Sprawa C‑566/15

Konrad Erzberger

przeciwko

TUI AG

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Kammergericht)

Odesłanie prejudycjalne – Swobodny przepływ pracowników – Zasada niedyskryminacji – Wybory przedstawicieli pracowników do rady nadzorczej spółki – Przepis krajowy ograniczający prawo głosu i prawo do bycia wybranym wyłącznie do pracowników zakładów znajdujących się na terytorium krajowym

Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 18 lipca 2017 r.

Swobodny przepływ osób – Pracownicy – Równość traktowania – Pracownicy zatrudnieni w spółce zależnej koncernu położonej na terytorium państwa członkowskiego – Prawo głosu i prawo kandydowania w wyborach przedstawicieli do rady nadzorczej spółki dominującej tego koncernu z siedzibą w owym państwie członkowskim oraz prawo do wykonywania lub dalszego sprawowania mandatu przedstawiciela w tej radzie – Uregulowanie krajowe pozbawiające tych pracowników wspomnianych praw w momencie zatrudnienia w spółce zależnej należącej do tego samego koncernu z siedzibą w innym państwie członkowskim – Dopuszczalność

(art. 45 TFUE)

Wykładni art. 45 TFUE należy dokonywać w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie przepisom państwa członkowskiego takim jak przepisy rozpatrywane w postępowaniu głównym, na mocy których pracownicy zatrudnieni w zakładach koncernu znajdujących się na terytorium tego państwa członkowskiego są pozbawieni prawa głosu i prawa kandydowania w wyborach przedstawicieli pracowników do rady nadzorczej spółki dominującej tego koncernu z siedzibą w omawianym państwie członkowskim oraz, w stosownych przypadkach, prawa do wykonywania lub dalszego sprawowania mandatu przedstawiciela w tej radzie, w sytuacji gdy pracownicy ci rezygnują z pracy w takim zakładzie i podejmują zatrudnienie w spółce zależnej należącej do tego samego koncernu z siedzibą w innym państwie członkowskim.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału ogół postanowień traktatu dotyczących swobody przepływu osób służy ułatwieniu obywatelom Unii wykonywania wszelkiego rodzaju działalności zawodowej na obszarze Unii oraz stoi na przeszkodzie działaniom, które mogłyby stawiać ich w niekorzystnej sytuacji, gdyby chcieli podjąć działalność gospodarczą na obszarze państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie pochodzenia. Pod tym względem obywatele państw członkowskich dysponują w szczególności wynikającym bezpośrednio z traktatu prawem do opuszczenia państwa członkowskiego pochodzenia i udania się do innego państwa członkowskiego oraz przebywania w nim w celu wykonywania tam działalności zarobkowej. W konsekwencji art. 45 TFUE stoi na przeszkodzie jakiemukolwiek przepisowi krajowemu, który może zakłócać lub czynić mniej atrakcyjnym korzystanie przez obywateli Unii z podstawowych swobód zagwarantowanych tym przepisem (zob. podobnie wyroki: z dnia 1 kwietnia 2008 r., Gouvernement de la Communauté française i gouvernement wallon, C‑212/06, EU:C:2008:178, pkt 44, 45; a także z dnia 10 marca 2011 r., Casteels, C‑379/09, EU:C:2011:131, pkt 21, 22).

Jednakże pierwotne prawo Unii nie może zagwarantować pracownikowi, że przeniesienie się do państwa członkowskiego innego niż państwo jego pochodzenia będzie obojętne z punktu widzenia ochrony socjalnej, gdyż z uwagi na rozbieżności między systemami i ustawodawstwami państw członkowskich w tej dziedzinie takie przeniesienie może, w zależności od przypadku, okazać się dla zainteresowanego bardziej lub mniej korzystne w tym kontekście (zob. analogicznie wyroki: z dnia 26 kwietnia 2007 r., Alevizos, C‑392/05, EU:C:2007:251, pkt 76 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 13 lipca 2016 r., Pöpperl, C‑187/15, EU:C:2016:550, pkt 24).

W tym względzie należy dodać, że w braku przepisów mających na celu harmonizację lub koordynację na szczeblu Unii w rozpatrywanym obszarze państwa członkowskie nie są zasadniczo niczym związane w określaniu kryteriów powiązania z zakresem stosowania ich ustawodawstwa, pod warunkiem że kryteria te są obiektywne i pozbawione dyskryminacji.

W tym kontekście prawo Unii nie stoi na przeszkodzie temu, aby w obszarze reprezentacji i zbiorowej obrony interesów pracowników w organach zarządzających lub nadzorczych spółki prawa krajowego, który to obszar nie został do tej pory zharmonizowany ani nawet skoordynowany na szczeblu Unii, państwo członkowskie postanowiło, że uchwalone przez nie normy mają zastosowanie tylko do pracowników zatrudnionych w zakładach znajdujących się na jego terytorium, podobnie jak inne państwo członkowskie może użyć innego łącznika dla celów stosowania własnych przepisów krajowych.

(zob. pkt 33, 34, 36, 37, 41; sentencja)