ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα)
της 15ης Σεπτεμβρίου 2011 (*)
«Κοινοτικό σήμα – Διαδικασία εκπτώσεως – Κοινοτικό λεκτικό σήμα CENTROTHERM – Ουσιαστική χρήση του σήματος – Άρθρο 51, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, του κανονισμού (ΕΚ) 207/2009»
Στην υπόθεση T‑427/09,
centrotherm Clean Solutions GmbH & Co. KG, με έδρα το Blaubeuren (Γερμανία), εκπροσωπούμενη από τον O. Löffel, δικηγόρο,
προσφεύγουσα,
κατά
Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ), εκπροσωπούμενους από τους G. Schneider και R. Manea,
καθού,
αντίδικος κατά τη διαδικασία ενώπιον του τμήματος προσφυγών του ΓΕΕΑ και παρεμβαίνων ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου:
Centrotherm Systemtechnik GmbH, με έδρα το Brilon (Γερμανία), εκπροσωπούμενη από τους J. Albrecht και U. Vormbrock, δικηγόρους,
με αντικείμενο προσφυγή κατά της αποφάσεως του τέταρτου τμήματος προσφυγών του ΓΕΕΑ της 25ης Αυγούστου 2009 (υπόθεση R 6/2008‑4), στο πλαίσιο διαδικασίας κηρύξεως εκπτώσεως μεταξύ της centrotherm Clean Solutions GmbH & Co. KG και της Centrotherm Systemtechnik GmbH,
ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα),
συγκείμενο από τους E. Moavero Milanesi, πρόεδρο, N. Wahl (εισηγητή) και S. Soldevila Fragoso, δικαστές,
γραμματέας: T. Weiler, υπάλληλος διοικήσεως,
έχοντας υπόψη το δικόγραφο της προσφυγής που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 22 Οκτωβρίου 2009,
έχοντας υπόψη τα υπομνήματα αντικρούσεως που κατατέθηκαν από το ΓΕΕΑ και την παρεμβαίνουσα στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 26 Ιανουαρίου 2010,
έχοντας υπόψη τα αιτήματα περί διεξαγωγής επ’ ακροατηρίου συζητήσεως,
έχοντας υπόψη τη διάταξη της 30ής Μαρτίου 2011 περί συνεκδικάσεως των υποθέσεων T‑427/09 και T‑434/09 προς διευκόλυνση της προφορικής διαδικασίας,
κατόπιν της συνεδριάσεως της 5ης Μαΐου 2011,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
Ιστορικό της διαφοράς
1 Στις 7 Σεπτεμβρίου 1999 η παρεμβαίνουσα Centrotherm Systemtechnik GmbH υπέβαλε στο Γραφείο Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ) αίτηση καταχωρίσεως κοινοτικού σήματος, δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) 40/94 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 1993, για το κοινοτικό σήμα (ΕΕ 1994, L 1, σ. 1), όπως έχει τροποποιηθεί [έχει αντικατασταθεί από τον κανονισμό (ΕΚ) 207/2009 του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2009, για το κοινοτικό σήμα (ΕΕ L 78, σ. 1)].
2 Το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση είναι το λεκτικό σημείο CENTROTHERM.
3 Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες, για τα οποία ζητήθηκε η καταχώριση, εμπίπτουν στις κλάσεις 11, 17, 19 και 42 κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας, για τη διεθνή ταξινόμηση των προϊόντων και των υπηρεσιών με σκοπό την καταχώριση των σημάτων, της 15ης Ιουνίου 1957, όπως έχει αναθεωρηθεί και έχει τροποποιηθεί, και αντιστοιχούν, για καθεμία από τις κλάσεις αυτές, στην ακόλουθη περιγραφή:
– κλάση 11: «Αγωγοί απομάκρυνσης καυσαερίων θερμότητας, συσκευές απομάκρυνσης καπνού για καμινάδες, σωλήνες για λέβητες θέρμανσης· πρόσθετα τμήματα για καυστήρες αερίου· μηχανικά μέρη εγκαταστάσεων θερμότητας, κλιματισμού, παραγωγής ατμού, αποξήρανσης και αερισμού· συσκευές διήθησης αέρα και μέρη αυτών· μηχανικά μέρη εγκαταστάσεων αερίου· κρουνοί σωληνώσεων· ολισθητήρες καμινάδων»·
– κλάση 17: «Συνδετικά τμήματα σωλήνων, στόμια σωλήνων, ενισχύσεις αγωγών, εύκαμπτοι σωλήνες, όλα τα προαναφερθέντα είδη όχι από μέταλλο· εμφράξεις, μέσα εμφράξεων· υλικά έμφραξης, στεγανοποίησης και μόνωσης· εν μέρει κατεργασμένες πλαστικές ύλες (ημικατεργασμένες)· πλαστικά προϊόντα, περιλαμβανόμενα στην κλάση 17»·
– κλάση 19: «Υλικά οικοδομών· σωλήνες, σωληνώσεις, ειδικότερα για κατασκευαστικές χρήσεις· αγωγοί υδροδότησης, σωλήνες διακλάδωσης· ενισχύσεις για κατασκευαστικές χρήσεις· μέρη επένδυσης τοιχίων και τοίχων, κατασκευαστικές πλάκες, πλάκες· εξαρτήματα επιμήκυνσης για καμινάδες, σωλήνες καμινάδων, κορυφές καμινάδων, καλύπτρες καμινάδων, χιτώνια καμινάδων, όλα τα προαναφερθέντα είδη όχι από μέταλλο»·
– κλάση 42: «Παροχή συμβουλών σε θέματα κατασκευών, σχεδιασμός κατασκευών, υπηρεσίες μηχανικού, τεχνικός σχεδιασμός έργου· εκπόνηση τεχνικών γνωμοδοτήσεων».
