. Rozporządzenie delegowane 2017/2361
28. Rozporządzenie delegowane (UE) 2017/2361 z dnia 14 września 2017 r. w sprawie ostatecznego systemu składek na rzecz wydatków administracyjnych Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (zwane dalej „rozporządzeniem delegowanym 2017/2361”)(14) stanowi w art. 7 ust. 1:
„Jeżeli podmiot lub grupa wchodzi w zakres stosowania art. 2 rozporządzenia [SRM] jedynie przez część roku obrachunkowego, indywidualną składkę roczną tego podmiotu lub tej grupy za ten rok obrachunkowy oblicza się w odniesieniu do liczby pełnych miesięcy, w ciągu których zakres stosowania tego artykułu obejmował ten podmiot lub tę grupę”.
III. Okoliczności faktyczne i przebieg postępowania w pierwszej instancji przed Sądem
29. ABLV Bank AS, skarżąca w pierwszej instancji i wnosząca odwołanie (zwana dalej „wnoszącą odwołanie”), była instytucją kredytową z siedzibą na Łotwie, która jako „podmiot istotny” w rozumieniu rozporządzenia SSM(15) podlegała nadzorowi EBC aż do chwili cofnięcia jej zezwolenia na prowadzenie działalności w 2018 r.
30. W grudniu 2015 r. wnoszącej odwołanie doręczono decyzję właściwej Finanšu un kapitāla tirgus komisija (komisji ds. rynków finansowych i kapitałowych, Łotwa; zwanej dalej „FKMK”) dotyczącą przewidzianej w art. 103 ust. 1 dyrektywy BRRD składki ex ante za rok 2015 wnoszonej na rzecz krajowego mechanizmu finansowania. Ową składkę, którą wnosząca odwołanie następnie zapłaciła, przekazano na rzecz SRF zgodnie z art. 3 ust. 3 IGA.
31. W dniu 23 lutego 2018 r. EBC stwierdził, że należy uznać, iż wnosząca odwołanie znajduje się na progu upadłości lub jest nią zagrożona w rozumieniu art.18 ust. 1 rozporządzenia SRM. Tego samego dnia SRB postanowiła, że nie należy podejmować działań z zakresu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji na podstawie rozporządzenia SRM z uwagi na brak interesu publicznego w państwowej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji(16).
32. W dniu 26 lutego 2018 r. akcjonariusze wnoszącej odwołanie wszczęli w związku z tym postępowanie mające na celu likwidację tej ostatniej i przedstawili FKMK wniosek o zatwierdzenie planu jej dobrowolnej likwidacji.
33. Decyzją z dnia 12 kwietnia 2018 r. w sprawie obliczenia składek ex ante za rok 2018 SRB ustaliła wysokość rocznych składek na rzecz SRF za ten okres(17). W dniu 27 kwietnia 2018 r. doręczono wnoszącej odwołanie stosowną decyzję FKMK w sprawie składek za rok 2018. W dniu 3 lipca 2018 r. wnosząca odwołanie zapłaciła wymienione w tej decyzji należności.
34. Decyzją EBC z dnia 11 lipca 2018 r. cofnięto wnoszącej odwołanie zezwolenie na prowadzenie działalności w charakterze instytucji kredytowej.
35. Pismem z dnia 17 września 2018 r. wnosząca odwołanie zażądała od SRB zwrotu „pozostałej” części składki ex ante za rok 2015, ponownego obliczenia składki za rok 2018 w związku z opuszczeniem przez nią SSM w trakcie roku składkowego oraz proporcjonalnego zwrotu tej składki.
36. SRB odrzuciła to żądanie pismem z dnia 17 października 2018 r. (zwanym dalej „zaskarżoną decyzją”). W uzasadnieniu SRB podniosła, że art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM nie przewiduje ponownego obliczenia składki ex ante za rok 2018 r. i wyraźnie stanowi, że składki należycie otrzymane nie są zwracane. Zdaniem SRB cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności stanowi zmianę statusu w rozumieniu art. 12 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63, która zgodnie z tym przepisem nie ma wpływu na wysokość składki należnej za dany rok. Również składka ex ante za rok 2015 nie może zostać zwrócona proporcjonalnie w przypadku cofnięcia zezwolenia na prowadzenie działalności udzielonego instytucji kredytowej przed końcem okresu początkowego. W tym względzie stosuje się w świetle art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM to samo, co w odniesieniu do wszystkich należycie otrzymanych składek.
37. W dniu 21 grudnia 2018 r. wnosząca odwołanie wniosła do Sądu skargę na tę decyzję.
38. Na poparcie swojej skargi wnosząca odwołanie argumentowała zasadniczo, że wraz z utratą statusu instytucji kredytowej w trakcie 2018 r. nie mogła już korzystać z ochrony SRF przez cały rok. Ponadto w wyniku związanego z tym jednocześnie wyeliminowania ryzyka, jakie wnosząca odwołanie jako instytucja kredytowa stwarzała dla stabilności systemu finansowego, zmniejszyły się również proporcjonalnie potrzeby finansowe SRF. W związku z tym składka została uiszczona bez podstawy prawnej, a zatem „nienależycie” w rozumieniu art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM, a więc musi zostać zwrócona proporcjonalnie. W przypadku opuszczenia systemu nie można zatem mówić o „zmianie statusu” w rozumieniu art. 12 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63, gdyż status instytucji kredytowej, a tym samym obowiązek składkowy zostaje wyeliminowany całkowicie. Artykuł 70 ust. 4 rozporządzenia SRM nie ma zastosowania do składki za 2015 r., która została pobrana wyłącznie na podstawie dyrektywy BRRD. Składka ta stanowi swego rodzaju „zaliczkę” na rzecz SRF. W tym względzie z art. 8 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 wynika, że składka za 2015 r. musi zostać zwrócona bankowi najpóźniej do końca okresu początkowego.
39. Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2019 r. Komisja została dopuszczona w charakterze interwenienta po stronie SRB.
40. W wyroku z dnia 20 stycznia 2021 r., ABLV Bank/SRB (T‑758/18, EU:T:2021:28) (zwanym dalej „zaskarżonym wyrokiem”) Sąd oddalił skargę i orzekł, że wnosząca odwołanie zostaje obciążona, poza własnymi kosztami, również kosztami SRB, a Komisja pokrywa własne koszty.
IV. Postępowanie odwoławcze przed Trybunałem
41. W odwołaniu wniesionym w dniu 30 marca 2021 r. wnosząca odwołanie wnosi do Trybunału:
– o uchylenie zaskarżonego wyroku;
– o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– o obciążenie SRB kosztami poniesionymi przez wnoszącą odwołanie oraz kosztami postępowania odwoławczego;
– w zakresie, w jakim sprawa nie może zostać rozstrzygnięta co do istoty – o przekazanie sprawy Sądowi do ponownego rozpoznania.
