WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)
z dnia 18 lipca 2013 r.(*)
Odwołanie – Telewizyjna działalność nadawcza – Dyrektywa 89/552/EWG –Artykuł 3a – Przepisy wydane przez Zjednoczone Królestwo w sprawie wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego – Mistrzostwa świata w piłce nożnej – Decyzja stwierdzająca zgodność przepisów krajowych z prawem Unii – Uzasadnienie – Artykuły 43 WE, 49 WE i 86 WE – Prawo własności
W sprawie C‑205/11 P
mającej za przedmiot odwołanie na podstawie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 27 kwietnia 2011 r.,
Fédération internationale de football association (FIFA), reprezentowana przez adwokatów A. Barava oraz D. Reymonda,
wnosząca odwołanie,
w której drugą stroną postępowania są:
Komisja Europejska, reprezentowana przez E. Montaguti oraz N. Yerrell, działające w charakterze pełnomocników, wspierane przez M. Gray, barrister, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
strona pozwana w pierwszej instancji,
Królestwo Belgii, reprezentowane przez C. Pochet, J.C. Halleux, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez A. Joachimowicz oraz J. Stuycka, advocaten,
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, reprezentowane przez S. Ossowskiego oraz J. Beeko, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez T. de la Mare’a, QC,
interwenienci w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (trzecia izba),
w składzie: R. Silva de Lapuerta, pełniąca obowiązki prezesa trzeciej izby, K. Lenaerts, E. Juhász, J. Malenovský (sprawozdawca) i D. Šváby, sędziowie,
rzecznik generalny: N. Jääskinen,
sekretarz: A. Impellizzeri, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 13 września 2012 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 12 grudnia 2012 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W odwołaniu Fédération internationale de football association (Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej, zwana dalej „Fifą”) wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 17 lutego 2011 r. w sprawie T‑68/08 FIFA przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑349 (zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), którym Sąd oddalił żądanie stwierdzenia nieważności części decyzji Komisji 2007/730/WE z dnia 16 października 2007 r. w sprawie zgodności z prawem wspólnotowym przepisów wydanych przez Zjednoczone Królestwo na mocy art. 3a ust. 1 dyrektywy Rady 89/552/EWG w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej (Dz.U. L 295, s. 12) (zwanej dalej „sporną decyzją”).
Ramy prawne
2 Dyrektywa Rady 89/552/EWG z dnia 3 października 1989 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej (Dz.U. L 298, s. 23), zmieniona dyrektywą 97/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 czerwca 1997 r. (Dz.U. L 202, s. 60) (zwana dalej „dyrektywą 89/552”), zawierała dodany przez tę drugą dyrektywę art. 3a, który stanowił:
„1. Każde państwo członkowskie może, zgodnie z prawem wspólnotowym, podjąć środki zapewniające, aby nadawcy telewizyjni podlegający jego kompetencji nie transmitowali na prawach wyłączności wydarzeń uznawanych przez te państwa członkowskie za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa w sposób pozbawiający poważną część widowni w tym państwie członkowskim możliwości oglądania tych wydarzeń w bezpośrednim przekazie lub w retransmisji w ogólnie dostępnej telewizji. Z tego względu zainteresowane państwo członkowskie sporządza wykaz określonych wydarzeń, krajowych lub nie, które uznaje za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa. Sporządza ten wykaz w jawny i przejrzysty sposób, w stosownym i właściwym czasie. Równocześnie zainteresowane państwo członkowskie określa również, czy wydarzenia te powinny być dostępne w całości czy częściowo, w bezpośrednim przekazie lub, tam gdzie to konieczne lub stosowne z obiektywnych względów interesu publicznego, w całości lub częściowo retransmitowane.
2. Państwa członkowskie zawiadamiają bezzwłocznie Komisję o każdym środku podjętym lub który ma być podjęty na mocy ust. 1. W terminie trzech miesięcy od zawiadomienia Komisja sprawdza, czy środki te są zgodne z prawem wspólnotowym, i powiadamia inne państwa członkowskie. Komisja zasięga opinii komitetu ustanowionego na mocy art. 23a i niezwłocznie publikuje w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich podjęte środki oraz, co najmniej raz w roku, skonsolidowany wykaz środków podjętych przez państwa członkowskie.
3. Państwa członkowskie zapewniają, poprzez odpowiednie środki w ramach swoich ustawodawstw, aby nadawcy telewizyjni podlegający ich jurysdykcji nie wykorzystywali praw wyłączności, nabytych przez nich po dacie opublikowania niniejszej dyrektywy, w sposób pozbawiający znaczną część widowni innego państwa członkowskiego możliwości oglądania wydarzeń, które to inne państwo członkowskie uznało zgodnie z poprzednimi ustępami, w całości lub częściowo w bezpośrednim przekazie lub, tam gdzie to konieczne lub stosowne z obiektywnych względów interesu publicznego, całościowej lub częściowej retransmisji, w telewizji ogólnie dostępnej, jak określiło to inne państwo członkowskie zgodnie z ust. 1”.
3 Motywy 18–22 dyrektywy 97/36 brzmiały następująco:
„(18) Istotne jest, aby państwa członkowskie miały możliwość podjęcia środków mających na celu ochronę prawa do informacji i zapewnienie szerokiego dostępu widowni do telewizyjnej relacji wydarzeń krajowych lub zagranicznych o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, takich jak igrzyska olimpijskie, puchar [mistrzostwa] świata i mistrzostwa Europy w piłce nożnej [zwane dalej »mistrzostwami Europy«]; w tym celu państwa członkowskie zachowują prawo do podejmowania środków zgodnych z prawem wspólnotowym, mających na celu regulację wykonywania wyłącznych praw do transmisji takich wydarzeń przez znajdujących się w ich kompetencjach nadawców telewizyjnych.
(19) Niezbędne jest dokonanie uzgodnień we wspólnotowych ramach w celu uniknięcia potencjalnej niepewności prawnej i zakłóce[ń] rynkowy[ch] oraz pogodzenia swobodnego obrotu usługami telewizyjnymi z koniecznością uniemożliwienia obchodzenia krajowych przepisów chroniących uzasadniony interes ogólny.
(20) Właściwe jest w szczególności ustanowienie w niniejszej dyrektywie przepisów dotyczących wykonywania przez nadawców telewizyjnych wyłącznych praw, które mogą nabyć, do transmisji wydarzeń uznanych za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa w państwie członkowskim innym niż to, które posiada kompetencje w odniesieniu do nadawców telewizyjnych [...].
(21) Wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa powinny, do celów niniejszej dyrektywy, spełniać określone kryteria, to znaczy, że powinny to być nadzwyczajne wydarzenia budzące zainteresowanie ogółu widowni w Unii lub w danym państwie członkowskim, czy też w znacznej części danego państwa członkowskiego, i zorganizowane z wyprzedzeniem przez organizatora, który jest zgodnie z prawem upoważniony do sprzedaży praw dotyczących tego wydarzenia.
(22) Do celów niniejszej dyrektywy »telewizja ogólnie dostępna« oznacza transmisję na każdym kanale, publicznym lub komercyjnym, programów dostępnych dla widowni bez opłat, innych niż wynikające ze sposobów finansowania transmitowania, które są szeroko rozpowszechnione w każdym państwie członkowskim (jak opłata licencyjna i/lub [lub] abonament podstawowy w sieci kablowej)”.
Okoliczności powstania sporu
4 Okoliczności powstania sporu zostały przedstawione w pkt 6–16 zaskarżonego wyroku w następujący sposób:
„6 [Fifa] jest stowarzyszeniem zrzeszającym 208 krajowych federacji piłki nożnej i stanowi światowy organ wykonawczy tej dyscypliny sportu. Do jej celów należy w szczególności promocja piłki nożnej w skali ogólnoświatowej oraz organizowanie międzynarodowych zawodów piłkarskich. Zbywanie przysługujących jej praw do transmisji telewizyjnej finałów mistrzostw świata w piłce nożnej (zwanych dalej [»turniejem finałowym mistrzostwa świata«]), które Fifa organizuje, stanowi jej główne źródło dochodów.
7 Decyzją z dnia 25 czerwca 1998 r. minister właściwy ds. kultury, środków przekazu i sportu w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (zwany dalej »ministrem«) ustanowił na mocy części IV Broadcasting Act 1996 (ustawy z 1996 r. o radiofonii i telewizji) wykaz wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa i włączył do niego [turniej finałowy] mistrzostw[...] świata.
8 Sporządzenie omawianego wykazu było poprzedzone konsultacjami z udziałem 42 różnych podmiotów, które minister rozpoczął w lipcu 1997 r.; dotyczyły one kryteriów, wedle których należy oceniać doniosłość poszczególnych wydarzeń dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa. Procedura ta doprowadziła do ustalenia wykazu kryteriów zawartych w dokumencie ministerstwa kultury, środków przekazu i sportu z listopada 1997 r., którą minister zastosował w celu sporządzenia wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa. W świetle tego dokumentu wydarzenie może być włączone do wykazu w szczególności w sytuacji, gdy wywołuje szczególny oddźwięk na poziomie krajowym, i to nie tylko wśród osób, które zazwyczaj śledzą daną dyscyplinę sportową. Wedle tego samego dokumentu, aby zostało zaklasyfikowane jako wydarzenie tego rodzaju, krajowe lub międzynarodowe wydarzenie sportowe musi być szczególnie istotne lub musi w nim uczestniczyć jedna z reprezentacji lub zawodnicy pochodzący ze Zjednoczonego Królestwa. Wśród wydarzeń, które spełniają te kryteria, więcej szans na włączenie do wykazu mają te, które przyciągają licznych telewidzów lub które tradycyjnie były nadawane na żywo w bezpłatnych kanałach telewizyjnych. Ponadto w ramach dokonywania oceny minister brał także pod uwagę inne czynniki dotyczące konsekwencji dla danej dyscypliny sportu, na przykład celowość nadawania na żywo wydarzenia w całości, wpływ na zyski w ramach danej dyscypliny sportu, konsekwencje dla rynku nadawców telewizyjnych oraz istnienie okoliczności zapewniających dostęp do wydarzenia za pośrednictwem retransmisji telewizyjnej lub radiowej.
9 Następnie, zgodnie z § 97 Broadcasting Act 1996, minister rozpoczął procedurę konsultacyjną dotyczącą poszczególnych wydarzeń włączonych do wykazu. W ramach tych konsultacji minister zasięgnął opinii licznych zainteresowanych organów i podmiotów, jak również właścicieli praw do transmisji telewizyjnej, takich jak Fifa. Ponadto minister powołał do życia komitet konsultacyjny pod nazwą Advisory Group on Listed Events (zespół doradczy ds. wydarzeń włączonych do wykazu, zwany dalej »Advisory Group«), który przedstawił opinię w sprawie wydarzeń, jakie powinny zostać włączone do wykazu; w odniesieniu do [turnieju finałowego] mistrzostw świata zespół zaproponował wpisanie meczu finałowego, meczów półfinałowych oraz meczów z udziałem jednej z reprezentacji ze Zjednoczonego Królestwa.
