KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
CAMPOS SÁNCHEZ-BORDONA
ippreżentati fid-19 ta’ Ottubru 2016 (1)
Kawża C‑477/16 PPU
Openbaar Ministerie
vs
Ruslanas Kovalkovas
[talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mir-rechtbank Amsterdam (qorti ta’ Amsterdam, il-Pajjiżi l-Baxxi)]
“Kooperazzjoni mill-pulizija u ġudizzjarja f’materji kriminali — Deċiżjoni kwadru 2002/584/ĠAI — Mandat ta’ arrest Ewropew — Kunċetti ta’ ‘awtorità ġudizzjarja’ u ta’ ‘deċiżjoni ġudizzjarja’ — Ordni ta’ arrest Ewropew maħruġ mill-Ministeru tal-Ġustizzja ta’ Stat Membru għall-eżekuzzjoni ta’ piena li ċċaħħad mil-libertà”
1. Ir-rechtbank Amsterdam (qorti ta’ Amsterdam, il-Pajjiżi l-Baxxi) f’dan ir-rinviju preliminari tagħmel l-istess domandi li għamlet quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja f’kawża oħra (2) bid-differenza li l-mandat ta’ arrest Ewropew (3) inkwistjoni nħareġ mill-Ministeru tal-Ġustizzja tar-Repubblika tal-Litwanja. Fil-kawża Poltorak il-mandat ta’ arrest Ewropew ħareġ mid-Direttorat Ġenerali tal-Pulizija Nazzjonali Svediż, u f’din il-kawża għandu jiġi deċiż jekk il-Ministeru tal-Ġustizzja Litwan jistax jaqa’ taħt il-kunċett ta’ “awtorità ġudizzjarja” fis-sens tal-Artikolu 6(1), tad-Deċiżjoni kwadru [Qafas] 2002/584/ĠAI (4).
2. Minħabba l-identiċità tad-domandi, ser nirrepeti parti kbira mill-kunsiderazzjonijiet esposti fil-konklużjonijiet li nippreżenta, f’din l-istess data, fil-kawża Poltorak. Għall-bqija, l-awtoritajiet Litwani fl-2014 irrevedew is-sistema tagħhom tal-mandat ta’ arrest Ewropew sabiex jadattawha, fit-termini ssuġġeriti mill-Kunsill, għar-rekwiżiti tad-Deċiżjoni Qafas, li jfisser li minn perspettiva ġenerali, dan ir-rinviju għandu portata nettament “storika”, illimitat għall-mandat ta’ arrest Ewropew speċifiku li l-eżekuzzjoni tiegħu hija inkwistjoni f’dan il-każ.
I – Il-kuntest ġuridiku
A – Id-dritt tal-Unjoni
1. It-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea
3. Skont l-Artikolu 6 TUE:
“1. L-Unjoni tirrikonoxxi d-drittijiet, il-libertajiet u l-prinċipji stabbiliti fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea [iktar ’il quddiem, il-“Karta”] […], li għandha jkollha l-istess valur legali bħat-Trattati.
Id-dispożizzjonijiet ta’ din il-Karta m’għandhom bl-ebda mod jestendu l-kompetenzi tal-Unjoni kif definiti mit-Trattati.
Id-drittijiet, il-libertajiet u l-prinċipji dikjarati fil-Karta għandhom jiġu interpretati skond id-dispożizzjonijiet ġenerali tat-Titolu VII tal-Karta li tirregola l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni tagħha u b’kont debitu meħud tal-ispjegazzjonijiet imsemmija fil-Karta, li jindikaw is-sorsi ta’ dawk id-dispożizzjonijiet.
2. L-Unjoni għandha taderixxi għall-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Libertajiet Fundamentali, [iffirmata f’Ruma fl-4 ta’ Novembru 1950 (iktar ’il quddiem, il-“KEDB”)]. Din l-adeżjoni ma għandhiex taffettwa l-kompetenzi tal-Unjoni kif definiti mit-Trattati.
3. Id-drittijiet fundamentali, kif iggarantiti mill-[KEBD], u kif jirriżultaw mit-tradizzjonijiet kostituzzjonali komuni għall-Istati Membri, għandhom jagħmlu parti mill-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni.”