42. SRB i Komisja wnoszą do Trybunału:
– o oddalenie odwołania; oraz
– o obciążenie wnoszącej odwołanie kosztami postępowania.
43. Wnosząca odwołanie, SRB i Komisja uczestniczyły w procedurze pisemnej przed Trybunałem Sprawiedliwości w przedmiocie odwołania. Zgodnie z art. 76 § 2 regulaminu postępowania Trybunał postanowił orzec w przedmiocie odwołania z pominięciem rozprawy, po przedstawieniu opinii.
V. Ocena prawna
44. Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy decyzję SRB, w której odmówiła ona z jednej strony proporcjonalnego zwrotu pobranej od ABLV Bank składki ex ante za 2018 r., a z drugiej strony zwrotu „pozostałej części” składki za 2015 r. – jeszcze nieodliczonej od przyszłych składek.
A. Zaskarżony wyrok
45. W pkt 130 Sąd uzasadnił swoje rozstrzygnięcie tym, że art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM wyłącza zwrot wszystkich składek należycie otrzymanych przez SRF również w przypadku cofnięcia w trakcie roku składkowego w okresie początkowym zezwolenia na prowadzenie działalności udzielonego instytucji kredytowej podlegającej obowiązkowi składkowemu.
46. W odniesieniu do składki za 2018 r. Sąd zasadniczo przyjął stanowisko, że składki ex ante, choć pobierane każdego roku, nie są płacone jako świadczenie wzajemne za ochronę przez lub korzystanie z SRF w określonym roku i w związku z tym, zgodnie z art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM, nie mogą być również zwrócone, jeżeli w ciągu roku zostanie uchylona możliwość korzystania z SRF w związku z opuszczeniem systemu przez instytucję kredytową. Przeciwnie, coroczny pobór zgodnie z art. 69 ust. 2 rozporządzenia SRF służy jedynie równomiernemu rozłożeniu w czasie całej kwoty poziomu docelowego, który musi zostać osiągnięty do końca okresu początkowego w 2024 r. Aby móc określić roczną składkę, która podlega pobraniu, wiarygodnie i w sposób pewny pod względem prawnym dla wszystkich instytucji kredytowych, jej wysokość musi zostać ustalona w określonym momencie w danym roku(18). Dlatego też art. 12 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 stanowi, że składka nie może zostać ponownie obliczona i proporcjonalnie zwrócona, jeżeli w trakcie roku składkowego dojdzie do zmiany statusu, do czego zalicza się również cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności udzielonego instytucji kredytowej(19). Sąd odrzucił wszystkie przepisy i argumenty powołane w pierwszej instancji przez wnoszącą odwołanie, z których jej zdaniem wynika, że ponowne obliczenie i zwrot są możliwe w przypadku cofnięcia zezwolenia w trakcie roku składkowego(20).
47. Jeżeli chodzi o składkę z 2015 r., Sąd stwierdził, że z art. 8 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 nie wynika obowiązek zwrotu w przypadku opuszczenia przez instytucję kredytową systemu w trakcie okresu początkowego. Przeciwnie, składki za 2015 r. zostały ostatecznie przekazane do SRF zgodnie z IGA i tym samym stały się trwałą częścią kwoty poziomu docelowego, która ma zostać osiągnięta do 2024 r. Odliczenie przewidziane w art. 8 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 zapewnia jedynie, że przekazanie składek za 2015 r. do SRF nie prowadzi do nierównowagi pomiędzy danymi bankami w zakresie podziału obciążenia finansowego. Zatem w świetle art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM do składek za 2015 r. nie ma zastosowania nic innego niż w przypadku składek pobranych w kolejnych latach(21).
B. W przedmiocie odwołania
48. Wnosząca odwołanie kwestionuje to rozstrzygnięcie Sądu, podnosząc łącznie 13 zarzutów, których treść dotyczy, po pierwsze, proporcjonalnego zwrotu składki za 2018 r. (pkt 1 poniżej), po drugie, możliwości zwrotu „pozostałej” części składki za 2015 r. (pkt 2 poniżej), oraz po trzecie, formalnej zgodności z prawem decyzji SRB (pkt 3 poniżej).
1. W przedmiocie proporcjonalnego zwrotu składki za 2018 r.
49. W ramach zarzutów odwołania od pierwszego do czwartego oraz zarzutów siódmego i ósmego wnosząca odwołanie kwestionuje najpierw, krok po kroku, argumentację prawną, w oparciu o którą Sąd uzasadnił swoją wykładnię art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM i art. 12 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63, zgodnie z którą to wykładnią przepisy te sprzeciwiają się zwrotowi składki za 2018 r. w konsekwencji cofnięcia zezwolenia na prowadzenie działalności. W zarzutach odwołania piątym, dziesiątym, jedenastym i dwunastym podnosi ona następnie, że wykładnia tych przepisów dokonana przez Sąd jest sprzeczna z zasadami wyższej rangi. Te zarzuty odwołania należy zatem zbadać łącznie.
a) W przedmiocie zarzutów odwołania pierwszego, drugiego i czwartego
50. W ramach pierwszego zarzutu odwołania wnosząca odwołanie podnosi zasadniczo, że Sąd pominął fakt, iż SRF zabezpiecza banki zobowiązane do opłacania składek przed ryzykiem upadłości. Składkę ex ante za 2018 r. należy traktować jako rodzaj składki ubezpieczeniowej z tytułu ochrony przez SRF w tym roku. Zagwarantowanie tej ochrony ubezpieczeniowej lub zwiększenie ryzyka dla stabilności finansowej, jakie stwarza działalność w charakterze instytucji kredytowej, stanowią w konsekwencji podstawę dla obowiązku składkowego. Wraz z opuszczeniem przez wnoszącą odwołanie systemu elementy te przestają jednak istnieć. W związku z tym składka za 2018 r. za okres po cofnięciu jej zezwolenia na prowadzenie działalności w dniu 11 lipca 2018 r. nie została zapłacona „należycie” w rozumieniu art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM i w związku z tym powinna zostać jej zwrócona. Zgodnie z czwartym zarzutem odwołania Sąd powinien był dojść do tego samego wniosku, stosując zasady bezpodstawnego wzbogacenia, ponieważ składka została w tym zakresie zapłacona bez podstawy prawnej(22). W konsekwencji dokonana przez Sąd wykładnia art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM, zgodnie z którą przepis ten sprzeciwia się proporcjonalnemu zwrotowi składki za 2018 r., narusza prawo(23).