4 Το σήμα CENTROTHERM καταχωρίστηκε ως κοινοτικό για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που αναφέρονται στη σκέψη 3 ανωτέρω, στις 19 Ιανουαρίου 2001.
5 Στις 7 Φεβρουαρίου 2007 η προσφεύγουσα centrotherm Clean Solutions GmbH & Co. KG υπέβαλε στο ΓΕΕΑ αίτηση για κήρυξη εκπτώσεως από τα δικαιώματα επί του σήματος CENTROTHERM, δυνάμει των άρθρων 15 και 50, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, του κανονισμού 40/94 [νυν άρθρα 15 και 51, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, του κανονισμού 207/2009] σε σχέση με όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες για τις οποίες είχε καταχωριστεί το σήμα αυτό
6 Στις 15 Φεβρουαρίου 2007 κοινοποιήθηκε στην παρεμβαίνουσα η αίτηση για κήρυξη εκπτώσεως και της τάχθηκε τρίμηνη προθεσμία να υποβάλει τυχόν παρατηρήσεις και αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την ουσιαστική χρήση του επίμαχου σήματος εντός τριών μηνών
7 Με τις παρατηρήσεις της της 11ης Μαΐου 2007 η παρεμβαίνουσα αμφισβήτησε την αίτηση για κήρυξη εκπτώσεως και παρέθεσε, προς απόδειξη της ουσιαστικής χρήσεως του επίμαχου σήματος, τα εξής στοιχεία:
– δεκατέσσερις ψηφιακές φωτογραφίες,
– τέσσερα τιμολόγια,
– μια «eidesstattliche Versicherung» (υπεύθυνη δήλωση), υπογεγραμμένη από τον W. υπό την ιδιότητα του διαχειριστή της παρεμβαίνουσα.
8 Η παρεμβαίνουσα δήλωσε ότι διαθέτει πολλά αντίγραφα τιμολογίων, τα οποία, όμως, δεν προσκόμισε, επικαλούμενη, αρχικώς, λόγους απορρήτου. Ισχυριζόμενη ότι δύναται να προσκομίσει και άλλα έγγραφα, ζήτησε από το τμήμα ακυρώσεων του ΓΕΕΑ να λάβει τα κατάλληλα διαδικαστικά μέτρα, ώστε, εφόσον απαιτηθεί, να καταστεί δυνατόν να κατατεθούν και άλλα αποδεικτικά στοιχεία και ατομικά έγγραφα στον φάκελο της υποθέσεως.
9 Στις 30 Οκτωβρίου 2007 το τμήμα ακυρώσεων, διαπιστώνοντας ότι τα προσκομισθέντα από την παρεμβαίνουσα αποδεικτικά στοιχεία δεν επαρκούν προς απόδειξη της ουσιαστικής χρήσεως του σήματος CENTROTHERM, κήρυξε την παρεμβαίνουσα έκπτωτη από τα δικαιώματά της επί του σήματος αυτού.
10 Στις 14 Δεκεμβρίου 2007 η παρεμβαίνουσα άσκησε προσφυγή κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του τέταρτου τμήματος προσφυγών του ΓΕΕΑ, το οποίο δέχθηκε εν μέρει την προσφυγή με απόφαση της 25ης Αυγούστου 2009 (στο εξής: προσβαλλόμενη απόφαση).