2. Il-Karta
4. Skont l-Artikolu 47, taħt it-titolu “Id-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess imparzjali”:
“Kull persuna li d-drittijiet u l-libertajiet tagħha garantiti mil-liġi tal-Unjoni jiġu vjolati għandha d-dritt għal rimedju effettiv quddiem qorti skond il-kondizzjonijiet stabbiliti f’dan l-Artikolu.
Kull persuna għandha d-dritt għal smigħ ġust u pubbliku fi żmien raġjonevoli minn qorti indipendenti u imparzjali, stabbilita minn qabel bil-liġi. Kull persuna għandu jkollha l-possibbiltà li tieħu parir, ikollha difiża u tkun irrappreżentata.
[…]”
3. Id-Deċiżjoni Qafas
5. Il-premessa 5 tipprovdi:
“L-għan stabbilit biex l-Unjoni ssir żona ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja jwassal għall-abolizzjoni tal-estradizzjoni bejn l-Istati Membri u jbiddlu b’sistema ta’ ċediment bejn awtoritajiet ġudizzjarji.[…]”
6. Skont il-premessa 6:
“Il-mandat ta’ arrest Ewropew previst f’din id-Deċiżjoni Kwadru hi l-ewwel miżura konkreta fil-qasam tal-liġi kriminali li timplimenta l-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku li l-Kunsill Ewropew irrefera għalih bħala l-‘punt ta’ referenza’ tal-koperazzjoni ġudizzjarja.”
7. Il-premessa 8 tipprovdi:
“Deċiżjonijiet fuq l-eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew għandhom ikunu suġġetti għal kontrolli suffiċjenti, li jfisser li awtorità ġudizzjarja tal-Istat Membru fejn il-persuna rikjesta ġiet arrestata jkollha tieħu d-deċiżjoni fuq iċ-ċediment tiegħu jew tagħha.”
8. Barra minn hekk, il-premessa 10 tipprovdi li:
“Il-mekkaniżmu tal-mandat ta’ arrest Ewropew hu bbażat fuq livell għoli ta’ kunfidenza [fiduċja] bejn l-Istati Membri. L-implimentazzjoni tiegħu jista’ jiġi sospiż biss fil-każ ta’ vjolazzjoni serja u persistenti minn wiehed mill-Istati Membri tal-prinċipji stabbiliti fl-Artikolu 6(1) tat-Trattat fuq l-Unjoni Ewropea, determinati mill-Kunsill skont l-artikolu 7(1) tat-Trattat imsemmi bil-konsegwenzi stabbiliti fl-Artikolu 7(2) tiegħu.”
9. Skont l-Artikolu 1, taħt it-titolu “Definizzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew u l-obbligazzjoni li jiġi esegwit”:
“1. Il-mandat ta’ arrest Ewropew hi deċiżjoni ġudizzjarja maħruġa minn Stat Membru bl-iskop tal-arrest u ċ-ċediment minn Stat Membru ieħor ta’ persuna rikjesta, għall-iskopijiet tat-tmexxija ta’ prosekuzzjoni kriminali jew l-eżekuzzjoni ta’ sentenza ta’ kustodja jew ordni ta’ detenzjoni.
2. L-Istati Membri għandhom jesegwixxu kwalunkwe mandat ta’ arrest Ewropew fuq il-bażi tal-priċipju ta’ rikonoxximent reċiproku u skont id-dispożizzjonijiet ta’ din id-Deċiżjoni Kwadru.
3. Din id-Deċiżjoni Kwadru m’għandhiex ikollha l-effett li timmodifika l-obbligazzjoni għar-rispett ta’ drittijiet fondamentali u prinċipji legali fondamentali kif miġbur fl-Artikolu 6 tat-Trattat fuq l-Unjoni Ewropea.”
10. L-Artikolu 6, taħt it-titolu “Determinazzjoni tal-awtoritajiet ġudizzjarji kompetenti”, jipprovdi:
“1. L-awtorità ġudizzjarja li toħroġ il-manadat [emittenti] għandha tkun l-awtorità ġudizzjarja tal-Istat Membru li joħroġ il-mandat li hi kompetenti biex toħroġ mandat ta’ arrest Ewropew bis-saħħa tal-liġi ta’ dak l-Istat.
2. L-awtorità ġudizzjarja li tesegwixxi għandha tkun l-awtorità ġudizzjarja tal-Istat Membru li jesegwixxi li hi kompetenti biex tesegwixxi l-mandat ta’ arrest Ewropew bis-saħħa tal-liġi ta’ dak l-Istat.