51. Przeciwnie, istnienie art. 12 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 dowodzi, że muszą istnieć przypadki, w których składka ex ante jest dostosowywana a posteriori. Przepis ten stanowi bowiem jedynie, że zmiana statusu w okresie składkowym nie ma wpływu na wysokość składki, którą należy uiścić. To pozwala na wniosek, że należy jednak uwzględniać inne zmiany. Jednakże opuszczenia przez instytucję systemu w wyniku cofnięcia zezwolenia na prowadzenie działalności nie należy uważać za „zmianę statusu” w rozumieniu art. 12 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63. Dlatego też w drugim zarzucie odwołania wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd błędnie uznał art. 12 ust. 2 tego rozporządzenia delegowanego za mający zastosowanie w niniejszej sprawie(24).
52. Z uwagi na to, że Sąd oparł swoje stanowisko przedstawione w pkt 61, 62 oraz 68–72 zaskarżonego wyroku zasadniczo na funkcjonowaniu i celach systemu pobierania składek w okresie początkowym, należy je zbadać w pierwszej kolejności (ppkt 1 poniżej). Na tej podstawie można bowiem wykazać w drugiej kolejności, że pierwszy, drugi i czwarty zarzut odwołania opierają się na błędnym rozumieniu właściwych przepisów i charakteru składek ex ante (ppkt 2 poniżej).
1) W przedmiocie funkcjonowania i celów systemu pobierania składek w okresie początkowym
53. Celem pobierania składek na podstawie art. 69 i 70 rozporządzenia SRM jest osiągnięcie ustalonej kwoty, poziomu docelowego, której jednak nie można pobrać od razu w całości ze względu na jej znaczącą wielkość. Zgodnie z art. 69 ust. 2 rozporządzenia SRM składki pobiera się zatem w trakcie okresu początkowego w sposób rozłożony w czasie możliwie równomiernie – to znaczy co najmniej raz w roku(25), aby na końcu tego okresu osiągnąć docelowy poziom 1% depozytów gwarantowanych we wszystkich uczestniczących państwach członkowskich. Po osiągnięciu poziomu docelowego nie pobiera się składek(26).
54. W celu zapewnienia równomiernego rozłożenia składek nie można pobrać w ciągu roku od banków podlegających obowiązkowi składkowemu więcej niż 1/8 poziomu docelowego w 2024 r., zgodnie z art. 70 ust. 2 akapit pierwszy rozporządzenia SRM. Należy mieć przy tym na uwadze, że poziom docelowy w 2024 r. można określić jedynie szacunkowo, gdyż obecnie nie wiadomo, jak wysokie będą gwarantowane depozyty w 2024 r. Dlatego też, mówiąc w uproszczeniu, SRB opiera się zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63(27) na średniej kwocie gwarantowanych depozytów wszystkich instytucji kredytowych, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności w uczestniczących państwach członkowskich w poprzednim roku, oraz gromadzi nieco ponad 1% tej kwoty, ponieważ depozyty gwarantowane mają tendencję wzrostową(28).
55. Indywidualne składki poszczególnych banków do tak ustalonego celu rocznego oblicza się następnie zgodnie z art. 70 ust. 1 i ust. 2 akapit drugi rozporządzenia SRM zgodnie z ich wielkością i profilem ryzyka. Podstawę stanowią w tym względzie dane od instytucji kredytowych, które zgodnie z art. 14 rozporządzenia delegowanego 2015/63 muszą zostać przekazane do SRB do końca roku poprzedniego(29).
56. Składka obliczona w ten sposób na podstawie danych z poprzedniego roku jest ostatecznie pobierana i odprowadzana w ciągu tego roku przez banki, które w dniu 1 stycznia następnego roku uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium uczestniczących państw członkowskich. Artykuł 12 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 stanowi, że zmiany statusu w okresie składkowym nie mają wpływu na wysokość składki, która ma zostać wniesiona w danym roku.
57. Jednak banki niekoniecznie muszą opłacać składkę w gotówce; zamiast tego, zgodnie z art. 70 ust. 3 rozporządzenia SRM, do 30% całkowitej kwoty wymaganej w roku składkowym można wnieść w formie tak zwanych nieodwołalnych zobowiązań płatniczych, które należy złożyć wraz zabezpieczeniem w postaci depozytu gotówkowego.
58. Artykuł 70 ust. 4 rozporządzenia SRM stanowi, że składki należycie otrzymane nie są zwracane.
2) W przedmiocie konsekwencji dla zwrotu składki za 2018 r.
59. Opisane funkcjonowanie i cele pobierania składek dowodzą, po pierwsze, że na przykład składka za 2018 r. – w przeciwieństwie do tego, co wnosząca odwołanie przedstawia w swoim pierwszym zarzucie odwołania – nie „odnosi się” do 2018 r., ale jest pobierana dopiero w 2018 r.
60. Z jednej strony pobór składek w rocznym rytmie służy jedynie równomiernemu rozłożeniu w czasie zamierzonemu na mocy art. 69 ust. 2 rozporządzenia SRM. Prawdą jest, że mogło ono być zorganizowane w krótszych odstępach czasu, na przykład kwartalnie. Oznaczałoby to jednak nierównomiernie większe oraz być może nieproporcjonalne obciążenie administracyjne. Nie ma bowiem dowodów wskazujących na to, że podział na 8 składek rocznych w porównaniu z 32 odpowiednio niższymi składkami kwartalnymi prowadzi do nadmiernego obciążenia ekonomicznego banków zobowiązanych do wnoszenia składek. Uniknięcie takiego obciążenia jest właśnie celem rzeczonego rozłożenia(30). Zatem decyzja o pobieraniu składek każdego roku jest jednoznacznie objęta szerokim zakresem uznania, jakim dysponuje prawodawca Unii w tym obszarze(31).
61. Z drugiej strony w tym kontekście dzień 1 stycznia jest jedynie datą referencyjną dla określenia grupy banków podlegających obowiązkowi składkowemu(32). Data ta nie mówi nic o przyporządkowaniu składki do danego roku. Ustawodawca mógł równie dobrze odnieść się do instytucji kredytowych, które w dniu 31 grudnia poprzedniego roku uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium uczestniczących państw członkowskich, tym bardziej że składki wnoszone w danym roku są obliczane na podstawie danych z roku poprzedniego(33).
62. Już z tego powodu składka pobrana w 2018 r. nie może zostać ponownie obliczona ani zwrócona ze względu na zmiany, które zaszły dopiero w tym roku. Wniosek Sądu zawarty w pkt 69 zaskarżonego wyroku nie jest zatem obarczony naruszeniem prawa.
63. Po drugie, z funkcjonowania i celu systemu wynika, że – jak słusznie stwierdził Sąd w pkt 73 zaskarżonego wyroku – składki ex ante nie są porównywalne ze składkami ubezpieczeniowymi.
