CURIA - Documents

Home > Search form > List of results > Documents

Start printing

Language of document : ECLI:EU:T:2013:80

WYROK SĄDU (czwarta izba)

z dnia 20 lutego 2013 r.(*)

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające podjęte wobec Iranu w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu broni jądrowej – Zamrożenie funduszy – Podmiot posiadany w 100% przez podmiot uznany za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej – Zarzut niezgodności z prawem – Obowiązek uzasadnienia – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej

W sprawie T‑492/10

Melli Bank plc, z siedzibą w Londynie (Zjednoczone Królestwo), reprezentowany początkowo przez S. Gadhię, S. Ashleya, solicitors, D. Andersona, QC, oraz R. Blakeleya, barrister, a następnie przez S. Ashleya, S. Jeffreya, A. Irvine’a, solicitors, D. Wyatta, QC, oraz R. Blakeleya,

strona skarżąca,

przeciwko

Radzie Unii Europejskiej, reprezentowanej przez M. Bishopa oraz R. Liudvinaviciute‑Cordeiro, działających w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

popieranej przez

Komisję Europejską, reprezentowaną przez S. Boelaert oraz M. Konstantinidisa, działających w charakterze pełnomocników,

interwenient,

mającej za przedmiot, po pierwsze, żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Rady 2010/413/WPZiB z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylającej wspólne stanowisko 2007/140/WPZiB (Dz.U. L 195, s. 39), decyzji Rady 2010/644/WPZiB z dnia 25 października 2010 r. zmieniającej decyzję 2010/413 (Dz.U. L 281, s. 81), rozporządzenia Rady (UE) nr 961/2010 z dnia 25 października 2010 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 423/2007 (Dz.U. L 281, s. 1), decyzji Rady 2011/783/WPZiB z dnia 1 grudnia 2011 r. dotyczącej zmiany decyzji 2010/413 (Dz.U. L 319, s. 71), rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 1245/2011 z dnia 1 grudnia 2011 r. dotyczącego wykonania rozporządzenia nr 961/2010 (Dz.U. L 319, s. 11) oraz rozporządzenia Rady (UE) nr 267/2012 z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylającego rozporządzenie nr 961/2010 (Dz.U. L 88, s. 1) w zakresie, w jakim akty te dotyczą strony skarżącej, a po drugie, żądanie stwierdzenia niemożności stosowania wobec strony skarżącej art. 16 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 961/2010 i art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 267/2012,

SĄD (czwarta izba),

w składzie: I. Pelikánová (sprawozdawca), prezes, K. Jürimäe i M. van der Woude, sędziowie,

sekretarz: N. Rosner, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 3 lipca 2012 r.,

wydaje następujący

Wyrok

Okoliczności powstania sporu

1 Strona skarżąca, Melli Bank plc, jest spółką akcyjną zarejestrowaną i mającą siedzibę w Zjednoczonym Królestwie, zatwierdzoną i regulowaną przez Financial Services Authority (urząd ds. nadzoru finansowego Zjednoczonego Królestwa, zwany dalej „FSA”). Rozpoczęła ona swoją działalność bankową w Zjednoczonym Królestwie w dniu 1 stycznia 2002 r., w wyniku przekształcenia brytyjskiego oddziału Banku Melli Iran (zwanego dalej „BMI”). BMI, spółka matka, do której w całości należy skarżący, jest bankiem irańskim kontrolowanym przez państwo irańskie.

2 Niniejsza sprawa wpisuje się w ramy środków ograniczających, ustanowionych w celu wywarcia nacisku na Islamską Republikę Iranu, aby ta zakończyła działania stwarzające zagrożenie rozprzestrzenianiem broni jądrowej i działania związane z rozwojem systemów przenoszenia broni jądrowej (zwane dalej „rozprzestrzenianiem broni jądrowej”).

3 Zarówno BMI, jak i jego spółki zależne, w tym skarżący, zostały umieszczone w wykazie zawartym w załączniku II do wspólnego stanowiska Rady 2007/140/WPZiB z dnia 27 lutego 2007 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 61, s. 49) w drodze jego zmiany wspólnym stanowiskiem Rady 2008/479/WPZiB z dnia 23 czerwca 2008 r. zmieniającym wspólne stanowisko 2007/140 (Dz.U. L 163, s. 43).

4 W konsekwencji nazwy BMI oraz skarżącego zostały umieszczone w wykazie z załącznika V do rozporządzenia Rady (WE) nr 423/2007 z dnia 19 kwietnia 2007 r. dotyczącego środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 103, s. 1) poprzez decyzję Rady 2008/475/WE z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie wdrożenia art. 7 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 423/2007 dotyczącego środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 163, s. 29). Skutkiem tego umieszczenia było zamrożenie funduszy BMI oraz skarżącego.

5 Zarówno we wspólnym stanowisku 2008/479, jak i w decyzji 2008/475 Rada Unii Europejskiej przyjęła następujące powody dotyczące BMI i wszystkich jego oddziałów i spółek zależnych:

„Dostarcza lub stara się dostarczać wsparcie finansowe firmom, które są zaangażowane w zakup towarów służących realizacji irańskiego programu jądrowego i programu w zakresie pocisków balistycznych lub kupują takie towary (AIO, SHIG, SBIG, AEOI, Novin Energy Company, Mesbah Energy Company, Kalaye Electric Company i DIO). [BMI] ułatwia działalność Iranu w dziedzinie związanej z technologiami potencjalnie niebezpiecznymi. Ułatwił on wielokrotnie zakup potencjalnie niebezpiecznych materiałów dla irańskich programów jądrowych i programów w zakresie pocisków balistycznych. Świadczył różnorodne usługi finansowe w imieniu podmiotów związanych z irańskim sektorem jądrowym i sektorem rakietowym, w tym otwierał akredytywy i prowadził rachunki. Wiele z powyższych przedsiębiorstw zostało wymienionych w rezolucjach [Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych] nr 1737 i 1747”.

6 Skarżący wniósł do Sądu dwie skargi na decyzję 2008/475. Skargi te zostały oddalone wyrokiem Sądu z dnia 9 lipca 2009 r. w sprawach połączonych T‑246/08 i T‑332/08 Melli Bank przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. II‑2629.

7 W okresie od lipca 2009 r. do maja 2010 r., w kontekście kontynuacji stosowania środków ograniczających wobec skarżącego, miały miejsce liczne wymiany pism między skarżącym a Radą. I tak, skarżący wystosował do Rady pisma w dniach 6, 15 i 24 lipca, 20 sierpnia i 15 października 2009 r. oraz w dniu 22 marca 2010 r., a Rada udzieliła na nie odpowiedzi w dniach 23 lipca, 1 października i 18 listopada 2009 r. oraz w dniu 11 maja 2010 r.

8 Wymienione pisma dotyczyły z jednej strony przyczyn uzasadniających przyjęcie i kontynuowanie środków ograniczających wobec BMI i skarżącego. W tej kwestii w piśmie z dnia 23 lipca 2009 r. Rada wskazała, że skarżący został objęty środkami ograniczającymi z racji swego statusu spółki zależnej BMI. Po dokonaniu przeglądu w piśmie z dnia 18 listopada 2009 r. Rada stwierdziła, po pierwsze, że BMI wspiera rozprzestrzenianie broni jądrowej, po drugie, że skarżący należy do BMI, która może wywierać na niego wpływ, oraz po trzecie, że alternatywne środki proponowane przez skarżącego nie są wystarczające, by uniknąć ryzyka, że BMI będzie obchodzić środki ograniczające, które go dotyczą, za pośrednictwem skarżącego. Rada podtrzymała swoje stanowisko w piśmie z dnia 11 maja 2010 r.

