Sprawa T‑187/11
Mohamed Trabelsi i in.
przeciwko
Radzie Unii Europejskiej
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Tunezji – Zamrożenie funduszy – Artykuł 17 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Skarga o odszkodowanie – Artykuł 44 § 1 lit. c) regulaminu postępowania przed Sądem – Niedopuszczalność
Streszczenie – wyrok Sądu (trzecia izba) z dnia 28 maja 2013 r.
1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Właściwość sądu Unii – Żądania zmierzające do uzyskania ochrony jednego ze skarżących lub udzielenia prawa do odpowiedzi jednemu lub kilku skarżącym – Niedopuszczalność
(art. 13 TUE; art. 263 TFUE)
2. Skarga o stwierdzenie nieważności – Właściwość sądu Unii – Żądania wydania nakazu wobec instytucji – Niedopuszczalność
(art. 263 TFUE)
3. Postępowanie w przedmiocie środka tymczasowego – Przesłanki dopuszczalności – Skarga – Wymogi formalne – Odrębne pismo – Brak – Niedopuszczalność
(art. 278 TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 104 § 2, 3)
4. Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Określenie przedmiotu sporu – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów – Skarga o naprawienie szkód, których wyrządzenie zarzuca się instytucji Unii – Brak sprecyzowania, gdy chodzi o zachowanie zarzucane tej instytucji, charakter szkody i związek przyczynowy – Niedopuszczalność
[art. 340 akapit drugi TFUE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 21, art. 53 akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1 lit. c)]
5. Skarga o stwierdzenie nieważności – Właściwość sądu Unii – Żądania skierowane przeciwko państwu członkowskiemu i przedstawione na podstawie przepisów prawa krajowego – Niedopuszczalność
(art. 263 TFUE)
6. Unia Europejska – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Tunezji – Zamrożenie funduszy osób biorących udział w sprzeniewierzeniu państwowych środków finansowych oraz osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów z nimi powiązanych – Organ posiadający kompetencję do podpisania decyzji
(art. 16 ust. 9 TUE, art. 18 ust. 3 TUE; regulamin wewnętrzny Rady, art. 2 ust. 5 akapit drugi; decyzja Rady 2011/79)
7. Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Określenie przedmiotu sporu – Błąd przy oznaczeniu znajdującego zastosowanie tekstu prawnego – Brak wpływu – Przesłanki
[statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 21, art. 53 akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1 lit. c)]
8. Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Tunezji – Zamrożenie funduszy osób biorących udział w sprzeniewierzeniu państwowych środków finansowych oraz osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów z nimi powiązanych – Decyzja wpisująca się w kontekst znany zainteresowanemu umożliwiająca mu zrozumienie zakresu podjętego wobec niego środka – Dopuszczalność zwięzłego uzasadnienia – Granice – Uzasadnienie niemogące sprowadzać się do sformułowania ogólnego i stereotypowego
(art. 296 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41; decyzja Rady 2011/79)
9. Unia Europejska – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Tunezji – Zamrożenie funduszy osób biorących udział w sprzeniewierzeniu państwowych środków finansowych oraz osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów z nimi powiązanych – Ograniczenie prawa własności – Przesłanki – Poszanowanie przez decyzję wykonawczą warunków przewidzianych w decyzji podstawowej – Brak – Naruszenie prawa własności
[art. 21 ust. 2 lit. b), d) TUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 17 ust. 1, art. 52 ust. 1; decyzje Rady: 2011/72, art. 1–3, 5; 2011/79]
10. Postępowanie sądowe – Obowiązek poszanowania przez sąd ram sporu określonych przez strony – Obowiązek orzekania przez sąd wyłącznie w oparciu o argumenty wysunięte przez strony – Brak
(regulamin postępowania przed Sądem, art. 48 § 2)
11. Unia Europejska – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Tunezji – Zamrożenie funduszy osób biorących udział w sprzeniewierzeniu państwowych środków finansowych oraz osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów z nimi powiązanych – Ocena zgodności z prawem w oparciu o informacje dostępne w momencie wydania decyzji
(art. 263 TFUE; decyzje Rady: 2011/72, art. 1–3, 5; 2011/79)
12. Skarga o stwierdzenie nieważności – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Ograniczenie przez Trybunał – Środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Tunezji – Zamrożenie funduszy osób biorących udział w sprzeniewierzeniu państwowych środków finansowych oraz osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów z nimi powiązanych – Stwierdzenie nieważności prowadzące do stwierdzenia nieważności rozporządzenia i pozbawiające podstawy prawnej każdy środek ograniczający – Ryzyko zaszkodzenia w sposób poważny i nieodwracalny skuteczności wszelkiego zamrożenia aktywów, o jakim, wobec osób, o których mowa w akcie, którego nieważność została stwierdzona, mogłaby w przyszłości zadecydować Rada – Utrzymanie w mocy skutków decyzji, której nieważność została stwierdzona do dnia upływu terminu do wniesienia odwołania lub do dnia jego oddalenia
(art. 264 TFUE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 60 akapit drugi; rozporządzenie Rady nr 101/2011; decyzja Rady 2011/79)
1. Żadne postanowienie traktatów ani żadna zasada nie przyznają Trybunałowi właściwości do rozpoznania żądania ochrony skarżącego lub udzielenia prawa do odpowiedzi jednemu lub kilku skarżącym. W tych okolicznościach tego rodzaju żądanie należy odrzucić jako wniesione do sądu oczywiście niewłaściwego do jego rozpoznania.
