Language of document : ECLI:EU:C:2022:40

SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Ir-Raba’ Awla)

20 ta’ Jannar 2022 (*)

“Appell – Għajnuna mill-Istat – Għajnuna favur ajruporti u linji tal-ajru – Deċiżjoni li tikklassifika l-miżuri favur l-ajruport ta’ Frankfurt-Hahn bħala għajnuna mill-Istat kompatibbli mas-suq intern u li tikkonstata l-assenza ta’ għajnuna mill-Istat favur il-linji tal-ajru li jagħmlu użu minn dan l-ajruport – Inammissibbiltà ta’ rikors għal annullament – Ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE – Persuna fiżika jew ġuridika mhux direttament u individwalment ikkonċernata mid-deċiżjoni inkwistjoni – Protezzjoni ġudizzjarja effettiva”

Fil-Kawża C‑594/19 P,

li għandha bħala suġġett appell skont l-Artikolu 56 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, imressaq fit-2 ta’ Awwissu 2019

Deutsche Lufthansa AG, stabbilita fi Köln (il-Ġermanja), irrappreżentata minn A. Martin-Ehlers, Rechtsanwalt,

appellant,

il-partijiet l-oħra fil-kawża li huma:

Il-Kummissjoni Ewropea, irrappreżentata minn T. Maxian Rusche u S. Noë, bħala aġenti,

konvenut fl-ewwel istanza,

Land Rheinland-Pfalz, irrappreżentat minn C. Koenig, professeur,

intervenjent fl-ewwel istanza,

IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Ir-Raba’ Awla),

komposta minn K. Jürimäe, President tat-Tielet Awla, li qed jaġixxi bħala President tar-Raba’ Awla, S. Rodin (Relatur) u N. Piçarra, Imħallfin,

Avukat Ġenerali: M. Szpunar,

Reġistratur: A. Calot Escobar,

wara li rat il-proċedura bil-miktub,

wara li rat id-deċiżjoni, meħuda wara li nstema’ l-Avukat Ġenerali, li l-kawża tinqata’ mingħajr konklużjonijiet

tagħti l-preżenti

Sentenza

1        Permezz tal-appell tagħha, Deutsche Lufthansa AG titlob l-annullament tas-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-Unjoni Ewropea tas-17 ta’ Mejju 2019, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni (T‑764/15, mhux ippubblikat, iktar ’il quddiem id-“digriet appellat”, EU:T:2019:349), li permezz tiegħu din ċaħdet bħala inammissibbli r-rikors tagħha intiż għall-annullament tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE) 2016/788 tal-1 ta’ Ottubru 2014 dwar l-għajnuna mill-Istat SA.32833 (11/C) (ex 11/NN) implimentata mill-Ġermanja rigward l-arranġamenti ta’ finanzjament għall-ajruport ta’ Frankfurt Hahn li ddaħħlu fis-seħħ fl-2009 sal-2011 (ĠU 2016, L 134, p. 1, iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni kontenzjuża”).

 Il-fatti li wasslu għall-kawża u d-deċiżjoni kkontestata

2        Il-fatti li wasslu għall-kawża ġew esposti kif ġej fid-digriet appellat:

“1      L-appellant, [Deutsche Lufthansa], hija linja tal-ajru stabbilita fil-Ġermanja, li l-attività ewlenija tagħha hija t-trasport ta’ passiġġieri. L-ewwel ajruport bażi huwa dak ta’ Frankfurt am Main (il-Ġermanja).

2      Ryanair Ltd hija kumpannija tal-ajru Irlandiża bi prezz baxx li tuża l-faċilitajiet tal-ajruport ta’ Frankfurt Hahn (il-Ġermanja).

3      L-ajruport ta’ Frankfurt-Hahn jinsab fil-Ġermanja, fit-territorju tal-Land Rheinland-Pfalz (il-Land ta’ Rheinland-Pfalz, iktar ’il quddiem il-‘Land’), madwar 120 kilometru fil-punent tal-Belt ta’ Frankfurt am Main u madwar 115-il kilometru mill-ajruport ta’ Frankfurt am Main. Sal-1992, il-post fejn jinsab l-ajruport ta’ Frankfurt-Hahn kien bażi tal-ajru militari. Din il-bażi ġiet ikkonvertita f’ajruport ċivili.

4.      Mill-1 ta’ Jannar 1998, l-operat tal-ajruport ta’ Frankfurt Hahn ġie fdat lil Flughafen Frankfurt Hahn GmbH (iktar ’il quddiem “FFHG” […]) li l-kapital tagħha kien miżmum, minn naħa, minn Flughafen Frankfurt/Main GmbH, l-operatur tal-ajruport ta’ Frankfurt am Main, bħala azzjonist maġġoritarju, u, min-naħa l-oħra, mil-Land Rheinland-Pfalz […]. Fil-31 ta’ Diċembru 2008, Flughafen Frankfurt/Main biegħet l-ishma kollha tagħha f’FFHG lil-Land Rheinland-Pfalz li, sal-2017, kellha sehem maġġoritarju ta’ 82.5 %, filwaqt li l-17.5 % l-oħra kienu miżmuma mil-Land Hessen (Land ta’ Hesse, il-Ġermanja), li daħal fil-kapital ta’ FFHG fl-2002.

5.      Sa mid-19 ta’ Frar 2009 l-FFHG ġie inkluż fl-ippuljar ta’ flus kontanti tal-Istat Federali ta’ Rheinland-Pfalz. Din il-pool hija sistema li għandha l-għan li tottimizza l-użu tal-eċċess ta’ likwidità tad-diversi holdings, fondazzjonijiet u impriżi pubbliċi ta’ dan il-Land. Bis-saħħa ta’ din il-parteċipazzjoni, FFHG ibbenefika minn faċilità ta’ kreditu fl-ammont ta’ EUR 45 miljun. Din hija l-ewwel miżura eżaminata fid-deċiżjoni [kontenzjuża].

6.      FFHG kiseb ukoll, fl-2009, ħames self mill-Investitions und Strukturbank tal-Land Rheinland-Pfalz (iktar ’il quddiem l-“ISB”). Din hija t-tieni miżura eżaminata mid-deċiżjoni [kkontestata].

7      Is-self mogħti mill-ISB kien finalment iggarantit 100 % mil-Land Rheinland-Pfalz. Din hija t-tielet miżura eżaminata mid-deċiżjoni [kkontestata].