9 Z drugiej strony skarżący złożył wniosek o dostęp do akt Rady. W tym zakresie pismem z dnia 23 lipca 2009 r. Rada odmówiła dostępu do pierwotnego wniosku w sprawie przyjęcia środków ograniczających wobec BMI i skarżącego (zwanego dalej „pierwotnym wnioskiem”) z powodu poufnego charakteru tego dokumentu. W piśmie z dnia 1 października 2009 r. przedstawiła skarżącemu uzupełniające dowody związane z domniemanym zaangażowaniem BMI w rozprzestrzenianie broni jądrowej. Przy piśmie z dnia 18 listopada 2009 r. Rada przekazała skarżącemu niepoufną wersję wniosku w sprawie przyjęcia środków ograniczających, odnoszącego się do uzupełniających powodów przedstawionych w piśmie z dnia 1 października 2009 r. (zwanego dalej „wnioskiem uzupełniającym”).

10 Z chwilą przyjęcia decyzji Rady 2010/413/WPZiB z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylającej wspólne stanowisko 2007/140/WPZiB (Dz.U. L 195, s. 39) zarówno BMI, jak i skarżący zostali umieszczeni w wykazie znajdującym się w załączniku II do tej decyzji. W odniesieniu do BMI przyjęto następujące uzasadnienie:

„Świadczy lub usiłuje świadczyć wsparcie finansowe spółkom biorącym udział w programie jądrowym i balistycznym Iranu lub pozyskującym towary na rzecz tych programów (AIO, SHIG, SBIG, AEOI, Novin Energy Company, Mesbah Energy Company, Kalaye Electric Company i DIO). [BMI] służy jako pośrednik we wrażliwej działalności Iranu. Bank ten ułatwił liczne zakupy materiałów wrażliwych na rzecz irańskiego programu jądrowego i balistycznego. Świadczył on szereg usług finansowych w imieniu podmiotów powiązanych z irańską branżą jądrową i balistyczną, obejmujących otwieranie akredytyw i prowadzenie rachunków. Wiele z wyżej wspomnianych spółek zostało wskazanych na mocy rezolucji nr 1737 (2006) i nr 1747 (2007) Rady Bezpieczeństwa ONZ. [BMI] nadal świadczy te usługi, prowadząc działalność wspierającą i ułatwiającą wrażliwe działania Iranu. Wykorzystując swe powiązania bankowe, bank ten stale udziela wsparcia i świadczy usługi podmiotom umieszczonym przez ONZ i UE w wykazach związanych z tą działalnością. Bank ten działa także w imieniu i na polecenie takich podmiotów jak Bank Sepah, często działając za pośrednictwem jednostek zależnych i stowarzyszonych”.

11 Na umieszczenie skarżącego w załączniku V do rozporządzenia nr 423/2007 nie miało wpływu wejście w życie rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 668/2010 z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie wdrożenia art. 7 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 423/2007 dotyczącego środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 195, s. 25).

12 Pismem z dnia 27 lipca 2010 r. Rada poinformowała skarżącego o umieszczeniu go w wykazie z załącznika II do decyzji 2010/413.

13 Pismem z dnia 17 sierpnia 2010 r. skarżący zwrócił się do Rady o dokonanie przeglądu sprawy umieszczenia jego nazwy w wykazie z załącznika II do decyzji 2010/413 oraz pozostawienia jej w wykazie z załącznika V do rozporządzenia nr 423/2007. W związku z tym wniósł o doręczenie kopii całości akt Rady dotyczących zastosowania wobec niego środków ograniczających. Ponowił też propozycję gwarancji mających na celu zapobieżenie obejściu środków ograniczających obejmujących BMI.

14 Nazwę skarżącego pozostawiono w wykazie z załącznika II do decyzji 2010/413 na podstawie decyzji Rady 2010/644/WPZiB z dnia 25 października 2010 r. zmieniającej decyzję 2010/413 (Dz.U. L 281, s. 81).

15 Po uchyleniu rozporządzenia nr 423/2007 przez rozporządzenie Rady (UE) nr 961/2010 z dnia 25 października 2010 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 281, s. 1) nazwy BMI oraz skarżącego zostały przez Radę umieszczone w załączniku VIII do tego ostatniego rozporządzenia. W konsekwencji fundusze i zasoby gospodarcze skarżącego zostały zamrożone na podstawie art. 16 ust. 2 tego rozporządzenia.

16 Powody wskazane w odniesieniu do BMI w decyzji 2010/644 oraz w rozporządzeniu nr 961/2010 są takie same jak wskazane w decyzji 2010/413.

17 Pismem z dnia 28 października 2010 r. Rada poinformowała skarżącego o pozostawieniu jego nazwy w wykazie z załącznika II do decyzji 2010/413 oraz o umieszczeniu jej w załączniku VIII do rozporządzenia nr 961/2010. W tej kwestii Rada wyjaśniła, że uwagi skarżącego przedstawione w piśmie z dnia 17 sierpnia 2010 r. nie uzasadniają zniesienia zastosowanych wobec niego środków ograniczających oraz że jej akta nie zawierają żadnych nowych elementów czy informacji dotyczących skarżącego.

18 Pismem z dnia 29 lipca 2011 r. skarżący zwrócił się do Rady o dokonanie przeglądu sprawy umieszczenia jego nazwy w wykazie z załącznika II do decyzji 2010/413 oraz w wykazie z załącznika VIII do rozporządzenia nr 961/2919. Powtórzył on propozycję gwarancji mających na celu zapobieżenie wszelkiemu obchodzeniu środków ograniczających zastosowanych wobec BMI, w szczególności w zakresie powoływania i odwoływania swoich dyrektorów, oraz podkreślił skuteczność i wykonalność tych gwarancji.

19 Na umieszczenie nazw BMI oraz skarżącego w wykazach z załącznika II do decyzji 2010/413 oraz z załącznika VIII do rozporządzenia nr 961/2010 nie miało wpływu wejście w życie decyzji Rady 2011/783/WPZiB z dnia 1 grudnia 2011 r. dotyczącej zmiany decyzji 2010/413 (Dz.U. L 319, s. 71) oraz rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 1245/2011 z dnia 1 grudnia 2011 r. dotyczącego wykonania rozporządzenia nr 961/2010 (Dz.U. L 319, s. 1).

20 Pismem z dnia 5 grudnia 2011 r. Rada poinformowała skarżącego o pozostawieniu jego nazwy w wykazach z załącznika II do decyzji 2010/413 oraz z załącznika VIII do rozporządzenia nr 961/2010. Rada stwierdziła, że uwagi skarżącego przedstawione w piśmie z dnia 29 lipca 2011 r. nie uzasadniają zniesienia zastosowanych wobec niego środków ograniczających, między innymi dlatego, że zaproponowane przez niego gwarancje, w szczególności dotyczące powoływania i odwoływania jego dyrektorów, są niewystarczające, by zapewnić jego niezależność od BMI.