3. Kull Stat Membru għandu jinforma s-Segretarjat Ġenerali tal-Kunsill tal-awtorità ġudizzjarja kompetenti taħt il-liġi tiegħu.”
11. Skont l-Artikolu 7, dwar l-awtorità ċentrali:
“1. Kull Stat Membru jista’ jinnomina awtorità ċentrali jew, meta s-sistema legali tiegħu hekk tipprovdi, aktar minn awtorità ċentrali waħda biex tassisti l-awtoritajiet ġudizzjarji kompetenti.
2. Stat Membru jista’, jekk huwa meħtieġ bħala riżultat tal-organizazzjoni tas-sistema ġudizzjarja interna tiegħu, jagħmel l-awtorità jew awtoritajiet ċentrali tiegħu responsabbli għat-trasmissjoni amministrattiva u r-riċeviment ta’ mandati ta’ arrest Ewropej kif ukoll għall-korrispondenza uffiċjali oħra kollha konnessa miegħu.
[…]”
12. F’dak li jirrigwarda r-relazzjonijiet ma’ strumenti legali oħra, l-Artikolu 31(1)(a) jipprovdi:
“1. Mingħajr preġudizzju għall-applikazzjoni tagħhom f’relazzjonijiet bejn l-Istati Membri u Stati terzi, din id-Deċiżjoni Kwadru għandha, mill-1 ta’ Jannar 2004, tibdel id-disposizzjonijiet korrispondenti tal-konvenzjonijiet li ġejjin applikabbli fil-qasam tal-estradizzjoni f’relazzjonijiet bejn l-Istati Membri:
a) il-Konvenzjoni Ewropea dwar l-Estradizzjoni tat-13 ta’ Diċembru 1957, il-protokoll addizjonali tagħha tal-15 ta’ Ottubru 1975, it-tieni protokoll addizjonali tas-17 ta’ Marzu 1978, u l-Konvenzjoni Ewropea fuq it-trażżin tat-terroriżmu tas-27 ta’ Jannar 1977 sa fejn hi nvoluta l-estradizzjoni;
[…]”.
B – Id-dritt Litwan
Europos arešto orderioišdavimo ir asmens perėmimo pagal Europos arešto orderj taisyklės (Regoli għall-ħruġ ta’ mandat ta’ arrest Ewropew u għall-konsenja ta’ persuna skont mandat ta’ arrest Ewropew fis-seħħ fl-2013) (5)
13. Skont il-paragrafu I(4) tiegħu, il-Ministeru tal-Ġustizzja għandu joħroġ mandat ta’ arrest Ewropew sabiex tiġi arrestata persuna kkundannata għal piena ta’ priġunerija permezz ta’ sentenza u li tkun ħarbet sabiex tevita l-eżekuzzjoni tal-piena, sakemm il-perijodu ta’ eżekuzzjoni pendenti jkun mill-inqas erba’ xhur u jkun hemm raġunijiet sabiex wieħed jemmen li l-persuna kkonċernata tista’ tkun tinsab fi Stat Membru.
14. Skont il-paragrafu II, numru 7, fil-każ ta’ kundanna mogħtija in absentia, il-qorti għandha tibgħat kopja tas-sentenza tal-kundanna lill-Ministeru tal-Ġustizzja, flimkien mal-abbozz ta’ mandat ta’ arrest Ewropew, filwaqt li jittieħdu inkunsiderazzjoni l-kriterji għall-ħruġ ta’ mandat ta’ arrest Ewropew li jidhru fir-Regoli nfushom.
15. Skont il-paragrafu II, numru 8, jekk il-persuna kkundannata taħrab, it-talba għal mandat ta’ arrest Ewropew għandha tintbagħat lill-Ministeru tal-Ġustizzja mill-istituzzjoni tal-eżekuzzjoni tal-piena.
16. Skont il-paragrafu III, numru 12, il-Ministeru tal-Ġustizzja għandu jeżamina d-dokumenti mibgħuta mill-awtorità ġudizzjarja jew tal-ħabs u, jekk ikunu jissodisfaw il-kundizzjonijiet stabbiliti fl-istess Regoli, joħroġ il-mandat ta’ arrest Ewropew wara evalwazzjoni tal-gravità u t-tip ta’ reat, kif ukoll tal-personalità tal-persuna kkundannata. Jekk ma jarax raġuni valida sabiex jinħareġ mandat ta’ arrest Ewropew, il-Ministeru tal-Ġustizzja għandu jirritorna t-talba lill-istituzzjoni li tkun għamlitha.