8.      Permezz ta’ ittra tas-17 ta’ Ġunju 2008, il-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej innotifikat lir-Repubblika Federali tal-Ġermanja bid-deċiżjoni tagħha li tibda l-proċedura ta’ investigazzjoni formali stabbilita fl-Artikolu 108(2) TFUE, għall-għajnuna mill-Istat fir-rigward tal-iffinanzjar ta’ FFHG u r-relazzjonijiet finanzjarji tiegħu b’mod partikolari ma’ Ryanair. Din il-kawża ġiet irreġistrata bir-referenza SA.21121 u kienet tirrigwarda tnax-il miżura, li sebgħa minnhom għall-benefiċċju ta’ FFHG u ħamsa li kienu jikkonċernaw lil Ryanair kif ukoll lil kumpanniji tal-ajru oħra għal uħud minn dawn il-miżuri (iktar ’il quddiem il-“proċedura Hahn I”). Din il-proċedura wasslet għad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE) 2016/789 tal‑1 ta’ Ottubru 2014 dwar l-għajnuna mill-Istat SA.21121 (C 29/08) (l-eks NN 54/07) implimentata mill-Ġermanja dwar il-finanzjament tal-ajruport ta’ Frankfurt Hahn u r-relazzjonijiet finanzjarji bejn l-ajruport u Ryanair (ĠU 2016, L 134, p. 46, iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni Hahn I”). Din id-deċiżjoni hija s-suġġett tar-rikors Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, irreġistrat fir-Reġistru tal-Qorti Ġenerali bin-numru T-492/15.

9      Fil-frattemp, permezz ta’ ittra tat-13 ta’ Lulju 2011, il-Kummissjoni nnotifikat lir-Repubblika Federali tal-Ġermanja t-tieni deċiżjoni li tinfetaħ proċedura ta’ investigazzjoni formali dwar għajnuna mill-Istat preżunta favur l-ajruport ta’ Frankfurt Hahn li jikkonsisti fit-tliet miżuri msemmija fil-punti 5 sa 7 iktar ’il fuq (iktar ’il quddiem il-“miżuri [inkwistjoni]”). Din id-deċiżjoni ġiet ippubblikata f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea fil-21 ta’ Lulju 2012 (ĠU 2012, C 216, p. 1, iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni Hahn II”).

[Id-deċiżjoni kontenzjuża]

10.      Fid-deċiżjoni [kontenzjuża], il-Kummissjoni, qabelxejn, qieset li kienet tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat fis-sens tal-Artikolu 107(1) TFUE, kompatibbli mas-suq intern abbażi tal-Artikolu 107(3)(c) TFUE, l-ewwel nett, il-linja ta’ kreditu mqiegħda għad-dispożizzjoni ta’ FFHG mill-ippuljar tal-fondi tal-Land Rheinland-Pfalz, fit-tieni lok, is-self Nri 2 u 5 ta’ ISB u, fit-tielet lok, il-garanzija maħruġa mil-Land Rheinland-Pfalz sabiex tkopri 100 % tal-bilanċ tas-self dovut lil ISB. Il-Kummissjoni kkunsidrat ukoll li il-miżuri Nri 1, 3 u 4 ta’ ISB ma kkostitwixxewx għajnuna mill-Istat.

11.      Minbarra d-Deċiżjoni Hahn I ċċitata fil-punt 8 iktar ’il fuq u d-deċiżjoni [kontenzjuża], il-Kummissjoni adottat, fil-31 ta’ Lulju 2017, id-Deċiżjoni C (2017) 5289 finali dwar l-għajnuna mill-Istat SA.47969, implimentata mill-Ġermanja dwar għajnuna għall-operat tal-ajruport ta’ Frankfurt Hahn (ĠU 2018, C 121, p. 9, iktar ’il quddiem id-“Deċiżjoni Hahn III”). Din id-deċiżjoni hija s-suġġett tar-rikors irreġistrat fir-Reġistru tal-Qorti Ġenerali bin-numru T-218/18. Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni fetħet proċedura bbażata fuq ilment tal-appellanti ppreżentat fl-2015 u rreġistrat bir-referenza SA.43260 u estiża diversi drabi sabiex tkopri erbatax-il miżura oħra favur l-ajruport ta’ Frankfurt Hahn u ta’ Ryanair (iktar ’il quddiem il-“proċedura Hahn IV”).”

 Il-kawża quddiem il-Qorti Ġenerali u d-digriet ikkontestat

3        Permezz ta’ rikors ippreżentat fir-reġistru tal-Qorti Ġenerali fid-29 ta’ Diċembru 2015, l-appellanti ressqet kawża għall-annullament tad-deċiżjoni kkontestata.

4        Fil-11 ta’ Marzu 2016, il-Kummissjoni Ewropea invokat, permezz ta’ att separat, eċċezzjoni ta’ inammissibbiltà, li dwarha, b’mod partikolari, l-appellanti ppreżentat l-osservazzjonijiet tagħha fil-31 ta’ Mejju sussegwenti.

5        Minkejja li l-Qorti Ġenerali ddeċidiet, permezz ta’ digriet tal-5 ta’ Settembru 2017, li l-eċċezzjoni ta’ inammissibbiltà tal-Kummissjoni għandha tingħaqad mal-mertu, hija sussegwentement qieset li kienet suffiċjentement informata bl-iskambju ta’ noti sabiex tiddeċiedi permezz ta’ digriet dwar din l-eċċezzjoni.

6        Permezz tal-eċċezzjoni ta’ inammissibbiltà tagħha, il-Kummissjoni, sostnuta mil-Land Rheinland-Pfalz bħala intervenjenti fl-ewwel istanza, ikkontestat il-locus standi tal-appellanti, sa fejn hija la kienet direttament u lanqas individwalment ikkonċernata mid-deċiżjoni kkontestata, fis-sens tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE.

7        Fid-digriet appellat, il-Qorti Ġenerali, wara li kkonstatat li l-appellanti ma kinitx destinatarja tad-deċiżjoni kkontestata, eżaminat jekk din kellhiex locus standi sa fejn kienet jew direttament u individwalment ikkonċernata minn din id-deċiżjoni, fis-sens tat-tieni ipoteżi prevista fir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, jew direttament ikkonċernata mill-imsemmija deċiżjoni u li din tal-aħħar kienet tikkostitwixxi att regolatorju li ma jinvolvix miżuri ta’ implimentazzjoni, fis-sens tat-tielet ipoteżi prevista minn din id-dispożizzjoni.

8        Dan l-eżami twettaq suċċessivament, minn naħa, fir-rigward tal-locus standi skont it-tieni ipoteżi tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, fil-punti 85 sa 145 tad-digriet appellat u, min-naħa l-oħra, fir-rigward tal-locus standi skont it-tielet ipoteżi prevista minn din id-dispożizzjoni, fil-punti 146 sa 150 ta’ dan id-digriet.