10 Na mocy § 98 Broadcasting Act 1996 w brzmieniu ustalonym na mocy Television Broadcasting Regulations 2000 (rozporządzenia z 2000 r. o telewizyjnej działalności nadawczej) nadawcy telewizyjni zostali podzieleni na dwie kategorie. Pierwsza kategoria obejmuje nadawców świadczących usługę bezpłatną, którą może odbierać co najmniej 95% ludności Zjednoczonego Królestwa [zwanych dalej »nadawcami oferującymi kanały ogólnodostępne«]. Druga kategoria obejmuje natomiast nadawców niespełniających tych kryteriów [i obejmuje w szczególności nadawców oferujących kanały płatne].
11 Ponadto na mocy § 101 Broadcasting Act 1996 w brzmieniu ustalonym na mocy Television Broadcasting Regulations 2000 nadawca telewizyjny należący do jednej z tych kategorii może nadawać na żywo w całości lub części wydarzenia włączone do wykazu jedynie wówczas, gdy nadawca należący do drugiej kategorii nabył prawo do nadawania całości lub tej samej części tego samego wydarzenia na żywo na tym samym, lub zasadniczo tym samym, obszarze kraju. W razie niespełnienia tej przesłanki nadawca zamierzający nadawać na żywo całość lub część danego wydarzenia musi uzyskać wcześniejszą zgodę Office of Communications (urzędu ds. telekomunikacji).
12 Zgodnie z § 3 Code on sports and other listed events (kodeksu dotyczącego zawodów sportowych i innych wydarzeń włączonych do wykazu, zwanego dalej »kodeksem«) według stanu obowiązywania na rok 2000 wydarzenia włączone do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa podzielone są na dwie grupy. »Grupa A« obejmuje wydarzenia, które mogą być nadawane na żywo na zasadzie wyłączności jedynie po spełnieniu określonych wymogów. »Grupa B« obejmuje wydarzenia, które mogą być nadawane na żywo na zasadzie wyłączności jedynie po wydaniu przepisów mających na celu zapewnienie ich późniejszej retransmisji.
13 Zgodnie z § 13 kodeksu zezwolenie Office of Communications może zostać wydane w odniesieniu do wydarzeń należących do »grupy A« wykazu, do których należ[y] [turniej finałowy] mistrzostw[...] świata, w sytuacji gdy prawa do transmisji tych wydarzeń zostały zaoferowane w sposób publiczny, na uczciwych i rozsądnych warunkach, wszystkim nadawcom telewizyjnym, a żaden nadawca należący do drugiej kategorii nie wyraził zainteresowania ich nabyciem.
14 Pismem z dnia 25 września 1998 r. Zjednoczone Królestwo przekazało Komisji Wspólnot Europejskich na podstawie art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552 wykaz sporządzony przez ministra, jak również inne informacje dotyczące przepisów wydanych przez to państwo członkowskie na podstawie art. 3a ust. 1 omawianej dyrektywy. W następstwie wymiany korespondencji pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Komisją oraz nowym powiadomieniem o przyjętych przepisach, jakie nastąpiło w dniu 5 maja 2000 r., dyrektor generalny Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury Komisji pismem z dnia 28 lipca 2000 r. poinformował Zjednoczone Królestwo, iż Komisja nie podnosi zastrzeżeń w odniesieniu do przepisów wydanych przez to państwo członkowskie, które w związku z tym zostaną wkrótce opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.
15 Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie T‑33/01 Infront WM przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑5897, Sąd stwierdził nieważność decyzji zawartej w piśmie z dnia 28 lipca 2000 r., uzasadniając to faktem, że stanowiła ona decyzję w rozumieniu art. 249 WE, którą powinno było podjąć kolegium członków Komisji (ww. wyrok w sprawie Infront WM przeciwko Komisji, pkt 178).
16 W następstwie [wskazanego wyroku] [Komisja] wydała [sporną decyzję]”.
Sporna decyzja
5 Artykuł 1 spornej decyzji stanowi:
„Środki przyjęte zgodnie z art. 3a ust. 1 dyrektywy [89/552], o których Zjednoczone Królestwo powiadomiło Komisję w dniu 5 maja 2000 r., opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich C 328 z dnia 18 listopada 2000 r., są zgodne z prawem wspólnotowym”.
6 Zgodnie z art. 3 wskazanej decyzji akt ten „stosuje się od dnia 18 listopada 2000 r.”.
7 Motywy 3–6, 18–21, a także 24 i 25 spornej decyzji brzmią następująco:
„(3) W swojej analizie Komisja wzięła pod uwagę dostępne dane dotyczące sytuacji w dziedzinie mediów w Zjednoczonym Królestwie.
(4) Lista wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, włączona do środków przyjętych przez Zjednoczone Królestwo, została sporządzona w sposób jasny i przejrzysty, a w państwie tym przeprowadzono szeroko zakrojone konsultacje.
(5) Komisja została przekonana, że wydarzenia wymienione w środkach przyjętych przez Zjednoczone Królestwo spełniają przynajmniej dwa z następujących kryteriów uznawanych za rzetelne wskaźniki znaczenia wydarzenia dla społeczeństwa: (i) szczególny powszechny oddźwięk w państwie członkowskim, a nie tylko znaczenie dla tych, którzy zazwyczaj śledzą dany sport lub [daną] aktywność; (ii) ogólnie uznawane szczególne znaczenie kulturowe dla społeczeństwa państwa członkowskiego, w szczególności jako czynnik wzmacniający tożsamość kulturową; (iii) uczestnictwo drużyny narodowej w danym wydarzeniu w kontekście zawodów lub turnieju o znaczeniu międzynarodowym; oraz (iv) fakt, że wydarzenie było tradycyjnie transmitowane w ogólnodostępnym programie telewizyjnym i zyskiwało dużą widownię telewizyjną.
(6) Znaczna liczba wydarzeń wymienionych w ramach środków przyjętych przez Zjednoczone Królestwo, w tym letnie i zimowe igrzyska olimpijskie, finały pucharu świata [mistrzostw świata] w piłce nożnej oraz finały mistrzostw Europy w piłce nożnej, należy do kategorii wydarzeń tradycyjnie uznawanych za wydarzenia mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa, wymienionych wprost w motywie 18 dyrektywy [97/36]. Wydarzenia te mają w całości szczególny powszechny oddźwięk w Zjednoczonym Królestwie, ponieważ są szczególnie popularne wśród szerokiej publiczności (bez względu na narodowość uczestników), a nie tylko wśród tych osób, które zazwyczaj śledzą wydarzenia sportowe.
[...]
(18) Wymienione wydarzenia, w tym także te, które powinny być brane pod uwagę w całości, a nie jako seria wydarzeń indywidualnych, były tradycyjnie transmitowane w ogólnodostępnej telewizji i przyciągały szeroką widownię telewizyjną. W wyjątkowych przypadkach, gdy tak się nie stało (wymienione mecze pucharu świata w krykiecie), lista jest ograniczona (ponieważ obejmuje finał, półfinały i mecze z udziałem reprezentacji narodowych) i wymaga jedynie przepisowej wtórnej transmisji, a w każdym przypadku spełnia dwa z kryteriów uznawanych za rzetelne wskaźniki znaczenia wydarzenia dla społeczeństwa [...].
(19) Środki przyjęte przez Zjednoczone Królestwo wydają się […] proporcjonalne w stopniu uzasadniającym odstępstwo od fundamentalnej, zapisanej w traktacie WE zasady swobody świadczenia usług z uwagi na ważny interes publiczny, jakim jest zapewnienie szerokiego publicznego dostępu do transmisji wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa.
(20) Środki przyjęte przez Zjednoczone Królestwo są zgodne z zasadami [Wspólnoty Europejskiej] dotyczącymi konkurencji w tym sensie, że definicja nadawców wyłonionych do transmisji wymienionych wydarzeń jest oparta na obiektywnych kryteriach, które pozwalają na rzeczywistą i potencjalną konkurencję w zakresie zdobycia praw do transmisji tych wydarzeń. Ponadto liczba wymienionych wydarzeń nie jest nieproporcjonalna w stopniu, który mógłby zakłócić konkurencję na rynku odbiorców końcowych telewizji ogólnodostępnej i telewizji płatnej.
(21) Proporcjonalność środków przyjętych przez Zjednoczone Królestwo dodatkowo wzmacnia fakt, że dla szeregu wymienionych wydarzeń wymagana jest jedynie przepisowa wtórna transmisja.
[...]
(24) Z [ww.] wyroku [w sprawie Infront WM przeciwko Komisji] wynika, że deklaracja stwierdzająca, iż środki przyjęte zgodnie z art. 3a ust. 1 dyrektywy [89/552] są zgodne z prawem wspólnotowym, stanowi decyzję, która musi w związku z tym zostać przyjęta przez Komisję. W związku z powyższym konieczne jest stwierdzenie na mocy niniejszej decyzji, że środki, o których powiadomiło Zjednoczone Królestwo, są zgodne z prawem wspólnotowym. Środki określone w załączniku do niniejszej decyzji powinny zostać opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zgodnie z art. 3a ust. 2 dyrektywy [89/552].
(25) W celu zapewnienia bezpieczeństwa prawnego [pewności prawa] niniejszą decyzję należy stosować od daty pierwszej publikacji środków, o których powiadomiło Zjednoczone Królestwo, w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej”.
Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok
8 Fifa wniosła do Sądu skargę na sporną decyzję ze względu na to, że w akcie tym Komisja zaakceptowała zakwalifikowanie całego turnieju finałowego mistrzostw świata jako wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, a tym samym zgodziła się na umieszczenie wszystkich meczów tego turnieju w wykazie wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, sporządzonym przez ministra. Według Fify mógł on uznać za takie wydarzenie jedynie mecze zwane „pierwszorzędnymi” lub „galowymi”, czyli finał, półfinały i mecze z udziałem drużyny narodowej Zjednoczonego Królestwa (zwane dalej „meczami galowymi”). Wykaz ten nie powinien zatem zawierać innych meczów mistrzostw świata (zwanych dalej „meczami niegalowymi”).