17. Skont il-paragrafu III, numru 16, jekk jinħareġ, il-mandat ta’ arrest Ewropew għandu jiġi ffirmat mill-Ministru tal-Ġustizzja jew mid-delegat tiegħu.
II – Il-kawża prinċipali u d-domandi preliminari
18. Fid-29 ta’ Ġunju 2016, il-prosekutur assenjat lir-rechtbank Amsterdam (qorti ta’ Amsterdam) talab lil din il-qorti li tagħti segwitu lil mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ f’Awwissu 2013, f’ġurnata mhux speċifikata, mill-Ministeru tal-Ġustizzja tar-Repubblika tal-Litwanja, bil-għan li jiġi arrestat u kkonsenjat R Kovalkovas, ċittadin Litwan mingħajr domiċilju jew residenza fil-Pajjiżi l-Baxxi u li bħalissa jinżamm fiċ-ċentru ta’ detenzjoni ta’ Zwaag (il-Pajjiżi l-Baxxi).
19. Il-mandat ta’ arrest Ewropew għandu bħala għan l-eżekuzzjoni tas-sentenza tal-qorti ta’ Jonava (il-Litwanja) tat-13 ta’ Frar 2012, li fiha R Kovalkovas ingħata piena ta’ priġunerija ta’ erba’ snin u sitt xhur, bħala awtur ta’ diversi reati ta’ korriment.
20. Il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk il-mandat ta’ arrest Ewropew inħariġx minn “awtorità ġudizzjarja” fis-sens tal-Artikolu 6(1) tad-Deċiżjoni Qafas, u, għaldaqstant, jekk huwiex “deċiżjoni ġudizzjarja”, fis-sens tal-Artikolu 1(1) tagħha.
21. F’dan il-kuntest, ir-rechtbank Amsterdam (qorti ta’ Amsterdam) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel id-domandi preliminari li ġejjin lill-Qorti tal-Ġustizzja:
“1) L-espressjonijiet ‘awtorità ġudizzjarja’ msemmija fl-Artikolu 6(1) tad-Deċiżjoni Kwadru [Qafas] […] u ‘deċiżjoni ġudizzjarja’ msemmija fl-Artikolu 1(1) tad-Deċiżjoni [Qafas] […] huma kunċetti awtonomi tad-dritt tal-Unjoni?
2) Jekk l-ewwel domanda tingħata risposta affermattiva: abbażi ta’ liema kriterji jista’ jiġi ddeterminat jekk awtorità tal-Istat Membru emittenti hijiex ‘awtorità ġudizzjarja’ ta’ din il-kwalità u jekk il-mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ minnha huwiex, għaldaqstant, ‘deċiżjoni ġudizzjarja’ ta’ din il-kwalità?
3) Jekk l-ewwel domanda tingħata risposta affermattiva: il-Ministeru tal-Ġustizzja tar-Repubblika tal-Litwanja jaqa’ fil-kunċett ta’ ‘awtorità ġudizzjarja’ imsemmi fl-Artikolu 6(1) tad-Deċiżjoni Qafas […] u l-mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ minn din l-awtorità huwa, għaldaqstant, ‘deċiżjoni ġudizzjarja’ kif imsemmi fl-Artikolu I(1) tad-Deċiżjoni Qafas […]?
4) Jekk l-ewwel domanda tingħata risposta negattiva: l-indikazzjoni ta’ awtorità bħall-Ministeru tal-Ġustizzja tar-Repubblika tal-Litwanja bħala awtorità ġudizzjarja emittenti hija konformi mad-dritt tal-Unjoni?”
22. Il-qorti tar-rinviju tiġġustifika dawn id-domandi preliminari bir-raġunijiet esposti fid-digriet tar-rinviju fil-kawża Poltorak (C‑452/16 PPU), li żżid magħhom numru ta’ osservazzjonijiet (6).