9        Għal dan il-għan, il-Qorti Ġenerali, fl-ewwel lok, eżaminat jekk l-appellanti kinitx individwalment ikkonċernata mid-deċiżjoni kkontestata, fis-sens tat-tieni parti tas-sentenza tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE.

10      F’dan il-kuntest, il-Qorti Ġenerali, preliminarjament, ikkonstatat, fil-punt 95 tad-digriet appellat, li fid-dawl tal-argumenti tal-appellanti, kien hemm lok li jiġi eżaminat jekk din kinitx ikkonċernata individwalment mid-deċiżjoni kkontestata mingħajr ma tagħmel distinzjoni bejn il-miżuri inkwistjoni.

11      F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali, minn naħa, fil-punti 96 sa 109 tad-digriet appellat, eżaminat jekk is-sitwazzjoni tal-appellanti setgħetx, minkejja l-fatt li proċedura ta’ investigazzjoni formali kienet infetħet f’dan il-każ, tiġi assimilata ma’ dik ta’ parti interessata li titlob l-annullament ta’ deċiżjoni meħuda mingħajr proċedura ta’ investigazzjoni formali. Hija ddeċidiet, fil-punt 110 ta’ dan id-digriet, li dan ma kienx il-każ u li ma kienx biżżejjed għaliha li tibbaża ruħha fuq il-kwalità tagħha ta’ terz interessat bħala impriża kompetitriċi ta’ Ryanair li lilha ġew ittrasferiti l-miżuri kkontestati sabiex tiġġustifika l-ammissibbiltà tar-rikors għal annullament tagħha.

12      Min-naħa l-oħra, il-Qorti Ġenerali eżaminat l-argument tal-appellanti bbażat fuq il-fatt li hija individwalment ikkonċernata mid-deċiżjoni kkontestata meħuda fi tmiem il-proċedura ta’ investigazzjoni formali u kkunsidrat, b’mod partikolari fil-punt 142 tad-digriet appellat, li l-appellanti ma indikatx b’mod rilevanti r-raġunijiet li għalihom id-deċiżjoni kkontestata setgħet tippreġudika l-interessi leġittimi tagħha billi taffettwa sostanzjalment il-pożizzjoni tagħha fis-suq inkwistjoni. Għaldaqstant, hija ddeċidiet, fil-punt 144 ta’ dan id-digriet, li l-appellanti ma kinitx stabbilixxiet, b’mod partikolari fir-rigward tar-relazzjoni ta’ kompetizzjoni tagħha mal-impriża benefiċjarja tal-miżuri inkwistjoni, li hija kienet ikkonċernata individwalment mid-deċiżjoni kkontestata, fis-sens tat-tieni parti tas-sentenza tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE.

13      Għalhekk, meta eżaminat, fi stadju sussegwenti, jekk ir-rikors kienx ammissibbli skont it-tielet parti tas-sentenza tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, il-Qorti Ġenerali kkonstatat, fil-punt 150 tad-digriet appellat, li l-miżuri inkwistjoni ma kinux ingħataw abbażi ta’ skema ta’ għajnuna u għalhekk kellhom karattru individwali. Minn dan hija kkonkludiet li d-deċiżjoni kkontestata ma tistax tiġi kklassifikata bħala “att regolatorju”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni u li l-appellanti ma setgħetx tikkontestaha f’dan ir-rigward.

14      Konsegwentement, il-Qorti Ġenerali ċaħdet ir-rikors bħala inammissibbli.

 It-talbiet tal-partijiet u l-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja

15      L-appellanti titlob li l-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha:

–        tannulla d-digriet appellat;

–        tilqa’ t-talbiet imressqa fl-ewwel istanza u tannulla d-deċiżjoni kontenzjuża;

–        sussidjarjament, tibgħat lura l-kawża quddiem il-Qorti Ġenerali, u

–        tikkundanna lill-Kummissjoni għall-ispejjeż.

16      Il-Kummissjoni u l-Land Rheinland-Pfalz jitolbu li l-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha:

–        tiċħad l-appell, u

–        tikkundanna lill-appellanti għall-ispejjeż.

 Fuq l-appell

17      Insostenn tal-appell tagħha, l-appellanti tqajjem sitt aggravji L-ewwel aggravju huwa bbażat fuq żball proċedurali, fuq ksur tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE u tal-Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem il-“Karta”) sa fejn il-Qorti Ġenerali għamlet riferiment għad-deċiżjoni ta’ ftuħ dwar il-proċedura Hahn IV għall-finijiet tal-motivazzjoni tad-digriet appellat, mingħajr ma semgħet minn qabel lill-appellanti dwar dan is-suġġett. It-tieni aggravju huwa bbażat fuq żball manifest ta’ evalwazzjoni u fuq ksur tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE kif ukoll tal-obbligu ta’ motivazzjoni fid-dawl tal-iskemi ta’ għajnuna. It-tielet aggravju huwa bbażat fuq ksur tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, tal-Artikoli 47 u 41 tal-Karta, tal-garanziji proċedurali u ta’ żball manifest ta’ evalwazzjoni sa fejn il-Qorti Ġenerali ma rrikorrietx għall-“ewwel alternattiva” tal-ġurisprudenza li tirriżulta mis-sentenza tas-17 ta’ Settembru 2015, Mory et vs Il-Kummissjoni (C‑33/14 P, EU:C:2015:609). Ir-raba’ aggravju huwa bbażat fuq ksur tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE minħabba applikazzjoni żbaljata tal-kundizzjonijiet sostantivi tat-“tieni alternattiva” li tirriżulta minn din il-ġurisprudenza. Il-ħames aggravju huwa bbażat fuq ksur tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, tal-prinċipji ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva u ta’ opportunitajiet ugwali għall-partijiet kif ukoll fuq żball manifest ta’ evalwazzjoni sa fejn il-Qorti Ġenerali applikat kriterji stretti wisq f’dak li jirrigwarda l-prova ta’ preġudizzju sostanzjali għall-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat. Is-sitt aggravju huwa bbażat fuq żball manifest ta’ evalwazzjoni sa fejn il-Qorti Ġenerali kkunsidrat li l-miżuri li huma s-suġġett tad-deċiżjoni kkontestata ma kinux jippreġudikaw b’mod sostanzjali l-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat.

