Sprawa T‑480/12
The Coca-Cola Company
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM)
Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie w sprawie sprzeciwu – Zgłoszenie graficznego wspólnotowego znaku towarowego Master – Wcześniejsze graficzne wspólnotowe znaki towarowe Coca‑Cola i wcześniejszy graficzny krajowy znak towarowy C – Względna podstawa odmowy rejestracji – Artykuł 8 ust. 5 rozporządzenia (WE) nr 207/2009 – Podobieństwo oznaczeń – Dowody dotyczące handlowego wykorzystywania zgłoszonego znaku towarowego
Streszczenie – wyrok Sądu (ósma izba) z dnia 11 grudnia 2014 r.
1. Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela cieszącego się renomą wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego – Ochrona cieszącego się renomą wcześniejszego znaku towarowego rozszerzona na towary i usługi, które nie są podobne – Przesłanki – Związek między znakami towarowymi – Kryteria oceny
(rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 5)
2. Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela cieszącego się renomą wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego – Ochrona cieszącego się renomą wcześniejszego znaku towarowego rozszerzona na towary i usługi, które nie są podobne – Podobieństwo rozpatrywanych znaków towarowych – Kryteria oceny
(rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 5)
3. Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela cieszącego się renomą wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego – Ochrona cieszącego się renomą wcześniejszego znaku towarowego rozszerzona na towary i usługi, które nie są podobne – Graficzny znak towarowy Master – Graficzne znaki towarowe Coca‑Cola i C
(rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 5)
4. Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Względne podstawy odmowy rejestracji – Sprzeciw właściciela wcześniejszego identycznego lub podobnego znaku towarowego zarejestrowanego dla identycznych lub podobnych towarów lub usług – Ochrona cieszącego się renomą wcześniejszego znaku towarowego rozszerzona na towary i usługi, które nie są podobne – Przesłanki – Czerpanie nienależnej korzyści z charakteru odróżniającego lub renomy wcześniejszego znaku towarowego
(rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 5)
1. Z brzmienia art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego wynika, że to, czy przepis ten znajdzie zastosowanie, jest uzależnione od wystąpienia następujących przesłanek: po pierwsze, musi zachodzić identyczność lub podobieństwo kolidujących ze sobą znaków towarowych; po drugie, wcześniejszy znak towarowy, na który powołano się w sprzeciwie, musi cieszyć się renomą; i po trzecie, musi istnieć prawdopodobieństwo, że używanie bez uzasadnionej przyczyny zgłoszonego znaku towarowego będzie powodować czerpanie nienależnej korzyści z odróżniającego charakteru lub renomy wcześniejszego znaku towarowego bądź też działać na ich szkodę. Są to przesłanki kumulatywne i niewystąpienie choćby jednej z nich skutkuje brakiem zastosowania tego przepisu.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem różne naruszenia, o których mowa w art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009, stanowią konsekwencję pewnego stopnia podobieństwa między wcześniejszym znakiem towarowym a zgłoszonym do rejestracji znakiem towarowym, w wyniku którego dany krąg odbiorców kojarzy ze sobą te dwa znaki, to znaczy stwierdza, że występuje między nimi związek, nie myląc ich jednak. Istnienie związku między zgłoszonym do rejestracji znakiem towarowym a wcześniejszym znakiem towarowym cieszącym się renomą, które należy oceniać całościowo, przy uwzględnieniu wszystkich czynników mających znaczenie w okolicznościach danej sprawy, jest zatem zasadniczą przesłanką zastosowania tego przepisu.
Wśród tych czynników można wymienić, po pierwsze, stopień podobieństwa między kolidującymi ze sobą oznaczeniami; po drugie, charakter towarów lub usług, dla których kolidujące ze sobą oznaczenia zostały odpowiednio zarejestrowane, w tym stopień pokrewności i różnic między tymi towarami lub usługami oraz dany krąg odbiorców; po trzecie, intensywność renomy wcześniejszego znaku towarowego; po czwarte, stopień – samoistnego lub uzyskanego w następstwie używania – charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego, i po piąte, istnienie prawdopodobieństwa wprowadzenia odbiorców w błąd.
