Απόφαση του Δικαστηρίου (έβδομο τμήμα) της 12ης Μαΐου 2022 – Επιτροπή κατά Ιταλίας (Οριακές τιμές – NO2)
(Υπόθεση C‑573/19) (1)
«Παράβαση κράτους μέλους – Περιβάλλον – Οδηγία 2008/50/ΕΚ – Ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα – Άρθρο 13, παράγραφος 1, και παράρτημα XI – Συστηματική και συνεχής υπέρβαση των ετήσιων ανωτάτων ορίων συγκεντρώσεως διοξειδίου του αζώτου (NO2) σε ορισμένες ζώνες και σε ορισμένους οικισμούς της Ιταλίας – Άρθρο 23, παράγραφος 1 – Παράρτημα XV – Περίοδος υπερβάσεως “όσο το δυνατόν συντομότερη” – Κατάλληλα μέτρα»
1. Προσφυγή λόγω παραβάσεως – Αντικείμενο της διαφοράς – Προσδιορίζεται κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία – Λήψη υπόψη πραγματικών περιστατικών μεταγενεστέρων της διατυπώσεως της αιτιολογημένης γνώμης – Προϋποθέσεις – Περιστατικά της ίδιας φύσεως που συνιστούν την ίδια συμπεριφορά με τα αρχικώς προβληθέντα
(Άρθρο 258 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψη 71)
2. Προσφυγή λόγω παραβάσεως – Αντικείμενο της διαφοράς – Προσδιορίζεται κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία – Λεπτομερέστερη διατύπωση των αιτιάσεων στο υπόμνημα απαντήσεως, χωρίς να μεταβάλλεται και να διευρύνεται το αντικείμενο της διαφοράς – Επιτρέπεται
(Άρθρο 258 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψη 72)
3. Περιβάλλον – Ατμοσφαιρική ρύπανση – Ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα – Οδηγία 2008/50 – Οριακές τιμές για την προστασία της υγείας του ανθρώπου – Συστηματική και διαρκής υπέρβαση – Παράβαση
(Οδηγία 2008/50 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 13 § 1 και παράρτημα XI)
(βλ. σκέψεις 74-76, 92-98, διατακτ. 1)
4. Προσφυγή λόγω παραβάσεως – Αντικειμενικός χαρακτήρας – Αιτία της παραβάσεως – Δεν ασκεί επιρροή
(Άρθρο 258 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 100-109)
5. Περιβάλλον – Ατμοσφαιρική ρύπανση – Ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα – Οδηγία 2008/50 – Οριακές τιμές για την προστασία της υγείας του ανθρώπου – Διοξείδιο του αζώτου – Υπέρβαση – Συνέπειες – Υποχρέωση του κράτους μέλους να εκπονήσει σχέδιο αποκατάστασης – Προθεσμία – Μη λήψη κατάλληλων και αποτελεσματικών μέτρων που να εξασφαλίζουν ότι η περίοδος υπέρβασης θα είναι όσο το δυνατόν συντομότερη – Παράβαση
(Οδηγία 2008/50 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 13 § 1 και 23 § 1 και παραρτήματα XI και XV, μέρος Α)
(βλ. σκέψεις 150-168, διατακτ. 1)
6. Περιβάλλον – Ατμοσφαιρική ρύπανση – Ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα – Οδηγία 2008/50 – Υπέρβαση των οριακών τιμών ποιότητας του αέρα – Υποχρέωση εκπόνησης σχεδίου για την αντιμετώπισή της – Προθεσμία – Καθορισμός υπερβολικά μακράς περιόδου – Δεν επιτρέπεται – Παράβαση
(Οδηγία 2008/50 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 1)
(βλ. σκέψεις 169-173)
Διατακτικό
Το Δικαστήριο αποφασίζει:
1) | | Η Ιταλική Δημοκρατία, καθόσον δεν μερίμνησε ώστε να αποφευχθεί η συστηματική και συνεχής υπέρβαση των ετήσιων ανωτάτων ορίων συγκεντρώσεως διοξειδίου του αζώτου (NO2), |
– από το 2010 έως το 2018, στις ζώνες IT0118 (οικισμός του Τορίνου), IT0306 (οικισμός του Μιλάνου), IT0307 (οικισμός του Μπέργκαμο), IT0308 (οικισμός της Μπρέσια), IT0309 (ζώνη A – πεδινή έκταση αυξημένης αστικοποιήσεως), IT0906 (οικισμός της Φλωρεντίας), IT0711 (δήμος Γένοβας), IT1215 (οικισμός της Ρώμης)·
– από το 2010 έως το 2017, στη ζώνη IT0309 (ζώνη A – πυκνοκατοικημένη πεδιάδα)·
– από το 2010 έως το 2012 και από το 2012 έως το 2018, στη ζώνη IT1912 (οικισμός της Κατάνης), καθώς και
– από το 2010 έως το 2012 και από το 2014 έως το 2017, στη ζώνη IT1914 (βιομηχανικές ζώνες),
παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει των συνδυασμένων διατάξεων του άρθρου 13, παράγραφος 1, και του παραρτήματος XI της οδηγίας 2008/50/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 2008, για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη, και καθόσον δεν έλαβε, από την 11η Ιουνίου 2010, κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίσει την τήρηση των ετήσιων ανωτάτων ορίων συγκεντρώσεως NO2 στο σύνολο των ως άνω ζωνών και, ειδικότερα, καθόσον δεν μερίμνησε ώστε τα σχέδια σχετικά με την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα να προβλέπουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου η περίοδος υπερβάσεως αυτών των ανωτάτων ορίων να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει του άρθρου 23, παράγραφος 1, της οικείας οδηγίας, τόσο αυτοτελώς όσο και σε συνδυασμό με το παράρτημα XV, τμήμα A, αυτής.
2) | | Καταδικάζει την Ιταλική Δημοκρατία στα δικαστικά έξοδα. |