9 Na poparcie skargi o stwierdzenie nieważności części spornej decyzji Fifa podniosła sześć zarzutów. Dotyczyły one, po pierwsze, braku uzasadnienia tej decyzji, po drugie, naruszenia art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552, po trzecie, naruszenia prawa własności Fify, po czwarte, naruszenia postanowień traktatu odnoszących się do swobody świadczenia usług, po piąte, naruszenia postanowień traktatu w dziedzinie konkurencji, oraz po szóste, naruszenia postanowień traktatu dotyczących swobody przedsiębiorczości.
10 Zaskarżonym wyrokiem Sąd oddalił każdy z zarzutów podniesionych na poparcie skargi Fify i oddalił tę skargę w całości.
11 Sąd oddalił także złożony przez Fifę wniosek o zastosowanie środków organizacji postępowania, w którym domagała się ona, aby Sąd wezwał Komisję do przedstawienia szeregu dokumentów.
W przedmiocie odwołania
Uwagi wstępne
12 W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że w art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 prawodawca Unii upoważnił państwa członkowskie do uznania określonych wydarzeń za wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa danego państwa członkowskiego (zwane dalej „wydarzeniami o doniosłym znaczeniu”), a także dopuścił wyraźnie, w ramach przyznanego mu przez traktat zakresu uznania, przeszkody w swobodzie świadczenia usług, w swobodzie przedsiębiorczości, w swobodzie konkurencji oraz w prawie własności, będące nieuchronną konsekwencją wyznaczenia takich wydarzeń. Jak wynika z motywu 18 dyrektywy 97/36, prawodawca uznał, że przeszkody takie są usprawiedliwione celem, jakim jest ochrona prawa do informacji i zapewnienie szerokiego dostępu widowni do telewizyjnej relacji tych wydarzeń.
13 Zgodność z prawem realizacji tego celu została już zresztą uznana przez Trybunał, który wskazał, że transmitowanie na zasadach wyłączności wydarzeń budzących duże zainteresowanie publiczności może prowadzić do znacznego ograniczenia dostępu odbiorców do informacji o tych wydarzeniach. Tymczasem w demokratycznym i pluralistycznym społeczeństwie prawo do informacji o szczególnym znaczeniu jest jeszcze bardziej oczywiste w wypadku takich wydarzeń (zob. wyrok z dnia 22 stycznia 2013 r. w sprawie C‑283/11 Sky Österreich, pkt 51, 52).
14 W drugiej kolejności należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 określenie wydarzeń o doniosłym znaczeniu leży w gestii państw członkowskich, które dysponują w tym względzie znacznym zakresem uznania.
15 Zamiast dokonywania harmonizacji wykazu takich wydarzeń w dyrektywie 89/552 przyjęto bowiem założenie, że w obrębie Unii istnieją istotne różnice natury społecznej i kulturowej co do znaczenia danego wydarzenia dla szerokiej publiczności. W konsekwencji art. 3a ust. 1 tej dyrektywy przewiduje, że każde państwo członkowskie sporządza wykaz wydarzeń, które „uznaje za mające doniosłe znaczenie” dla swego społeczeństwa. W motywie 18 dyrektywy 97/36 podkreślono również znaczenie owego uprawnienia dyskrecjonalnego państw członkowskich stwierdzeniem, że „istotne” jest, aby miały one możliwość podjęcia środków mających na celu ochronę prawa do informacji i zapewnienie szerokiego dostępu widowni do telewizyjnej relacji wydarzeń krajowych lub zagranicznych o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa.
16 Znaczenie rzeczonego uprawnienia dyskrecjonalnego wynika ponadto z faktu, że dyrektywy 89/552 i 97/36 nie regulują sposobu jego wykonywania za pomocą precyzyjnego przepisu. Jedynymi kryteriami, jakie określono w tych dyrektywach, by dane państwo członkowskie mogło uznać dane wydarzenie za wydarzenie o doniosłym znaczeniu, są kryteria wspomniane w motywie 21 dyrektywy 97/36, w myśl którego powinno to być nadzwyczajne wydarzenie budzące zainteresowanie ogółu widowni w Unii lub w danym państwie członkowskim, czy też w znacznej części danego państwa członkowskiego, i zorganizowane z wyprzedzeniem przez organizatora, który jest zgodnie z prawem upoważniony do sprzedaży praw dotyczących tego wydarzenia.
17 Z uwagi na fakt, że kryteria te są względnie nieprecyzyjne, zadaniem każdego państwa członkowskiego jest ich skonkretyzowanie i ocena zainteresowania, jakie dane wydarzenia budzą wśród ogółu widowni, w świetle konkretnych uwarunkowań społecznych i kulturowych społeczeństwa tego państwa.
18 W trzeciej kolejności należy zaznaczyć, że na mocy art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552 Komisja posiada uprawnienie do kontroli zgodności z prawem przepisów krajowych kwalifikujących określone wydarzenia jako wydarzenia o doniosłym znaczeniu, które to uprawnienie umożliwia jej odrzucenie przepisów niezgodnych z prawem Unii.
19 W ramach tej kontroli Komisja zobowiązana jest w szczególności zbadać, czy spełnione są następujące warunki:
– dane wydarzenie zostało wpisane do wykazu przewidzianego w art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 po przeprowadzeniu jasnej i przejrzystej procedury, we właściwym i stosownym czasie;
– wydarzenie takie można w sposób zgodny z prawem uznać za wydarzenie o doniosłym znaczeniu;
– uznanie danego wydarzenia za wydarzenie o doniosłym znaczeniu jest zgodne z ogólnymi zasadami prawa Unii, takimi jak zasady proporcjonalności i niedyskryminacji, z prawami podstawowymi, z zasadami swobodnego świadczenia usług i swobody przedsiębiorczości, a także z regułami swobodnej konkurencji.
20 Oznacza to, że owo uprawnienie do kontroli jest ograniczone, a zwłaszcza w odniesieniu do badania drugiego i trzeciego z warunków wskazanych w punkcie poprzednim.
21 Z jednej strony ze znaczenia wspomnianego w pkt 14 niniejszego wyroku zakresu uznania państw członkowskich wynika bowiem, że uprawnienia kontrolne Komisji powinny ograniczać się do poszukiwania oczywistych błędów w ocenie popełnionych przez państwa członkowskie przy wyznaczaniu wydarzeń o doniosłym znaczeniu. W celu sprawdzenia, czy taki błąd w ocenie został popełniony, Komisja powinna zatem skontrolować w szczególności to, czy państwo członkowskie starannie i bezstronnie zbadało wszystkie istotne okoliczności danej sprawy, na które powołano się na poparcie wyciągniętych z nich wniosków (zob. analogicznie wyroki: z dnia 21 listopada 1991 r. w sprawie C‑269/90 Technische Universität München, Rec. s. I‑5469, pkt 14; z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie C‑77/09 Gowan Comércio Internacional e Serviços, Zb.Orz. s. I‑13533, pkt 56, 57).
22 Z drugiej strony, jeśli chodzi konkretnie o trzeci z warunków wymienionych w pkt 19 niniejszego wyroku, nie można zapominać, że uznanie w sposób zgodny z prawem danego wydarzenia za wydarzenie o doniosłym znaczeniu nieuchronnie prowadzi do powstania przeszkód w swobodnym świadczeniu usług, w swobodzie przedsiębiorczości, w swobodnej konkurencji i w prawie własności, które to przeszkody zostały przewidziane przez prawodawcę Unii i zostały przez niego uznane – jak stwierdzono w pkt 12 niniejszego wyroku – za usprawiedliwione w świetle leżącego w interesie ogólnym celu, jakim jest ochrona prawa do informacji i zapewnienie widowni szerokiego dostępu do transmisji telewizyjnych owych wydarzeń.
23 Aby zapewnić skuteczność (effet utile) art. 3a dyrektywy 89/552, należy więc stwierdzić, że jeśli określone wydarzenie zostało w zgodny z prawem sposób uznane przez dane państwo członkowskie za wydarzenie o doniosłym znaczeniu, to Komisja zobowiązana jest zbadać wyłącznie te skutki takiej kwalifikacji dla swobodnego przepływu usług, swobody przedsiębiorczości, swobodnej konkurencji i prawa własności, które wykraczają poza skutki nierozerwalnie związane z umieszczeniem tego wydarzenia w wykazie przewidzianym w art. 3a ust. 1 dyrektywy.
W przedmiocie zarzutu pierwszego
Argumentacja stron
24 Zarzut pierwszy składa się w istocie z sześciu części. W ramach części pierwszej Fifa podnosi, że Sąd przedstawił niespójne rozumowanie w odniesieniu do rzeczywistej natury, jaką ma w jego ocenie turniej finałowy mistrzostw świata.
25 W drugiej części tego zarzutu podniesiono, że Sąd najwyraźniej prezentuje niespójne i niedające się pogodzić stanowiska, twierdząc z jednej strony, że mistrzostwa świata mają jednolity charakter jako wydarzenie, a z drugiej strony, że konkretne elementy mogą świadczyć o tym, iż tak nie jest.
26 Trzecia część tego zarzutu dotyczy pkt 113 zaskarżonego wyroku, w myśl którego państwo członkowskie nie musi zawiadamiać Komisji o szczególnych powodach uzasadniających umieszczenie w wykazie wydarzeń o doniosłym znaczeniu całego turnieju finałowego mistrzostw świata. Orzekając w ten sposób, Sąd w szczególności uniemożliwił Komisji przeprowadzenie szczegółowej kontroli i pogłębionej analizy kwestii zgodności zgłoszonych przepisów z prawem Unii.
27 W ramach czwartej części zarzutu pierwszego Fifa argumentuje, że wbrew temu, co wynika z zaskarżonego wyroku, Komisja powinna uzasadnić przed Sądem swój wniosek, że wszystkie mecze turnieju finałowego mistrzostw świata stanowią jednolite wydarzenie o doniosłym znaczeniu. A zatem zadaniem Fify ani żadnej innej zainteresowanej strony nie jest wykazywanie za pomocą konkretnych dowodów, że tak nie jest.
28 W piątej części zarzutu pierwszego Fifa podnosi, że przedstawiając argumenty, które zostały zawarte w spornej decyzji, Sąd przekroczył granice kontroli sądowej, której przeprowadzenie leży w jego gestii.
29 Według szóstej części zarzutu Sąd popełnił błąd, uznając, że Komisja w wystarczający sposób uzasadniła wpisanie całego turnieju finałowego mistrzostw świata do sporządzonego w Zjednoczonym Królestwie wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu.
30 Komisja, Królestwo Belgii i Zjednoczone Królestwo kwestionują zasadność pierwszego zarzutu podniesionego przez Fifę na poparcie odwołania.
Ocena Trybunału
31 Ze względu na znaczenie, jakie dla rozumowania Sądu mają stwierdzenia zawarte w pkt 113 zaskarżonego wyroku, w pierwszej kolejności należy zbadać trzecią część pierwszego zarzutu odwołania.