21 W piśmie z dnia 31 stycznia 2012 r. skarżący podniósł, że jego zdaniem dokonanie przeglądu kwestii pozostawienia w mocy zastosowanych wobec niego środków ograniczających było wadliwe. W szczególności wskazał, że Rada w piśmie z dnia 5 grudnia 2011 r. nie uzasadniła w sposób prawnie wystarczający odmowy uwzględnienia zaproponowanych przezeń dodatkowych gwarancji.

22 Wyrokiem z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie C‑380/09 P Melli Bank przeciwko Radzie, Trybunał oddalił odwołanie skarżącego od ww. w pkt 6 wyroku Sądu z dnia 9 lipca 2009 r. w sprawach połączonych Melli Bank przeciwko Radzie.

23 Po uchyleniu rozporządzenia nr 961/2010 przez rozporządzenie Rady (UE) nr 267/2012 z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 88, s. 1) nazwy BMI i skarżącego zostały przez Radę umieszczone w wykazie z załącznika IX do tego ostatniego rozporządzenia. Powody wskazane w odniesieniu do BMI wraz ze wszystkimi jego oddziałami i spółkami zależnymi są takie same jak wskazane w decyzji 2010/413. W konsekwencji fundusze i zasoby gospodarcze skarżącego zostały zamrożone na podstawie art. 23 ust. 2 rzeczonego rozporządzenia.

24 Pismem z dnia 24 kwietnia 2012 r. Rada poinformowała skarżącego o pozostawieniu jego nazwy w wykazie z załącznika II do decyzji 2010/413 i o umieszczeniu jej w wykazie z załącznika IX do rozporządzenia nr 267/2012. Powołała się przy tym na swoje argumenty przedstawione zarówno w trakcie wymiany pism ze skarżącym, jak i przed Sądem. Ponadto Rada zwróciła uwagę skarżącego na stwierdzenia Trybunału zawarte w ww. w pkt 22 wyroku z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie Melli Bank przeciwko Radzie.

Przebieg postępowania i żądania stron

25 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 7 października 2010 r. skarżący wniósł niniejszą skargę.

26 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 5 listopada 2010 r. skarżący dostosował swoje żądania w związku z przyjęciem decyzji 2010/644 oraz rozporządzenia nr 961/2010.

27 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 14 stycznia 2011 r. Komisja Europejska wniosła o dopuszczenie jej do niniejszej sprawy w charakterze interwenienta popierającego żądania Rady. Postanowieniem z dnia 8 marca 2011 r. prezes czwartej izby Sądu dopuścił tę interwencję.

28 W replice złożonej w sekretariacie Sądu w dniu 7 marca 2011 r. skarżący wycofał skargę w części dotyczącej stwierdzenia nieważności rozporządzenia wykonawczego nr 668/2010.

29 W piśmie złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 31 stycznia 2012 r. skarżący, po pierwsze, dostosował swoje żądania w związku z przyjęciem decyzji 2011/783 oraz rozporządzenia wykonawczego nr 1245/2001, a po drugie, zażądał, w stosownym wypadku, stwierdzenia nieważności zaskarżonych aktów ze skutkiem natychmiastowym.

30 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 27 kwietnia 2012 r. skarżący zmienił swoje żądania w następstwie wydania rozporządzenia nr 267/2012.

31 Na podstawie sprawozdania sędziego sprawozdawcy Sąd (czwarta izba) postanowił o otwarciu procedury ustnej i w ramach środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 64 swojego regulaminu postępowania zadał stronom pisemne pytania dotyczące skutków płynących dla niniejszej sprawy z ww. w pkt 22 wyroku z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie Melli Bank przeciwko Radzie oraz dopuszczalności czwartego zarzutu skarżącego. Strony udzieliły odpowiedzi na pytania Sądu.

32 W odpowiedzi na pytania Sądu, złożonej w sekretariacie Sądu w dniu 8 czerwca 2012 r., skarżący, po pierwsze, wycofał znaczną część zarzutów szczegółowych podniesionych w ramach zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia obowiązku uzasadnienia oraz zasady poszanowania prawa do obrony i do skutecznej ochrony sądowej; następnie wycofał część zarzutów szczegółowych podniesionych w ramach zarzutu drugiego, dotyczącego błędu w ocenie odnośnie do posiadania lub kontrolowania skarżącego przez BMI, i wreszcie wycofał zarzut trzeci, dotyczący niezgodności z prawem art. 20 ust. 1 lit. b) decyzji 2010/413, art. 16 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 961/2010 oraz art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 267/2012.

33 Na rozprawie w dniu 3 lipca 2012 r. Sąd wysłuchał wystąpień stron i ich odpowiedzi na zadane pytania.

34 Postanowieniem Sądu (czwarta izba) z dnia 4 września 2012 r. procedura ustna została otwarta na nowo w celu dołączenia do akt sprawy uwag skarżącej w przedmiocie postanowienia prezesa Trybunału z dnia 19 lipca 2012 r. w sprawie C‑110/12 P(R) Akhras przeciwko Radzie, niepublikowanego w Zbiorze, oraz wysłuchania uwag innych stron. Procedura ustna została ponownie zamknięta w dniu 4 października 2012 r.

35 Skarżący wnosi do Sądu o:

– stwierdzenie nieważności, ze skutkiem natychmiastowym, pkt 5 tabeli B załącznika II do decyzji 2010/413, pkt 5 tabeli B w tytule I załącznika do decyzji 2010/644, pkt 5 tabeli B załącznika VIII do rozporządzenia nr 961/2010, decyzji 2011/783, rozporządzenia wykonawczego nr 1245/2011 oraz rozporządzenia nr 267/2012 w zakresie, w jakim akty te dotyczą skarżącego;

– orzeczenie, że art. 16 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 961/2010 oraz art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 267/2012 nie mają do niego zastosowania;

– obciążenie Rady kosztami postępowania.

36 Rada i Komisja wnoszą do Sądu o:

– oddalenie skargi;

– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

Co do prawa

37 W swoich pismach skarżący podnosi pięć zarzutów. Zarzut pierwszy dotyczy naruszenia obowiązku uzasadnienia, zasady poszanowania prawa do obrony i prawa do skutecznej ochrony sądowej. Zarzut drugi dotyczy oczywistego błędu w ocenie w zakresie posiadania lub kontrolowania skarżącego przez BMI. Zarzut trzeci dotyczy nieproporcjonalności, a tym samym niezgodności z prawem art. 20 ust. 1 lit. b) decyzji 2010/413, art. 16 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 961/2010 oraz art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 267/2012. Zarzut czwarty dotyczy błędu w ocenie w odniesieniu do zaangażowania BMI w rozprzestrzenianie broni jądrowej. Zarzut piąty dotyczy naruszenia zasady proporcjonalności oraz prawa własności i do wykonywania działalności gospodarczej.

38 Jak wynika z pkt 32 powyżej, w trakcie postępowania skarżący wycofał zarzut trzeci, jak również część zarzutów szczegółowych podniesionych w ramach zarzutów pierwszego i drugiego. Skoro zarzut trzeci był jedynym, jaki został przytoczony na poparcie drugiego żądania, dotyczącego orzeczenia niemożności stosowania art. 7 ust. 2 lit. d) rozporządzenia nr 423/2007, art. 16 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 961/2010 oraz art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 267/2012, to częściowe cofnięcie żądań przez skarżącego oznacza, że żądanie to stało się bezprzedmiotowe.