11 Το τμήμα προσφυγών ακύρωσε την απόφαση του τμήματος ακυρώσεων και απέρριψε την αίτηση εκπτώσεως για τα προϊόντα «αγωγοί απομάκρυνσης καυσαερίων θερμότητας, συσκευές απομάκρυνσης καπνού για καμινάδες, σωλήνες για λέβητες θέρμανσης· πρόσθετα τμήματα για καυστήρες αερίου· μηχανικά μέρη εγκαταστάσεων θερμότητας· μηχανικά μέρη εγκαταστάσεων αερίου· κρουνοί σωληνώσεων· ολισθητήρες καμινάδων», της κλάσεως 11, «συνδετικά τμήματα σωλήνων, στόμια σωλήνων, ενισχύσεις αγωγών, εύκαμπτοι σωλήνες, όλα τα προαναφερθέντα είδη όχι από μέταλλο», της κλάσεως 17, και «σωλήνες, σωληνώσεις, ειδικότερα για κατασκευαστικές χρήσεις· σωλήνες διακλάδωσης· σωλήνες καμινάδων», της κλάσεως 19. Το τμήμα προσφυγών απέρριψε την προσφυγή κατά τα λοιπά.
12 Ειδικότερα, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι αποδείχθηκε η ουσιαστική χρήση του σήματος CENTROTHERM κατά την πενταετία πριν την υποβολή της αιτήσεως, δηλαδή πριν της 7 Φεβρουαρίου 2007 (στο εξής: κρίσιμο χρονικό διάστημα), για τα προϊόντα που παρατίθενται στη σκέψη 11 ανωτέρω, διότι οι μεν φωτογραφίες που προσκόμισε η παρεμβαίνουσα εμφαίνουν τη φύση της χρήσεως του σήματος, τα δε προσκομισθέντα τιμολόγια αποδεικνύουν ότι τα προαναφερθέντα προϊόντα κυκλοφορούσαν στο εμπόριο με το επίμαχο σήμα
Αιτήματα των διαδίκων
13 Η προσφεύγουσα ζητεί από το Γενικό Δικαστήριο:
– να ακυρώσει την προσβαλλόμενη απόφαση κατά το μέτρο που απορρίπτεται η αίτηση για κήρυξη εκπτώσεως από τα δικαιώματα επί του σήματος CENTROTHERM,
– να καταδικάσει το ΓΕΕΑ στα δικαστικά έξοδα.
14 Το ΓΕΕΑ και η παρεμβαίνουσα ζητούν από το Γενικό Δικαστήριο:
– να απορρίψει την προσφυγή,
– να καταδικάσει την προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα.
Σκεπτικό
Επιχειρήματα των διαδίκων
15 Προς στήριξη της προσφυγής της η προσφεύγουσα προβάλλει ένα μόνο λόγο ακυρώσεως, αντλούμενο από εσφαλμένη εκτίμηση των αποδεικτικών στοιχείων. Κατά την προσφεύγουσα, το τμήμα προσφυγών, δεχόμενο ότι τα προσκομισθέντα από την παρεμβαίνουσα στοιχεία επαρκούν προς απόδειξη της ουσιαστικής χρήσεως του επίμαχου σήματος, παρέβη το άρθρο 51, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, του κανονισμού 207/2009, καθώς και τον κανόνα 40, παράγραφος 5, και τον κανόνα 22, παράγραφοι 2 και 3, του κανονισμού (ΕΚ) 2868/95 της Επιτροπής, της 13ης Δεκεμβρίου 1995, περί της εφαρμογής του κανονισμού 40/94 (ΕΕ L 303, σ. 1), όπως έχει τροποποιηθεί.
16 Κατά την προσφεύγουσα, η εκτίμηση του τμήματος προσφυγών δεν είναι συμβατή με τις απαιτήσεις των εφαρμοστέων διατάξεων και της νομολογίας, όσον αφορά την απόδειξη της φύσεως, του τόπου, της διάρκειας και της σημασίας της χρήσεως του σήματος. Η προσφεύγουσα προβάλλει, κατ’ ουσίαν, ότι οι φωτογραφίες δεν φέρουν ημερομηνία, ότι στα τιμολόγια δεν αναγράφεται το επίμαχο σήμα, αλλά μόνον η εταιρική επωνυμία της παρεμβαίνουσας, ότι η υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή της παρεμβαίνουσας στερείται αποδεικτικής αξίας και ότι τα στοιχεία αυτά, εξεταζόμενα συνολικά, δεν αποδεικνύουν ότι τα προϊόντα που εμφανίζονται στις φωτογραφίες όντως διατέθηκαν στην αγορά κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα.
17 Το ΓΕΕΑ αμφισβητεί τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας, προβάλλοντας ότι τα στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως, μολονότι δεν αποτελούν, μεμονωμένα, επαρκείς αποδείξεις της ουσιαστικής χρήσεως, εντούτοις, συνδυαζόμενα, εμφαίνουν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η χρήση του επίμαχου σήματος μπορεί να χαρακτηριστεί ως ουσιαστική.