– W przedmiocie trzeciej części zarzutu pierwszego
32 Na wstępie należy zwrócić uwagę, że w pkt 70 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, że mistrzostwa świata są rozgrywkami, które można rozsądnie określić raczej jako jednolite wydarzenie niż jako serię pojedynczych wydarzeń, które dzielą się na mecze „pierwszorzędne” i „drugorzędne”. Ponadto, jak wynika z pkt 6 zaskarżonego wyroku, Sąd zinterpretował pojęcie „mistrzostw świata”, do którego odniesiono się w motywie 18 dyrektywy 97/36, w ten sposób, że obejmuje ono wyłącznie turniej finałowy tych rozgrywek.
33 Jednakże ani wskazany motyw, ani żaden inny fragment dyrektyw 85/552 czy 97/36 nie zawiera wskazówki, która mogłaby świadczyć o tym, że termin „mistrzostwa świata” obejmuje jedynie turniej finałowy tych rozgrywek. Tak więc termin ten powinien co do zasady obejmować również fazę początkową mistrzostw, czyli wszystkie mecze eliminacyjne. Jednakże bez wątpienia mecze eliminacyjne poprzedzające turniej finałowy generalnie nie budzą wśród ogółu widowni państwa członkowskiego zainteresowania porównywalnego z tym, które widownia ta okazuje podczas rozgrywek turnieju finałowego. Jedynie niektóre, konkretne mecze fazy eliminacyjnej, w szczególności zaś te, w których uczestniczy drużyna narodowa danego państwa członkowskiego lub inne drużyny z tej samej grupy kwalifikacyjnej, mogą bowiem budzić takie zainteresowanie.
34 Ponadto nie można racjonalnie zaprzeczyć, że znaczenie meczy „galowych” jest zazwyczaj większe niż znaczenie, które przypisuje się poprzedzającym je meczom turnieju finałowego mistrzostw świata, czyli meczom fazy rozgrywek grupowych. Nie można zatem a priori twierdzić, że znaczenie przypisywane tej ostatniej kategorii meczów jest równoważne ze znaczeniem meczów pierwszej kategorii i że wobec tego wszystkie mecze rozgrywek grupowych mogą bez żadnego rozróżnienia być uznawane za część jednolitego wydarzenia o doniosłym znaczeniu, tak samo jak mecze „galowe”. Tak więc kwalifikacja każdego z meczów jako wydarzenia o doniosłym znaczeniu może różnić się w poszczególnych państwach członkowskich.
35 Z powyższych rozważań wynika, że prawodawca Unii nie zamierzał wskazać, że „mistrzostwa świata” w rozumieniu motywu 18 dyrektywy 97/36 ograniczają się wyłącznie do turnieju finałowego i że stanowią one jednolite i niepodzielne wydarzenie. Przeciwnie, mistrzostwa świata należy uznać za wydarzenie, które zasadniczo dzieli się na różne mecze i fazy, przy czym nie wszystkie z nich muszą być kwalifikowane jako wydarzenia o doniosłym znaczeniu.
36 Należy jednak uściślić, że owa dokonana przez Sąd błędna interpretacja motywu 18 dyrektywy 97/36, a w szczególności pojęcia mistrzostw świata, nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.
37 Co się tyczy przede wszystkim wyłączenia meczów eliminacyjnych z definicji mistrzostw świata, wystarczy przypomnieć, że minister nie włączył tych meczów do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu, a wobec tego sporna decyzja nie odnosi się do tychże meczów.
38 Następnie należy stwierdzić, że w pkt 120–129 zaskarżonego wyroku Sąd zbadał, na podstawie materiałów dostarczonych przez Fifę i przy uwzględnieniu konkretnego sposobu, w jaki mecze turnieju finałowego mistrzostw świata są postrzegane w Zjednoczonym Królestwie, czy wszystkie te mecze rzeczywiście budzą wśród tej widowni zainteresowanie wystarczające do tego, aby mogły one stanowić część wydarzenia o doniosłym znaczeniu. Ponieważ Sąd uznał, że tak właśnie jest, miał on podstawy, by stwierdzić, że wszystkie mecze rozgrywane w ramach turnieju finałowego mistrzostw świata mogły być uznawane w Zjednoczonym Królestwie za jednolite wydarzenie o doniosłym znaczeniu. W istocie ocena Sądu jest zatem zgodna z tą, która wynika z pkt 35 niniejszego wyroku.
39 Z motywów wskazanych w pkt 67 niniejszego wyroku wynika wreszcie, że błędna interpretacja motywu 18 dyrektywy 97/36 nie miała wpływu na wniosek Sądu, iż uzasadnienie spornej decyzji spełniało wymogi określone w art. 253 WE.
40 W tym stanie rzeczy, posługując się rozumowaniem przedstawionym w pkt 32 niniejszego wyroku, Sąd sformułował przedstawiony w pkt 113 zaskarżonego wyroku wniosek, że żadne państwo członkowskie nie jest zobowiązane do informowania Komisji o konkretnych powodach, dla których turniej finałowy mistrzostw świata został w całości uznany przez dane państwo członkowskie za jednolite wydarzenie o doniosłym znaczeniu.
41 Ponieważ jednak cały turniej finałowy mistrzostw świata nie może zostać skutecznie wpisany do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu bez względu na poziom zainteresowania, jaki rozgrywki te budzą w danym państwie członkowskim, państwo to nie jest zwolnione z ciążącego na nim obowiązku poinformowania Komisji o względach, które pozwalają uznać, że w konkretnym kontekście społecznym tego państwa turniej finałowy mistrzostw świata stanowi jednolite wydarzenie, które w całości należy uznać za wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla jego społeczeństwa, a nie za zbiór odrębnych wydarzeń podzielonych na mecze budzące zainteresowanie o różnym nasileniu.
42 W pkt 113 zaskarżonego wyroku Sąd naruszył zatem prawo, orzekając, że Komisja nie może uznać, by włączenie meczów turnieju finałowego mistrzostw świata do wykazu wydarzeń stanowiło naruszenie prawa Unii na tej podstawie, że zainteresowane państwo członkowskie nie zawiadomiło Komisji o szczególnych powodach uzasadniających doniosłość tego wydarzenia dla swego społeczeństwa.
43 W tych okolicznościach należy zbadać, czy z uwagi na to naruszenie prawa zaskarżony wyrok powinien zostać uchylony.
44 Z orzecznictwa Trybunału wynika w tym względzie, że naruszenie prawa, którego dopuścił się Sąd, nie może prowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku, jeśli jego sentencja jest zasadna w świetle innych względów prawnych (zob. podobnie wyroki: z dnia 2 kwietnia 1998 r. w sprawie C‑367/95 P Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, Rec. s. I‑1719, pkt 47; a także z dnia 29 marca 2011 r. w sprawie C‑352/09 P ThyssenKrupp Nirosta przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑2359, pkt 136).
45 W niniejszej sprawie należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że aby Komisja mogła wykonać swe uprawnienia kontrolne, uzasadnienie, które skłoniło państwo członkowskie do uznania danego wydarzenia za wydarzenie o doniosłym znaczeniu, może być zwięzłe, pod warunkiem że jest ono adekwatne. Nie można zatem wymagać w szczególności, aby już na etapie zgłaszania spornych środków państwo członkowskie przedstawiło szczegółowe dane i obliczenia w odniesieniu do każdego elementu lub każdej części wydarzenia będącego przedmiotem zgłoszenia Komisji.
46 W tym względzie jeżeli Komisja w świetle dostępnych jej informacji ma wątpliwości co do tego, czy dane wydarzenie należy uznać za wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, to powinna ona zwrócić się o wyjaśnienia do państwa członkowskiego, które dokonało takiej kwalifikacji. (zob. analogicznie wyrok z dnia 29 marca 2012 r. w sprawie C‑505/09 P Komisja przeciwko Estonii, pkt 67).
47 W niniejszej sprawie w szczególności ze zgłoszenia spornych przepisów skierowanego do Komisji przez ministra w dniu 5 maja 2000 r. i załączonego do spornej decyzji wynika, że minister uznał całość meczów turnieju finałowego mistrzostw świata za wydarzenie o doniosłym znaczeniu ze względu na to, iż wszystkie te mecze, w tym mecze „niegalowe”, budziły szczególny oddźwięk na poziomie krajowym oraz konkretne zainteresowanie także wśród osób innych niż te, które zwykle śledzą rozgrywki piłki nożnej, że widownia telewizyjna była bez wątpienia znaczna i że wszystkie te mecze były tradycyjnie transmitowane bezpośrednio w formie usług nieodpłatnych.
48 Wskazane informacje, zgłoszone przez Zjednoczone Królestwo zgodnie z wymogami art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552, umożliwiły Komisji przeprowadzenie kontroli oraz zwrócenie się do tego państwa członkowskiego – w razie uznania tego za konieczne lub stosowne – o przedstawienie dodatkowych wyjaśnień lub materiałów innych niż te, które zostały zawarte w zgłoszeniu.
49 W drugiej kolejności należy stwierdzić, że nic nie wskazuje na to, że Komisja nie przeprowadziła takiej kontroli, mającej ograniczony charakter, ani że nie zbadała ona, w świetle względów przedstawionych w pkt 47 niniejszego wyroku, czy minister nie popełnił oczywistego błędu w ocenie, uznając wszystkie mecze rozgrywane w ramach turnieju finałowego mistrzostw świata za wydarzenie o doniosłym znaczeniu.
50 W tym względzie przede wszystkim z motywu 6 spornej decyzji wynika, że Komisja rzeczywiście zbadała, czy wszystkie mecze turnieju finałowego mistrzostw świata, w tym mecze „niegalowe”, znajdują szczególny oddźwięk w Zjednoczonym Królestwie, innymi słowy, czy mecze te cieszyły się dużą popularnością wśród ogółu widowni, a nie tylko wśród widzów, którzy zwykle śledzą mecze piłki nożnej w telewizji. Podobnie z motywu 18 tej decyzji wynika, iż Komisja wzięła pod uwagę fakt, że turniej ten był zawsze w całości – a więc wraz z meczami „niegalowymi” – retransmitowany na kanałach ogólnodostępnych i że przyciągał uwagę licznych widzów.