23. Fl-ewwel lok, hija tindika li, skont il-proposta għal Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill, is-sistema tal-mandat ta’ arrest Ewropew hija differenti peress li għandha natura essenzjalment ġudizzjarja, minħabba li tħassar il-fażi politika tipika tal-proċedura ta’ estradizzjoni.
24. Fit-tieni lok, hija tenfasizza li, fid-dawl tal-premessi 5 u 6 tad-Deċiżjoni Qafas, din tal-aħħar għandha l-għan li teskludi l-intervent tar-responsabbli politiċi fid-deċiżjonijiet dwar il-ħruġ u l-eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew.
25. Fit-tielet lok, il-fatt li d-Deċiżjoni Qafas ma tinkludix definizzjoni tal-kunċett ta’ “awtorità ġudizzjarja” ma jippermettix li jiġi konkluż li Ministeru tal-Ġustizzja jista’ jiġi deskritt bħala tali, sew jekk jiġi rrikonoxxut li dan il-kunċett huwa kategorija separata tad-dritt nazzjonali, kif ukoll jekk jitqies li huwa kunċett awtonomu tad-dritt tal-Unjoni.
26. Skont il-qorti tar-rinviju, il-fatt li l-mandat ta’ arrest Ewropew jinħareġ minħabba sentenza mogħtija minn qorti jista’ jkollu impatt, għaliex ikollu jiġi kkunsidrat li l-mandat ta’ arrest Ewropew huwa bbażat fuq “deċiżjoni ġudizzjarja”, fis-sens tal-Artikolu 8(1)(ċ) tad-Deċiżjoni Qafas, u li, għaldaqstant, il-Ministeru tal-Ġustizzja ħareġ dan fuq talba tal-qorti Litwana. Ir-rechtbank Amsterdam (qorti ta’ Amsterdam), f’dan ir-rigward, tirrepeti sentenza tas-Supreme Court (qorti suprema, ir-Renju Unit) li tistabbilixxi l-kundizzjonijiet li taħthom ikun possibbli li mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ minn ministru jiġi kkunsidrat bħala li nħareġ minn awtorità ġudizzjarja (7). Peress li din is-sentenza ngħatat qabel dik mogħtija mill-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Bob-Dogi (8), għar-rechtbank Amsterdam (qorti ta’ Amsterdam) id-domanda preliminari hija rilevanti, minħabba li f’din is-sentenza tal-aħħar il-Qorti tal-Ġustizzja insistiet li l-mandat ta’ arrest Ewropew jista’ jinħareġ biss minn awtorità li l-istatus u l-kompetenzi tagħha jippermettulha tipprovdi protezzjoni ġuridika suffiċjenti.
III – Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja
27. Id-deċiżjoni tar-rinviju waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fit-2 ta’ Settembru 2016, bit-talba li jiġi pproċessat permezz ta’ proċedura b’urġenza għal deċiżjoni preliminari (ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE).
28. Fil-laqgħa amministrattiva tat-12 ta’ Settembru 2016, il-Qorti tal-Ġustizzja qablet li tindirizza l-kwistjoni skont il-proċedura b’urġenza għal deċiżjoni preliminari u flimkien mal-kawża Poltorak (C‑452/16 PPU). Hija qablet ukoll li, skont l-Artikolu 111 tar-Regoli ta’ Proċedura, ma tużax proċedura bil-miktub u, skont l-Artikolu 109 tar-Regoli msemmija, tistieden lir-Repubblika tal-Litwanja sabiex tipprovdi ċerti dettalji dwar is-sistema tagħha tal-mandat ta’ arrest Ewropew.
29. L-informazzjoni mitluba lir-Repubblika tal-Litwanja ġiet mibgħuta permezz ta’ ittra tal-Gvern Litwan irreġistrata fil-Qorti tal-Ġustizzja fit-23 ta’ Settembru 2016.
30. Fil-5 ta’ Ottubru 2016 inżammet seduta pubblika flimkien ma’ dik tal-Kawża C-452/16, li fiha dehru r-rappreżentanti proċedurali ta’ K. M. Poltorak, tal-Gvern Olandiż, tal-Gvern Ġermaniż, tal-Gvern Grieg, tal-Gvern Finlandiż u tal-Gvern Svediż, kif ukoll tal-Kummissjoni.