64. Z jednej strony instytucja kredytowa nie nabywa bowiem prawa do korzystania z SRF poprzez opłacenie składki. Jak Sąd wyjaśnił bez naruszenia prawa w pkt 70 zaskarżonego wyroku, SRF służy zapewnieniu stabilności finansowej unii bankowej jako takiej i nie może być postrzegany jako fundusz ratunkowy dla poszczególnych banków(34). Zgodnie z art. 18 ust. 1 rozporządzenia SRM restrukturyzacja i uporządkowana likwidacja jest stosowana wyłącznie w interesie publicznym. SRF ma zapewnić wiarygodność i zdolność do funkcjonowania jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji(35): ustawodawca oczekuje, że jego istnienie ustabilizuje sektor bankowy, ponieważ istnienie takich struktur może ograniczyć systemowe skutki trudności w poszczególnych instytucjach(36).
65. Z drugiej strony wysokość indywidualnych składek banku, mimo że przy ich obliczaniu ważenie ryzyka odbywa się zgodnie z logiką ubezpieczeniową, nie wynika z zastosowania określonej stopy do podstawy wymiaru składki(37). Zamiast tego wysokość składek ostatecznie zależy od poziomu docelowego, który musi zostać osiągnięty przez sumę wszystkich składek pobranych do końca 2023 r.
66. Składki ex ante banku w określonym roku stanowią zatem przede wszystkim ułamek kwoty poziomu docelowego i tylko „przy okazji” odzwierciedlają profil ryzyka danego banku. Lub ujmując rzecz innymi słowy: gdyby nagle wszystkie banki miały profil ryzyka, który przy tym samym poziomie depozytów należy ocenić jako niski – wbrew temu, co sugeruje argumentacja wnoszącej odwołanie – nie zostałaby mimo to zebrana mniejsza łączna kwota składek ex ante za ten rok. Przeciwnie, łącznie pobierana jest zawsze kwota, która odpowiada 1/8 nieco ponad 1% depozytów gwarantowanych z poprzedniego roku, aby na koniec okresu początkowego uzyskać łączną kwotę odpowiadającą co najmniej 1% wszystkich depozytów gwarantowanych w 2024 r.(38).
67. Oznacza to jednocześnie, że indywidualna składka banku zawsze zależy w decydujący sposób od liczby i indywidualnych składek innych banków, które podlegają obowiązkowi składkowemu w danym roku, to znaczy we właściwym dniu referencyjnym(39). Dostosowanie składki banku wymagałoby zatem zawsze korekty składek innych banków. Gdyby składki były korygowane w sposób ciągły w trakcie roku składkowego, niemożliwe byłoby w konsekwencji ustalenie w sposób pewny pod względem prawnym indywidualnych składek wszystkich banków(40). Z tego powodu art. 12 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 stanowi, że zmiana statusu w okresie składkowym nie ma wpływu na wysokość składki, która ma być wniesiona. I w związku z tym art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM zasadniczo wyklucza zwrot już otrzymanych składek, ponieważ w przeciwnym razie brakująca kwota musiałaby zostać pobrana od innych banków. Jak już orzekł Trybunał, pojęcie „zmiany statusu” należy rozumieć szeroko(41), ponieważ w tym kontekście musi ono obejmować wszystkie przypadki, które mogą mieć wpływ na obciążenie składkowe innych banków, w szczególności również opuszczenie systemu przez bank podlegający obowiązkowi składkowemu.
68. Roczna składka ex ante na rzecz SRF nie określa zatem ilościowo ryzyka, jakie nadzorowany bank stwarza stale w ciągu roku dla stabilności finansowej lub wykorzystania funduszy z SRF. Z tego powodu okres, w którym bank podlegający obowiązkowi składkowemu jest objęty zakresem zastosowania rozporządzenia SRM w roku, w którym składka jest pobierana, jest zasadniczo nieistotny dla wysokości należnej składki.
69. Wynika z tego, że roczną składkę należy uznać za „należycie otrzymaną” w rozumieniu art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM nie tylko wtedy, gdy dany bank jest objęty zakresem rozporządzenia SRM przez cały okres roku, w którym składka jest pobierana. Wbrew temu, co twierdzi wnosząca odwołanie w czwartym zarzucie odwołania, okoliczność ta nie stanowi podstawy obowiązku składkowego. Przeciwnie, dla obowiązku składkowego decydujący jest fakt, że instytucja kredytowa posiada we właściwym dniu referencyjnym zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium uczestniczących państw członkowskich. W tym wyraża się zasada, że finansowanie przez cały sektor bankowy leży w interesie publicznym, a nie w interesie poszczególnych banków(42).
70. Tym samym dany bank wniesie większy lub mniejszy wkład do poziomu docelowego SRF, w zależności od tego, w jakim momencie w okresie początkowym SRF otrzyma zezwolenie na prowadzenie działalności. Banki, które dołączają dopiero po okresie początkowym, nie muszą nawet w stosownych przypadkach (początkowo) płacić w ogóle składek. Na pierwszy rzut oka może się to wydawać niesprawiedliwe. Nie ma jednak innej możliwości niż pobieranie składek od podmiotów aktualnie obecnych na rynku. A ich liczba oczywiście się zmienia.
71. W tym kontekście art. 12 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 potwierdza zasadę wyrażoną w art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM, że składki ex ante naliczane są według zasady daty referencyjnej, gdyż w przeciwnym razie wiarygodne naliczenie i pobranie składek byłoby niemożliwe(43).
72. To wyjaśnienie jest konieczne, ponieważ art. 12 ust. 1 przewiduje wyjątek od zasady daty referencyjnej. Zgodnie z tym przepisem w przypadku gdy instytucja kredytowa jest instytucją niedawno objętą nadzorem jedynie w odniesieniu do części okresu składkowego, częściową składkę określa się poprzez odniesienie do liczby pełnych miesięcy okresu składkowego, podczas którego instytucja ta jest objęta nadzorem. Artykuł 13 ust. 5 rozporządzenia delegowanego 2015/63 stanowi, że częściową składkę roczną takiej instytucji pobiera się wraz ze składką roczną należną za kolejny okres składkowy. Innymi słowy – od nowych dochodzących instytucji jest pobierana w pierwszym roku składkowym dodatkowa częściowa składka „za poprzedni rok”. Sąd słusznie zwrócił na to uwagę w pkt 144 zaskarżonego wyroku.
73. Natomiast od 2019 r. nie pobiera się od wnoszącej odwołanie żadnej składki, mimo że prowadziła jeszcze działalność przez część 2018 r. i tym samym przyczyniła się w szczególności do wysokości gwarantowanych depozytów, która służy jako podstawa do obliczenia rocznego celu wielkości dla 2019 r. We właściwym dniu referencyjnym, w dniu 1 stycznia 2019 r., nie należała ona już do grupy banków podlegających obowiązkowi składkowemu. To potwierdza, że nie ma znaczenia przede wszystkim kwestia konkretnego ryzyka, jakie bank stwarza w trakcie danego roku.