 Fuq l-ewwel u t-tielet aggravji, ibbażati fuq żbalji ta’ liġi u fuq ksur tad-drittijiet proċedurali tal-appellanti, sa fejn il-Qorti Ġenerali ma eżaminatx il-kwistjoni dwar jekk din kinitx individwalment ikkonċernata mid-deċiżjoni kkontestata fir-rigward tal-kriterju relatat mal-protezzjoni tad-drittijiet proċedurali ta’ parti interessata fil-proċedura amministrattiva quddiem il-Kummissjoni

 L-argumenti tal-partijiet

18      Permezz tal-ewwel u tat-tielet aggravji tagħha, li jirrigwardaw il-punti 96 sa 110 kif ukoll 112 et seq tad-digriet appellat u li għandhom jiġu eżaminati flimkien, l-appellanti tikkritika lill-Qorti Ġenerali, essenzjalment, li wettqet żbalji ta’ liġi sa fejn ma eżaminatx jekk kinitx “individwalment ikkonċernata” mid-deċiżjoni kkontestata, fis-sens tat-tieni ipoteżi msemmija fir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, fid-dawl tal-kriterju relatat mal-protezzjoni tad-drittijiet proċedurali ta’ parti interessata fil-proċedura amministrattiva quddiem il-Kummissjoni.

19      Permezz tal-ewwel aggravju tagħha, l-appellanti tikkritika lill-Qorti Ġenerali, essenzjalment, li wettqet żball ta’ liġi meta qieset, fil-punti 101 sa 110 tad-digriet appellat, li r-rikors kien inammissibbli minħabba li fil-frattemp il-Kummissjoni kienet eżaminat il-miżuri inkwistjoni fid-deċiżjoni ta’ ftuħ tal-proċedura Hahn IV. Minn naħa, din l-evalwazzjoni hija, minn perspettiva kemm fattwali kif ukoll ġuridika, ineżatta u, min-naħa l-oħra, billi ħadet inkunsiderazzjoni din id-deċiżjoni, li hija inkompleta u ġiet ippubblikata biss ftit żmien qabel l-adozzjoni tad-digriet appellat, il-Qorti Ġenerali kisret, minbarra r-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, l-Artikolu 47 tal-Karta u d-dritt għal smigħ tal-appellanti.

20      Il-Kummissjoni u l-Land Rheinland-Pfalz iqisu li dan l-argument għandu jiġi miċħud bħala ineffettiv u, fi kwalunkwe każ, infondat.

21      Permezz tat-tielet aggravju tagħha, l-appellanti tikkritika lill-Qorti Ġenerali, b’mod partikolari, li, fil-punti 112 et seq tad-digriet appellat, eżaminat jekk hija kinitx “individwalment ikkonċernata” mid-deċiżjoni kontenzjuża, fis-sens tat-tieni ipoteżi msemmija fir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, fid-dawl mhux ta’ dak li hija ssostni li jikkostitwixxi l-“ewwel alternattiva” tal-ġurisprudenza li tirriżulta mis-sentenza tas-17 ta’ Settembru 2015, Mory et vs Il-Kummissjoni (C‑33/14 P, EU:C:2015:609), li tirrigwarda l-protezzjoni tad-drittijiet proċedurali ta’ parti kkonċernata fil-proċedura amministrattiva quddiem il-Kummissjoni, iżda fid-dawl tal-allegata “tieni alternattiva” ta’ din il-ġurisprudenza, dwar ħsara sostanzjali lill-pożizzjoni ta’ din il-parti fis-suq permezz tal-miżura ikkonċernata. F’dan ir-rigward, fil-punti 96 sa 110 ta’ dan id-digriet, il-Qorti Ġenerali ċaħdet b’mod żbaljat l-argumenti tagħha li jallegaw li l-Kummissjoni ma wettqitx proċedura ta’ investigazzjoni formali regolari sa fejn hija naqset milli tieħu inkunsiderazzjoni elementi fattwali essenzjali. Issa, din hija sitwazzjoni partikolari li fiha l-Kummissjoni kienet irrifjutat, evidentement, li tieħu inkunsiderazzjoni fatti li l-appellanti, bħala parti fil-proċedura, ipproduċiet bħala prova u li huma determinanti sabiex tiġi deċiża l-kawża. B’dan il-mod, il-Kummissjoni kisret id-drittijiet proċedurali tal-appellanti b’mod arbitrarju.

22      B’mod iktar partikolari, l-appellanti ssostni, permezz tal-ewwel parti ta’ dan l-aggravju, li l-proċedura li wasslet għal din il-kawża kienet irregolata mir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 tat-22 ta’ Marzu 1999 li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-applikazzjoni tal-Artikolu [108 TFUE] (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 1999, Vol. 83, p. 1), u li hija kellha tiġi kklassifikata bħala “parti interessata”, fis-sens tal-Artikolu 1(h) ta’ dan ir-regolament, li jagħtiha d-dritt għal smigħ, skont l-Artikolu 108(2) TFUE, kif ukoll id-drittijiet previsti fl-imsemmi regolament. Konsegwentement, konformement ma’ dak li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet fil-punti 22 u 23 tas-sentenza tat-28 ta’ Jannar 1986, Cofaz et vs Il-Kummissjoni (169/84, EU:C:1986:42), moqrija flimkien mal-Artikolu 47 tal-Karta, l-appellanti kellu jkollha possibbiltà ta’ rikors sabiex tipproteġi l-interessi tagħha. Id-drittijiet proċedurali tal-appellanti jikkonsistu, b’mod partikolari, f’li l-Kummissjoni tieħu inkunsiderazzjoni u teżamina l-fatti kollha li hija tiddeskrivi u li huma determinanti sabiex tiġi deċiża l-kawża, fil-kuntest tagħhom.

23      Permezz tat-tieni parti tat-tielet aggravju tagħha, l-appellanti ssostni li, kif diġà sostniet quddiem il-Qorti Ġenerali, għalkemm il-Kummissjoni kienet, ċertament, fetħet proċedura ta’ investigazzjoni formali f’dan il-każ, din il-proċedura ma twettqitx b’mod regolari u ma kinitx tirrigwarda l-fatti fl-intier tagħhom. Il-Qorti Ġenerali la eżaminat u lanqas a fortiori ma mmotivat kif is-sitwazzjoni tal-appellanti ma tistax tiġi assimilata ma’ dik ta’ parti interessata li titlob l-annullament ta’ deċiżjoni meħuda mingħajr proċedura ta’ investigazzjoni formali.

