Sprawa T‑488/13
GEA Group AG
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego
(znaki towarowe i wzory) (OHIM)
Wspólnotowy znak towarowy – Termin do wniesienia skargi – Rozpoczęcie biegu terminu – Doręczenie decyzji izby odwoławczej faksem – Otrzymanie faksu – Przekroczenie terminu – Brak siły wyższej lub nieprzewidywalnych okoliczności – Oczywista niedopuszczalność
Streszczenie – postanowienie Sądu (druga izba) z dnia 22 stycznia 2015 r.
1. Wspólnotowy znak towarowy – Procedura – Doręczenie – Doręczenie za pośrednictwem faksu – Obliczanie terminów – Data otrzymania
(rozporządzenie Komisji nr 2868/95, art. 1 zasada 61 ust. 2, art. 1 zasada 65 ust. 1, art. 70 ust. 2)
2. Postępowanie – Termin do wniesienia skargi – Prekluzja – Nieprzewidywalne okoliczności lub siła wyższa – Pojęcie obejmujące elementy obiektywne i subiektywne – Granice
(statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 45 akapit drugi)
3. Postępowanie sądowe – Termin do przedstawienia dowodów – Artykuł 48 § 1 regulaminu Sądu – Zakres stosowania – Nowe wnioski dowodowe przedstawione na etapie uwag w przedmiocie zarzutu niedopuszczalności lub repliki ograniczonej do kwestii dopuszczalności – Dopuszczalność
(regulamin postępowania przed Sądem, art. 48 § 1)
1. Zgodnie z zasadą 61 ust. 2 rozporządzenia nr 2868/95 wykonującego rozporządzenie nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego zawiadomienia mogą być dokonywane przez Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) za pośrednictwem faksu. Przekazanie faksem może dotyczyć każdej decyzji Urzędu, a co za tym idzie – również decyzji izb odwoławczych.
Zasada 65 rozporządzenia nr 2868/95, zatytułowana „Zawiadomienie faksem lub innym środkiem technicznym”, uściśla w swym ust. 1, że „[z]awiadomienie faksem uznaje się za wykonane w dniu, w którym zostało odebrane przez faks odbiorcy”. Zasada 70 wspomnianego rozporządzenia, poświęcona „obliczaniu terminów”, wskazuje również w swym ust. 2, że „[j]eżeli nie postanowiono inaczej, w przypadku gdy czynność procesowa jest zawiadomieniem, odpowiednim zdarzeniem [od którego zaczyna biec termin] jest otrzymanie doręczanego dokumentu”.
W orzecznictwie dokonuje się rozróżnienia między z jednej strony przekazaniem aktu jego adresatowi, koniecznym do stwierdzenia prawidłowego doręczenia, a z drugiej strony – faktycznym zapoznaniem się z tym aktem, które nie jest konieczne do uznania, że doręczenie było skuteczne. Na podstawie wspomnianego orzecznictwa skuteczne doręczenie decyzji adresatowi w żadnym wypadku nie jest zależne od faktycznego zapoznania się z tym aktem przez osobę, która w myśl wewnętrznych zasad jednostki będącej jego adresatem jest właściwa w danej dziedzinie, ponieważ decyzja jest doręczona w prawidłowy sposób, jeżeli została przekazana adresatowi, a ten był w stanie się z nią zapoznać. A zatem do celów oceny prawidłowości doręczenia należy brać pod uwagę wyłącznie aspekt zewnętrzny, czyli prawidłowe przekazanie aktu jego adresatowi, a nie aspekt wewnętrzny, który ma związek z wewnętrznym funkcjonowaniem jednostki będącej adresatem.
Wynika z tego, że do celów ustalenia daty otrzymania powiadomienia należy brać pod uwagę wyłącznie aspekt zewnętrzny tego doręczenia, a mianowicie formalne i prawidłowe otrzymanie faksu przez jednostkę będącą adresatem, niezależnie od faktycznego otrzymania go i zapoznania się z nim w ramach tej jednostki. Stwierdzenia tego nie podważa wypracowany w orzecznictwie wymóg, że doręczenie wymaga, by adresat był w stanie zapoznać się z doręczanym aktem. W istocie wymóg ten odnosi się do obowiązku stworzenia przez doręczającego warunków umożliwiających faktyczne zapoznanie się adresata z aktem, czyli stanowi obowiązek zastosowania właściwego środka (mający związek z zewnętrznym aspektem doręczenia), a nie obowiązek ingerowania w wewnętrzne funkcjonowanie tego adresata w celu zagwarantowania, że ten ostatni zapozna się z tym aktem, inaczej mówiąc, obowiązek osiągnięcia konkretnego rezultatu (mający związek z aspektem wewnętrznym doręczenia).
Sąd orzekł zatem, że przedstawienie przez Urząd raportu transmisji faksu zawierającego informacje nadające mu walor dowodowy wystarczy do ustalenia otrzymania tego faksu przez jego adresata. Telefaksy są bowiem skonstruowane w ten sposób, że wszelkie problemy z transmisją, ale też z otrzymaniem dokumentu, są sygnalizowane za pomocą komunikatu o błędzie, informującego nadawcę o dokładnym powodzie nieotrzymania dokumentu, wskazanym przez telefaks adresata, a w braku takiego powiadomienia o problemie generowany jest komunikat o skutecznym dokonaniu transmisji. A zatem wobec braku komunikatu o błędzie i w związku z istnieniem raportu transmisji zawierającego wzmiankę „ok” można uznać, że wysłany faks został otrzymany przez adresata.