(por. pkt 36–38)
2. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 40, 41)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 43, 45)
4. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 46–48)
5. Prawu utworzonemu na podstawie traktatu UE i traktatu FUE, pochodzącemu z niezależnego źródła, nie można, ze względu na jego szczególną naturę, przeciwstawiać w postępowaniu sądowym jakiegokolwiek wewnętrznego aktu prawnego, gdyż oznaczałoby to zakwestionowanie podstaw prawnych samej Unii. Zatem nie można skutecznie powołać się na przepis prawa krajowego w postępowaniu o stwierdzenie nieważności aktu Unii.
(por. pkt 50, 61)
6. Z art. 16 ust. 9 TUE, art. 18 ust. 3 TUE oraz art. 2 ust. 5 akapit drugi regulaminu wewnętrznego Rady wynika, że organem posiadającym kompetencję do podpisywania aktów przyjętych przez Radę w składzie zajmującym się sprawami zagranicznymi jest co do zasady wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Ten ostatni jednak może w razie potrzeby zostać zastąpiony przez członka tego składu będącego przedstawicielem państwa członkowskiego sprawującego półroczną prezydencję w Radzie bez upoważnienia do podpisu.
(por. pkt 57, 58)
7. Błąd popełniony przy oznaczeniu znajdującego zastosowanie tekstu prawnego nie może prowadzić do stwierdzenia niedopuszczalności podniesionego zarzutu, jeśli przedmiot i zwięzłe przedstawienie tego zarzutu wynikają ze skargi w sposób wystarczająco jasny. Należy z tego wywieść, że strona skarżąca nie jest również zobowiązana wyraźnie wskazać konkretnej normy prawa, na której opiera swój zarzut, pod warunkiem że jej argumentacja jest wystarczająco jasna, by strona przeciwna i sąd Unii mogli bez trudności określić tę normę.
(por. pkt 63)
8. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 66–72)
9. Artykuł 17 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej gwarantuje prawo własności. Nie jest to jednak uprawnienie absolutne. Z art. 52 ust. 1 tej karty wynika, że – by pozostawać w zgodzie z prawem Unii – ograniczenie wykonywania prawa własności powinno w każdym wypadku spełniać trzy przesłanki. Po pierwsze, ograniczenie powinno być przewidziane ustawą i rozpatrywany środek powinien zatem mieć podstawę prawną. Po drugie, powinno ono odpowiadać celowi interesu ogólnego uznanemu za taki w prawie Unii. Po trzecie, ograniczenie nie może być nadmierne. W odniesieniu do tej ostatniej przesłanki z jednej strony ograniczenie powinno być niezbędne i proporcjonalne do zamierzonego celu, a z drugiej strony nie może zostać naruszona zasadnicza treść danego prawa lub danej wolności.
Decyzja wykonująca decyzję o zamrożeniu funduszy skierowaną wobec niektórych osób lub podmiotów w związku z sytuacją w Tunezji, która stosuje kryterium inne niż to przewidziane w decyzji stanowiącej jej podstawę prawną, narusza pierwszą z tych przesłanek. Tak jest, w przypadku gdy tego rodzaju decyzja wykonawcza, która umieściła skarżącego wśród osób objętych zamrożeniem aktywów z tego powodu, że był on objęty śledztwem sądowym w związku z czynami popełnionymi jako część operacji prania pieniędzy, podczas gdy decyzja podstawowa nakłada obowiązek zamrożenia aktywów należących do osób odpowiedzialnych za sprzeniewierzenie państwowych środków finansowych, w sytuacji gdy, po pierwsze, nie wykazano, że w świetle prawa karnego zainteresowanego państwa pojęcie sprzeniewierzenia państwowych środków finansowych obejmuje pojęcie prania pieniędzy, oraz gdy, po drugie, definicja prania pieniędzy, która wynika z art. 1 ust. 2 dyrektywy 2005/60 w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, nie odpowiada wyłącznie działaniom mającym na celu ukrycie nielegalnego pochodzenia aktywów pochodzących ze sprzeniewierzenia środków państwowych. Tego rodzaju decyzji wykonawczej nie można uznać za przewidzianą ustawą w rozumieniu art. 52 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
(por. pkt 75, 78–81, 91, 93–96)
10. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 82)
11. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 115)
12. Wyroki, w których Sąd stwierdza nieważność decyzji wydanej przez instytucję lub organ Unii, mają co do zasady skutek natychmiastowy, w tym znaczeniu, że akt nieważny jest eliminowany z mocą wsteczną z porządku prawnego i uznawany za nieistniejący. Tym niemniej na podstawie art. 264 akapit drugi TFUE Sąd może pozostawić tymczasowo w mocy skutki aktu, którego nieważność stwierdził.
W drodze analogii do art. 60 akapit drugi statutu Trybunału, dotyczącego sytuacji, gdy stwierdzana jest nieważność rozporządzeń, należy pozostawić w mocy skutki decyzji, której nieważność została stwierdzona do dnia upływu terminu do wniesienia odwołania lub do dnia jego oddalenia, zważywszy, że natychmiastowe wywoływanie skutków przez wyrok Sądu spowodowałoby pozbawienie rozporządzenia dotyczącego środków ograniczających w postaci zamrożenia funduszy obejmujących skarżącego podstawy prawnej i że na podstawie art. 266 akapit pierwszy TFUE Rada miałaby obowiązek uchylić je w odniesieniu do tego skarżącego. Skarżący byłby w ten sposób w stanie przenieść całość lub część swoich aktywów poza Unię Europejską, co mogłoby w sposób poważny i nieodwracalny zaszkodzić skuteczności wszelkich środków ograniczających, o jakich wobec niego mogłaby w przyszłości zadecydować Rada, podczas gdy nie można wykluczyć, że z przyczyn innych niż wskazane w tej decyzji będzie uzasadnione umieszczenie nazwiska omawianej osoby w wykazie załączonym do decyzji.
(por. pkt 118, 121–123)