24      Permezz tat-tielet parti tat-tielet aggravju tagħha, l-appellanti ssostni li l-Qorti Ġenerali kisret ukoll il-prinċipju ta’ amministrazzjoni tajba, iggarantit mill-Artikolu 41 tal-Karta, u ma ħaditx inkunsiderazzjoni l-ksur ta’ dan il-prinċipju mill-Kummissjoni. Il-Qorti Ġenerali ma ħaditx inkunsiderazzjoni ċerti ċirkustanzi, bħall-fatt li d-deċiżjoni Hahn I u d-deċiżjoni kkontestata ġew adottati bilkemm ħames xhur wara l-aħħar osservazzjonijiet tal-appellanti u li l-Kummissjoni ddiskriminat lill-appellanti billi naqset milli tieħu inkunsiderazzjoni l-fatti li kienu jippreġudikaw lil FFHG u lil Ryanair. Barra minn hekk, il-Qorti Ġenerali ma ħaditx inkunsiderazzjoni l-fatt li l-Kummissjoni ma mmotivatx ir-raġunijiet għalfejn hija ma ħaditx inkunsiderazzjoni ċerti punti ta’ fatt fil-kuntest tal-proċedura li tat lok għad-deċiżjoni kkontestata u lanqas dawk li għalihom il-miżuri dwar l-ajruport ta’ Frankfurt-Hahn kienu s-suġġett ta’ diversi deċiżjonijiet. Madankollu, f’tali sitwazzjoni, l-appellanti għandu jkollha rimedju sabiex issostni d-drittijiet proċedurali tagħha.

25      Permezz tar-raba’ u l-ħames partijiet tat-tielet aggravju tagħha, l-appellanti ssostni li l-Qorti Ġenerali, fil-punt 105 tad-digriet appellat, b’mod żbaljat introduċiet rekwiżit ġdid dwar “xenarju ġenerali”. Dan ir-rekwiżit la huwa bbażat fuq id-dritt tal-Unjoni u lanqas fil-ġurisprudenza tal-qrati tal-Unjoni. Min-naħa l-oħra, din il-ġurisprudenza teżiġi li l-Kummissjoni teżamina tranżazzjoni kummerċjali “kollha”, li jimplika li hija tieħu inkunsiderazzjoni l-elementi rilevanti kollha. Issa, il-Kummissjoni ma wettqitx tali eżami minkejja li l-appellanti wriet u pprovat suffiċjentement skont il-liġi l-kuntest li fih seħħew il-fatti analizzati mill-Kummissjoni. Barra minn hekk, l-obbligu ta’ eżami tal-Kummissjoni jinkludi minn tal-inqas, f’dan il-każ, it-trasferiment tal-għajnuna mill-Istat imwettaq minn FFHG favur Ryanair, punt li l-Qorti Ġenerali ma vverifikatx.

26      Permezz tas-sitt parti tat-tielet aggravju tagħha, il-appellanti ssostni li hija tista’ tikkontesta l-ksur tad-drittijiet proċedurali tagħha biss permezz ta’ rikors għal annullament, peress li rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni ma huwiex adegwat jew ammissibbli f’dan il-każ.

27      Minn dan jirriżulta li, għall-finijiet tal-eżami tal-ammissibbiltà ta’ rikors ippreżentat minn kompetitur, il-appellanti ma tistax tiġi ttrattata bħallikieku l-Kummissjoni kienet wettqet proċedura ta’ investigazzjoni formali regolari.

28      Il-Kummissjoni tikkunsidra, bħal-Land Rheinland-Pfalz, li t-tielet aggravju għandu jiġi miċħud kollu kemm hu bħala infondat. Skont il-Kummissjoni, dan l-aggravju huwa, barra minn hekk, parzjalment inammissibbli sa fejn jirrigwarda, minn naħa, konstatazzjonijiet ta’ fatt magħmula mill-Qorti Ġenerali u jinkludi, min-naħa l-oħra, argumenti li ma ġewx ippreżentati fl-ewwel istanza.

 Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja

29      Preliminarjament, għandu jitfakkar li l-ammissibbiltà ta’ rikors ippreżentat minn persuna fiżika jew ġuridika kontra att li tiegħu hija ma hijiex id-destinatarja, skont ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, hija suġġetta għall-kundizzjoni li tkun irrikonoxxuta l-locus standi tagħha, li tirriżulta f’żewġ każijiet. Minn naħa, tali rikors jista’ jitressaq sakemm dan l-att jinteressaha direttament u individwalment. Min-naħa l-oħra, tali persuna tista’ tippreżenta rikors kontra att regolatorju li ma jinvolvix miżuri ta’ eżekuzzjoni jekk dan ikun jikkonċernaha direttament (ara, f’dan is-sens, b’mod partikolari, is-sentenzi tas-17 ta’ Settembru 2015, Mory et vs Il-Kummissjoni, C‑33/14 P, EU:C:2015:609, punti 59 u 91; tat-13 ta’ Marzu 2018, Industrias Químicas del Vallés vs Il-Kummissjoni, C‑244/16 P, EU:C:2018:177, punt 39, kif ukoll tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, C‑453/19 P, EU:C:2021:608, punt 31).

30      Fil-punti 85 sa 144 tad-digriet appellat, il-Qorti Ġenerali eżaminat jekk l-appellanti kellhiex locus standi skont l-ewwel każ imsemmi fil-punt preċedenti, jiġifieri jekk id-deċiżjoni kkontestata kinitx tikkonċernaha direttament u individwalment.

31      F’dan ir-rigward, minn ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li l-persuni li ma humiex id-destinatarji ta’ deċiżjoni ma jistgħux jippretendu li huma individwalment ikkonċernati ħlief jekk din id-deċiżjoni taffettwahom minħabba ċerti kwalitajiet li huma speċifiċi għalihom jew minħabba sitwazzjoni ta’ fatt li tikkaratterizzahom meta mqabbla ma’ kull persuna oħra u, minħabba dan il-fatt, tindividwalizzahom b’mod analogu għal dak tad-destinatarju (ara, f’dan is-sens, b’mod partikolari, is-sentenzi tal-15 ta’ Lulju 1963, Plaumann vs Il-Kummissjoni, 25/62, EU:C:1963:17, p. 223; tat-28 ta’ Jannar 1986, Cofaz et vs Il-Kummissjoni, 169/84, EU:C:1986:42, punt 22; Tal-22 ta’ Novembru 2007, Sniace vs Il-Kummissjoni, C-260/05 P, EU:C:2007:700, punt 53; tas-17 ta’ Settembru 2015, Mory et vs Il-Kummissjoni, C‑33/14 P, EU:C:2015:609, punt 93, kif ukoll tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, C‑453/19 P, EU:C:2021:608, punt 33).