74. Wbrew temu, co podniosła wnosząca odwołanie w ramach drugiego zarzutu odwołania, art. 12 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 nie wskazuje zatem, że wszystkie zmiany w ciągu roku składkowego, które nie są zmianami statusu, muszą prowadzić do (następczego) dostosowania składek. Przeciwnie, przepis ten potwierdza jedynie zasadę daty referencyjnej, od której ust. 1 ustanawia odstępstwo.
75. Jedynie ze względu na zupełność wywodu należy w tym miejscu stwierdzić, że art. 12 ust. 1 rozporządzenia delegowanego 2015/63 nie prowadzi do nieuzasadnionego stawiania w gorszej sytuacji nowych dołączających banków.
76. System przewidziany w art. 69 i 70 rozporządzenia SRM i rozwinięty w rozporządzeniu wykonawczym 2015/81 oraz rozporządzeniu delegowanym 2015/63 zapewnia, że obciążenia w ramach sektora bankowego są rozkładane jeśli nie dokładnie tak samo(44), to przynajmniej tak sprawiedliwie, jak to możliwe. Do tego przyczynia się w szczególności przepis art. 12 rozporządzenia delegowanego 2015/63, w myśl którego nowo dołączający bank musi zapłacić „za przeszłość”, ale bank opuszczający system nie jest już obciążany w przyszłości. Nowo dołączający bank będzie bowiem prawdopodobnie jeszcze przez dłuższy czas należał do sektora bankowego, którego stabilizacji w abstrakcyjny sposób służy jednolity mechanizm nadzorczy. Decyzja na rzecz tego mechanizmu jest zatem również objęta szerokim zakresem uznania ustawodawcy w tej dziedzinie(45).
3) Wniosek częściowy
77. Z powyższych rozważań wynika, że składka za 2018 r. nie może zostać ponownie obliczona i proporcjonalnie zwrócona w trakcie 2018 r. ze względu na cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności udzielonego wnoszącej odwołanie. W związku z tym zarzuty odwołania pierwszy, drugi i czwarty należy oddalić.
b) W przedmiocie zarzutów odwołania trzeciego, siódmego i ósmego
78. Wniosku tego nie podważają inne przepisy przytoczone przez wnoszącą odwołanie w pierwszej instancji na poparcie jej stanowiska prawnego, których błędną wykładnię lub zastosowanie przez Sąd podnosi ona w zarzutach odwołania trzecim, siódmym i ósmym.
79. Prawdą jest, że art. 7 rozporządzenia delegowanego 2017/2361 wyraźnie przewiduje proporcjonalny obowiązek zapłaty składek administracyjnych na rzecz SRB tylko wtedy, gdy instytucja kredytowa jest objęta zakresem zastosowania rozporządzenia SRM jedynie przez część roku obrachunkowego. W ramach zarzutu trzeciego wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd naruszył prawo, uznając, że składki te nie są porównywalne ze składkami ex ante na rzecz SRF i w związku z tym wykluczył zastosowanie per analogiam art. 7 rozporządzenia delegowanego 2017/2361 do tych ostatnich(46).
80. Niemniej jednak w pkt 86 zaskarżonego wyroku Sąd wyjaśnił, nie naruszając przy tym prawa, że składki administracyjne na rzecz SRB – w przeciwieństwie do składek na rzecz SRF – są wnoszone jako świadczenie wzajemne za działalność administracyjną SRB w trakcie danego roku. Odpowiadają one zatem nakładowi zależnemu od czasu. Pod tym względem składki te „odnoszą się” do konkretnego roku. Składki ex ante na rzecz SRF służą natomiast stopniowemu osiąganiu w trakcie okresu początkowego poziomu docelowego określonego w art. 69 ust. 1 rozporządzenia SRM i po zakończeniu tego okresu, mimo upływu czasu (w każdym razie początkowo), nie są już wymagalne(47). W konsekwencji Sąd nie naruszył prawa, odrzucając porównywalność tych dwóch rodzajów składek.
81. Trzeci zarzut odwołania należy zatem oddalić.
82. W tym kontekście Sąd słusznie doszedł ponadto do wniosku w pkt 109 zaskarżonego wyroku, że z art. 17 ust. 3 i 4 rozporządzenia delegowanego 2015/63 również nie wynika obowiązek ponownego obliczenia składki za 2018 r. w przypadku takim jak niniejszy.
83. Artykuł 17 ust. 3 i 4 rozporządzenia delegowanego 2015/63 przewiduje w pewnych okolicznościach ponowne obliczenie składki, jeżeli dane, które podlegają przekazaniu przez instytucje kredytowe do dnia 31 grudnia poprzedniego roku zgodnie z art. 14 ust. 1–3 tego rozporządzenia, muszą zostać później zmienione. Jednak w zakresie, w jakim wnosząca odwołanie przywołuje ten przepis w siódmym zarzucie odwołania jako dowód (abstrakcyjnej) możliwości późniejszego ponownego obliczenia składek, jej argumentacja jest bezskuteczna. Dla uwzględnienia odwołania decydujące jest bowiem wyłącznie to, czy Sąd niesłusznie odrzucił możliwość proporcjonalnego zwrotu składki za 2018 r.
84. W każdym wypadku wnosząca odwołanie nie wyjaśnia, w jakim stopniu cofnięcie zezwolenia w 2018 r. pociąga za sobą konieczność przekształcenia lub zmiany danych, które musiała przekazać SRB do dnia 31 grudnia 2017 r. Fakt, że art. 17 rozporządzenia delegowanego 2015/63 nie przewiduje ponadto nowego obliczenia w przypadku zmiany danych w kolejnym roku, wynika po prostu z tego, że roczna składka nie jest obliczana na podstawie danych za rok poboru składki(48).
85. W konsekwencji należy oddalić również siódmy zarzut odwołania.
86. Wreszcie w ósmym zarzucie odwołania wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd niesłusznie odrzucił zastosowanie per analogiam art. 7 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 do jej sytuacji(49). Zgodnie z tym przepisem nieodwołalne zobowiązania płatnicze są anulowane w przypadku opuszczenia systemu przez instytucję kredytową. Ponieważ nieodwołalne zobowiązania płatnicze na podstawie art. 70 ust. 3 rozporządzenia SRM mogłyby zostać wniesione zamiast uiszczenia składki w gotówce, składki ex ante musiałyby w przypadku opuszczenia systemu podzielić „ten sam los” co nieodwołalne zobowiązania płatnicze: gdyby więc te ostatnie zostały w tym przypadku anulowane, składki wpłacone w gotówce musiałyby zostać zwrócone.
