WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(druga izba)

z dnia 20 stycznia 2011 r.

Sprawa F‑132/07

Guido Strack

przeciwko

Komisji Europejskiej

Służba publiczna – Urzędnicy – Artykuły 17, 17a i 19 regulaminu – Wniosek o zezwolenie na ujawnienie dokumentów – Wniosek o zgodę na opublikowanie tekstu – Wniosek o zezwolenie na wykorzystanie ustaleń przed krajowymi organami sądowymi – Dopuszczalność

Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA, w której G. Strack żąda stwierdzenia nieważności odmownych decyzji Komisji z dni 20 lipca, 9 sierpnia, 11 września i 9 listopada 2007 r. w sprawie wniosków o zezwolenie na opublikowanie i wykorzystanie do celów postępowania karnego różnych dokumentów o treści wymierzonej przeciwko niektórym członkom i urzędnikom Komisji oraz zasądzenia od Komisji na jego rzecz odszkodowania w kwocie co najmniej 10 000 EUR za poniesioną z tego względu szkodę.

Orzeczenie: Skarga zostaje oddalona. Skarżący zostaje obciążony całością kosztów.

Streszczenie

1.      Postępowanie – Złożenie odpowiedzi na skargę – Termin – Przedłużenie

(regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 39 § 2)

2.      Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Swoboda wyrażania opinii – Wykonywanie – Granice

(art. 6 ust. 3 TUE; regulamin pracowniczy, art. 17a)

3.      Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Swoboda wyrażania opinii – Publikacja treści dotyczących działalności Unii – Brak obowiązku informowania w odniesieniu do byłych urzędników – Ujawnienie informacji służbowych –Obowiązek uzyskania uprzedniej zgody przez byłych urzędników

(regulamin pracowniczy, art. 17, 17a)

4.      Urzędnicy – Skarga – Wniosek w rozumieniu art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego – Pojęcie

(regulamin pracowniczy, art. 90 ust. 1)

5.      Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Ujawnienie informacji służbowych – Obowiązek uzyskania uprzedniej zgody – Raison d’être

(art. 339 TFUE; regulamin pracowniczy, art. 17)

6.      Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Ujawnienie informacji służbowych – Obowiązek uzyskania uprzedniej zgody – Konieczność zwrócenia się do administracji z wystarczająco doprecyzowanym wnioskiem

(regulamin pracowniczy, art. 17)

7.      Urzędnicy – Zasady – Zasada dobrej administracji – Zakres

8.      Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Ujawnienie informacji służbowych – Składanie zeznań w charakterze świadka przed sądem krajowym – Obowiązek uzyskania uprzedniej zgody

(regulamin pracowniczy, art. 11 akapit pierwszy, art. 17, 19)

1.      Artykuł 39 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej zezwala prezesowi na przedłużenie terminu wyznaczonego stronie pozwanej do przedstawienia odpowiedzi na skargę. W tym względzie okoliczność, że termin przedłużano kilkakrotnie, pomimo braku kontradyktoryjnego postępowania, nie narusza prawa strony skarżącej do rzetelnego procesu sądowego, jeśli sytuacja stron nie uległa zasadniczej zmianie. Tymczasem oceny tego, czy proces jest rzetelny, dokonuje się w świetle jego całości.

(zob. pkt 31)

2.      Obowiązek informowania organu powołującego o zamiarze opublikowania jakiejkolwiek treści, której przedmiot dotyczy działalności Unii, stanowi ingerencję w korzystanie z wolności wyrażania opinii przez urzędnika. Oceny wspomnianej ingerencji należy tym samym dokonywać zgodnie z art. 10 ust. 2 europejskiej konwencji praw człowieka, która gwarantuje prawa podstawowe stanowiące część porządku prawnego Unii jako zasady ogólne na mocy art. 6 ust. 3 TUE. Tymczasem na podstawie art. 10 ust. 2 omawianej konwencji korzystanie z wolności wyrażania opinii „pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać […] wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom”, jeśli są one przewidziane przez ustawę. Dodatkowo dana norma nie może skutecznie nakładać ograniczeń na wolność wyrażania opinii, jeśli nie została sformułowana na tyle ściśle, by umożliwić obywatelowi dostosowanie swojego zachowania, czego wymaga ponadto zasada pewności prawa.

(zob. pkt 59)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa C‑274/99 P Connolly przeciwko Komisji, 6 marca 2001 r., pkt 40–42; sprawa C‑308/06 Intertanko i in., 3 czerwca 2008 r., pkt 69

3.      Ponieważ art. 17a regulaminu pracowniczego nie znajduje zastosowania względem byłych urzędników, mogą oni publikować treści dotyczące działalności Unii, nie informując o tym wcześniej organu powołującego. Są oni natomiast zobowiązani ubiegać się o zgodę w rozumieniu art. 17 regulaminu pracowniczego nie tylko przed ujawnieniem informacji, o których powzięli wiedzę w ramach wykonywania swych obowiązków, lecz również przed opublikowaniem treści, zredagowanych przez siebie lub przy których współpracowali, zawierających takie informacje, chyba że zostały one już udostępnione opinii publicznej.