18 Η παρεμβαίνουσα επίσης αμφισβητεί τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας. Μολονότι δέχεται ότι οι κατατεθείσες στον φάκελο της υποθέσεως φωτογραφίες ελήφθησαν μετά το κρίσιμο χρονικό διάστημα, εντούτοις υποστηρίζει ότι είναι υπερβολικό να απαιτείται από τον δικαιούχο ενός σήματος να προσκομίζει φωτογραφίες προϊόντων που διατίθενται στην αγορά από πολλών μηνών ή και από πολλών ετών, και μάλιστα φωτογραφίες στις οποίες να αναγράφεται η ημερομηνία κατά την οποία ελήφθησαν εντός του κρίσιμου χρονικού διαστήματος. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο δικαιούχος του σήματος θα έπρεπε, για προληπτικούς λόγους, να λαμβάνει ανά τακτά διαστήματα φωτογραφίες όλων των προϊόντων του, ώστε να είναι σε θέση να τις προσκομίσει σε διαδικασία με αντικείμενο την κήρυξη εκπτώσεως. Κατά την προσφεύγουσα, η απαίτηση αυτή δεν είναι εύλογη.
19 Η παρεμβαίνουσα επισημαίνει, ακόμη, τα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης αγοράς. Προβάλλει, συναφώς, ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που προστατεύονται από το σήμα του οποίου είναι δικαιούχος δεν προορίζονται για τον τελικό καταναλωτή, αλλά για κατασκευαστικές επιχειρήσεις. Τα προϊόντα της δεν διατίθενται στο λιανικό εμπόριο ή μέσω Διαδικτύου, αλλά παρουσιάζονται και πωλούνται απευθείας σε άλλες εμπορικές επιχειρήσεις. Τούτο σημαίνει ότι τα προϊόντα με το σήμα CENTROTHERM δεν διαφημίζονται στις εφημερίδες, στα περιοδικά, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση ή στο Διαδίκτυο, αλλά μάλλον μέσω εξειδικευμένων εμπορικών εκθέσεων και ενημερωτικών φυλλαδίων και μέσω εμπορικών επιστολών και τιμολογίων της παρεμβαίνουσας. Κύρια μορφή εκμεταλλεύσεως του σήματος είναι η τοποθέτησή του στα προϊόντα και στις συσκευασίες τους, δηλαδή στα χαρτοκιβώτια και στις παλέτες.
20 Κατά την παρεμβαίνουσα, δεν είναι συνήθης, στη συγκεκριμένη αγορά, η χρήση και η προώθηση μεγάλου αριθμού σημάτων επιχειρήσεων παραγωγής. Συγκεκριμένα, ενώ οι αγοραστές καταναλωτικών προϊόντων έχουν κατά κανόνα πρόσβαση σε μεγάλο αριθμό προϊόντων της ίδιας φύσεως, τα οποία μπορούν να αγοράσουν από πολλούς διαφορετικούς προμηθευτές, οπότε πρέπει να επιλέγουν βάσει των σημάτων, αντιθέτως οι αγοραστές των επίμαχων εν προκειμένω προϊόντων συνήθως αγοράζουν μεγάλη ποικιλία προϊόντων και εξαρτημάτων από ένα μόνο προμηθευτή, το ίδιο δε ισχύει και για τις υπηρεσίες. Κατά την παρεμβαίνουσα, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον η εταιρική επωνυμία ή ο διακριτικός τίτλος κατά κανόνα αρκεί για τη διάκριση, κατ’ αναλογία προς το σήμα, μεγάλου αριθμού προϊόντων.
Εκτίμηση του Γενικού Δικαστηρίου
21 Πρέπει, καταρχάς, να υπομνηστεί η διαδικασία και ο σκοπός της εκπτώσεως από δικαίωμα επί σήματος, καθώς και οι αρχές που διέπουν τη διεξαγωγή αποδείξεων στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής.
22 Κατά το άρθρο 15, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, και το άρθρο 51, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, του κανονισμού 207/2009, ο δικαιούχος κοινοτικού σήματος κηρύσσεται έκπτωτος των δικαιωμάτων του, μετά από αίτηση που υποβάλλεται στο ΓΕΕΑ, εάν δεν έχει γίνει επί πέντε συνεχή έτη ουσιαστική χρήση του σήματος εντός της Ένωσης για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες για τις οποίες έχει καταχωρισθεί και δεν υπάρχει εύλογη αιτία για τη μη χρήση.