39 Rada i Komisja kwestionują zasadność zarzutów przedstawionych przez skarżącą. Ponadto w duplice Rada podniosła, że powoływanie się przez skarżącego na naruszenie jego praw podstawowych jest niedopuszczalne, ponieważ jest on emanacją państwa irańskiego.

40 Na wstępie należy zbadać dopuszczalność dokonanego przez skarżącego dostosowania żądań, następnie rozpoznać zarzut czwarty, na koniec zaś rozpatrzyć argumenty Rady dotyczące możliwości powoływania się przez skarżącego na ochronę jego praw podstawowych.

W przedmiocie dopuszczalności

W przedmiocie dopuszczalności dostosowania żądań przez skarżącego

41 Jak wynika z pkt 14, 15 i 23 niniejszego wyroku, po złożeniu skargi wykaz z załącznika II decyzji 2010/413 został zastąpiony nowym wykazem, wprowadzonym decyzją 2010/644, a rozporządzenie nr 423/2007, zostało uchylone i zastąpione rozporządzeniem nr 961/2010, które również zostało uchylone i zastąpione rozporządzeniem nr 267/2012. Ponadto w motywach decyzji 2011/783 i rozporządzenia wykonawczego nr 1245/2011 Rada wyraźnie wskazała, że dokonała pełnego przeglądu wykazu zamieszczonego w załączniku II do decyzji 2010/413 oraz załącznika VIII do rozporządzenia nr 961/2010 i doszła do wniosku, że wymienione w nich osoby, podmioty i organy, w tym skarżący, powinny nadal podlegać środkom ograniczającym. Skarżący dostosował swoje pierwotne żądania w taki sposób, by jego żądanie stwierdzenia nieważności obejmowało nie tylko decyzję 2010/413, ale także decyzję 2010/644, rozporządzenie nr 961/2010, decyzję 2011/783, rozporządzenie wykonawcze nr 1245/2011 i rozporządzenie nr 267/2012 (zwane dalej łącznie „zaskarżonymi aktami”). Rada i Komisja nie wniosły zastrzeżeń do takiego dostosowania.

42 W tym względzie należy przypomnieć, że w przypadku gdy dana decyzja lub dane rozporządzenie dotyczące jednostki bezpośrednio i indywidualnie zostają w toku postępowania zastąpione przez inny akt mający ten sam przedmiot, należy to uważać za nową okoliczność umożliwiającą skarżącemu dostosowanie przedstawionych żądań i zarzutów. Zobowiązanie skarżącego do wniesienia nowej skargi byłoby w istocie sprzeczne z zasadą prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości oraz z wymogiem ekonomii procesowej. Ponadto niesłuszne byłoby umożliwienie danej instytucji dokonania zmiany w zaskarżonym akcie lub zastąpienie go innym w odpowiedzi na zarzuty podniesione w skardze na ten akt wniesionej do sądu Unii Europejskiej oraz powoływania się w toku postępowania na tę zmianę lub na akt zastępujący w celu pozbawienia drugiej strony postępowania możliwości rozszerzenia początkowych żądań i zarzutów wobec tego późniejszego aktu lub przedstawienia uzupełniających żądań i zarzutów wobec niego (zob. analogicznie wyrok Sądu z dnia 23 października 2008 r. w sprawie T‑256/07 People’s Mojahedin Organization of Iran przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. II‑3019, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).

43 Te same uwagi odnoszą się do aktów – takich jak decyzja 2011/783 i rozporządzenie wykonawcze nr 1245/2011 – na mocy których postanowiono, że dana decyzja lub rozporządzenie, w następstwie przeglądu dokonanego zgodnie z ustanowionymi w nich wymogami, nadal powinny bezpośrednio i indywidualnie znajdować zastosowanie do określonych jednostek.

44 W niniejszej sprawie należy zatem uznać, że wniesione przez skarżącego żądanie stwierdzenia nieważności decyzji 2010/644, rozporządzenia nr 961/2010, decyzji 2011/783, rozporządzenia wykonawczego nr 1245/2011 i rozporządzenia nr 267/2012 jest dopuszczalne w zakresie, w jakim akty te dotyczą skarżącego (zob. podobnie i analogicznie ww. w pkt 42 wyrok w sprawie People’s Mojahedin Organization of Iran przeciwko Radzie, pkt 47).

W przedmiocie dopuszczalności zarzutu czwartego, dotyczącego błędu w ocenie w odniesieniu do zaangażowania BMI w rozprzestrzenianie broni jądrowej

45 W swoim zarzucie czwartym skarżący twierdzi, że zastosowanie środków ograniczających wobec BMI nie było uzasadnione. W tej kwestii odsyła on do skarg wniesionych do sądów Unii przez BMI i wyjaśnia, że jeżeli na dzień ogłoszenia wyroku w niniejszej sprawie BMI nie będzie już podlegać środkom ograniczającym, również środki dotyczące skarżącego powinny zostać uznane za nieważne.

46 Stwierdziwszy to, skarżący nie podnosi żadnego konkretnego zarzutu szczegółowego podważającego zgodność z prawem środków ograniczających zastosowanych wobec BMI. W szczególności nie wypowiada się on wystarczająco precyzyjne w przedmiocie powodów uzupełniających dotyczących zarzucanego BMI zaangażowania w rozprzestrzenianie broni jądrowej, o których to powodach został poinformowany pismem Rady z dnia 1 października 2009 r. (zob. pkt 9 powyżej), jako że nie wskazuje nawet, czy kwestionuje prawidłowość ustaleń w zakresie faktów zarzucanych BMI, czy też ich zakwalifikowanie jako wspieranie rozprzestrzeniania broni jądrowej.

47 W takiej sytuacji Sąd nie jest w stanie wypowiedzieć się w kwestii zarzutu czwartego z uwagi na niedostateczną precyzję argumentacji skarżącego. Tym samym zarzut ten należy uznać za niedopuszczalny na podstawie art. 44 § 1 lit. c) regulaminu postępowania, zgodnie ze stanowiskiem Komisji.

W przedmiocie dopuszczalności argumentów Rady w kwestii dopuszczalności zarzutów dotyczących podnoszonego przez skarżącego naruszenia jego praw podstawowych

48 W duplice Rada podniosła, że skarżącego należy uznać z emanację państwa irańskiego, a zatem nie może on powoływać się na ochronę i gwarancje związane z prawami podstawowymi. W konsekwencji Rada uważa, że zarzuty skargi dotyczące domniemanego naruszenia tych praw należy uznać za niedopuszczalne.

49 W tym względzie, po pierwsze, należy zauważyć, że Komisja nie kwestionuje samego prawa skarżącego do żądania stwierdzenia nieważności zaskarżonych aktów. Kwestionuje ona jedynie posiadanie przezeń określonych praw, na które skarżący powołuje się w celu uzyskania tego stwierdzenia nieważności.

50 Po drugie, kwestia, czy skarżący posiada prawo przywołane w ramach zarzutu podniesionego na poparcie żądania nieważności, nie dotyczy dopuszczalności tego zarzutu, ale jego zasadności. W związku z tym argumentację Rady, zgodnie z którą skarżący jest emanacją państwa irańskiego, należy odrzucić w zakresie, w jakim ma ona na celu stwierdzenie częściowej niedopuszczalności skargi.