51 Z akt sprawy wynika ponadto, że do pism procesowych złożonych przed Sądem strony załączyły szereg dokumentów zawierających dane liczbowe, na których Komisja oparła się w celu zbadania legalności środków zgłoszonych przez Zjednoczone Królestwo, w tym dokumentów, które zostały przekazane przez to państwo. W dokumentach tych przedstawiono w szczególności dane na temat poziomu oglądalności meczów turniejów finałowych mistrzostw świata z 1994 r. i 1998 r., podając średnie poziomy oglądalności i wskazując, tytułem przykładu, poziomy oglądalności szeregu meczów „galowych” i „niegalowych”. Ponadto w dokumentach tych wspomniano także o sondażu, według którego 76% mieszkańców Zjednoczonego Królestwa stoi na stanowisku, że cały turniej finałowy mistrzostw świata powinien być transmitowany na kanale ogólnodostępnym.
52 Tymczasem Fifa nie zakwestionowała okoliczności, że wskazane dokumenty były podstawą spornej decyzji.
53 Wreszcie Fifa nie może skutecznie podnosić, iż rzekomo niewystarczający charakter kontroli Komisji wynikał z faktu, że owe dokumenty zawierające dane liczbowe dotyczyły okresu sprzed 2000 r. i że Komisja nie wzięła pod uwagę danych dotyczących lat 2000–2007, chociaż powinna była oprzeć sporną decyzję na informacjach dostępnych w dniu jej przyjęcia, czyli w dniu 16 października 2007 r.
54 W tym względzie należy zauważyć, że zastrzeżenie to nie zostało podniesione w pierwszej instancji. Przed Sądem Fifa ograniczyła się bowiem do skrytykowania uzasadnienia spornej decyzji, utrzymując, że akt ten nie zawiera informacji na temat charakteru i daty uwzględnionych przez Komisję danych dotyczących „sytuacji w dziedzinie mediów w Zjednoczonym Królestwie”. Tak więc Fifa nie podniosła odnoszącego się do istoty sprawy zastrzeżenia, że przeprowadzona przez Komisję kontrola miała rzekomo niewystarczający charakter. Tymczasem z utrwalonego orzecznictwa wynika, że umożliwienie stronie podniesienia po raz pierwszy przed Trybunałem zarzutu, którego nie powoływała ona wcześniej przed Sądem, oznaczałoby bowiem umożliwienie jej żądania od Trybunału rozstrzygnięcia sporu szerszego niż ten, który miał rozstrzygać Sąd. W ramach odwołania kompetencje Trybunału są zasadniczo ograniczone do badania dokonanej przez Sąd oceny zarzutów przed nim podnoszonych (zob. wyrok z dnia 19 lipca 2012 r. w sprawach połączonych C‑628/10 P i C‑14/11 P Alliance One International i Standard Commercial Tobacco przeciwko Komisji oraz Komisja przeciwko Alliance One International i in., pkt 111 i przytoczone tam orzecznictwo). W konsekwencji wzmiankowane zastrzeżenie należy odrzucić jako niedopuszczalne.
55 W trzeciej kolejności należy stwierdzić, że Fifa miała możliwość wykazania przed Sądem, iż Komisja powinna była uznać, że minister popełnił oczywisty błąd w ocenie, uznając wszystkie mecze rozgrywane w ramach turnieju finałowego mistrzostw świata za wydarzenie o doniosłym znaczeniu.
56 W tym celu Fifa przedstawiła jednak przed Sądem dane dotyczące w szczególności poziomu oglądalności turnieju finałowego mistrzostw świata w latach 1994–2006, utrzymując, że dane te świadczą o tym, iż mecze „niegalowe” nie wywoływały w Zjednoczonym Królestwie szczególnego oddźwięku wśród widzów, którzy nie śledzą regularnie rozgrywek piłki nożnej.
57 Sąd zbadał te dane w pkt 122–129 zaskarżonego wyroku, lecz nie potwierdził oceny zaproponowanej przez Fifę.
58 W pkt 130 i 134 zaskarżonego wyroku uznał on, że Fifa nie wykazała, iż stwierdzenia zawarte w motywach 6 i 18 spornej decyzji, przywołane w pkt 50 niniejszego wyroku, są obarczone błędem ani że Komisja powinna była w konsekwencji uznać, iż minister popełnił oczywisty błąd w ocenie, kwalifikując wszystkie mecze rozgrywane w ramach turnieju finałowego mistrzostw świata jako wydarzenie o doniosłym znaczeniu.
59 Z powyższych rozważań wynika, że popełnione przez Sąd naruszenie prawa nie może prowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku, ponieważ jego sentencja jest zasadna w świetle innych względów prawnych. Wobec tego trzecia część zarzutu pierwszego musi zostać oddalona jako nieskuteczna.
– W przedmiocie pozostałych części zarzutu pierwszego
60 Co się tyczy pierwszej i drugiej części zarzutu pierwszego, należy przypomnieć, że kwestia, czy uzasadnienie wyroku Sądu jest wewnętrznie sprzeczne, stanowi z pewnością zagadnienie prawne, które może zostać podniesione w ramach odwołania, ponieważ uzasadnienie wyroku powinno przedstawiać w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie Sądu (zob. podobnie postanowienie z dnia 29 listopada 2011 r. w sprawie C‑235/11 P Evropaïki Dynamiki przeciwko Komisji, pkt 29, 30; a także wyrok z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie C‑314/11 P Komisja przeciwko Planet, pkt 63, 64).
61 Jednakże ów obowiązek spójności uzasadnienia nie jest celem samym w sobie, ale służy w szczególności umożliwieniu zainteresowanym poznania powodów wydanego orzeczenia (zob. podobnie ww. postanowienie w sprawie Evropaïki Dynamiki przeciwko Komisji, pkt 30; ww. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Planet, pkt 64).
62 W niniejszej sprawie należy zaznaczyć, że zakwestionowane w pierwszej i drugiej części badanego zarzutu fragmenty uzasadnienia zaskarżonego wyroku zmierzają do poparcia stwierdzeń przedstawionych w pkt 70 i 113 tego wyroku. Tymczasem w pkt 32–42 niniejszego wyroku Trybunał uznał, że stwierdzenia te są błędne, i przedstawił nowe uzasadnienie, adekwatne do wydanego rozstrzygnięcia.
63 A zatem skoro wspomniane fragmenty uzasadnienia są elementami akcesoryjnymi względem stwierdzeń uznanych przez Trybunał za błędne i skoro zostały one zastąpione nowym uzasadnieniem, nie stanowią one już podstawy wydanego rozstrzygnięcia, a więc nie zachodzi już konieczność badania kwestii ich rzekomego braku spójności.
64 W celu rozstrzygnięcia czwartej części zarzutu pierwszego należy przypomnieć, że w spornej decyzji i w załączonych do niej przepisach krajowych zostały wskazane powody, dla których wszystkie mecze turnieju finałowego mistrzostw świata uznano za wydarzenie o doniosłym znaczeniu. Tak więc ze względu na domniemanie zgodności z prawem, którym objęte są akty instytucji Unii (wyrok z dnia 20 września 2007 r. w sprawie C‑177/06 Komisja przeciwko Hiszpanii, Zb.Orz. s. I‑7689, pkt 36), oraz ze względu na ograniczony charakter kontroli sprawowanej przez Komisję i Sąd zadaniem Fify jest zakwestionowanie tych powodów przed Sądem i wykazanie, że Komisja powinna była uznać, iż władze Zjednoczonego Królestwa popełniły oczywisty błąd w ocenie, włączając wszystkie te mecze do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu. Fifa próbowała zresztą zakwestionować te powody, jednak bez powodzenia (zob. pkt 55–58 niniejszego wyroku).
65 Czwarta część badanego zarzutu nie zasługuje zatem na uwzględnienie.
66 Co się tyczy piątej części badanego zarzutu, należy zaznaczyć, że Fifa nie wyjaśniła szczegółowo, na jakiej podstawie twierdzi, iż Sąd wykroczył poza zakres kontroli sądowej, której przeprowadzenie jest jego zadaniem. Ponadto organizacja ta nie wskazała także konkretnych punktów zaskarżonego wyroku, które zawierają krytykowane stwierdzenia. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału tę część zarzutu należy odrzucić jako niedopuszczalną (zob. wyrok z dnia 2 kwietnia 2009 r. w sprawie C‑202/07 France Télécom przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑2369, pkt 55; postanowienie z dnia 2 lutego 2012 r. w sprawie C‑404/11 P Elf Aquitaine przeciwko Komisji, pkt 15).
67 Jeśli chodzi o szóstą część zarzutu pierwszego, z ogólnych rozważań przedstawionych w pkt 107–111 wydanego w dniu dzisiejszym wyroku w sprawie C‑201/11 P UEFA przeciwko Komisji wynika, że uzasadnienie spornej decyzji spełnia wymogi określone w art. 253 WE. W świetle tych rozważań wystarczy, że w motywach 6 i 18 tej decyzji wskazano w sposób zwięzły powody, dla których Komisja uznała, iż wszystkie mecze turnieju finałowego mistrzostw świata mogły zostać w zgodny z prawem sposób wpisane do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, zważywszy, że powody te umożliwiają Fifie zapoznanie się z uzasadnieniem wydanych przepisów, a Sądowi przeprowadzenie kontroli zasadności tej oceny.
68 W świetle powyższego zarzut pierwszy należy w części odrzucić jako niedopuszczalny, a w części oddalić jako bezzasadny.
W przedmiocie zarzutu drugiego
Argumentacja stron
69 Drugi zarzut odwołania składa się zasadniczo z dwóch części. W ramach części pierwszej Fifa utrzymuje, że Sąd naruszył prawo, potwierdzając wniosek Komisji, wedle którego wpisanie meczów „niegalowych” do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu w Zjednoczonym Królestwie nastąpiło po przeprowadzeniu jasnej i przejrzystej procedury. W szczególności Fifa podnosi, przeciwnie niż orzekł Sąd, że fakt, iż niektóre władze lub organy konsultacyjne w ramach swoich uprawnień zasugerowały ministrowi umieszczenie w wykazie wyłącznie meczów „galowych”, pociąga za sobą obowiązek wyjaśnienia przez Komisję, dlaczego minister nie dopuścił się błędu, przyjmując stanowisko odmienne.
70 Według drugiej części badanego zarzutu Sąd nie mógł orzec, że Komisja miała prawo zasadnie uznać, iż owego wpisu dokonano po przeprowadzeniu jasnej i przejrzystej procedury, skoro w skierowanym do Komisji zgłoszeniu z dnia 5 maja 2000 r. Zjednoczone Królestwo uzasadniło dokonany w dniu 25 czerwca 1998 r. wpis meczów „niegalowych” do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu, powołując się również na dane na temat poziomu oglądalności, które były dostępne dopiero od dnia 12 lipca 1998 r. Według Fify Komisja z pewnością miała prawo uwzględnienia okoliczności powstałych po dacie sporządzenia rzeczonego wykazu. Nie miała ona jednak prawa uznać, że Zjednoczone Królestwo mogło powoływać się na te okoliczności w celu uzasadnienia wyboru, którego dokonało w dniu 25 czerwca 1998 r.