23 Ο κανόνας 40, παράγραφος 5, του κανονισμού 2868/95 ορίζει ότι, σε περίπτωση υποβολής αιτήσεως για κήρυξη εκπτώσεως, το ΓΕΕΑ τάσσει στον δικαιούχο του κοινοτικού σήματος προθεσμία προκειμένου αυτός να αποδείξει τη χρήση του σήματος. Αν δεν προσκομιστούν αποδεικτικά στοιχεία εντός της ταχθείσας προθεσμίας, κηρύσσεται η έκπτωση από τα δικαιώματα επί του κοινοτικού σήματος. Κατά τον κανόνα 22, παράγραφος 3, του κανονισμού 2868/95, ο οποίος εφαρμόζεται στις αιτήσεις για την κήρυξη εκπτώσεως δυνάμει του κανόνα 40, παράγραφος 5, του ίδιου κανονισμού, από τα αποδεικτικά στοιχεία πρέπει να προκύπτει ο τόπος, η διάρκεια, η σημασία και η φύση της χρήσεως του σήματος.
24 Η ratio legis της απαιτήσεως για ουσιαστική χρήση του σήματος, ως προϋπόθεση για την προστασία του σήματος από το δίκαιο της Ένωσης, έγκειται στο γεγονός ότι το μητρώο του ΓΕΕΑ δεν έχει χαρακτήρα πάγιο και στατικό και δεν παρέχει στον αδρανή δικαιούχο απεριόριστης διάρκειας μονοπώλιο επί του σήματος. Αντιθέτως και σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη 10 του κανονισμού 207/2009, το εν λόγω μητρώο πρέπει να αποτυπώνει πιστά τις ενδείξεις που χρησιμοποιούν πραγματικά οι επιχειρήσεις στην αγορά, προς διάκριση των προϊόντων και των υπηρεσιών τους στον οικονομικό βίο (βλ., συναφώς και κατ’ αναλογία, διάταξη του Δικαστηρίου της 27ης Ιανουαρίου 2004, C‑259/02, La Mer Technology, Συλλογή 2004, σ. I‑1159, σκέψεις 18 έως 22).
25 Κατά τη νομολογία, ουσιαστική χρήση ενός σήματος γίνεται όταν αυτό χρησιμοποιείται σύμφωνα με τη βασική του λειτουργία, που συνίσταται στην εγγύηση της ταυτότητας προελεύσεως των προϊόντων ή υπηρεσιών για τα οποία έχει καταχωριστεί, με σκοπό την εξεύρεση ή διατήρηση δυνατοτήτων πωλήσεως των εν λόγω προϊόντων και υπηρεσιών, αποκλειομένης της συμβολικής χρήσεως που αποσκοπεί στη διατήρηση των δικαιωμάτων που παρέχει το σήμα. Επιπλέον, η προϋπόθεση περί ουσιαστικής χρήσεως του σήματος επιτάσσει το σήμα αυτό, όπως προστατεύεται στην οικεία επικράτεια, να χρησιμοποιείται δημόσια και έναντι των τρίτων [βλ. απόφαση του Πρωτοδικείου της 27ης Σεπτεμβρίου 2007, T‑418/03, La Mer Technology κατά ΓΕΕΑ – Laboratoires Goëmar (LA MER), που δεν έχει δημοσιευθεί στη Συλλογή, σκέψη 54 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία].
26 Μολονότι δεν μπορεί να γίνει δεκτό, βάσει της έννοιας της ουσιαστικής χρήσεως, ότι ένα σήμα χρησιμοποιείται πραγματικά και ουσιαστικά σε συγκεκριμένη αγορά όταν η χρήση του είναι ελάχιστη και ανεπαρκής, εντούτοις η απαίτηση για ουσιαστική χρήση δεν αποσκοπεί στην εκτίμηση της εμπορικής επιτυχίας ούτε στον έλεγχο της οικονομικής στρατηγικής μιας επιχειρήσεως ούτε, ακόμη, στην προστασία μόνον των σημάτων που ανήκουν στις σημαντικές από απόψεως μεγέθους εμπορικές εκμεταλλεύσεις [απόφαση του Πρωτοδικείου της 23ης Φεβρουαρίου 2006, T‑194/03, Il Ponte Finanziaria κατά ΓΕΕΑ – Marine Enterprise Projects (BAINBRIDGE), Συλλογή 2006, σ. II‑445, σκέψη 32].