51 Po trzecie, wspomniana argumentacja została przedstawiona po raz pierwszy w duplice, a Rada nie powołała się na fakt, że została ona oparta na okolicznościach prawnych i faktycznych ujawnionych w toku postępowania. Argumentacja ta, jako że dotyczy istoty sprawy, stanowi nowy zarzut w rozumieniu art. 48 § 2 akapit pierwszy regulaminu postępowania, co oznacza, że należy ją uznać za niedopuszczalną.

Co do istoty

52 W związku z częściowym cofnięciem przez skarżącego jego żądań oraz z uwagi na niedopuszczalność zarzutu czwartego należy zbadać jedynie zarzuty pierwszy, drugi i piąty.

53 Sąd uważa, że w pierwszej kolejności należy zbadać łącznie zarzut drugi, dotyczący oczywistego błędu w ocenie w zakresie posiadania lub kontrolowania skarżącego przez BMI, oraz zarzut piąty, dotyczący naruszenia zasady proporcjonalności oraz prawa własności i prawa do wykonywania działalności gospodarczej. W drugiej kolejności należy zbadać zarzut pierwszy, dotyczący naruszenia obowiązku uzasadnienia, zasady poszanowania prawa do obrony i prawa do skutecznej ochrony sądowej.

W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego oczywistego błędu w ocenie w zakresie posiadania lub kontrolowania skarżącego przez BMI, oraz zarzutu piątego, dotyczącego naruszenia obowiązku uzasadnienia, zasady poszanowania prawa do obrony i prawa do skutecznej ochrony sądowej

54 W odpowiedzi na pytania Sądu, złożonej w sekretariacie Sądu w dniu 8 czerwca 2012 r. (zob. pkt 32 powyżej), skarżący wyjaśnił, że w następstwie ww. w pkt 22 wyroku z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie Melli Bank przeciwko Radzie nie podtrzymuje on już twierdzenia, że nie był w posiadaniu BMI w rozumieniu art. 20 ust. 1 lit. b) decyzji 2010/413 i art. 16 ust. 2 rozporządzenia nr 961/2010 ani że nie był jego własnością w rozumieniu art. 23 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 267/2012. Uważa jednak, że zastosowanie wobec niego środków ograniczających i ich pozostawienie w mocy stanowi nieproporcjonalne ograniczenie jego prawa własności prawa do wykonywania działalności gospodarczej.

55 W tej kwestii z orzecznictwa wynika, że kiedy zamrożone zostają fundusze podmiotu uznanego za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej, istnieje niebagatelne ryzyko wywierania przezeń nacisku na podmioty, które pozostają w jego posiadaniu lub pod jego kontrolą, w celu obejścia skutków zastosowanych wobec niego środków. W konsekwencji zamrożenie funduszy tych podmiotów, do czego Rada jest zobowiązana na podstawie art. 20 ust. 1 lit. b) decyzji 2010/413, art. 16 ust. 2 rozporządzenia nr 961/2010 oraz art. 23 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 267/2012, jest konieczne i właściwe dla zapewnienia skuteczności zastosowanych środków, a także zagwarantowania, że nie dojdzie do ich obejścia (zob. podobnie i analogicznie ww. w pkt 22 wyrok z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie Melli Bank przeciwko Radzie, pkt 39, 58).

56 Również w myśl orzecznictwa, jeżeli dany podmiot pozostaje w 100% w posiadaniu podmiotu uznanego za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej, to spełniona jest przesłanka posiadania zawarta w art. 20 ust. 1 lit. b) decyzji 2010/413 i w art. 16 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 961/2010 (zob. analogicznie ww. w pkt 22 wyrok z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie Melli Bank przeciwko Radzie, pkt 79). To samo dotyczy pojęcia podmiotu „będącego własnością” podmiotu uznanego za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej zawartego w art. 23 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 267/2012.

57 Wynika stąd, że zastosowanie środków ograniczających wobec podmiotu pozostającego w 100% w posiadaniu lub będącego w 100% własnością podmiotu uznanego za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej (zwanego dalej „posiadanym podmiotem”) nie wynika z dokonywanej przez Radę oceny ryzyka, iż dojdzie do obchodzenia przez ten podmiot środków zastosowanych wobec jego spółki dominującej, lecz wynika ono bezpośrednio z wdrożenia właściwych przepisów decyzji 2010/413, rozporządzenia nr 961/2010 i rozporządzenia nr 267/2012, rozumianych zgodnie z wykładnią dokonaną przez sąd Unii.

58 W związku z tym argumenty podważające proporcjonalność zamrożenia funduszy posiadanego podmiotu nie dotyczą zgodności z prawem jakiejkolwiek oceny okoliczności sprawy dokonanej przez Radę. Ostatecznie dotyczą one zgodności z prawem przepisów ogólnych nakazujących Radzie zamrożenie funduszy wszystkich podmiotów posiadanych, takich jak art. 20 ust. 1 lit. b) decyzji 2010/413, art. 16 ust. 2 rozporządzenia nr 961/2010 oraz art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 267/2012.

59 W konsekwencji gdy posiadany podmiot zamierza zakwestionować proporcjonalność zastosowanych wobec niego środków ograniczających, powinien on powołać się – w ramach skargi mającej na celu uzyskanie stwierdzenia nieważności aktów, na podstawie których środki te zostały zastosowane lub pozostawione w mocy – na niemożność stosowania tych przepisów ogólnych w drodze zarzutu niezgodności z prawem w rozumieniu art. 277 TFUE.

60 W niniejszej sprawie poza sporem jest, że skarżący pozostaje w 100% w posiadaniu BMI lub jest w 100% własnością BMI. Poza sporem jest także, że BMI jest uważany przez Radę za zaangażowany w rozprzestrzenianie broni jądrowej.

61 Tymczasem nie sposób przyjąć, by skarżący powołał się na zarzut niezgodności z prawem w oparciu o argumenty przytoczone w ramach zarzutów drugiego i piątego.

62 Z jednej strony bowiem zarzut niezgodności z prawem w oparciu o te argumenty nie został sformułowany wprost ani w pismach skarżącego, ani w jego odpowiedzi z dnia 8 czerwca 2012 r. na pytania Sądu, ani na rozprawie.

63 Z drugiej strony argumenty przytoczone przez skarżącego w ramach zarzutów drugiego i piątego opierają się na okolicznościach jego konkretnie dotyczących, jako że zostały sformułowane w odniesieniu do jego konkretnej sytuacji i specyficznych środków, jakie zaproponował Radzie. W konsekwencji nie mają one znaczenia z perspektywy badania zgodności z prawem norm ogólnych zawartych w art. 20 ust. 1 lit. b) decyzji 2010/413, w art. 16 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 961/2010 oraz w art. 23 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 267/2012.

64 W tych okolicznościach zarzuty drugi i piąty należy odrzucić jako niemające znaczenia dla sprawy.

W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia obowiązku uzasadnienia, zasady poszanowania prawa do obrony i prawa do skutecznej ochrony sądowej

65 Poprzez zarzut pierwszy skarżący podnosi, że Rada naruszyła obowiązek uzasadnienia, jego prawo do obrony oraz prawo do skutecznej ochrony sądowej, ponieważ, po pierwsze, nie przekazała mu wskazówek wystarczających do umożliwienia mu wniesienia użytecznych uwag dotyczących przyjęcia środków ograniczających i zapewnienia rzetelnego procesu, a po drugie, okresowy przegląd tych środków ograniczających jest obarczony licznymi wadami.