(por. pkt 25–27)
2. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału istnienie podobieństwa pomiędzy wcześniejszym znakiem towarowym a zakwestionowanym znakiem towarowym stanowi wspólną przesłankę stosowania art. 8 ust. 1 lit. b) i art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego. Ta przesłanka podobieństwa między kolidującymi ze sobą znakami towarowymi zakłada, w odniesieniu zarówno do art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009, jak i do art. 8 ust. 5 tego rozporządzenia, istnienie elementów podobieństwa wizualnego, brzmieniowego i konceptualnego.
Prawdą jest, że stopień podobieństwa wymagany przez jeden ze wspomnianych przepisów jest różny od wymaganego przez drugi. Otóż, podczas gdy objęcie ochroną wprowadzoną przez art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 jest uzależnione od stwierdzenia takiego stopnia podobieństwa między kolidującymi ze sobą znakami towarowymi, że w odczuciu danego kręgu odbiorców istnieje w przypadku tych znaków prawdopodobieństwo wprowadzania w błąd, to dla ochrony przyznanej na podstawie art. 8 ust. 5 tego rozporządzenia nie jest wymagane istnienie takiego prawdopodobieństwa. Zatem naruszenia, o których mowa w art. 8 ust. 5, mogą stanowić konsekwencję niższego stopnia podobieństwa między wcześniejszym a zgłoszonym znakiem towarowym, o ile stopień ten jest wystarczający, by dany krąg odbiorców kojarzył ze sobą wspomniane znaki, to znaczy stwierdzał, że występuje między nimi związek.
Chociaż całościowa ocena istnienia związku pomiędzy wcześniejszym znakiem towarowym a zakwestionowanym znakiem towarowym w rozumieniu art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009 zakłada pewną współzależność branych pod uwagę czynników, gdyż niski stopień podobieństwa znaków towarowych może być kompensowany silnie odróżniającym charakterem wcześniejszego znaku towarowego, niemniej jednak wobec braku jakiegokolwiek podobieństwa między wcześniejszym a zakwestionowanym znakiem towarowym powszechna znajomość lub renoma wcześniejszego znaku towarowego, jak też identyczność lub podobieństwo danych towarów lub usług nie są wystarczające dla ustalenia istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadku kolidujących ze sobą znaków towarowych lub związku między nimi w odczuciu danego kręgu odbiorców. Identyczność lub podobieństwo kolidujących ze sobą znaków towarowych jest bowiem warunkiem koniecznym zastosowania zarówno art. 8 ust. 1 lit. b), jak i art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 2007/209. W konsekwencji przepisy te w sposób oczywisty nie mają zastosowania, jeśli Sąd wyklucza jakiekolwiek podobieństwo między kolidującymi ze sobą znakami towarowymi. Wyłącznie przy założeniu, że kolidujące ze sobą znaki towarowe wykazują pewne podobieństwo, nawet niewielkie, na wspomnianym sądzie ciąży obowiązek przeprowadzenia całościowej oceny w celu stwierdzenia, czy niezależnie od niskiego stopnia podobieństwa między nimi istnieje ze względu na obecność innych mających znaczenie czynników, takich jak powszechna znajomość lub renoma wcześniejszego znaku towarowego, prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd lub związek między tymi znakami towarowymi w odczuciu danego kręgu odbiorców.
Z tego orzecznictwa Trybunału jasno wynika, że istnienie identyczności lub podobieństwa, nawet niewielkiego, między kolidującymi ze sobą znakami stanowi warunek, od którego jest uzależnione stosowanie art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009, a nie zwykły czynnik służący ocenie istnienia związku między wspomnianymi znakami towarowymi w rozumieniu tego przepisu. Co więcej, wniosek ten wynika bezpośrednio z następującego sformułowania zastosowanego we wspomnianym artykule: „jeżeli [zgłoszony znak towarowy jest] identyczny lub podobny do wcześniejszego znaku”.