27 Ειδικότερα, κατά την εξέταση του ουσιαστικού χαρακτήρα της χρήσεως του σήματος σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, απαιτείται συνολική εκτίμηση των στοιχείων που περιλαμβάνονται στον φάκελο της υποθέσεως, λαμβανομένων υπόψη όλων των κρίσιμων για τη συγκεκριμένη περίπτωση παραμέτρων. Μια τέτοια εκτίμηση πρέπει να στηρίζεται στο σύνολο των γεγονότων και περιστάσεων που μπορούν να αποδείξουν το υποστατό της εμπορικής εκμεταλλεύσεως, ιδίως στη χρήση που θεωρείται δικαιολογημένη στον οικείο οικονομικό τομέα για τη διατήρηση ή δημιουργία μεριδίων αγοράς υπέρ των προϊόντων ή των υπηρεσιών που προστατεύει το σήμα, τη φύση των εν λόγω προϊόντων ή υπηρεσιών, τα χαρακτηριστικά της αγοράς, την έκταση και τη συχνότητα χρήσεως του σήματος (βλ. απόφαση LA MER, προπαρατεθείσα, σκέψεις 53 έως 55 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
28 Όσον αφορά την έκταση της χρήσεως του επίμαχου σήματος, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, μεταξύ άλλων, αφενός, η εμπορική αξία του συνόλου των δηλωτικών της χρήσεως πράξεων και, αφετέρου, η χρονική διάρκεια κατά την οποία οι δηλωτικές της χρήσεως πράξεις πραγματοποιήθηκαν, καθώς και η συχνότητα των πράξεων αυτών (βλ. απόφαση LA MER, προπαρατεθείσα, σκέψη 56 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία). Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο της εκτιμήσεως λειτουργούν σε ορισμένο βαθμό συμπληρωματικά μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, ο χαμηλός όγκος πωλήσεων προϊόντων ή υπηρεσιών με το επίμαχο σήμα μπορεί να αντισταθμιστεί με τη μεγάλη συχνότητα ή τη μακρά χρονική συνέχεια της χρήσεως του σήματος αυτού και αντιστρόφως. (βλ. απόφαση LA MER, προπαρατεθείσα, σκέψη 57 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
29 Πάντως, όσο πιο περιορισμένη είναι η εμπορική αξία της εκμεταλλεύσεως του σήματος τόσο περισσότερο καθίσταται αναγκαία η προσκόμιση από τον δικαιούχο του σήματος πρόσθετων ενδείξεων προκειμένου να αρθούν τυχόν αμφιβολίες για τον ουσιαστικό χαρακτήρα της χρήσεως του οικείου σήματος [απόφαση του Πρωτοδικείου της 18ης Ιανουαρίου 2011, T‑382/08, Advance Magazine Publishers κατά ΓΕΕΑ – Capela & Irmãos (VOGUE), που δεν έχει δημοσιευθεί στη Συλλογή, σκέψη 31].
30 Περαιτέρω, για την απόδειξη της ουσιαστικής χρήσεως ενός σήματος δεν αρκούν πιθανότητες ή εικασίες, αλλ’ απαιτούνται συγκεκριμένα και αντικειμενικά στοιχεία που να αποδεικνύουν την πραγματική και επαρκή χρήση του σήματος στην οικεία αγορά (βλ. απόφαση LA MER, προπαρατεθείσα, σκέψη 59 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
31 Υπό το πρίσμα των προεκτεθέντων, πρέπει να εξεταστεί αν το τμήμα προσφυγών ορθώς εκτίμησε ότι τα προσκομισθέντα από την παρεμβαίνουσα στοιχεία αποδεικνύουν την ουσιαστική χρήση του σήματος CENTROTHERM για προϊόντα και υπηρεσίες που παρατίθενται στη σκέψη 11 ανωτέρω. Κατά την προσφεύγουσα, η εκτίμηση αυτή του τμήματος προσφυγών δεν στηρίζεται επαρκώς στα πραγματικά περιστατικά.
32 Εν προκειμένω, τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισε η παρεμβαίνουσα στο τμήμα ακυρώσεων προς απόδειξη της ουσιαστικής χρήσεως του σήματος του οποίου είναι δικαιούχος είναι η υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή της, τέσσερα τιμολόγια και δεκατέσσερις ψηφιακές φωτογραφίες.
33 Διαπιστώνεται, καταρχάς, ότι από το σκεπτικό του τμήματος προσφυγών δεν προκύπτει ότι το συμπέρασμά του περί ουσιαστικής χρήσεως του σήματος για τα προϊόντα που παρατίθενται στη σκέψη 11 ανωτέρω στηρίζεται στην υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή της παρεμβαίνουσας. Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα σημεία 26 έως 30 της προσβαλλομένης αποφάσεως, η διαπίστωση του τμήματος προσφυγών ότι αποδείχθηκε η ουσιαστική χρήση του σήματος CENTROTHERM στηρίχθηκε στον συνδυασμό της αποδεικτικής αξίας των φωτογραφιών και της αποδεικτικής αξίας των τεσσάρων τιμολογίων.