66 Rada, wspierana przez Komisję, kwestionuje zasadność argumentów skarżącego. Twierdzi w szczególności, że skarżący nie może skutecznie powoływać się na zasadę poszanowania prawa do obrony.

67 Po pierwsze, należy przypomnieć, że obowiązek uzasadnienia niekorzystnego aktu, jaki został przewidziany w art. 296 akapit drugi TFUE, a w niniejszej sprawie w szczególności w art. 24 ust. 3 decyzji 2010/413, w art. 36 ust. 3 rozporządzenia nr 961/2010 i w art. 46 ust. 3 rozporządzenia nr 267/2012, ma na celu z jednej strony zapewnić zainteresowanemu wskazówki wystarczające do ustalenia, czy akt jest zasadny lub ewentualnie czy nie zawiera wady pozwalającej na zakwestionowanie jego ważności przed sądem Unii, a z drugiej strony zapewnić sądowi możliwość kontroli zgodności tego aktu z prawem. Uregulowany w ten sposób obowiązek uzasadnienia stanowi istotną zasadę prawa Unii, od której odstępstwo możliwe jest wyłącznie z nadrzędnych powodów. W związku z powyższym uzasadnienie powinno co do zasady być przekazane zainteresowanemu w tym samym czasie co niekorzystny dla niego akt prawny, przy czym jego brak nie może zostać usunięty w ten sposób, że zainteresowany dowie się o uzasadnieniu aktu w trakcie postępowania przed sądem Unii (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 14 października 2009 r. w sprawie T‑390/08 Bank Melli Iran przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. II‑3967, pkt 80 i przytoczone tam orzecznictwo).

68 Tym samym, o ile nadrzędne względy bezpieczeństwa Unii lub jej państw członkowskich lub względy dotyczące prowadzenia ich stosunków międzynarodowych nie stoją na przeszkodzie przekazaniu określonych informacji, Rada zobowiązana jest podać do wiadomości podmiotu, wobec którego zastosowano środki ograniczające, szczególne i konkretne powody, dla których uważa ona, że środki te należało zastosować. Powinna więc wskazać okoliczności faktyczne i prawne, od których zależy prawne uzasadnienie danych środków, oraz względy, jakie doprowadziły do ich przyjęcia (zob. podobnie ww. w pkt 67 wyrok w sprawie Bank Melli Iran przeciwko Radzie, pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo).

69 Ponadto uzasadnienie powinno być dostosowane do charakteru rozpatrywanego aktu i do kontekstu, w jakim został on wydany. Wymóg uzasadnienia należy oceniać w odniesieniu do konkretnej sytuacji, w szczególności do treści aktu, charakteru powołanych argumentów oraz interesu, jaki w uzyskaniu informacji mogą mieć adresaci aktu lub inne osoby, których dotyczy on bezpośrednio i indywidualnie. Nie ma wymogu, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne, ponieważ ocena, czy uzasadnienie aktu jest wystarczające, winna nie tylko opierać się na jego brzmieniu, ale także uwzględniać okoliczności jego wydania, jak również całość przepisów prawa regulujących daną dziedzinę. W szczególności akt niekorzystny jest wystarczająco uzasadniony, jeżeli został wydany w okolicznościach znanych zainteresowanemu, pozwalających mu na zrozumienie treści przyjętego względem niego środka (zob. ww. w pkt 67 wyrok w sprawie Bank Melli Iran przeciwko Radzie, pkt 82 i przytoczone tam orzecznictwo).

70 Po drugie, należy zauważyć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem poszanowanie prawa do obrony, a w szczególności prawa do bycia wysłuchanym w toku każdego postępowania wszczętego w stosunku do danego podmiotu, które to postępowanie może się zakończyć wydaniem aktu dla tego podmiotu niekorzystnego, stanowi podstawową zasadę prawa wspólnotowego i powinno być zagwarantowane nawet wtedy, gdy brak jest jakichkolwiek uregulowań dotyczących trybu danego postępowania (ww. w pkt 67 wyrok w sprawie Bank Melli Iran przeciwko Radzie, pkt 91).

71 Zasada poszanowania prawa do obrony wymaga z jednej strony, żeby dowody obciążające zainteresowany podmiot, uwzględnione w celu uzasadnienia niekorzystnego dla niego aktu, zostały podane do jego wiadomości. Z drugiej strony podmiot ten winien mieć możliwość zaprezentowania w odpowiedni sposób swojego punktu widzenia w przedmiocie tych dowodów (zob. analogicznie wyrok Sądu z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie T‑228/02 Organisation des Modjahedines du peuple d’Iran przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. II‑4665, pkt 93).

72 Tym samym, co się tyczy pierwszego aktu, na mocy którego zamrożone zostają fundusze danego podmiotu, to – o ile nadrzędne względy bezpieczeństwa Unii lub jej państw członkowskich lub względy dotyczące prowadzenia ich stosunków międzynarodowych nie stoją na przeszkodzie – poinformowanie o dowodach obciążających powinno nastąpić albo jednocześnie z przyjęciem danego aktu, albo możliwie najszybciej po jego przyjęciu. Po wydaniu aktu zainteresowanemu podmiotowi przysługuje prawo, na jego wniosek, do przedstawienia własnego stanowiska w przedmiocie tych dowodów. Z tymi samymi zastrzeżeniami każda kolejna decyzja o zamrożeniu funduszy powinna zasadniczo zostać poprzedzona ponownym umożliwieniem zainteresowanemu podmiotowi przedstawienia jego stanowiska (zob. analogicznie ww. w pkt 71 wyrok w sprawie Organisation des Modjahedines du peuple d’Iran przeciwko Radzie, pkt 137).

73 Należy ponadto zauważyć, że w przypadku gdy zostały przekazane informacje wystarczająco dokładne i umożliwiające zainteresowanemu podmiotowi przedstawienie w odpowiedni sposób jego stanowiska na temat okoliczności obciążających uwzględnionych przez Radę, zasada poszanowania prawa do obrony nie obejmuje obowiązku, by Rada z własnej inicjatywy udzieliła dostępu do dokumentów znajdujących się w jej aktach. Jedynie na wniosek zainteresowanej strony Rada ma obowiązek zapewnić dostęp do wszystkich dokumentów administracyjnych, które nie są poufne, dotyczących danego środka (zob. ww. w pkt 67 wyrok w sprawie Bank Melli Iran przeciwko Radzie, pkt 97 i przytoczone tam orzecznictwo).

74 W trzeciej kolejności należy zauważyć, że zasada skutecznej ochrony sądowej stanowi jedną z zasad ogólnych prawa Unii, która wynika ze wspólnych tradycji konstytucyjnych państw członkowskich i która została usankcjonowana przez art. 6 i 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r., oraz przez art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (Dz.U. 2010, C 83, s. 389). Skuteczność kontroli sądowej wymaga, by odpowiedni organ Unii przedstawił powody zastosowania środka ograniczającego podmiotowi, którego środek ten dotyczy, o ile to tylko możliwe, w momencie podejmowania rzeczonego środka albo przynajmniej możliwie jak najszybciej po jego podjęciu, w celu umożliwienia podmiotowi, którego środek ten dotyczy, skorzystania w terminie z prawa do wniesienia skargi. Przestrzeganie obowiązku informowania o tych powodach jest bowiem konieczne zarówno w celu umożliwienia adresatom środków ograniczających obrony ich praw w możliwie najlepszych warunkach oraz podjęcia decyzji przy pełnej znajomości sprawy o celowości wystąpienia do sądu Unii, jak i w celu zapewnienia, by sąd był w pełni w stanie wywiązać się z ciążącego na nim obowiązku dokonania kontroli zgodności z prawem danego aktu (zob. podobnie i analogicznie wyrok Trybunału z dnia 3 września 2008 r. w sprawach w sprawach połączonych C‑402/05 P i C‑415/05 P Kadi i Al Barakaat International Foundation przeciwko Radzie i Komisji, pkt 335–337 i przytoczone tam orzecznictwo).

