Υπόθεση T‑59/11

Κοινωνία της Πληροφορίας Ανοιχτή στις Ειδικές Ανάγκες – Ισότης

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Ρήτρα διαιτησίας — Έκτο πρόγραμμα-πλαίσιο για δράσεις έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης, με σκοπό τη συμβολή στη δημιουργία του ευρωπαϊκού χώρου έρευνας και στην καινοτομία (2002-2006) — Συμβάσεις Access‑eGOV, EU4ALL, eABILITIES, Emerge, Enable, Ask It — Πρόγραμμα eTEN σχετικά με τα διευρωπαϊκά δίκτυα τηλεπικοινωνιών — Συμβάσεις Navigabile και Euridice — Πρόγραμμα-πλαίσιο για την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα — Σύμβαση T‑Seniority — Καταβολή του υπολοίπου του οφειλόμενου ποσού — Ανταγωγή — Επιστροφή των καταβεβλημένων ποσών — Κατ’ αποκοπήν αποζημίωση»

Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα)
της 16ης Ιουλίου 2014

1.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Σύμβαση διεπόμενη από το εθνικό δίκαιο — Ερμηνεία της συμβάσεως βάσει του εθνικού δικαίου — Προϋποθέσεις

(Άρθρο 272 ΣΛΕΕ)

2.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Αρμοδιότητα του Γενικού Δικαστηρίου οριζόμενη αποκλειστικά από το άρθρο 272 ΣΛΕΕ και από τη ρήτρα διαιτησίας — Εφαρμογή των εθνικών διατάξεων περί δικαιοδοσίας — Δεν εμπίπτει

(Άρθρο 272 ΣΛΕΕ)

3.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Σύμβαση για τη χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής εκ μέρους της Ένωσης για την υλοποίηση έργου στον τομέα των δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης — Αθέτηση των συμβατικών υποχρεώσεων — Αξίωση της Επιτροπής για επιστροφή ποσών που κρίθηκαν μη επιλέξιμα, προσαυξημένων με τόκους υπερημερίας — Τήρηση των αρχών της αναλογικότητας και της καλόπιστης εκτελέσεως των συμβάσεων

(Άρθρο 272 ΣΛΕΕ)

4.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Σύμβαση για τη χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής εκ μέρους της Ένωσης για την υλοποίηση έργου στον τομέα των δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης — Σοβαρή επαγγελματικό παράπτωμα του δικαιούχου της συνδρομής — Αποκλεισμός από διαδικασίες χορηγήσεως επιδοτήσεων

(Άρθρο 272 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1605/2002 του Συμβουλίου, άρθρα 93 § 1, στοιχεία α΄ και γ΄, 96 § 2, στοιχείο α΄, και 114 § 3· κανονισμός 1302/2008 της Επιτροπής, άρθρο 3)

5.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Σύμβαση για τη χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής εκ μέρους της Ένωσης για την υλοποίηση έργου στον τομέα των δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης — Γλώσσα στην οποία πρέπει να γνωστοποιηθούν τα έγγραφα — Καθορισμός από το εφαρμοστέο στη σύμβαση δίκαιο

(Άρθρο 272 ΣΛΕΕ)

6.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Αρμοδιότητα του Γενικού Δικαστηρίου να εκδικάσει ανταγωγή — Έρεισμα

(Άρθρα 256 § 1 ΣΛΕΕ και 272 ΣΛΕΕ)

7.      Ένδικη διαδικασία — Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας — Σύμβαση για τη χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής εκ μέρους της Ένωσης για την υλοποίηση έργου στον τομέα των δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης — Αίτημα περί διαπιστώσεως της επιλεξιμότητας ορισμένων δαπανών και περί καταβολής ορισμένων ποσών — Ανταγωγή με αίτημα καταβολής τόκων υπερημερίας η οποία περιλαμβάνεται στο υπόμνημα αντικρούσεως — Παραδεκτό

(Άρθρο 272 ΣΛΕΕ· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου)

8.      Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Αρχές — Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας — Δικαίωμα για δίκαιη δίκη — Περιεχόμενο — Αρχή της ισότητας των όπλων — Εμπίπτει

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 73, 83)

2.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 78, 264)

3.      Λόγω παραβάσεων των συμβατικών ρητρών, πρέπει να χαρακτηριστούν ως μη επιλέξιμες οι δαπάνες που υπέβαλε στην Επιτροπή ο δικαιούχος χρηματοοικονομικών συνδρομών εκ μέρους της Ένωσης δυνάμει διαφόρων συμβάσεων μεταξύ του εν λόγω δικαιούχου και της Επιτροπής στο πλαίσιο του έκτου προγράμματος-πλαισίου δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, με σκοπό τη συμβολή στη δημιουργία του ευρωπαϊκού χώρου έρευνας και στην καινοτομία. Τέτοιες παραβάσεις συνιστούν, αφενός, η έλλειψη αξιοπιστίας των λογιστικών βιβλίων του δικαιούχου και, αφετέρου, οι ελλείψεις και οι παρατυπίες του συστήματος καταγραφής του χρόνου εργασίας καθώς ο υπερβολικός αριθμός ημερών εργασίας που δηλώθηκε για τον υπεύθυνο των προγραμμάτων.