87. Jednakże art. 7 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 stanowi jedynie, że nieodwołalne zobowiązania płatnicze są anulowane, a odpowiednie zabezpieczenia zwracane. Nie może to jednak oznaczać, że kwota, którą zastępuje nieodwołalne zobowiązanie płatnicze, jest pobierana z SRF. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 wykorzystanie nieodwołalnych zobowiązań płatniczych w żaden sposób nie może wpływać na zdolność finansową i płynność funduszu. Ten instrument ma służyć jedynie zapewnieniu, by dana kwota nie musiała zostać zapłacona natychmiast, a dopiero na żądanie. Z art. 7 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 wynika, że anulowanie nieodwołalnego zobowiązania płatniczego i zwrot zabezpieczenia następuje zawsze tylko za otrzymaniem składki. To samo musi zatem mieć zastosowanie również w przypadku opuszczenia systemu zgodnie z ust. 3, ponieważ w przeciwnym razie nieodwołalne zobowiązania płatnicze nigdy nie mogłyby osiągnąć swojego celu. Dlatego też anulowanie nieodwołalnego zobowiązania płatniczego i zwrot zabezpieczenia nie oznacza, że składka, którą zastępuje ten instrument, nie musi być zapłacona. Przeciwnie, opuszczenie systemu musi prowadzić do wezwania do spełnienia nieodwołalnego zobowiązania płatniczego, co SRB potwierdziła również w toku postępowania odwoławczego.
88. Artykuł 7 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 nie może zatem uzasadniać, z powołaniem się na konieczność równego traktowania nieodwołalnych zobowiązań płatniczych i składek wniesionych w gotówce, (proporcjonalnego) zwrotu tych ostatnich w przypadku opuszczenia systemu przez instytucję kredytową.
89. Wynika z tego, że ósmy zarzut odwołania również należy oddalić.
c) W przedmiocie dziesiątego zarzutu odwołania
90. W świetle powyższych rozważań należy również oddalić dziesiąty zarzut odwołania wnoszącej odwołanie, w którym podnosi ona, że w pkt 136 zaskarżonego wyroku Sąd niesłusznie uznał przepis art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM za jednoznaczny, a tym samym nie uwzględnił wymogów zasady pewności prawa.
91. Jak właśnie wskazano, znaczenie art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM wynika z funkcjonowania i celów systemu pobierania składek na rzecz SRF.
92. Dziesiąty zarzut odwołania opiera się zatem na błędnym rozumieniu wymogu jasności przepisów prawnych wynikającego z zasady pewności prawa(50). Fakt, iż przepis wymaga interpretacji i ma być rozpatrywany łącznie z innymi przepisami, nie oznacza bowiem, że jest on sprzeczny z tym wymogiem(51).
93. Dziesiąty zarzut odwołania należy zatem również oddalić.
d) W przedmiocie zarzutów odwołania piątego i jedenastego
94. W jedenastym zarzucie odwołania wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd nie uwzględnił znaczenia zasady proporcjonalności przy dokonywaniu wykładni przepisów prawnych.
95. Argumentacja przedstawiona w tym kontekście opiera się w rezultacie na błędnej lekturze wyroku, zgodnie z którą Sąd orzekł, że zwrot na podstawie art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM jest zawsze i we wszystkich okolicznościach wyłączony, co z punktu widzenia wnoszącej odwołanie było nieproporcjonalne. Stwierdzenie takie w sposób oczywisty wykraczałoby jednak poza przedmiot sporu i nie zostało dokonane przez Sąd w zaskarżonym wyroku.
96. Wnosząca odwołanie nie wyjaśniła natomiast, dlaczego zastosowanie art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM prowadziłoby w jej przypadku do nieproporcjonalnego rezultatu, lecz przedstawiła hipotetyczne przykłady takiego rezultatu.
97. Prawdą jest, że [jedenasty] zarzut odwołania, wraz z piątym zarzutem odwołania, w którym wnosząca odwołanie podnosi, że w pkt 147 Sąd pominął jej zarzut niezgodności z prawem art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM, można rozumieć w ten sposób, że wnosząca odwołanie podnosi, że przepis ten jest nieważny, ponieważ prowadzi do nieproporcjonalnych rezultatów w przywołanych przykładach. Wnosząca odwołanie nie wyjaśniła jednak również, dlaczego tak jest i dlaczego, w szczególności w przywołanych przykładach, nie ma być możliwa proporcjonalna wykładnia art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM(52). Przyczyną tego jest z kolei fakt, że wnosząca odwołanie błędnie przyjmuje, iż Sąd orzekł, że zwrot składek ex ante jest wyłączony we wszystkich możliwych przypadkach z uwagi na art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM.
98. W związku z tym należy również oddalić piąty i jedenasty zarzut odwołania.
e) W przedmiocie dwunastego zarzutu odwołania
99. W ramach dwunastego zarzutu odwołania wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd dokonał błędnej interpretacji zasady „nemo auditur propriam turpitudinem allegans”. W pkt 172 zaskarżonego wyroku Sąd miał niesłusznie orzec, że rzekoma niezgodność z prawem decyzji SRB na podstawie art. 18 ust. 1 rozporządzenia SRM z dnia 23 lutego 2018 r., zgodnie z którą wnoszącą odwołanie uważa się za (prawdopodobnie) znajdującą się na progu upadłości, ale nie są konieczne środki restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, nie ma wpływu na zgodność z prawem zaskarżonej decyzji. Zdaniem wnoszącej odwołanie decyzja SR[B] na podstawie art. 18 ust. 1 rozporządzenia SRM doprowadziła w pierwszym rzędzie do cofnięcia udzielonego jej zezwolenia na prowadzenie działalności bankowej w dniu 11 lipca 2018 r. Ponieważ jednak ta decyzja SRB była niezgodna z prawem, rada ta nie mogła się na nią powoływać, aby następnie odmówić wnoszącej odwołanie „ochrony” przez SRF w wyniku cofnięcia zezwolenia na prowadzenie działalności, bez jednoczesnego zwrotu składek ex ante.
100. Z powyższych rozważań wynika jednak z jednej strony, że opis, zgodnie z którym wnosząca odwołanie zostaje pozbawiona możliwości korzystania z SRF w wyniku cofnięcia zezwolenia na prowadzenie działalności, mimo że za to „zapłaciła”, jest niezgodny z faktami(53). Z drugiej strony do aktów instytucji unijnych ma zastosowanie, aż do chwili stwierdzenia ich nieważności, domniemanie legalności, a tym samym ich ważności(54). W związku z tym Sąd słusznie wskazał w pkt 171 zaskarżonego wyroku, że z rzekomej niezgodności z prawem decyzji SRB na podstawie art. 18 ust. 1 rozporządzenia SRM nie wynikają żadne wnioski dla niniejszego postępowania, ponieważ nie jest ona przedmiotem niniejszego postępowania.
101. W konsekwencji należy również oddalić zarzut dwunasty odwołania.
f) Wnioski
102. Wniosek Sądu w pkt 130 zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym proporcjonalny zwrot składki za 2018 r. ze względu na cofnięcie w trakcie tego roku udzielonego wnoszącej odwołanie zezwolenia na prowadzenie działalności jest wyłączony, nie jest w konsekwencji obarczony naruszeniem prawa.