75 W świetle tego orzecznictwa Sąd uważa, że w pierwszej kolejności należy zbadać argument wstępny Rady i Komisji, zgodnie z którym skarżący nie może powoływać się na zasadę poszanowania prawa do obrony. Następnie należy zbadać podnoszone naruszenie obowiązku uzasadnienia, prawa skarżącego do obrony i jego prawa do skutecznej ochrony sądowej wynikające z nieotrzymania wystarczających informacji dotyczących zastosowania wobec niego środków ograniczających. Wreszcie Sąd zajmie się argumentami dotyczącymi wad, jakimi miał być dotknięty okresowy przegląd środków ograniczających obejmujących skarżącego.

– W przedmiocie możliwości powoływania się przez skarżącego na zasadę poszanowania prawa do obrony

76 Rada i Komisja kwestionują możliwość zastosowania w niniejszej sprawie zasady poszanowania prawa do obrony. Powołując się na wyrok Sądu z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie T‑181/08 Tay Za przeciwko Radzie (Zb.Orz. s. II‑1965, pkt 121–123), podnoszą one, że wobec skarżącego zastosowano środki ograniczające nie ze względu na jego własną działalność, lecz z powodu przynależności do ogólnej kategorii osób i podmiotów wspierających rozprzestrzenianie broni jądrowej. W konsekwencji nie miało miejsca wszczęcie wobec skarżącego postępowania w sprawie przyjęcia środków ograniczających w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 70 powyżej, a zatem nie może on powoływać się na prawo do obrony lub może to czynić jedynie w ograniczonym zakresie.

77 Nie można zgodzić się z tą argumentacją.

78 Z jednej strony bowiem ww. w pkt 76 wyrok w sprawie Tay Za przeciwko Radzie został w wyniku odwołania uchylony w całości wyrokiem Trybunału z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie C‑376/10 P Tay Za przeciwko Radzie. W konsekwencji stwierdzenia zawarte w tym wyroku nie stanowią już części porządku prawnego Unii, a zatem Rada i Komisja nie mogą się na nie skutecznie powoływać.

79 Z drugiej strony art. 24 ust. 3 i 4 decyzji 2010/413, art. 36 ust. 3 i 4 rozporządzenia nr 961/2010 oraz art. 46 ust. 3 i 4 rozporządzenia nr 267/2012 zawierają uregulowania gwarantujące prawa do obrony podmiotom objętym środkami ograniczającymi przyjętymi na podstawie wskazanych aktów. Poszanowanie tych praw podlega kontroli sądu Unii (zob. podobnie ww. w pkt 67 wyrok w sprawie Bank Melli Iran przeciwko Radzie, pkt 37).

80 W tych okolicznościach należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie skarżący może powoływać się na prawo do obrony przypomniane w pkt 70–73 niniejszego wyroku.

– W przedmiocie naruszenia obowiązku uzasadnienia, prawa skarżącego do obrony i jego prawa do skutecznej ochrony sądowej wynikającego z faktu nieotrzymania wystarczających informacji dotyczących zastosowania wobec niego środków ograniczających

81 W odpowiedzi na pytania Sądu, złożonej w sekretariacie Sądu w dniu 8 czerwca 2012 r. (zob. pkt 32 i 54 powyżej), skarżący wyjaśnił, że w następstwie ww. w pkt 22 wyroku z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie Melli Bank przeciwko Radzie nie podtrzymuje on już twierdzenia, że Rada naruszyła obowiązek uzasadnienia i jego prawo do obrony, nie powiadamiając go o przyczynach, dla których uznała, że skarżący pozostaje w posiadaniu BMI, i nie udostępniając mu informacji i dowodów na poparcie takiego twierdzenia.

82 Skarżący podnosi jednak, że mimo ponawianych wniosków o udzielenie informacji nie uzyskał on wystarczających informacji dotyczących zastosowania środków ograniczających wobec BMI, a w szczególności nie otrzymał żadnego dowodu dotyczącego domniemanego zaangażowania BMI w rozprzestrzenianie broni jądrowej. Kwestionuje w tej mierze poufność pierwszego wniosku, na którą powołała się Rada, i podkreśla, że informacje i dowody przekazane mu w dniach 1 października i 18 listopada 2009 r. nie są odpowiednie.

83 Skarżący wywodzi stąd, że przekazanie tych informacji i dowodów nie pozwoliło mu na sformułowanie użytecznych uwag dotyczących zastosowania środków ograniczających zarówno wobec niego, jak i wobec BMI i nie zapewniło mu rzetelnego procesu.

84 Tytułem wstępu należy przypomnieć, że skarżący podlega środkom ograniczającym od dnia 23 czerwca 2008 r. Od tego dnia do dnia wydania pierwszego z zaskarżonych aktów, to jest do dnia 26 lipca 2010 r., miała miejsce bogata wymiana korespondencji między skarżącym a Radą; wskazać tu trzeba między innymi pisma Rady z dnia 1 października i 18 listopada 2010 r., w których poinformowała ona skarżącego o uzupełniających powodach zastosowania środków ograniczających oraz przekazała mu niepoufną wersję wniosku uzupełniającego. Dokumenty te składają się na kontekst wydania zaskarżonych aktów i w konsekwencji mogą być uwzględnione przy badaniu niniejszego zarzutu.

85 Należy również wskazać, że środki ograniczające zastosowane wobec skarżącego mają podwójną podstawę, to jest z jednej strony pierwotny wniosek, a z drugiej strony informacje i dowody przekazane w dniach 1 października i 18 listopada 2009 r.

86 Skoro obie te podstawy mają charakter autonomiczny, naruszenie praw procesowych skarżącego w zakresie pierwotnego wniosku, przy założeniu, że takie naruszenie zostałoby udowodnione, mogłoby uzasadniać stwierdzenie nieważności zaskarżonych aktów jedynie w sytuacji, gdyby zostało ponadto wykazane, że informacje i dowody przekazane w dniach 1 października i 18 listopada 2009 r. nie mogły same w sobie uzasadniać zastosowania wobec skarżącego środków ograniczających.

87 W tej kwestii w pkt 45–47 niniejszego wyroku wskazano, że zarzut czwarty, dotyczący w szczególności materialnej zasadności powodów przekazanych w dniu 1 października 2009 r., jest niedopuszczalny.

88 Ponadto, jak wynika z pkt 82 niniejszego wyroku, w ramach zarzutu pierwszego skarżący kwestionuje wystarczający charakter informacji i dowodów przekazanych mu w dniach 1 października i 18 listopada 2009 r., podkreślając w szczególności, że nie zawierają one dowodów dotyczących zaangażowania BMI w rozprzestrzenianie broni jądrowej.