Ponadto, gdyby jedynie zapoznanie się ze spornym faksem pozwalało na ustalenie jego otrzymania przez pełnomocnika strony skarżącej, przedstawienie przez Urząd dowodu na okoliczność skutecznego doręczenia decyzji i daty, w której decyzja ta została otrzymana przez jej adresata, byłoby niemożliwe, mimo że taka decyzja została należycie doręczona. Moment rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia skargi na decyzje izb odwoławczych Urzędu zależałby od okoliczności niepewnych i niezależnych od staranności, z jaką Urząd doręczył daną decyzję, a przecież termin do wniesienia skargi został ustanowiony właśnie w celu zapewnienia pewności prawnej.
(por. pkt 14, 15, 19–22)
2. Terminy do wnoszenia skarg mają charakter bezwzględnie wiążący i ani strony, ani sąd nie mogą nimi rozporządzać. Zgodnie z art. 45 akapit drugi statutu Trybunału upływ terminu nie narusza uprawnień tylko wtedy, gdy strona dowiedzie zaistnienia nieprzewidywalnych okoliczności lub siły wyższej.
Pojęcia nieprzewidywalnych okoliczności lub siły wyższej obejmują obiektywny element dotyczący nadzwyczajnych i niezależnych od woli strony skarżącej okoliczności oraz element subiektywny, polegający na obowiązku zabezpieczenia się przez stronę skarżącą przed skutkami nadzwyczajnych zdarzeń poprzez przedsięwzięcie odpowiednich środków bez konieczności nadmiernych poświęceń. W szczególności strona skarżąca powinna wnikliwie nadzorować przebieg postępowania, a zwłaszcza wykazać się starannością w celu dochowania przewidzianych terminów. A zatem pojęcia siły wyższej nie stosuje się do sytuacji, w której staranna i przezorna osoba była obiektywnie w stanie nie dopuścić do upływu terminu do wniesienia skargi.
Co się tyczy obiektywnego elementu nieprzewidywalnych okoliczności lub siły wyższej, należy stwierdzić, że nieprawidłowe działanie telefaksu pełnomocnika strony skarżącej, o ile może zostać zakwalifikowane jako „niezwykła okoliczność” w rozumieniu przywołanego orzecznictwa, nie jest „okolicznością niezależną” od woli tego pełnomocnika.
W istocie omawiane urządzenie stanowi wyposażenie kancelarii adwokackiej reprezentującej skarżącą, za które odpowiedzialność ponosi wyłącznie ta kancelaria, podobnie jak za pracujących w niej pracowników. Tymczasem z utrwalonego orzecznictwa wynika, że problemy z przekazaniem dokumentu w ramach spółki nie są uznawane za przypadki nieprzewidywalnych okoliczności lub siły wyższej. W orzecznictwie uznano wręcz, że błąd, który można przypisać osobie trzeciej, której kancelaria adwokacka zleciła dokonanie czynności należącej do zakresu obowiązków tej kancelarii, nie może zostać uznany za okoliczność niezależną od woli strony skarżącej reprezentowanej przez tę kancelarię. A zatem, nawet gdyby kancelaria adwokacka reprezentująca stronę skarżącą zleciła spółce zewnętrznej obsługę swojego sprzętu informatycznego i telefaksu, to awaria tego sprzętu nie mogłaby zostać uznana za okoliczność niezależną od woli strony skarżącej.
Twierdzenie, zgodnie z którym do awarii doszło po raz pierwszy i z tego względu była to okoliczność nieprzewidywalna, nie czyni z tej awarii okoliczności niezależnej od woli pełnomocnika strony skarżącej. Ów nieprzewidywalny charakter mógłby co najwyżej odgrywać rolę przy ocenie możliwości zapobieżenia przez zainteresowanego tej awarii telefaksu, a zatem w ramach rozpatrywania subiektywnego elementu nieprzewidywalnych okoliczności lub siły wyższej.
(por. pkt 26, 27, 32–34)
3. Zakaz opóźnienia we wskazaniu dowodów, o którym mowa w art. 48 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem, nie odnosi się ani do dowodów zawartych w uwagach dotyczących zarzutu niedopuszczalności, ani do tych przedstawionych w replice w celu ustosunkowania się do zarzutu niedopuszczalności zawartego w odpowiedzi na skargę. Możliwość przedstawienia nowych dowodów w uwagach dotyczących zarzutu niedopuszczalności należy uważać za wynikową przysługującego stronie skarżącej prawa do ustosunkowania się do argumentów wysuniętych przez stronę pozwaną w podniesionym przez tę ostatnią zarzucie niedopuszczalności, ponieważ żadna zasada procesowa nie wymaga od strony skarżącej przedstawienia dowodów na dopuszczalność skargi na etapie składania pisma wszczynającego postępowanie.
(por. pkt 30)