34 Πρέπει, εν συνεχεία, να εξεταστεί αν η συνολική εξέταση των φωτογραφιών και των τεσσάρων τιμολογίων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το επίμαχο σήμα αποτελεί αντικείμενο ουσιαστικής χρήσεως βάσει των αρχών που διατύπωσε το Δικαστήριο με την παρατιθέμενη στις σκέψεις 25 έως 29 ανωτέρω νομολογία του.
35 Τονίζεται, συναφώς, ότι, όσον αφορά τα τέσσερα τιμολόγια, τρία εξ αυτών εκδόθηκαν τον Ιούλιο του 2006 και αφορούν τη Δανία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, ενώ ένα εξ αυτών εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 2007 και αφορά τη Γερμανία. Η λέξη «centrotherm» εμφανίζεται στην επικεφαλίδα των τιμολογίων αυτών μαζί με τον λογότυπο της παρεμβαίνουσας, χρησιμοποιούμενη ως επωνυμία της επιχειρήσεως, και με την ταχυδρομική διεύθυνσή της.
36 Από τα τιμολόγια αυτά προκύπτει ότι η παρεμβαίνουσα πώλησε διάφορα υλικά υδραυλικών εργασιών (σωλήνες, συνδέσμους, συστήματα συνδέσεως με καυστήρα, γωνίες, καλύμματα συστημάτων απομακρύνσεως καπνού) σε τέσσερις πελάτες έναντι ποσού που αντιστοιχεί, περιλαμβανομένου του τιμολογίου του 2007, σε λιγότερο από το 0,03 % του κύκλου εργασιών που κατά δήλωση του διαχειριστή της πραγματοποίησε η παρεμβαίνουσα το 2006 από την πώληση προϊόντων με το σήμα CENTROTHERM.
37 Κατά συνέπεια, οι πωλήσεις βάσει των στοιχείων που η παρεμβαίνουσα προσκόμισε στο ΓΕΕΑ είναι σχετικά περιορισμένες σε σχέση με το ποσό που δήλωσε ο διαχειριστής. Επομένως, το τμήμα προσφυγών, ακόμη και αν λάμβανε υπόψη την εν λόγω δήλωση, θα διαπίστωνε ότι ο φάκελος της υποθέσεως δεν περιλαμβάνει στοιχεία ικανά να επιβεβαιώσουν το περιεχόμενο της δηλώσεως αυτής. Επιπλέον, όσον αφορά τη χρονική διάσταση της χρήσεως του σήματος, τα εν λόγω τιμολόγια καλύπτουν πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, και μάλιστα συγκεκριμένες μόνον ημερομηνίες, δηλαδή τις 12, 18 και 21 Ιουλίου 2006 και 9 Ιανουαρίου 2007.
38 Όσον αφορά τις προσκομισθείσες φωτογραφίες, διαπιστώνεται ότι το σήμα CENTROTHERM διακρίνεται καθαρά σε επτά μόνον από τις δεκατέσσερις, και συγκεκριμένα:
– τυπωμένο σε δύο σωλήνες,
– τυπωμένο σε δύο αντικείμενα που φαίνεται να είναι μέρη σωλήνων,
– σε αυτοκόλλητο τοποθετημένο σε αντικείμενο που φαίνεται να είναι παλέτα.
39 Σε τέσσερις άλλες φωτογραφίες το επίδικο σήμα δεν διακρίνεται καθόλου.
40 Στις λοιπές τρεις φωτογραφίες διακρίνονται στοιχεία μόνον του σήματος CENTROTHERM, δηλαδή:
– τα γράμματα «centroth» στο στόμιο σωλήνα,
– το λογότυπο της παρεμβαίνουσας εταιρίας, καθώς και, κοντά στο λογότυπο αυτό, δυσανάγνωστο κείμενο το οποίο πιθανώς αντιστοιχεί στο κείμενο που περιλαμβάνεται στην επικεφαλίδα των προσκομισθέντων τιμολογίων, σε σωλήνα και σε αντικείμενο που φαίνεται να είναι το στόμιο σωλήνα
41 Οι φωτογραφίες δεν φέρουν ημερομηνία, πλην όμως, όπως προαναφέρθηκε στη σκέψη 18, η παρεμβαίνουσα παραδέχθηκε, κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, ότι δεν ελήφθησαν κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα Εξάλλου, από τις εν λόγω φωτογραφίες δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθεί ποια προϊόντα είναι συσκευασμένα επάνω στην παλέτα και στα δύο χαρτοκιβώτια επί των οποίων έχουν τοποθετηθεί τα αυτοκόλλητα CENTROTHERM. Μολονότι δύο από τα αυτοκόλλητα αυτά φέρουν ένδειξη σχετική με υδραυλικές εργασίες, εντούτοις ούτε από τις φωτογραφίες ούτε από τα τιμολόγια προκύπτουν στοιχεία σχετικά με πραγματικό περιεχόμενο των συσκευασιών αυτών.