89 Tymczasem należy wskazać, po pierwsze, że uzupełniające powody zastosowania środków ograniczających, przekazane skarżącemu w dniu 1 października 2009 r., są wystarczająco precyzyjne, by spełnić wynikające z orzecznictwa kryteria przedstawione w pkt 67–74 niniejszego wyroku. I tak, owe informacje i dowody pozwalają na zidentyfikowanie podmiotów, na rzecz których BMI świadczył usługi finansowe i które są objęte środkami ograniczającymi przyjętymi przez Unię lub przez Radę Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych, jak również okresu, w którym usługi te były świadczone, a w niektórych wypadkach także konkretnych transakcji, z którymi owe usługi się wiązały.

90 Po drugie, jeżeli chodzi o nieprzekazanie dowodów, to należy zauważyć, że zgodnie z zasadą poszanowania prawa do obrony Rada nie jest zobowiązana do przekazywania informacji i dowodów innych niż te, które zawarte są w jej aktach. W niniejszej sprawie natomiast Rada wyjaśnia – czego skarżący nie kwestionuje – że jej akta nie zawierają uzupełniających dowodów dotyczących powodów przekazanych w dniu 1 października 2009 r.

91 W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że argumenty skarżącego dotyczące jakoby niewystarczającego charakteru informacji i dowodów przekazanych w dniach 1 października i 18 listopada 2009 r. należy oddalić jako bezzasadne.

92 W tych okolicznościach oraz z uwzględnieniem wywodów przedstawionych w pkt 85 i 86 niniejszego wyroku argumentację skarżącego dotyczącą braku przekazania pierwotnego wniosku należy odrzucić jako niemającą znaczenia dla sprawy.

– W przedmiocie podnoszonych wad okresowego przeglądu środków ograniczających zastosowanych wobec skarżącego

93 Po pierwsze, skarżący twierdzi, że Rada nie dokonała prawdziwego przeglądu zastosowanych wobec niego środków ograniczających, ponieważ oparła się wyłącznie na informacjach i dowodach istniejących, w tym tych, które nie zostały przekazane stronie skarżącej. W szczególności twierdzi on, że Rada nie zbadała zaproponowanych przez niego gwarancji, które mogły zapobiec jakiemukolwiek ryzyku obejścia środków ograniczających zastosowanych wobec BMI.

94 W tej kwestii należy przede wszystkim stwierdzić, że – jak wynika z pkt 85 i 86 niniejszego wyroku – środki ograniczające zastosowane wobec skarżącego mają podwójną podstawę, to jest z jednej strony pierwotny wniosek, a z drugiej strony informacje i dowody przekazane w dniach 1 października i 18 listopada 2009 r. W tych okolicznościach wady przeglądu powodów zawartych w pierwotnym wniosku, przy założeniu, że zostałyby udowodnione, nie mają wpływu na zgodność z prawem przeglądu powodów opartych na informacjach i dowodach przekazanych w tych dniach.

95 Następnie wskazać należy, że Rada podnosi – a skarżący tego nie kwestionuje – iż przed przyjęciem zaskarżonych aktów delegacje państw członkowskich otrzymały uwagi przedłożone przez BMI oraz przez skarżącego, a zatem uwagi te mogły zostać uwzględnione. Podobnie z pism Rady z dnia 18 listopada 2009 r., 11 maja i 28 października 2010 r., 5 grudnia 2011 r. i 24 kwietnia 2012 r. wynika, że przeanalizowała ona te uwagi i odpowiedziała na nie, odnosząc się również do proponowanych przez skarżącego gwarancji uzupełniających.

96 Wreszcie jeżeli chodzi o rzeczone gwarancje, to należy przypomnieć, że – jak stwierdzono w pkt 57 niniejszego wyroku – zastosowanie środków ograniczających wobec posiadanego podmiotu nie wynika z dokonywanej przez Radę oceny ryzyka, że dojdzie do obchodzenia przez ten podmiot środków zastosowanych wobec jego spółki dominującej, lecz bezpośrednio z wdrożenia właściwych przepisów decyzji 2010/413, rozporządzenia nr 961/2010 i rozporządzenia nr 267/2012, rozumianych zgodnie z wykładnią dokonaną przez sąd Unii. W tych okolicznościach w ramach przeglądu środków ograniczających dokonywanego przez Radę nie miała ona w żadnym razie obowiązku uwzględnienia uzupełniających gwarancji zaproponowanych przez skarżącego w celu zmniejszenia ryzyka obejścia tych środków.

97 Po drugie, zdaniem skarżącego z depesz dyplomatycznych wynika, że na państwa członkowskie, w szczególności na Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, wywierana była przez rząd Stanów Zjednoczonych Ameryki presja mająca na celu doprowadzenie do zastosowania środków ograniczających wobec podmiotów irańskich. W opinii skarżącego okoliczność ta powinna podawać w wątpliwość zgodność z prawem zastosowanych środków oraz procedury, która doprowadziła do ich przyjęcia.

98 Tymczasem okoliczność, jakoby na niektóre państwa członkowskie były wywierane naciski dyplomatyczne, nawet przy założeniu jej prawdziwości, sama w sobie nie oznacza, że te same naciski miały wpływ na zaskarżone akty, które zostały przyjęte przez Radę, lub na analizę dokonywaną przez Radę przy ich przyjmowaniu.

99 W tych okolicznościach argumenty dotyczące istnienia wad, jakimi miał być dotknięty okresowy przegląd, należy oddalić jako bezzasadne.

100 W świetle ogółu powyższych rozważań należy oddalić zarzut pierwszy, a tym samym skargę w całości, jako że żądanie stwierdzenia nieważności zaskarżonych aktów ze skutkiem natychmiastowym jest bezprzedmiotowe.

W przedmiocie kosztów

101 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżący przegrał sprawę, zgodnie z żądaniem Rady należy obciążyć go kosztami postępowania.

102 Zgodnie z art. 87 § 4 akapit pierwszy tego regulaminu instytucje, które przystąpiły do sprawy w charakterze interwenienta, pokrywają własne koszty. Komisja pokrywa zatem własne koszty.

Z powyższych względów

SĄD (czwarta izba)

orzeka, co następuje:

1) Skarga zostaje oddalona.

2) Melli Bank plc pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez Radę Unii Europejskiej.

3) Komisja Europejska pokrywa własne koszty.

Pelikánová

Jürimäe

Van der Woude

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 20 lutego 2013 r.

Podpisy

Spis treści

Okoliczności powstania sporu

Przebieg postępowania i żądania stron

Co do prawa

W przedmiocie dopuszczalności

W przedmiocie dopuszczalności dostosowania żądań przez skarżącego

W przedmiocie dopuszczalności zarzutu czwartego, dotyczącego błędu w ocenie w odniesieniu do zaangażowania BMI w rozprzestrzenianie broni jądrowej

W przedmiocie dopuszczalności argumentów Rady w kwestii dopuszczalności zarzutów dotyczących podnoszonego przez skarżącego naruszenia jego praw podstawowych

Co do istoty

W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia obowiązku uzasadnienia, zasady poszanowania prawa do obrony i prawa do skutecznej ochrony sądowej

– W przedmiocie możliwości powoływania się przez skarżącego na zasadę poszanowania prawa do obrony

– W przedmiocie podnoszonych wad okresowego przeglądu środków ograniczających zastosowanych wobec skarżącego

W przedmiocie kosztów

* Język postępowania: angielski.