71 Komisja, Królestwo Belgii i Zjednoczone Królestwo kwestionują zasadność zarzutu drugiego.
Ocena Trybunału
72 W odniesieniu do drugiej części zarzutu drugiego należy zaznaczyć, że obowiązek jasności i przejrzystości, ustanowiony w art. 3a ust. 1 zdanie trzecie dyrektywy 89/552, służy transpozycji orzecznictwa Trybunału, które zmierza do wyeliminowania sytuacji, w których zachowanie właściwych władz krajowych pozbawia skuteczności przepisy prawa Unii dotyczące podstawowej swobody. W myśl tego orzecznictwa uznanie wydarzenia za wydarzenie o doniosłym znaczeniu powinno opierać się na obiektywnych i znanych z góry kryteriach w celu uniknięcia, by uprawnienia dyskrecjonalne, którymi dysponują te władze, były wykonywane w sposób arbitralny (zob. analogicznie wyrok z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie C‑250/06 United Pan‑Europe Communications Belgium i in., Zb.Orz. s. I‑11135, pkt 45, 46).
73 Z tych samych względów procedura krajowa powinna z góry określać organ władzy, w którego gestii leży dokonanie takiej kwalifikacji, i wskazywać okoliczności, w których zainteresowani bądź, w stosownym wypadku, określone organy konsultacyjne mogą przedstawiać swe uwagi organowi wydającemu decyzję, zanim decyzja ta zostanie podjęta. W tym względzie, zważywszy na oddziaływanie takiej decyzji na prawa do retransmisji dotyczące danego wydarzenia, ważne jest, aby zainteresowani nadawcy oraz podmioty tych praw mieli możliwość przedstawienia uwag organowi wydającemu decyzję.
74 Wymóg jasności i przejrzystości oznacza przy tym, że zainteresowani nadawcy i organy konsultacyjne powinni mieć możliwość przedstawienia uwag dotyczących jedynie zasadniczych elementów, które skłoniły organ władzy do wydania decyzji. W konsekwencji nic nie stoi na przeszkodzie, aby państwo członkowskie w późniejszym czasie przedstawiło Komisji materiały uzupełniające, które potwierdzają tę decyzję i które mogą także odnosić się do okresu późniejszego niż dzień przyjęcia wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu.
75 Tymczasem w niniejszej sprawie przeprowadzono właśnie taką procedurę.
76 W tych okolicznościach drugą część zarzutu drugiego należy oddalić jako bezzasadną.
77 W odniesieniu do pierwszej części badanego zarzutu z pkt 14 niniejszego wyroku wynika, że władze krajowe, których zadaniem jest określenie wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, dysponują w tym względzie znacznym zakresem uznania. Oznacza to, że władze te nie muszą kierować się opiniami organów konsultacyjnych, których opinii zasięgnęły przed wydaniem decyzji. Oczywiście władze te nie muszą także kierować się opiniami określonych urzędników administracji krajowej.
78 Co się tyczy przyczyn, dla których właściwe władze nie zastosowały się do takiej opinii, trzeba przyznać, że podobnie jak od autorów aktów Unii (zob. wyrok z dnia 10 lipca 2008 r. w sprawie C‑413/06 P Bertelsmann i Sony Corporation of America przeciwko Impali, Zb.Orz. s. I‑4951, pkt 166), również od tych władz wymaga się podania przyczyn, dla których dane wydarzenie zostało uznane za wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, tak aby umożliwić zainteresowanym poznanie motywów podjętej decyzji w celu dochodzenia ich praw, a Komisji i właściwym sądom ‒ dokonanie jej kontroli.
79 Jednakże wbrew temu, co twierdzi Fifa, do realizacji tego celu nie jest konieczne, aby właściwe władze ujawniały konkretne przyczyny, dla których nie zastosowały się one do opinii przedstawionych przez określone organy konsultacyjne lub urzędników, zwłaszcza że władze te nie mają obowiązku zastosowania się do owych opinii. W tym względzie bez znaczenia jest okoliczność, że opinie te pochodzą od kilku organów konsultacyjnych lub urzędników prezentujących takie samo podejście.
80 W tym stanie rzeczy należy oddalić pierwszą część zarzutu drugiego i w związku z tym oddalić ten zarzut jako bezzasadny.
W przedmiocie zarzutu trzeciego
Argumentacja stron
81 Zarzut trzeci składa się zasadniczo z czterech części. W ramach części pierwszej Fifa utrzymuje, że Sąd popełnił błąd, ponieważ nie wskazał, czy kwestię legalności spornej decyzji należy oceniać na podstawie faktów i okoliczności istniejących w dniu 16 października 2007 r., czyli w dniu wydania tej decyzji, czy też w dniu 28 lipca 2000 r., czyli w dniu wydania przez Komisję pierwszej decyzji w tej dziedzinie, której to decyzji nieważność została stwierdzona ww. wyrokiem w sprawie Infront WM przeciwko Komisji i która została zastąpiona sporną decyzją siedem lat później.
82 Ponadto Sąd powinien był uznać, że wyrażenie „sytuacj[a] w dziedzinie mediów w Zjednoczonym Królestwie”, którym posłużono się w motywie 3 spornej decyzji, nie spełnia wymogu adekwatnego i wystarczającego uzasadnienia, gdyż nie umożliwia ono określenia ani charakteru, ani daty informacji, które Komisja uwzględniła – jak twierdzi – przy wydaniu tej decyzji.
83 Według drugiej części badanego zarzutu w pkt 70 i 117 zaskarżonego wyroku Sąd oparł się na stwierdzeniach, które nie pojawiły się nigdzie w spornej decyzji, gdy orzekł, że wszystkie mecze turnieju finałowego mistrzostw świata można uznać za jednolite wydarzenie i że Komisja nie była zobowiązana do przedstawiania innych powodów uzasadniających jej decyzję o wpisaniu tego turnieju do sporządzonego przez Zjednoczone Królestwo wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu.
84 W trzeciej części tego zarzutu Fifa podnosi, że Sąd naruszył prawo, odmawiając nadania jakiegokolwiek znaczenia praktyce stosowanej przez inne państwa członkowskie, które nie uwzględniły meczów „niegalowych” w wykazie wydarzeń o doniosłym znaczeniu.
85 Czwarta część zarzutu trzeciego dotyczy interpretacji i stosowania kryteriów, na podstawie których stwierdzono, że wszystkie mecze rozgrywane w ramach turnieju finałowego mistrzostw świata mają doniosłe znaczenie. Fifa twierdzi z jednej strony, że Sąd błędnie przychylił się do twierdzenia Komisji, iż w Zjednoczonym Królestwie wszystkie te mecze spełniają kryterium dotyczące „szczególnego oddźwięku”, i uznał, także błędnie, że Komisja wystarczająco i prawidłowo uzasadniła to twierdzenie. W tym względzie Sąd w szczególności utożsamił kryterium „szczególnego oddźwięku” wydarzenia z kryterium jego popularności. Tymczasem „popularność” wydarzenia nie jest właściwym kryterium i nie wystarczy, by uznać, że stanowi ono „wydarzenie nadzwyczajne”, zgodnie z motywem 21 dyrektywy 97/36. Ponadto Sąd błędnie zastosował art. 253 WE, uznając, że Komisja wystarczająco i prawidłowo uzasadniła swój wniosek dotyczący kryterium „szczególnego oddźwięku”.
86 Z drugiej strony Sąd popełnił błędy, przychylając się do twierdzeń Komisji, że wszystkie mecze turnieju finałowego mistrzostw świata spełniały wymogi kryterium wspomnianego w motywie 18 spornej decyzji, dotyczącego okoliczności, że w przeszłości wszystkie te mecze były tradycyjnie transmitowane i że mecze „niegalowe” przyciągały liczną widownię telewizyjną. Według Fify twierdzenia Sądu są pozbawione podstaw i zaprzeczają faktom. Co więcej, Sąd błędnie uznał, że Komisja wystarczająco i prawidłowo uzasadniła swój wniosek, iż rzeczone wymogi zostały spełnione.
87 W tym względzie Sąd przedstawił w szczególności dane na temat poziomu oglądalności uzyskane w wyniku zbadania niereprezentatywnej próby tych meczów oraz nie wziął pod uwagę meczów, w wypadku których poziom oglądalności był mniejszy. Ponadto Sąd powinien był stwierdzić, że średnie poziomy oglądalności meczów „niegalowych” w Zjednoczonym Królestwie nie świadczą o licznej widowni ani, a fortiori, o „bardzo licznej widowni”. Podobnie Sąd popełnił błędy dotyczące wyjaśnienia niskich poziomów oglądalności niektórych meczów „niegalowych”.
88 Według Komisji zarzut trzeci jest w części niedopuszczalny, a w części nieskuteczny. Ponadto zarzut ten jest w całości pozbawiony podstaw, a do wniosku tego przychylają się Królestwo Belgii i Zjednoczone Królestwo.
Ocena Trybunału
89 Co się tyczy pierwszej części zarzutu trzeciego, z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że Sąd nie jest zobowiązany do przedstawienia wyjaśnienia, które podejmuje w sposób wyczerpujący punkt po punkcie argumentację przedstawioną przez strony sporu. Uzasadnienie Sądu może być zatem dorozumiane, pod warunkiem że pozwala zainteresowanym na poznanie powodów, dla których Sąd nie przychylił się do ich argumentów, a Trybunał dysponuje wystarczającym materiałem do przeprowadzenia kontroli. W szczególności Sąd nie musi odnosić się do tych podniesionych przez stronę twierdzeń, które nie są wystarczająco jasne i dokładne, jeśli nie są one przedmiotem konkretnych rozważań w innym miejscu i nie przedstawiono konkretnej argumentacji na ich poparcie (zob. podobnie wyroki: z dnia 9 września 2008 r. w sprawach połączonych C‑120/06 P i C‑121/06 P FIAMM i in. przeciwko Radzie i Komisji, Zb.Orz. s. I‑6513, pkt 91, 96; a także z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie C‑263/09 P Edwin przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑5853, pkt 64).
90 W niniejszej sprawie Fifa nie podniosła przed Sądem, w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny, samoistnego zarzutu, który dotyczyłby niezgodności z prawem spornej decyzji ze względu na to, że albo Komisja wydała ją na podstawie stanu faktycznego z 2000 r., mimo iż powinna była oprzeć ją na stanie faktycznym z 2007 r., albo że Komisja wydała rzeczoną decyzję na podstawie stanu faktycznego z 2007 r., mimo iż powinna była oprzeć się na stanie faktycznym z 2000 r. Jak stwierdzono w pkt 54 niniejszego wyroku, Fifa wspomniała bowiem o tej kwestii w ramach zarzutu dotyczącego uzasadnienia spornej decyzji, utrzymując, że akt ten nie zawiera informacji na temat charakteru i daty uwzględnionych przez Komisję danych dotyczących sytuacji w dziedzinie mediów w Zjednoczonym Królestwie.