42 Επιπλέον, οι αριθμοί προϊόντος που διακρίνονται στα αυτοκόλλητα δεν αντιστοιχούν προς τους αριθμούς προϊόντος που αναγράφονται στα τιμολόγια της παρεμβαίνουσας. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθεί, βάσει των εν λόγω φωτογραφιών και τιμολογίων, αν οι συσκευασίες επί των οποίων έχουν επικολληθεί τα αυτοκόλλητα με το σήμα CENTROTHERM όντως παραδόθηκαν από την παρεμβαίνουσα κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα.
43 Διαπιστώνεται, συνεπώς, ότι, κατά συνολική εκτίμηση των στοιχείων που παρατίθενται στις σκέψεις 35 έως 42, το συμπέρασμα ότι το σήμα CENTROTHERM αποτέλεσε αντικείμενο ουσιαστικής χρήσεως κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα για τα αναφερόμενα στη σκέψη 11 ανωτέρω προϊόντα και υπηρεσίες μπορεί να στηριχθεί μόνο σε πιθανολόγηση ή εικασίες.
44 Επομένως, είναι εσφαλμένη η εκτίμηση του τμήματος προσφυγών ότι η παρεμβαίνουσα απέδειξε την ουσιαστική χρήση του σήματος CENTROTHERM για τα εν λόγω προϊόντα.
45 Τα παρατιθέμενα στις σκέψεις 18 έως 20 ανωτέρω επιχειρήματα της παρεμβαίνουσας, ότι, λόγω της ιδιαιτερότητας της συγκεκριμένης αγοράς, είναι δυσχερής η συλλογή αποδείξεων, δεν αναιρούν τη διαπίστωση αυτή.
46 Συγκεκριμένα, δεν υπάρχουν περιορισμοί όσον αφορά τη διαδικασία και τα αποδεικτικά μέσα για την απόδειξη της ουσιαστικής χρήσεως του σήματος. Η διαπίστωση του Γενικού Δικαστηρίου ότι δεν αποδείχθηκε εν προκειμένω η ουσιαστική χρήση δεν είναι απόρροια υπερβολικών απαιτήσεων όσον αφορά την ισχύ των αποδεικτικών στοιχείων, αλλά του γεγονότος ότι η παρεμβαίνουσα προσκόμισε, κατ’ επιλογήν της, περιορισμένα αποδεικτικά στοιχεία (βλ. σκέψη 8 ανωτέρω). Στο τμήμα ακυρώσεων προσκομίστηκαν φωτογραφίες χαμηλότερης ποιότητας, για αντικείμενα των οποίων οι αριθμοί δεν αντιστοιχούν στα προϊόντα που πωλήθηκαν, όπως προκύπτει από τα ελάχιστα τιμολόγια που προσκομίστηκαν. Εξάλλου, τα εν λόγω τιμολόγια καλύπτουν περιορισμένο χρονικό διάστημα και εμφαίνουν πωλήσεις χαμηλότερης αξίας από αυτές που η παρεμβαίνουσα ισχυρίζεται ότι πραγματοποίησε. Διαπιστώνεται επίσης ότι παρεμβαίνουσας επιβεβαίωσε κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση ότι δεν υπήρχε άμεση σχέση μεταξύ των τιμολογίων και των φωτογραφιών που προσκόμισε στο ΓΕΕΑ.
47 Συνεπώς, η προσφυγή γίνεται δεκτή.
Επί των δικαστικών εξόδων
48 Κατά το άρθρο 87, παράγραφος 2, του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα Εν προκειμένω, δεδομένου ότι το ΓΕΕΑ ηττήθηκε, πρέπει, σύμφωνα με το σχετικό αίτημα της προσφεύγουσας, να καταβάλει τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκε η προσφεύγουσα. Η παρεμβαίνουσα, ως ηττηθείσα, φέρει τα δικαστικά έξοδά της.
Για τους λόγους αυτούς,
ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα)
αποφασίζει:
1) Ακυρώνει την απόφαση του τέταρτου τμήματος προσφυγών του Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ) της 25ης Αυγούστου 2009 (υπόθεση R 6/2008‑4), κατά το μέτρο που ακυρώνει εν μέρει την απόφαση του τμήματος ακυρώσεων της 30ής Οκτωβρίου 2007.
2) Το ΓΕΕΑ φέρει τα δικαστικά έξοδά του, καθώς και τα έξοδα της centrotherm Clean Solutions GmbH & Co. KG.
3) Η Centrotherm Systemtechnik GmbH φέρει τα δικαστικά της έξοδα.
Moavero Milanesi | Wahl | Soldevila Fragoso |
Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο στις 15 Σεπτεμβρίου 2011.
(υπογραφές)