(βλ. σκέψεις 85-89, 94-102, 108, 110, 112, 115, 123, 126-130, 137-143, 146-149, 164, 240, 241, 296, διατακτ. 2, 3)

4.      Εφόσον η Επιτροπή ενημέρωσε την ενάγουσα ότι, βάσει των πορισμάτων του προσωρινού οικονομικού ελέγχου, είχε την πρόθεση, αφενός, να την αποκλείσει από ευρισκόμενη σε εξέλιξη διαδικασία για την παροχή επιχορηγήσεως στο πλαίσιο του εβδόμου προγράμματος-πλαισίου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για δραστηριότητες έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (2007-2013), λόγω σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος, και, αφετέρου, να της επιβάλει διοικητική κύρωση με τη μορφή αποκλεισμού από δημόσιες συμβάσεις και από επιχορηγήσεις χρηματοδοτούμενες από τον προϋπολογισμό της Ένωσης, για μέγιστο χρονικό διάστημα πέντε ετών, λόγω σοβαρής παραβιάσεως των συμβατικών υποχρεώσεών της, η οριστική καταχώριση της ενάγουσας στην κεντρική βάση δεδομένων για τους αποκλεισμούς είναι αντικειμενικά δικαιολογημένη και οφείλεται στην ίδια τη συμπεριφορά της ενάγουσας. Άνευ σημασίας είναι συναφώς το γεγονός ότι η προσωρινή καταχώριση της ενάγουσας στην κεντρική βάση δεδομένων για τους αποκλεισμούς, η οποία στηρίχθηκε αρχικώς στους λόγους αποκλεισμού που προβλέπονται με το άρθρο 93, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, και με το άρθρο 96, παράγραφος 2, στοιχείο α΄, του κανονισμού 1605/2002, δικαιολογούνταν από άλλες περιστάσεις.

(βλ. σκέψεις 213, 214, 218)

5.      Όσον αφορά την έκθεση οικονομικού ελέγχου που συντάσσεται από την Επιτροπή κατ' εφαρμογή των διατάξεων διαφόρων συμβάσεων χρηματοδοτικής συνδρομής μεταξύ της Επιτροπής και ενός αντισυμβαλλομένου με έδρα σε ορισμένο κράτος μέλος στο πλαίσιο του έκτου προγράμματος-πλαισίου δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, με σκοπό τη συμβολή στη δημιουργία του ευρωπαϊκού χώρου έρευνας και στην καινοτομία, το ζήτημα της γλώσσας στην οποία πρέπει να αποσταλεί το έγγραφο αυτό στον αντισυμβαλλόμενο είναι συνάρτηση του εφαρμοστέου στις εν λόγω συμβάσεις δικαίου.

(βλ. σκέψη 226)

6.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 264, 265, 269)

7.      Ο Κανονισμός Διαδικασίας δεν περιλαμβάνει κάποια ιδιαίτερη απαίτηση όσον αφορά τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί, κατόπιν της ασκήσεως αγωγής βάσει ρήτρας διαιτησίας, να κατατίθεται ανταγωγή με την οποία ο αρχικώς εναγόμενος επιδιώκει όφελος πέραν της απλής απορρίψεως των ισχυρισμών του αντιδίκου του. Επομένως, τίποτε καταρχήν δεν εμποδίζει τον εναγόμενο, στο πλαίσιο διαφοράς εκ συμβάσεως, να ασκήσει ανταγωγή με το υπόμνημα αντικρούσεως. Συνεπώς, η ως άνω περίσταση δεν μπορεί, αυτή καθαυτήν, να έχει εν προκειμένω ως συνέπεια το απαράδεκτο της ανταγωγής.

Εξάλλου, λαμβανομένης υπόψη της ισχύουσας οργανώσεως της έγγραφης διαδικασίας κατά τον Κανονισμό Διαδικασίας, η παροχή στον αρχικώς εναγόμενο της δυνατότητας να ασκήσει ανταγωγή συνεπάγεται κατά λογική αναγκαιότητα ότι ο αρχικώς ενάγων θα μπορεί να διατυπώσει εγγράφως την άποψή του επί της ανταγωγής αυτής μία μόνο φορά με το υπόμνημα απαντήσεως. Εντούτοις, ο αρχικώς ενάγων μπορεί να απαντήσει, κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, στα επιχειρήματα που έχει προβάλει η Επιτροπή με το υπόμνημα ανταπαντήσεως αναφορικά με τα αιτήματα της ανταγωγής.

(βλ. σκέψεις 269, 270, 273, 274)

8.      Σκοπός της αρχής της ισότητας των όπλων είναι η διασφάλιση της ισορροπίας μεταξύ των διαδίκων. Η αρχή αυτή είναι απόρροια της έννοιας της δίκαιης δίκης και συνεπάγεται ότι πρέπει να παρέχεται σε καθέναν από τους διαδίκους εύλογη δυνατότητα να εκθέτει την άποψή του, περιλαμβανομένων των αποδεικτικών στοιχείων, υπό συνθήκες που δεν τον περιάγουν σε σαφώς μειονεκτική θέση έναντι του αντιδίκου.

(βλ. σκέψη 271)