IV – Analiżi
31. Kif diġà pprovdejt fil-bidu ta’ dawn il-konklużjonijiet, id-domandi magħmula mir-rechtbank Amsterdam (qorti ta’ Amsterdam) huma analogi għal dawk tal-kawża Poltorak. L-analoġija, fil-fatt, hija sħiħa, għalkemm għal din il-qorti r-rinviju l-ġdid għandu “dimensjoni partikolari”, peress li l-mandat ta’ arrest Ewropew inħareġ “minn responsabbli politiku li jaġixxi bħala rappreżentant tal-Ministeru tal-Ġustizzja” (9).
32. Fil-fehma tiegħi, madankollu, din iċ-ċirkustanza kwalitattivament ma hijiex differenti minn dik tal-kawża Poltorak. Ebda wieħed mill-korpi li ħarġu l-mandat ta’ arrest Ewropew f’kawża jew oħra ma jistgħu jingħataw l-istatus ta’ “awtorità ġudizzjarja”, fis-sens tad-Deċiżjoni Qafas; kemm jekk, bħal fl-ewwel każ, minħabba l-kundizzjoni “ta’ pulizija” tagħhom, jew jekk, bħal f’dan il-każ, minħabba l-kundizzjoni “politika” tagħhom. Fl-aħħar nett, dawn ma jistgħux jipprovdu l-garanzija tar-rispett tad-drittijiet u tal-libertajiet fundamentali, li hija l-bażi tal-fiduċja reċiproka li fuqu hija bbażata s-sistema tad-Deċiżjoni Qafas.
33. Konsegwentement, għar-raġunijiet esposti fil-punti 27 sa 30 tal-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Poltorak, nemmen li l-ewwel domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju jistħoqqilha risposta affermattiva u li, għaldaqstant, l-espressjonijiet “awtorità ġudizzjarja” u “deċiżjoni ġudizzjarja”, fis-sens tal-Artikolu 6(1) u tal-Artikolu 1(1), rispettivament, tad-Deċiżjoni Qafas, huma kunċetti awtonomi tad-dritt tal-Unjoni u għandhom jiġu interpretati b’mod uniformi fl-Unjoni Ewropea.
34. Ir-risposta għat-tieni u t-tielet domandi, f’konformità mal-argumenti żviluppati fil-punti 34 sa 54 tal-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Poltorak, għandha tkun li awtorità bħall-Ministeru tal-Ġustizzja tar-Repubblika tal-Litwanja ma tissodisfax il-kundizzjonijiet meħtieġa sabiex tiġi maħtura bħala “awtorità ġudizzjarja” fis-sens tal-Artikolu 6(1) tad-Deċiżjoni Qafas. L-argumenti żviluppati fil-kuntest tal-Direttorat Ġenerali tal-Pulizija Svediża huma paragunabbli, mutatis mutandis, mal-Ministeru tal-Ġustizzja Litwan, li “jiddefinixxi u […] jeżegwixxi l-politika tal-Istat” f’materji li jaqgħu taħt il-kompetenza tiegħu (10).
35. Skont l-informazzjoni pprovduta mill-qorti tar-rinviju li tirriżulta minn rapport ta’ evalwazzjoni tal-Kunsill tal-2007 (11), il-ħruġ ta’ mandat ta’ arrest Ewropew mir-Repubblika tal-Litwanja jiddependi fuq l-eżistenza ta’ mandat ta’ arrest nazzjonali jew sentenza ta’ kundanna definittiva. F’dan il-każ, il-qorti ta’ eżekuzzjoni jew, fil-każ ta’ ħarba wara li tingħata kundanna, l-awtoritajiet tal-ħabs jistgħu jitolbu lill-Ministeru tal-Ġustizzja joħroġ mandat ta’ arrest Ewropew. Dan tal-aħħar għandu joħroġ il-mandat ta’ arrest Ewropew wara li jkun eżamina d-dokumenti rilevanti u jiżgura ruħu li jkun hemm raġunijiet validi sabiex joħroġ dan.