91 W tym stanie rzeczy Sąd nie miał obowiązku wyjaśniania w zaskarżonym wyroku, czy kwestię legalności spornej decyzji należy ocenić na podstawie stanu faktycznego z 2000 r. czy też na podstawie stanu faktycznego z 2007 r.
92 Co się tyczy następnie zarzutu podniesionego przed Sądem i dotyczącego kwestii wskazania rodzaju danych uwzględnionych w spornej decyzji i czasu, z którego dane te pochodzą, z rozważań przedstawionych w pkt 67 niniejszego wyroku wynika, że Komisja nie była zobowiązana do określenia w tej decyzji rodzaju tych danych ani czasu, z którego one pochodzą.
93 W tych okolicznościach – podobnie jak orzeczono w pkt 60–63 niniejszego wyroku – nie zachodzi potrzeba badania, czy Sąd w wystarczający sposób odniósł się do argumentu Fify dotyczącego określenia rodzaju rzeczonych danych i czasu, z którego pochodzą.
94 Nie można zatem uwzględnić pierwszej części zarzutu trzeciego.
95 Co się tyczy drugiej części badanego zarzutu, należy przypomnieć, że w ramach kontroli legalności przewidzianej w art. 263 TFUE Sąd nie może zastępować własnym uzasadnieniem uzasadnienia przedstawionego przez autora zaskarżonego aktu i nie może wypełniać swym własnym uzasadnieniem luki w uzasadnieniu tego aktu w taki sposób, aby jego analiza nie odwoływała się do żadnej oceny zawartej w tym akcie (zob. podobnie wyrok z dnia 24 stycznia 2013 r. w sprawie C‑73/11 P Frucona Košice przeciwko Komisji, pkt 87–90 i przytoczone tam orzecznictwo).
96 Jednakże w niniejszej sprawie rozważania przedstawione w pkt 70 zaskarżonego wyroku nie uzupełniają luki w uzasadnieniu spornej decyzji, ale mają na celu określenie wymaganego standardu tego uzasadnienia w świetle wymogów przewidzianych w mających zastosowanie w tej dziedzinie uregulowaniach Unii. Jeśli chodzi o rozważania przedstawione w pkt 117 zaskarżonego wyroku, odnoszą się one do oceny zawartej w motywie 6 decyzji. Sąd nie zastąpił zatem własnym uzasadnieniem uzasadnienia autora zaskarżonego aktu, ale ograniczył się do przeprowadzenia kontroli jego legalności, które to zadanie zostało mu powierzone.
97 W konsekwencji należy oddalić drugą część zarzutu trzeciego jako bezzasadną.
98 W odniesieniu do trzeciej części badanego zarzutu należy zaznaczyć, że Fifa nie podniosła przed Sądem zarzutu dotyczącego okoliczności, iż przy ocenie, czy mecze „niegalowe” mają doniosłe znaczenie dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, należało wziąć pod uwagę praktykę stosowaną w innych państwach członkowskich. W skardze wszczynającej postępowanie Fifa ograniczyła się bowiem do wspomnienia o tej praktyce, nie podnosząc przy tym, że sporna decyzja jest niezgodna z prawem ze względu na to, że minister i Komisja nie przywiązali do owej praktyki żadnej wagi.
99 Zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 54 niniejszego wyroku rozpatrywaną część zarzutu trzeciego należy zatem odrzucić jako niedopuszczalną.
100 W ramach czwartej części badanego zarzutu Fifa podniosła przede wszystkim szereg argumentów, za pomocą których próbuje wykazać, że parametry dotyczące meczów „niegalowych” nie spełniały kryteriów przedstawionych w motywach 6 i 18 spornej decyzji i ustalonych przez ministra w celu wyznaczenia wydarzeń o doniosłym znaczeniu.
101 Jednakże za pomocą tych argumentów Fifa zmierza w rzeczywistości do tego, by Trybunał zastąpił swą własną oceną faktów ocenę dokonaną przez Sąd, przy czym organizacja ta nie wykazała, że doszło do przeinaczenia faktów i dowodów przedłożonych Sądowi. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem argumenty te należy odrzucić jako niedopuszczalne (zob. wyrok z dnia 18 maja 2006 r. w sprawie C‑397/03P Archer Daniels Midland i Archer Daniels Midland Ingredients przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑4429, pkt 85; a także ww. wyrok w sprawie ThyssenKrupp Nirosta przeciwko Komisji, pkt 180).
102 Następnie, co się tyczy argumentu dotyczącego rzekomego utożsamienia kryterium „szczególnego oddźwięku” wydarzenia z kryterium jego popularności, należy zauważyć, że Fifa nie podniosła takiego zarzutu przed Sądem. Zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 54 niniejszego wyroku argument ten należy odrzucić jako niedopuszczalny.
103 Jeśli chodzi wreszcie o zastrzeżenia dotyczące niewystarczającego charakteru formalnego uzasadnienia spornej decyzji, są one w istocie zbieżne z szóstą częścią zarzutu pierwszego, wobec czego należy je oddalić z przyczyn, które przedstawiono w pkt 67 niniejszego wyroku.
104 Mając na uwadze powyższe rozważania, trzeci zarzut odwołania należy w części odrzucić jako niedopuszczalny, a w części oddalić jako bezzasadny.
W przedmiocie zarzutu czwartego
Argumentacja stron
105 Zarzut trzeci składa się zasadniczo z ośmiu części. W ramach części pierwszej Fifa utrzymuje, że w pkt 161 i 162 zaskarżonego wyroku Sąd popełnił błąd, uznając, na podstawie argumentów, które sam przedstawił, że w spornej decyzji wykazano proporcjonalność wynikających ze zgłoszonych przepisów ograniczeń w swobodnym świadczeniu usług i w swobodzie przedsiębiorczości. Tymczasem według Fify zbadanie takich ograniczeń było zadaniem Komisji, a nie Sądu. Sąd nie mógł zatem orzec, że ze względu na to, iż turniej finałowy mistrzostw świata miał „jednolity charakter”, Komisja, która nie przyjęła założenia, że ów turniej ma taki właśnie charakter, była zwolniona z obowiązku udowodnienia, że ograniczenia spowodowane wydaniem spornej decyzji były konieczne, właściwe i proporcjonalne.
106 Według drugiej części badanego zarzutu Sąd popełnił błąd, uznając w pkt 51, 52 i 158 zaskarżonego wyroku, że cel, jakim jest zapewnienie widowni szerokiego dostępu do transmisji telewizyjnych z wydarzeń o doniosłym znaczeniu, oraz prawo do informacji usprawiedliwiały ograniczenia spowodowane wydaniem spornej decyzji. Szerokiego dostępu widowni nie można bowiem utożsamiać z dostępem nieograniczonym. Tak więc prawo do informacji nie oznacza, że istnieje uprawnienie do oglądania na ogólnodostępnych kanałach telewizyjnych wszystkich meczów turnieju finałowego mistrzostw świata, i nie usprawiedliwia zakazu transmitowania któregoś z tych meczów na zasadzie wyłączności przez nadawcę innego aniżeli nadawca, który oferuje ogólnodostępne kanały telewizyjne.
107 W trzeciej części rozpatrywanego zarzutu Fifa podnosi, że Sąd powinien był stwierdzić, iż na Komisji ciążył obowiązek zbadania kwestii, czy przepisy mniej restrykcyjne od tych zatwierdzonych mocą spornej decyzji pozwoliłyby na osiągnięcie celu wyznaczonego przez art. 3a dyrektywy 89/552.
108 W czwartej części zarzutu czwartego Fifa utrzymuje, że Komisja nie mogła przeprowadzić kontroli ograniczonej do kwestii zgodności zgłoszonych przepisów z prawem Unii. Sąd powinien był orzec, że zadaniem tej instytucji było przeprowadzenie szczegółowej kontroli i pogłębionej analizy.
109 Według piątej części tego zarzutu Sąd błędnie stwierdził, że Komisja wystarczająco uzasadniła swój wniosek dotyczący proporcjonalności ograniczeń swobody świadczenia usług.
110 W szóstej części rozpatrywanego zarzutu Fifa utrzymuje, że Sąd powinien był uznać, iż na Komisji ciążył obowiązek zbadania kwestii, czy przepisy w mniejszym stopniu ingerujące w prawo własności niż te, które zatwierdzono mocą spornej decyzji, pozwoliłyby na osiągnięcie celu wyznaczonego przez art. 3a dyrektywy 89/552. Kiedy bowiem w grę wchodzą dwa podstawowe prawa, ograniczenia w wykonywaniu jednego z nich powinny być wprowadzane po wyważeniu tychże praw, czego Komisja nie dokonała w swej decyzji i czego nie przewidział także Sąd w zaskarżonym wyroku.
111 W siódmej części badanego zarzutu Fifa podnosi, że Sąd nie uzasadnił wystarczająco swego wniosku, iż przeszkody w swobodnym świadczeniu usług, w swobodzie przedsiębiorczości i w prawie własności są usprawiedliwione.
112 W ósmej części tego zarzutu FIFA zarzuca Sądowi, że popełnił naruszenia prawa przy analizie uregulowań prawa Unii w dziedzinie konkurencji.
113 Z jednej strony organizacja ta twierdzi, że w pkt 173 zaskarżonego wyroku Sąd popełnił błąd, uznając, iż skoro skutki, jakie wywołują przepisy zgłoszone przez Zjednoczone Królestwo, są nieuniknioną konsekwencją ograniczeń swobodnego świadczenia usług, które Sąd uznał za usprawiedliwione, to Komisja nie miała obowiązku przeprowadzenia analizy bardziej szczegółowej niż analiza dotycząca tych konsekwencji, wobec czego instytucja ta nie popełniła błędu, uznając, że badane przepisy są zgodne z prawem konkurencji Unii, mimo iż nie określono w żaden sposób rynku właściwego. Według Fify Sąd naruszył prawo konkurencji, gdyż ocena ograniczeń w korzystaniu ze swobody świadczenia usług i ocena stosowania reguł konkurencji stanowią dwie odrębne operacje.