(por. pkt 31–34)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 64, 65, 70, 74–76)
4. Czerpanie nienależnej korzyści z charakteru odróżniającego lub renomy wcześniejszego znaku towarowego jest w szczególności ustalone w przypadku próby oczywistego wyzysku i wykorzystania słynnego znaku towarowego i z tego względu odnosi się do tego pojęcie „prawdopodobieństwa pasożytnictwa”. Innymi słowy, chodzi tu o zagrożenie, że wizerunek renomowanego znaku towarowego lub przywoływane przez niego właściwości zostaną przeniesione na towary oznaczone zgłoszonym znakiem towarowym, co ułatwi ich sprzedaż dzięki ustanowieniu skojarzenia z wcześniejszym znakiem towarowym cieszącym się renomą.
Prawdopodobieństwo pasożytnictwa odróżnia się, po pierwsze, od „prawdopodobieństwa rozmycia”, pojęcia, zgodnie z którym szkoda wyrządzona charakterowi odróżniającemu wcześniejszego znaku towarowego zostaje zazwyczaj ustalona, gdy używanie znaku towarowego, o którego rejestrację się zwrócono, skutkowałoby tym, że wcześniejszy znak towarowy nie byłby w stanie wzbudzić już natychmiastowego skojarzenia z towarami, dla których jest zarejestrowany i używany, a po drugie, od „prawdopodobieństwa przyćmienia”, pojęcia, zgodnie z którym szkoda wyrządzana renomie wcześniejszych znaków towarowych zostaje zazwyczaj ustalona, gdy towary, dla których zwrócono się o rejestrację znaku towarowego, byłyby odbierane przez odbiorców w taki sposób, że zmniejszyłaby się siła przyciągania wcześniejszego znaku towarowego.
Według utrwalonego orzecznictwa stwierdzenie prawdopodobieństwa pasożytnictwa, podobnie jak prawdopodobieństwa rozmycia lub przyćmienia, może zostać ustalone w szczególności w drodze logicznej dedukcji na podstawie wyników analizy prawdopodobieństwa, o ile nie ogranicza się ona do zwykłych przypuszczeń, oraz przy uwzględnieniu praktyk przyjętych w danym sektorze handlu, a także wszystkich innych okoliczności danej sprawy.
W szczególności Trybunał orzekł, że w ramach całościowej oceny w celu ustalenia czerpania nienależnej korzyści z charakteru odróżniającego lub renomy wcześniejszego znaku towarowego należy uwzględnić fakt, że używanie opakowań i flakonów podobnych do opakowań i flakonów imitowanych perfum służyło wykorzystaniu do celów reklamowych charakteru odróżniającego i renomy znaków towarowych, pod którymi perfumy te były sprzedawane. Trybunał również uściślił, że kiedy osoba trzecia próbowała poprzez używanie oznaczenia podobnego do cieszącego się renomą znaku towarowego działać w jego cieniu w celu skorzystania z jego atrakcyjności, reputacji i prestiżu oraz wykorzystać, bez żadnej rekompensaty finansowej i bez podjęcia ze swej strony żadnego wysiłku w tym kierunku, wysiłek handlowy włożony przez właściciela wcześniejszego znaku towarowego w wykreowanie i utrzymanie jego wizerunku, odnoszenie korzyści z takiego używania winno zostać uznane za czerpanie nienależnej korzyści z charakteru odróżniającego lub renomy wspomnianego znaku.
Jednakże orzecznictwo to nie ogranicza w żaden sposób wyłącznie do zgłoszonego znaku towarowego okoliczności, które należy wziąć pod uwagę dla celów ustalenia prawdopodobieństwa pasożytnictwa, mianowicie prawdopodobieństwa czerpania nienależnej korzyści z charakteru odróżniającego lub renomy wcześniejszych znaków towarowych, lecz umożliwia także uwzględnienie wszystkich dowodów służących przeprowadzeniu wspomnianej analizy prawdopodobieństwa co do zamiarów właściciela zgłoszonego znaku towarowego, a tym bardziej uwzględnienie dowodów dotyczących rzeczywistego handlowego wykorzystywania zgłoszonego znaku towarowego.
(por. pkt 82–85, 88)