36. Din is-sistema, fil-fehma tiegħi, ma hijiex konformi mad-Deċiżjoni Qafas (12). Kif nispjega fil-punt 60 tal-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Poltorak, il-mudell analizzat jista’ jaqa’ fiha biss jekk il-Ministeru tal-Ġustizzja Litwan ikun “[ji]ssodisfa r-rekwiżiti li ġejjin, li nikkunsidra essenzjali sabiex jinżamm il-livell ta’ garanziji ġudizzjarji li fuqhom hija bbażata s-sistema tal-Mandati ta’ Arrest Ewropej: a) għandu jaġixxi fuq mandat u taħt is-superviżjoni ta’ awtorità ġudizzjarja fis-sens tal-Artikolu 6 tad-Deċiżjoni Qafas; u b) ma jistax ikollu setgħat diskrezzjonali u lanqas marġni ta’ evalwazzjoni dwar il-ħruġ ta’ mandat ta’ arrest Ewropew, peress li għandu jikkonforma mal-mandat mogħti lilu mill-awtorità ġudizzjarja. Din tal-aħħar, għandha, ukoll, fil-każ ta’ dubji dwar il-mandat, tikkonsulta permezz ta’ rinviju għal deċiżjoni preliminari quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-interpretazzjoni tad-Deċiżjoni Qafas.”
37. L-inizjattiva għall-proċedura tal-ħruġ tal-mandat ta’ arrest Ewropew mill-awtoritajiet tal-ħabs, mingħajr l-intervent tal-awtorità ġudizzjarja, tfisser li ma jkunx ġie ssodisfatt l-ewwel rekwiżit imsemmi hawn fuq.
38. Meta, għall-kuntrarju, l-inizjattiva tiġi mill-awtorità ġudizzjarja, il-Ministeru tal-Ġustizzja għandu ċertu marġni ta’ evalwazzjoni sabiex jiddeċiedi jekk finalment joħroġx il-mandat ta’ arrest Ewropew, mingħajr ma d-deċiżjoni tiegħu tista’ tkun suġġetta għal stħarriġ ġudizzjarju.
39. Fir-risposta tiegħu għat-talba għal informazzjoni mitluba mill-Qorti tal-Ġustizzja, il-Gvern Litwan isostni li l-Ministeru tal-Ġustizzja jista’ jiddeċiedi dwar il-mandat ta’ arrest Ewropew biss ladarba l-ġurisdizzjoni tkun tikkunsidra li dan il-ħruġ huwa konformi mal-prinċipji ta’ proporzjonalità jew ta’ ekonomija tal-proċedura (13). Jekk il-Ministeru tal-Ġustizzja jkollu dubji f’dan ir-rigward, jista’ jindirizza lill-qorti sabiex tiġġustifika b’mod iktar preċiż li l-applikazzjoni għall-ħruġ tal-mandat ta’ arrest Ewropew tkun tirrispetta dawn il-prinċipji (14). B’ċerta ambigwità, il-Gvern Litwan jispjega, imbagħad, li jekk dan jirċievi “risposta negattiva mill-qorti fir-rigward tal-konformità tal-ħruġ tal-[mandat ta’ arrest Ewropew] mal-prinċipji ta’ proporzjonalità u ta’ ekonomija […]”, dan ma jinħariġx. Għall-kuntrarju, jekk jirċievi “risposta fis-sens li l-ħruġ tal-[mandat ta’ arrest Ewropew]” jirrispetta dawn il-prinċipji, dan jinħareġ (15).
40. Ngħid li l-allegazzjoni tal-Gvern Litwan hija kemmxejn ambigwa minħabba li mill-ispjegazzjonijiet tiegħu jista’ jiġi dedott li l-evalwazzjoni tal-proporzjonalità għandha ssir biss mill-qorti. Madankollu, il-fattur determinanti ma huwiex tant ir-“risposta” tal-imħallef iżda l-evalwazzjoni li jieħu minnha l-Ministeru tal-Ġustizzja stess. Inkella diffiċli li wieħed jifhem kif il-qorti tista’ tagħti “risposta negattiva […] dwar il-konformità ta’ ħruġ tal-[mandat ta’ arrest Ewropew] mal-prinċipji ta’ proporzjonalità u tal-ekonomija”. In-negattività inkwistjoni hija pjuttost ir-riżultat tal-evalwazzjoni ta’ din ir-risposta mill-Ministeru tal-Ġustizzja, li, kif jirriżulta mir-Regola Numru 12 dwar il-mandat ta’ arrest Ewropew, jieħu d-deċiżjoni finali dwar jekk ikunx opportun li joħroġ mandat ta’ arrest Ewropew.