114 Z drugiej strony FIFA zarzuca Sądowi, że stwierdził on, iż w przepisach zgłoszonych przez Zjednoczone Królestwo nie przyznano BBC i ITV praw specjalnych w rozumieniu postanowień art. 86 ust. 1 TFUE. Stwierdzenie to jest oparte na względach czysto formalnych i teoretycznych. Sąd powinien był uwzględnić okoliczności faktyczne i realia gospodarcze oraz uznać, że skoro przepisy zatwierdzone w spornej decyzji skutkowały tym, że BBC i ITV w rzeczywistości znalazły się w sytuacji uprzywilejowanej względem swych konkurentów, to przedsiębiorstwom tym ewidentnie przyznano prawa specjalne.
115 Według Komisji, Królestwa Belgii i Zjednoczonego Królestwa zarzut czwarty jest pozbawiony podstaw.
Ocena Trybunału
116 Pierwsza część zarzutu czwartego jest wynikiem błędnej interpretacji pkt 161 i 162 zaskarżonego wyroku. Sąd nie uznał bowiem, że w spornej decyzji wykazano proporcjonalność ograniczeń w swobodnym świadczeniu usług i w swobodzie przedsiębiorczości, jakie wynikają z przepisów zgłoszonych przez Zjednoczone Królestwo. Sąd oddalił zarzut Fify jako oparty na błędnym założeniu, gdyż w zarzucie tym wskazano, że aby wykaz wydarzeń o doniosłym znaczeniu był proporcjonalny, należy ograniczyć się do wpisania do niego meczów „galowych”, gdyż tylko one mogą mieć doniosłe znaczenie dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa. Jednakże Sąd miał podstawy, by orzec – co uczynił w pkt 116 i 134 zaskarżonego wyroku – że wszystkie mecze turnieju finałowego mistrzostw świata można uznać za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa.
117 Wobec tego pierwszą część rozpatrywanego zarzutu należy oddalić jako bezzasadną.
118 Co się tyczy drugiej części tego zarzutu, należy zaznaczyć, że w pkt 51, 52 i 158 zaskarżonego wyroku Sąd nie uznał, że cel polegający na zapewnieniu widowni szerokiego dostępu do telewizyjnych relacji z wydarzeń o doniosłym znaczeniu oraz prawo do informacji usprawiedliwiają konkretne ograniczenia, do jakich doprowadziła sporna decyzja. Sąd wypowiedział się na temat tej kwestii w kontekście ogólnym, stwierdzając, że ze względu na to, iż środki przewidziane w art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 dotyczą wydarzeń o doniosłym znaczeniu, mogą one być usprawiedliwione wskazanym celem i prawem do informacji, pod warunkiem że środki te są właściwe do zagwarantowania ich urzeczywistnienia i nie wykraczają poza to, co jest w tym zakresie niezbędne. W świetle zasad przywołanych w pkt 12 i 13 niniejszego wyroku stwierdzenie to nie może być kwestionowane.
119 Ponadto z rozważań przedstawionych w pkt 12, 22 i 23 niniejszego wyroku wynika, że – wbrew temu, co twierdzi Fifa – Sąd nie był zobowiązany do pogodzenia tych celów z wymogami dotyczącymi swobodnego świadczenia usług i swobody przedsiębiorczości.
120 W tych okolicznościach nie można zatem uwzględnić drugiej części zarzutu czwartego.
121 Co się tyczy trzeciej części rozpatrywanego zarzutu, z motywu 19 spornej decyzji wynika, że Komisja zbadała, czy przepisy zgłoszone przez Zjednoczone Królestwo są proporcjonalne. Przeprowadzenie takiej analizy proporcjonalności wymaga zbadania kwestii, czy cele leżące w interesie ogólnym mogły zostać osiągnięte za pomocą środków mniej restrykcyjnych dla rzeczonych swobód przepływu. W tym stanie rzeczy Fifa nie może utrzymywać, że Komisja całkowicie zaniechała zbadania, czy istniała możliwość zastosowania takich środków. W tym względzie pozbawiony znaczenia jest fakt, że w motywie tym ograniczono się do wzmianki o swobodnym świadczeniu usług, gdyż badanie proporcjonalności nie różni się zasadniczo w wypadku ograniczeń swobody przedsiębiorczości spowodowanych przez zgłoszone przepisy, a ograniczenia te mają wpływ na ową swobodę jedynie w wyjątkowych okolicznościach.
122 W konsekwencji trzecią część rozpatrywanego zarzutu należy oddalić jako bezzasadną.
123 Jeśli chodzi o czwartą część badanego zarzutu, to z pkt 20 i 23 niniejszego wyroku wynika, że przy zatwierdzaniu przepisów krajowych wyznaczających wydarzenia o doniosłym znaczeniu zadaniem Komisji jest przeprowadzenie ograniczonej kontroli. Oznacza to, że Fifa błędnie twierdzi, iż Sąd powinien był orzec, że Komisja była zobowiązana do przeprowadzenia „szczegółowej” kontroli i „pogłębionej analizy” zgodności zgłoszonych przepisów z prawem Unii.
124 Część czwarta zarzutu czwartego nie może zatem zostać uwzględniona.
125 W odniesieniu do piątej części badanego zarzutu należy stwierdzić, że w świetle ogólnych rozważań przedstawionych w pkt 107–111 ww. wyroku w sprawie UEFA przeciwko Komisji uzasadnienie spornej decyzji jest wystarczające, wobec czego tę część zarzutu należy oddalić jako bezzasadną.
126 Co się tyczy szóstej części zarzutu czwartego, z rozważań przedstawionych w pkt 12, 22 i 23 niniejszego wyroku wynika z jednej strony, że naruszenie prawa własności Fify wynika już z art. 3a dyrektywy 85/552 i że naruszenie to można co do zasady usprawiedliwić celem polegającym na ochronie prawa do informacji i na zapewnieniu szerokiego dostępu widowni do telewizyjnych transmisji wydarzeń o doniosłym znaczeniu. Z drugiej strony, zważywszy, że wszystkie mecze turnieju finałowego mistrzostw świata zostały w sposób zgodny z prawem uznane przez ministra za wydarzenie o doniosłym znaczeniu, Komisja była zobowiązana do zbadania jedynie tych skutków takiej kwalifikacji dla prawa własności Fify, które wykraczają poza skutki nierozerwalnie związane z wpisaniem rzeczonego wydarzenia do wykazu wydarzeń sporządzonego przez te władze.
127 Tymczasem w niniejszej sprawie Fifa nie przedstawiła Sądowi żadnych materiałów, które pozwalałyby stwierdzić, że skutki, jakie wywarło dla jej prawa własności uznanie wszystkich meczów turnieju finałowego mistrzostw świata za wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa Zjednoczonego Królestwa, były nadmierne.
128 W tych okolicznościach szóstą część badanego zarzutu należy oddalić jako bezzasadną.
129 Co się tyczy wreszcie siódmej części rozpatrywanego zarzutu, wystarczy stwierdzić, że w pkt 140–146 i 156–163 zaskarżonego wyroku Sąd przedstawił wystarczające uzasadnienie, umożliwiające Fifie poznanie powodów, dla których nie uwzględnił on jej argumentów, oraz dostarczające Trybunałowi materiałów wystarczających do przeprowadzenia kontroli sądowej.
130 Wobec tego rozpatrywana część zarzutu nie może zostać uwzględniona.
131 Co się tyczy pierwszego argumentu ósmej części zarzutu czwartego, z rozważań przedstawionych w pkt 22 i 23 niniejszego wyroku wynika, że jeśli dane wydarzenie zostało w sposób zgodny z prawem uznane za wydarzenie o doniosłym znaczeniu, to Komisja jest zobowiązana do zbadania jedynie tych skutków takiej kwalifikacji dla swobodnej konkurencji, które wykraczają poza skutki nierozerwalnie związane z wpisaniem rzeczonego wydarzenia do wykazu wydarzeń. Tymczasem w niniejszej sprawie Fifa nie przedstawiła Sądowi żadnych materiałów, które pozwalałyby stwierdzić, że skutki, jakie wywarło dla swobodnej konkurencji uznanie wszystkich meczów turnieju finałowego mistrzostw świata za wydarzenie o doniosłym znaczeniu, były nadmierne.
132 Jeśli chodzi o drugi argument ósmej części tego zarzutu, okolicznością bezsporną jest to, że w art. 98 i 101 ustawy z 1996 r. o radiofonii i telewizji, zmienionej rozporządzeniem z 2000 r. o telewizyjnej działalności nadawczej, nie dokonano żadnego rozróżnienia między poszczególnymi kategoriami nadawców, a w szczególności nie przyznano nadawcom oferującym kanały ogólnodostępne ochrony, której odmówiono by nadawcom oferującym kanały płatne, gdyż wszyscy ci nadawcy mogą w szczególności swobodnie nabywać niewyłączne prawa do retransmisji wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa i retransmitować te wydarzenia w sposób niewyłączny.
133 Nie można oczywiście wykluczyć, że w praktyce tylko niektórzy nadawcy telewizyjni oferujący kanały ogólnodostępne, tacy jak BBC oraz ITV, będą ostatecznie dokonywać transmisji wszystkich meczów turnieju finałowego mistrzostw świata w Zjednoczonym Królestwie, po uzyskaniu zezwolenia Office of Communications, albowiem nadawcy oferujący kanały płatne wyrażają zainteresowanie jedynie transmisją na zasadzie wyłączności i z tego względu nie składają ofert nabycia odnośnych praw.
134 Jednakże, jak stwierdził zasadniczo Sąd w pkt 180 zaskarżonego wyroku, jest to skutkiem strategii gospodarczej przyjętej przez nadawców oferujących kanały płatne, którzy wybrali model przedsiębiorstwa, w którym kładzie się nacisk na kwestię wyłączności, wobec czego nadawcy ci są mniej skłonni do podejmowania się niewyłącznych retransmisji wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa niż nadawcy oferujący kanały ogólnodostępne. Sytuacja ta jest zatem przede wszystkim skutkiem swobodnego wyboru gospodarczego tej pierwszej kategorii nadawców i nie można twierdzić, że jej źródłem są uregulowania prawne Zjednoczonego Królestwa.
135 W tym stanie rzeczy należy oddalić część ósmą zarzutu czwartego.
136 W świetle powyższego badany zarzut należy w części odrzucić jako niedopuszczalny, a w części oddalić jako bezzasadny.
137 Ponieważ nie można uznać żadnego z zarzutów podniesionych przez Fifę na poparcie jej odwołania, odwołanie należy oddalić w całości.
W przedmiocie kosztów
138 Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach. Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Fifa przegrała sprawę, a Komisja wniosła o obciążenie jej kosztami, Fifę należy obciążyć kosztami niniejszego postępowania.
Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:
1) Odwołanie zostaje oddalone.
2) Fédération internationale de football association (Fifa) zostaje obciążona kosztami postępowania.
Podpisy