32      Permezz tal-ewwel u tat-tielet aggravji tagħha, l-appellanti essenzjalment tikkritika lill-Qorti Ġenerali talli eżaminat jekk hija kinitx individwalment ikkonċernata mid-deċiżjoni kontenzjuża fid-dawl mhux tal-kriterju relatat mal-protezzjoni tad-drittijiet proċedurali ta’ parti interessata fil-proċedura amministrattiva quddiem il-Kummissjoni, iżda tal-kriterju tal-ħsara sostanzjali lill-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat.

33      F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li fil-kuntest tal-proċedura ta’ stħarriġ ta’ għajnuna mill-Istat prevista fl-Artikolu 108 TFUE, għandha ssir distinzjoni, minn naħa, bejn il-fażi preliminari ta’ eżami tal-għajnuna stabbilita fil-paragrafu 3 ta’ dan l-artikolu, li għandha biss bħala skop li tippermetti lill-Kummissjoni tifforma l-ewwel opinjoni fuq il-kompatibbiltà parzjali jew totali tal-għajnuna inkwistjoni, u, min-naħa l-oħra, il-fażi ta’ eżami msemmija fil-paragrafu 2 tal-imsemmi artikolu. Huwa biss fil-kuntest ta’ din il-fażi, li hija intiża sabiex tippermetti lill-Kummissjoni tiġbor informazzjoni kompleta dwar il-fatti kollha tal-kawża, li t-Trattat FUE jipprevedi l-obbligu, għall-Kummissjoni, li ssejjaħ il-persuni ikkonċernati sabiex jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom (sentenza tas-17 ta’ Settembru 2015, Mory et vs Il-Kummissjoni, C‑33/14 P, EU:C:2015:609, punt 94, kif ukoll tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, C‑453/19 P, EU:C:2021:608, punt 35).

34      Minn dan jirriżulta li, meta, mingħajr ma tiftaħ il-proċedura ta’ investigazzjoni formali prevista fl-Artikolu 108(2) TFUE, il-Kummissjoni tikkonstata, permezz ta’ deċiżjoni meħuda abbażi tal-paragrafu 3 tal-istess artikolu, li għajnuna mill-Istat hija kompatibbli mas-suq intern, il-benefiċjarji ta’ dawn il-garanziji proċedurali jistgħu biss jiksbu l-osservanza ta’ din il-proċedura jekk ikollhom il-possibbiltà jikkontestaw din id-deċiżjoni quddiem il-qorti tal-Unjoni. Għal dawn ir-raġunijiet, din għandha tiddikjara ammissibbli rikors intiż għall-annullament ta’ tali deċiżjoni, imressaq minn parti interessata fis-sens tal-Artikolu 108(2) TFUE, meta l-awtur ta’ dan ir-rikors ifittex, bil-preżentata tiegħu, li jiġu mħarsa d-drittijiet proċedurali li huwa għandu taħt din id-dispożizzjoni tal-aħħar. Il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat li tali persuni interessati huma l-persuni, l-impriżi jew l-assoċjazzjonijiet li jistgħu jiġu effettwati fl-interessi tagħhom permezz tal-għoti ta’ għajnuna, jiġifieri, b’mod partikolari, l-impriżi li jikkompetu mal-benefiċjarji ta’ din l-għajnuna u l-organizzazzjonijiet professjonali (ara s-sentenza tas-17 ta’ Settembru 2015, Mory et vs Il-Kummissjoni, C‑33/14 P, EU:C:2015:609, punti 95 u 96, kif ukoll tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, C‑453/19 P, EU:C:2021:608, punt 36).

35      Min-naħa l-oħra, jekk l-appellant jikkontesta l-fondatezza ta’ deċiżjoni ta’ evalwazzjoni tal-għajnuna meħuda fuq il-bażi tal-Artikolu 108(3) TFUE jew fi tmiem il-proċedura ta’ investigazzjoni formali, is-sempliċi fatt li huwa jista’ jitqies bħala “persuna interessata” fis-sens tat-tieni paragrafu ta’ dan l-artikolu ma huwiex biżżejjed sabiex ir-rikors jitqies ammissibbli. Huwa jkollu għalhekk jipprova li għandu status partikolari fis-sens tal-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 31 ta’ din is-sentenza. Dan ikun il-każ, b’mod partikolari, meta l-pożizzjoni ta’ dan l-appellant fis-suq tkun affettwata sostanzjalment mill-għajnuna li tkun is-suġġett tad-deċiżjoni inkwistjoni (sentenzi tas-17 ta’ Settembru 2015, Mory et vs Il-Kummissjoni, C‑33/14 P, EU:C:2015:609, punt 97, kif ukoll tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, C‑453/19 P, EU:C:2021:608, punt 38).

36      F’dan ir-rigward, kif fakkret il-Qorti Ġenerali, ġustament, fil-punt 93 tad-digriet appellat, ġew partikolarment irrikonoxxuti bħala individwalment ikkonċernati minn deċiżjoni tal-Kummissjoni li tagħlaq il-proċedura ta’ investigazzjoni formali, minbarra l-impriża benefiċjarja, l-impriżi kompetitriċi ta’ din tal-aħħar li kellhom rwol attiv fil-kuntest ta’ din il-proċedura, bil-kundizzjoni li l-pożizzjoni tagħhom fis-suq tkun sostanzjalment affettwata mill-miżura ta’ għajnuna li hija s-suġġett tad-deċiżjoni kkontestata (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, C‑453/19 P, EU:C:2021:608, punt 38 u l-ġurisprudenza ċċitata).

37      F’dan il-każ, id-deċiżjoni kontenzjuża ġiet adottata, kif tammetti, barra minn hekk, l-appellanti, wara proċedura ta’ investigazzjoni formali skont l-Artikolu 108(2) TFUE.

38      F’dawn iċ-ċirkustanzi, kuntrarjament għal dak li ssostni l-appellanti, ir-rikors tagħha kontra din id-deċiżjoni ma setax jaqa’ taħt il-każ previst fil-punt 34 ta’ din is-sentenza. Sa fejn l-appellanti tibbaża l-argument tagħha fuq il-punti 22 u 23 tas-sentenza tat-28 ta’ Jannar 1986, Cofaz et vs Il-Kummissjoni (169/84, EU:C:1986:42), huwa biżżejjed li jiġi osservat li dawn għandhom jinqraw flimkien mal-punt 25 ta’ din is-sentenza, li jikkonferma li s-sempliċi fatt li impriża kellha rwol attiv fil-kuntest tal-proċedura ta’ investigazzjoni formali ma huwiex biżżejjed sabiex jitqies li hija individwalment ikkonċernata mid-deċiżjoni li ttemm din il-proċedura.