2. W przedmiocie możliwości wypłaty „pozostałej części” składki za 2015 r. (zarzuty odwołania szósty i dziewiąty)
103. W zarzutach odwołania szóstym i dziewiątym wnosząca odwołanie kwestionuje zasadniczo dokonaną przez Sąd wykładnię art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM w odniesieniu do składki za 2015 r. W ocenie Sądu przepis ten sprzeciwia się wypłacie „pozostałej” części składki za 2015 r., pomimo odliczenia przewidzianego w art. 8 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 2015/81.
104. W celu przypomnienia: od dnia 1 stycznia 2015 r. dyrektywa BRRD zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do ustanowienia krajowych mechanizmów finansowania restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, które zgodnie z art. 102 i 103 tej dyrektywy są również zasilane ze składek ex ante banków do osiągnięcia określonego poziomu docelowego. Dla państw członkowskich unii bankowej znaczenie tego obowiązku w praktyce jest jednak niewielkie, ponieważ od dnia 1 stycznia 2016 r. SRF zastąpił krajowe mechanizmy finansowania dla wszystkich instytucji objętych rozporządzeniem SRM(55). W celu wzmocnienia siły finansowej SRF od momentu jego powstania, państwa członkowskie unii bankowej zobowiązały się więc w ramach IGA do przekazania do SRF pełnej kwoty składek pobranych od tych instytucji w 2015 r. na podstawie art. 103 dyrektywy BRRD(56). Od dnia 1 stycznia 2016 r. składki tych instytucji są zasadniczo(57) obliczane zgodnie z art. 69 i 70 rozporządzenia SRM. Zgodnie z art. 67 ust. 4 rozporządzenia SRM są one nadal pobierane przez organy państw członkowskich i przekazywane do SRF zgodnie z IGA.
105. Artykuł 8 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 przewiduje, że w trakcie okresu początkowego składka zapłacona przez banki w 2015 r. jest stopniowo zaliczana na poczet składek pobieranych na podstawie art. 69 i 70 rozporządzenia SRM. W praktyce od indywidualnej składki banku obliczanej każdego roku zgodnie z art. 70 rozporządzenia SRM w związku z rozporządzeniem delegowanym 2015/63 odlicza się 1/8 składki uiszczonej przez tę instytucję kredytową w 2015 r.(58)
106. Zdaniem wnoszącej odwołanie Sąd nie wziął pod uwagę, że z tego mechanizmu wynika, iż składka za 2015 r. stanowi jedynie „zaliczkę” na rzecz SRF, którą w rezultacie należy zwrócić bankom, które ją wpłaciły. Ponieważ w przypadku banku, który opuszcza system przed końcem okresu początkowego, nie można tego osiągnąć poprzez odliczenie od przyszłych składek, pozostałą część składki należy jej zatem wypłacić w momencie opuszczenia systemu. Decyzja SRB/ES/SRF/2018/03 w sprawie ustalenia składek ex ante za 2018 r. dowodzi, że taka wypłata jest możliwa(59). Zgodnie z tą decyzją bankom, w przypadku których odliczenie od ich rocznej składki za 2018 r. części składki za 2015 r. skutkuje kwotą ujemną, wypłacana jest różnica. Konkluzja Sądu, zgodnie z którą zwrot „pozostałej” części składki za 2015 r. jest wyłączony ze względu na art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM, jest zatem błędna co do prawa.
107. Prawdą jest, że składka za 2015 r. zostanie odliczona od rocznych składek ex ante banków, które ją zapłaciły, i tym samym nie będzie od nich w rezultacie „dodatkowo” wymagalna. Przeciwnie, ze względu na art. 8 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 bank, który w dniu 1 stycznia 2015 r. posiadał już zezwolenie na prowadzenie działalności w państwie członkowskim unii bankowej i zapłacił składkę za 2015 r., zapłaci dokładnie taką samą kwotę na końcu okresu początkowego, jak bank o porównywalnej wielkości i profilu ryzyka, który rozpoczął działalność dopiero w dniu 1 stycznia 2016 r. i pozostaje objęty obowiązkiem składkowym przez cały okres początkowy.
108. Nie wynika jednak z tego, że składka za 2015 r. jest zwrotną „zaliczką”. Nie oznacza to również, że „pozostała część” składki za 2015 r., która nie została jeszcze odliczona od przyszłych składek, może zostać zwrócona bankowi, który opuści SSM przed końcem okresu początkowego i w związku z tym nie płaci już dalszych składek.
109. Jak bowiem słusznie stwierdził Sąd w pkt 117 zaskarżonego wyroku, składki za 2015 r., gdy tylko zostały przekazane do SRF zgodnie z IGA, stanowią integralną część jego środków. Są one traktowane w taki sam sposób jak wszystkie inne składki, które są nadal pobierane na poziomie krajowym, ale przekazywane do SRF zgodnie z IGA(60). Jest to również racjonalne, gdyż i tak krajowe mechanizmy finansowania dla krajów unii bankowej są zastąpione przez SRF(61).
110. Tym samym suma wszystkich składek zebranych w 2015 r. jest od początku uwzględniana przy obliczaniu całkowitej kwoty, która musi zostać zebrana, aby osiągnąć szacowany poziom docelowy SRF na 2024 r. Pieniędzy tych zabrakłoby zatem, gdyby każdy bank opuszczający system przed końcem okresu początkowego otrzymywał zwrot części kwoty składki z płatności za 2015 r. W związku z tym również w odniesieniu do składek za 2015 r. musi mieć zastosowanie zasada określona w art. 70 ust. 4 rozporządzenia SRM, że należycie otrzymane składki nie mogą być zwracane(62).
111. Również podkreślona w ramach piątego zarzutu odwołania okoliczność, że odliczenie składek na podstawie art. 8 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 może w indywidualnym przypadku prowadzić do ujemnej kwoty, która jest wówczas wypłacana danemu bankowi, nie oznacza, że składki za 2015 r. mogą być znów zabierane z SRF.
112. Przyczyną tej wypłaty są raczej dwa systemowe względy: po pierwsze, na podstawie art. 70 ust. 2 akapit pierwszy rozporządzenia SRM można pobrać każdego roku nie więcej niż 1/8 poziomu docelowego, na co Sąd również zwrócił uwagę w pkt 100 zaskarżonego wyroku. Przepis ten ma zapewnić, że składki zostaną rozłożone równomiernie, a tym samym nie będą prowadzić do nadmiernego obciążenia ekonomicznego sektora bankowego, które mogłoby działać destabilizująco. Gdyby ujemna kwota, która może wyniknąć z odliczenia, nie została wypłacona danemu bankowi, to kwota pobrana w tym roku przekroczyłaby 1/8 poziomu docelowego. Składki za 2015 r. są bowiem przecież integralną częścią środków SRF od momentu ich przekazania do SRF zgodnie z IGA(63).