41. F’din is-sitwazzjoni, il-kundizzjoni li rreferejt għaliha fil-punt 66 tal-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Poltorak ma hijiex sodisfatta, jiġifieri, li l-awtorità li toħroġ mandat ta’ arrest Ewropew taġixxi taħt “l-ordni u l-istħarriġ ta’ awtorità ġudizzjarja reali li tissorveljaha” (16).
42. B’kunsiderazzjoni ta’ dak li ntqal sa issa, ma nistax ma nsemmix ċirkustanza li tissepara din il-kawża minn dik ta’ Poltorak. Dan huwa fatt li ma għandux x’jaqsam ma’ “dimensjoni partikolari”, politika, tal-awtorità li ħarġet il-mandat ta’ arrest Ewropew, iżda, kif innotat mill-qorti tar-rinviju stess (17), u kif ġie kkonfermat mill-Gvern Litwan, ir-Repubblika tal-Litwanja infurmat lill-Kunsill, fis-6 ta’ Frar 2014, bil-fatt li sussegwentement il-mandat ta’ arrest Ewropew jista’ jinħareġ biss minn ċerti qrati, bl-esklużjoni, għaldaqstant, lill-Ministeru tal-Ġustizzja.
43. Għalkemm dan il-fatt, fih innifsu, ma jfissirx li d-domanda preliminari saret mingħajr skop (peress li l-mandat ta’ arrest Ewropew diskuss fil-proċedura fil-kawża prinċipali kien inħareġ taħt is-sistema preċedenti u ma jirriżultax li l-awtoritajiet ġudizzjarji Litwani ħarġu ieħor sabiex jissostitwixxuh), hija ċertament rilevanti, peress li l-bidla regolamentarja: a) trendi mhux neċessarju kwalunkwe ndħil minimu fil-qasam tal-awtonomija proċedurali tal-Istat membru, bid-differenza li, fil-fehma tiegħi, dan kien inevitabbli fil-kawża Poltorak; u b) ir-Repubblika tal-Litwanja stess għażlet li taġġusta l-mudell tagħha skont ir-rekwiżiti li jirriżultaw mid-Deċiżjoni Qafas.
44. Fl-aħħar nett, fir-rigward tat-talba magħmula mill-Gvern tal-Litwanja (18), u sostnuta matul is-seduta mill-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi u mill-Kummissjoni, dwar il-limitazzjoni tal-effetti ratione temporis tas-sentenza tal-Qorti Ġustizzja jekk fiha tiġi miċħuda n-natura ta’ deċiżjoni ġudizzjarja tal-mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ mill-Ministeru tal-Ġustizzja, nirreferi għall-punti 68 sa 70 tal-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Poltorak fejn nispjega r-raġunijiet għaliex nemmen li ma hemmx lok għal din il-limitazzjoni.
V – Konklużjoni
45. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għad-domandi magħmula mir-rechtbank Amsterdam (qorti ta’ Amsterdam, il-Pajjiżi l-Baxxi) fit-termini li ġejjin:
“1) L-espressjonijiet “deċiżjoni ġudizzjarja” u “awtorità ġudizzjarja” li jinsabu, rispettivament, fl-Artikolu 1(1) u l-Artikolu 6(1) tad-Deċiżjoni kwadru [Qafas] tal-Kunsill, Nru 2002/584/ĠAI, tat-13 ta’ Ġunju 2002, fuq il-mandat ta’ arrest Ewropew u l-proċeduri ta’ ċediment bejn l-Istati Membri, kif emendata bid-Deċiżjoni kwadru [Qafas] tal-Kunsill, Nru 2009/299/ĠAI, tas-26 ta’ Frar 2009, huma kunċetti awtonomi tad-dritt tal-Unjoni u għandhom jiġu interpretati b’mod uniformi fl-Unjoni Ewropea kollha.
2) Awtorità li s-setgħat tagħha jiġu stabbiliti bħal dawk tal-Ministeru tal-Ġustizzja tar-Repubblika tal-Litwanja ma tissodisfax ir-rekwiżiti sabiex tiġi maħtura bħala “awtorità ġudizzjarja” fis-sens tal-Artikolu 6(1) tad-Deċiżjoni kwadru [Qafas] 2002/584/ĠAI, u l-mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ minnha f’dan il-każ lanqas ma għandu natura ta’ “deċiżjoni ġudizzjarja”, fis-sens tal-Artikolu 1(1) ta’ din id-Deċiżjoni Qafas.”