39      L-argument tal-appellanti, li jgħid li l-proċedura ta’ investigazzjoni formali mmexxija mill-Kummissjoni kienet ivvizzjata b’irregolaritajiet, peress li d-deċiżjoni kontenzjuża hija bbażata fuq fatti inkompleti jew evalwati b’mod żbaljat, jew anki l-argument ibbażat fuq l-adozzjoni u fuq in-natura allegatament inkompleta tad-deċiżjoni ta’ ftuħ tal-proċedura Hahn IV kif ukoll tad-deċiżjonijiet Hahn I u Hahn II, ma jistax jikkontesta tali konklużjoni.

40      Fil-fatt, il-ġurisprudenza dwar l-ammissibbiltà ta’ rikors kontra deċiżjoni meħuda fi tmiem il-proċedura ta’ investigazzjoni formali tapplika mingħajr distinzjoni bejn id-diversi motivi li jistgħu jiġu invokati insostenn ta’ tali rikors. Barra minn hekk, għandu jiġi kkonstatat li, bl-iskuża ta’ allegati irregolaritajiet proċedurali, l-appellanti tikkritika fir-realtà l-mertu tal-evalwazzjonijiet tal-Kummissjoni li jinsabu fid-deċiżjoni kontenzjuża, minkejja li d-dibattitu quddiem il-Qorti Ġenerali kien jirrigwarda l-ammissibbiltà tar-rikors ippreżentat kontra din id-deċiżjoni.

41      F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-fatt dwar jekk il-proċedura ta’ investigazzjoni formali li tat lok għad-deċiżjoni kkontestata koprietx l-elementi rilevanti kollha, jew jekk tali elementi ġewx eżaminati fil-kuntest ta’ proċedura oħra, bħal, f’dan il-każ, il-proċedura Hahn IV, huwa, bħala tali, mingħajr effett fuq l-applikabbiltà tal-ġurisprudenza mfakkra fil-punti 36 u 38 ta’ din is-sentenza. Il-Qorti Ġenerali ddeċidiet fuq dawn l-aspetti għall-finijiet ta’ kompletezza, fil-punti 101 sa 110 tad-digriet appellat, b’risposta għall-argument imressaq mill-appellanti intiż sabiex juri li s-sitwazzjoni tagħha kellha tiġi assimilata ma’ dik ta’ parti interessata intiża għall-annullament ta’ deċiżjoni meħuda mingħajr proċedura ta’ investigazzjoni formali.

42      Konsegwentement, l-ewwel u t-tielet aggravji, sa fejn jirrigwardaw l-imsemmija punti tad-digriet appellat, għandhom jiġu miċħuda bħala ineffettivi.

43      Għaldaqstant, il-Qorti Ġenerali ma wettqitx żball ta’ liġi meta qieset, fil-punt 111 tad-digriet appellat u għall-finijiet tal-eżami li hija wettqet fil-punti 112 et seq ta’ dan id-digriet fid-dawl tat-tieni frażi tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, li s-sempliċi parteċipazzjoni tal-appellanti fil-proċedura amministrattiva ma kinitx biżżejjed sabiex jiġi stabbilit li hija kienet ikkonċernata individwalment mid-deċiżjoni kontenzjuża, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni.

44      Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, l-ewwel u t-tielet aggravji tal-appell għandhom jiġu miċħuda bħala parzjalment ineffettivi u parzjalment infondati.

 Fuq it-tieni aggravju, ibbażat fuq żball manifest ta’ evalwazzjoni u fuq ksur tat-tielet frażi tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE kif ukoll tal-obbligu ta’ motivazzjoni, sa fejn il-Qorti Ġenerali ma kklassifikatx id-deċiżjoni kontenzjuża bħala “att regolatorju”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni

 L-argumenti tal-partijiet

45      Permezz tat-tieni aggravju tagħha, l-appellanti tikkritika lill-Qorti Ġenerali, essenzjalment, li kisret it-tielet parti tas-sentenza tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, billi qieset, fil-punti 146 sa 150 tad-digriet appellat, li d-deċiżjoni kontenzjuża ma kinitx tikkostitwixxi “att regolatorju”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, u li l-appellanti għalhekk ma kellhiex locus standi skont l-imsemmija dispożizzjoni.

46      Hija ssostni, b’mod partikolari, li l-EUR 45 miljun li joriġinaw mill-pool ta’ likwidità tal-Land Rheinland-Pfalz favur FFHG jikkostitwixxu skema ta’ għajnuna. F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali ma ħaditx inkunsiderazzjoni l-fatti li jippermettu li jiġi konkluż li teżisti tali klassifikazzjoni u, għaldaqstant, wettqet żball ta’ liġi kif ukoll kisret l-obbligu ta’ motivazzjoni tagħha meta ċaħdet l-eżistenza ta’ tali skema ta’ għajnuna. F’dan il-każ, FFHG uża l-għajnuna miksuba b’dan il-mod favur Ryanair u, minħabba dan il-fatt, ittrasferixxiha lilha. F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali injorat il-portata tal-obbligu ta’ eżami li għandha l-Kummissjoni. Konsegwentement, hija naqset ukoll milli tivverifika jekk il-Kummissjoni osservatx l-obbligu ta’ eżami tagħha, u b’hekk wettqet żball ta’ liġi. Barra minn hekk, il-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi meta ċaħdet l-eżistenza ta’ obbligu ta’ eżami fuq il-Kummissjoni fid-dawl tat-trasferiment tal-għajnuna mill-Istat lil Ryanair. Fi kwalunkwe każ, huwa stabbilit li l-għajnuna mogħtija lil FFHG intużat minn din tal-aħħar għall-benefiċċju ta’ Ryanair, sabiex tkopri telf iġġenerat mill-ftehim konkluż bejn dawn iż-żewġ partijiet matul is-sena 2005 u sabiex tiġi ffinanzjata l-infrastruttura intiża għal Ryanair.