113. Po drugie, sektor bankowy powinien łącznie dostarczyć przez okres ośmiu lat co najmniej 1% wszystkich depozytów gwarantowanych w uczestniczących państwach członkowskich. Jednak pojedynczy bank powinien wnieść do tej sumy maksymalnie część, która zasadniczo składa się z ośmiu składek rocznych. Prawdą jest, że ustawodawca mógł ustalić inną indywidualną składkę maksymalną; jednak nic nie wskazuje na to, że tak ustalona górna granica narusza zakres swobodnego uznania(64).
114. Aby jednak SRF dysponował już wystarczającymi środkami finansowymi w pierwszym roku swojego istnienia, konieczne było dostarczenie w tym roku kapitału startowego w formie składki za 2015 r. W wyniku tego nie zwiększył się jednak ani poziom docelowy, ani nie skrócił się czas trwania okresu początkowego.
115. Bez odliczenia przewidzianego w art. 8 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 2015/81 bank, który podlegał lub podlega obowiązkowi składkowemu już przed wejściem w życie rozporządzenia SRM i do końca okresu początkowego, uiszczałby więc wyższą składkę niż ustalona składka maksymalna. Jak zatem słusznie stwierdził Sąd w pkt 124 zaskarżonego wyroku, odliczenie zapewnia, że przekazanie składek za 2015 r. do SRF nie prowadzi do zaburzenia równowagi między zainteresowanymi bankami w zakresie rozłożenia obciążenia finansowego.
116. Wnosząca odwołanie, ponieważ od 2019 r. nie podlega już obowiązkowi składkowemu, pozostaje w każdym wypadku ogółem poniżej maksymalnej składki, mimo że „pozostała część” nie jest jej wypłacana. Tym samym w rezultacie zapłaciła więcej niż hipotetyczny porównywalny bank o tej samej wielkości i takim samym profilu ryzyka, który rozpoczął działalność dopiero w dniu 1 stycznia 2016 r. i opuścił system w tym samym momencie co wnosząca odwołanie.
117. Jak już jednak wyjaśniono, różnice w obciążeniu indywidualnymi składkami w zależności od tego, kiedy bank rozpoczyna działalność w trakcie okresu początkowego, są nieodłączną częścią systemu i nie można ich całkowicie uniknąć(65). Wynika to ostatecznie z okoliczności, że poziom docelowy nie może zostać osiągnięty przez sektor bankowy od razu, a jedynie w dłuższym okresie, a skład sektora bankowego zmienia się w tym czasie. Nie może to jednak prowadzić do tego, że przy każdej zmianie należy zaczynać niejako „od nowa”. W przeciwnym razie osiągnięcie celu, jakim jest osiągnięcie poziomu docelowego do 2024 r., byłoby poważnie zagrożone(66).
118. W konsekwencji Sąd orzekł, również nie naruszając prawa, że w przypadku opuszczenia przez bank systemu w trakcie okresu początkowego „pozostała część” składki za 2015 r. nie może zostać mu wypłacona.
119. Szósty i dziewiąty zarzut odwołania należy zatem oddalić.
3. W przedmiocie formalnej zgodności z prawem zaskarżonej decyzji (trzynasty zarzut odwołania)
120. W odniesieniu do formalnej zgodności z prawem zaskarżonej decyzji Sąd orzekł w pkt 174–180 zaskarżonego wyroku, że decyzja SRB spełniała wymóg uzasadnienia wynikający z art. 296 TFUE. Można z niej bowiem odczytać okoliczności faktyczne o zasadniczym znaczeniu i dokonaną przez SRB interpretację właściwych przepisów, na których opiera ona odrzucenie wniosku wnoszącej odwołanie.
121. W trzynastym zarzucie odwołania wnosząca odwołanie zasadniczo podnosi, że Sąd przyjął za podstawę błędne kryterium, ponieważ potwierdzenie decyzji SRB wymagało zastosowania w zaskarżonym wyroku dalszych okoliczności prawnych, a zatem nie może być uznane za wystarczająco uzasadnione. Ponadto pytania i dyskusje podczas rozprawy przed Sądem dowiodły, że uzasadnienie SRB nie było wystarczające.
122. Ta argumentacja w oczywisty sposób pomija znaczenie i cel wymogu uzasadnienia. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ma on na celu umożliwienie zainteresowanemu podjęcia z pełną znajomością rzeczy decyzji, czy zamierza on wnieść skargę na decyzję, właściwemu sądowi zaś dokonania kontroli. Dlatego też nie jest wymagane, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne(67). Zachowanie wymogu uzasadnienia należy odróżnić od zasadności uzasadnienia(68). Również uzasadnienie błędne pod względem merytorycznym może być zatem wystarczające z punktu widzenia art. 296 TFUE(69).
123. W konsekwencji ani okoliczność, że Sąd, potwierdzając dokonaną przez SRB wykładnię prawa, uwzględnił dodatkowe okoliczności prawne, ani fakt, że niektóre punkty były przedmiotem kontrowersji w trakcie dyskusji, nie mogą dowodzić naruszenia prawa w stwierdzeniu Sądu, że zaskarżona decyzja była wystarczająco uzasadniona.
124. W związku z tym należy oddalić również trzynasty zarzut odwołania.
C. W przedmiocie kosztów
125. Z powyższych rozważań wynika, że odwołanie należy oddalić w całości. W konsekwencji Trybunał winien orzec o kosztach na podstawie art. 184 § 2 regulaminu postępowania. Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania, który ma zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ SRB złożyła taki wniosek, należy obciążyć wnoszącą odwołanie jej własnymi kosztami, jak również kosztami postępowania odwoławczego oraz kosztami poniesionymi przez SRB.
126. Zgodnie z art. 140 § 1, który również ma zastosowanie do postępowania odwoławczego, państwa członkowskie i instytucje interweniujące w sprawie pokrywają własne koszty. Ponadto zgodnie z art. 184 § 4 regulaminu postępowania Trybunał może obciążyć jego własnymi kosztami interwenienta w pierwszej instancji, który nie wniósł odwołania, jeżeli brał on udział w postępowaniu przed Trybunałem na etapie pisemnym lub ustnym. W konsekwencji należy orzec, że Komisja pokryje własne koszty.
VI. Wnioski
127. Podsumowując, proponuję, aby Trybunał orzekł, co następuje:
1. Odwołanie zostaje oddalone.
2. ABLV Bank AS, w likwidacji, poza własnymi kosztami odwołania pokrywa koszty odwołania oraz koszty poniesione przez SRB.
3. Komisja pokrywa własne koszty.