(zob. pkt 62–64)

4.      Wniosek na mocy art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego musi na tyle jasno uściślać swój przedmiot, by organ, do którego jest kierowany, mógł wydać rozstrzygnięcie z pełną znajomością stanu rzeczy, a w braku wyraźnego wezwania do wydania rozstrzygnięcia nie można mieć do czynienia z wnioskiem w rozumieniu omawianego przepisu. Wniosek nie może bowiem osiągnąć swego celu, jeśli organ powołujący nie jest w stanie wystarczająco zrozumieć jego przedmiotu.

(zob. pkt 69)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 23/74 Küster przeciwko Parlamentowi, 12 marca 1975 r., pkt 11

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑110/94 Sánchez Mateo przeciwko Komisji, 11 czerwca 1996 r., pkt 26; sprawa T‑111/94 Ouzounoff Popoff przeciwko Komisji, 11 czerwca 1996 r., pkt 28

5.      Artykuł 17 regulaminu pracowniczego zasadniczo zakazuje urzędnikom ujawniania informacji zdobytych podczas wykonywania przez nich obowiązków i uzależnia takie ujawnienie od uzyskania uprzedniej zgody. Omawiany system udzielania zgody ma umożliwiać organowi powołującemu upewnienie się, że takie rozpowszechnianie informacji nie jest wymierzone w interesy Unii, naruszając w szczególności jej funkcjonowanie i dobre imię. Jego celem jest również umożliwienie poczynienia w odpowiednim czasie starań, by urzędnicy dostosowali swe zachowanie, mając na względzie interesy instytucji oraz obowiązki spoczywające na nich na podstawie art. 339 TFUE. System ustanowiony przez art. 17 regulaminu pracowniczego ma zatem na celu, między innymi, zachowanie więzi zaufania, jaka powinna istnieć pomiędzy instytucjami a ich pracownikami.

(zob. pkt 71)

6.      System udzielania zgody wprowadzony art. 17 regulaminu pracowniczego przewiduje, że urzędnik zamierzający ujawnić informacje, o których powziął wiedzę podczas wykonywania swoich obowiązków lub zamierzający wykorzystać przed sądami krajowymi ustalenia dokonane w tym kontekście, jest zobowiązany przedstawić organowi powołującemu wystarczająco szczegółowy wniosek w tej sprawie.

Wdrożenie tego systemu wymaga tego, by kwestia, czy należy udzielić zgody na ujawnienie informacji, była oceniana w świetle wszystkich konkretnych okoliczności danej sprawy oraz ich wpływu na instytucję i na wykonywanie służby publicznej. Wspomniane wdrożenie wymaga również wyważenia różnych istniejących interesów w celu ustalenia, który z interesów: interes Unii czy interes opinii publicznej w uzyskaniu informacji powinien przeważyć. Nie może być inaczej, gdyż wolność wyrażania opinii obejmuje wolność rozpowszechniania informacji, a odmowa udzielenia zgody na takie rozpowszechnianie na podstawie całościowej i abstrakcyjnej oceny nie byłaby zgodna z warunkami, na jakich ingerencja w tę wolność jest dopuszczalna.

Ponadto prawo każdego podsądnego do dostępu do sądu, gwarantowane przez art. 6 europejskiej konwencji praw człowieka, mogłoby zostać zasadniczo naruszone, gdyby organ powołujący miał wydać rozstrzygnięcie w sposób ogólny i abstrakcyjny, nie przeprowadzając wcześniej pełnej i szczegółowej analizy.

(zob. pkt 72–75)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa C‑54/90 Weddel przeciwko Komisji, 18 lutego 1992 r., opinia rzecznika generalnego W. Van Gervena, pkt 11

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑74/01 Ferrer de Moncada przeciwko Komisji,13 czerwca 2002 r., pkt 58

7.      Zasada dobrej administracji nie zwalnia urzędnika z ciążącego na nim obowiązku informowania i lojalności względem instytucji, gdy występuje do nich z wnioskiem.

(zob. pkt 79)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑386/00 Gonçalves przeciwko Parlamentowi, 23 stycznia 2002 r., pkt 74; sprawa T‑180/00 Astipesca przeciwko Komisji, 17 października 2002 r., pkt 93; sprawa T‑186/00 Conserve Italia przeciwko Komisji, 11 marca 2003 r., pkt 50

8.      Artykuły 17 i 19 regulaminu pracowniczego nie zobowiązują urzędnika do ograniczenia liczby i objętości dokumentów, w odniesieniu do których zwraca się on o udzielenie zgody na ujawnienie lub przedstawienie przed sądem, jeśli uważa on, że ujawnienie oraz przedstawienie przed sądem każdego z tych dokumentów jest uzasadnione. Jednakże, zgodnie z obowiązkiem lojalnej współpracy, który spoczywa na tym urzędniku na mocy art. 11 akapit pierwszy regulaminu pracowniczego, powinien on ułatwiać zadanie administracji. W tym kontekście spoczywający na nim obowiązek dostarczenia wystarczająco ścisłych wskazówek, w szczególności co do przedmiotu rozpatrywanych dokumentów i co do ich interesu w świetle realizowanego przez niego ogólnego celu znajduje tym bardziej zastosowanie. Urzędnik może tym samym być zmuszony do poszeregowania dokumentów według odpowiednich i spójnych kryteriów celem ułatwienia ich analizy i do dostarczenia, gdy zajdzie taka potrzeba, streszczenia.

(zob. pkt 78, 81)