47      Skont l-appellanti, is-sentenza tas-6 ta’ Novembru 2018, Scuola Elementare Maria Montessori vs Il-Kummissjoni, Il-Kummissjoni vs Scuola Elementare Maria Montessori u Il-Kummissjoni vs Ferracci (C‑622/16 P sa C‑624/16 P, EU:C:2018:873), hija applikabbli għall-finanzjament li ġej mill-ippuljar ta’ flus tal-Land Rheinland-Pfalz. Minn din il-ġurisprudenza jirriżulta li huwa suffiċjenti li appellant jipprova li huwa direttament ikkonċernat mill-att inkwistjoni u li huwa għandu, f’dan ir-rigward, jistabbilixxi li dan l-att jista’ realment jippreġudika l-kompetizzjoni fis-suq ikkonċernat. Dawn il-kundizzjonijiet huma, hekk kif jirriżulta mill-provi li hija pproduċiet, issodisfatti f’dan il-każ. Id-digriet appellat huwa għalhekk żbaljat fid-dritt u r-rikors fl-ewwel istanza kellu jiġi ddikjarat ammissibbli.

48      Il-Kummissjoni u l-Land Rheinland-Pfalz isostnu li t-tieni aggravju għandu jiġi miċħud bħala manifestament inammissibbli, sa fejn jirreferi għal konstatazzjonijiet ta’ natura fattwali u jikkostitwixxi, fi kwalunkwe każ, argument ġdid. Barra minn hekk, dan l-aggravju huwa ineffettiv jew, għall-inqas, infondat.

 Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja

49      Għandu jitfakkar li t-Trattat ta’ Lisbona, żied fir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, it-tielet frażi li għamlet inqas riġidi l-kundizzjonijiet għall-ammissibbiltà tar-rikorsi għal annullament ippreżentati minn persuni fiżiċi jew ġuridiċi. Fil-fatt, din il-frażi, mingħajr ma tissuġġetta l-ammissibbiltà tar-rikorsi għal annullament ippreżentati mill-persuni fiżiċi u ġuridiċi għall-kundizzjoni li wieħed ikun ikkonċernat individwalment mill-att inkwistjoni, tiftaħ dan ir-rimedju fir-rigward tal-“atti regolatorji” li ma jinvolvux miżuri ta’ implimentazzjoni u li jikkonċernaw direttament lill-appellant (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-6 ta’ Novembru 2018, Scuola Elementare Maria Montessori vs Il-Kummissjoni, Il-Kummissjoni vs Scuola Elementare Maria Montessori u Il-Kummissjoni vs Ferracci, C‑622/16 P sa C‑624/16 P, EU:C:2018:873, punt 22 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

50      Min-naħa l-oħra, minn ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li deċiżjoni tal-Kummissjoni li għandha l-għan li tawtorizza jew tipprojbixxi “skema ta’ għajnuna” għandha portata ġenerali u tista’, għaldaqstant, tiġi kklassifikata bħala “att regolatorju”, fis-sens tat-tielet parti tas-sentenza tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-6 ta’ Novembru 2018, Scuola Elementare Maria Montessori vs Il-Kummissjoni, Il-Kummissjoni vs Scuola Elementare Maria Montessori u Il-Kummissjoni vs Ferracci, C‑622/16 P sa C‑624/16 P, EU:C:2018:873, punti 31 u 32 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

51      Issa, fil-punt 150 tad-digriet appellat, il-Qorti Ġenerali kkonstatat li l-miżuri inkwistjoni ma ngħatawx abbażi ta’ skema ta’ għajnuna u li dawn huma ta’ natura individwali, fatt li l-appellanti tikkontesta minħabba li waħda mit-tliet miżuri ta’ għajnuna li huma s-suġġett tad-deċiżjoni kkontestata, jiġifieri l-grupp ta’ teżor tal-Land Rheinland-Pfalz, tikkostitwixxi skema ta’ għajnuna.

52      Madankollu, għandu jiġi kkonstatat li l-argument tal-appellanti fl-aħħar mill-aħħar jikkontesta l-klassifikazzjoni ta’ din il-miżura magħmula mill-Kummissjoni fid-dawl tal-kriterji previsti fl-Artikolu 1 (d) tar-Regolament Nru 659/1999 u li l-imsemmi argument huwa, konsegwentement, inammissibbli fl-istadju tal-appell.

53      Konsegwentement, it-tieni aggravju għandu jiġi miċħud bħala inammissibbli, mingħajr ma hemm bżonn li tingħata deċiżjoni fuq l-argumenti kollha invokati mil-appellanti insostenn ta’ dan aggravju.

 Fuq ir-raba’ aggravju, ibbażat fuq ksur tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, sa fejn il-Qorti Ġenerali applikat b’mod żbaljat il-kundizzjonijiet sostantivi tat- “tieni alternattiva” tal-ġurisprudenza li tirriżulta mis-sentenza tas-17 ta’ Settembru 2015, Mory et vs Il-Kummissjoni (C33/14 P, EU:C:2015:609)

 L-argumenti tal-partijiet

54      Permezz tar-raba’ aggravju tagħha, l-appellanti tikkritika lill-Qorti Ġenerali, sussidjarjament, li, fil-punti 111 et seq tad-digriet appellat, applikat b’mod żbaljat il-kundizzjonijiet materjali ta’ dak li hija ssostni li jikkostitwixxu t-“tieni alternattiva” tal-ġurisprudenza li tirriżulta mis-sentenza tas-17 ta’ Settembru 2015, Mory et vs Il-Kummissjoni (C‑33/14 P, EU:C:2015:609), sa fejn il-punt dwar jekk il-miżuri inkwistjoni ppreġudikawx sostanzjalment il-pożizzjoni tal-appellanti fis-suq ikkonċernat jikkostitwixxi biss wieħed mill-kriterji sabiex jiġi stabbilit li hija kienet individwalment ikkonċernata minnhom. Fil-punti 114 et seq tad-digriet appellat, il-Qorti Ġenerali madankollu ma eżaminatx jekk, fis-sitwazzjoni partikolari tal-każ inkwistjoni, jeżistux fatti oħra li jikkaratterizzawha meta mqabbla ma’ kull persuna oħra.

55      Il-Kummissjoni u l-Land Rheinland-Pfalz iqisu li r-raba’ aggravju għandu jiġi miċħud bħala infondat.

 Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja

56      Huwa biżżejjed li jiġi rrilevat li, kif jirriżulta, b’mod partikolari, mill-punti 32 sa 43 ta’ din is-sentenza, il-Qorti Ġenerali ma wettqet ebda żball ta’ liġi meta ddeċidiet, fil-punti 111 et seq tad-digriet appellat, li l-appellanti ma kinitx individwalment ikkonċernata mid-deċiżjoni kkontestata, fis-sens tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, sa fejn din id-deċiżjoni ttieħdet fi tmiem il-proċedura ta’ investigazzjoni formali, fid-dawl tal-kriterju tal-effett sostanzjali fuq il-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat.

57      Għaldaqstant, dan l-aggravju għandu jiġi miċħud bħala infondat.

 Fuq il-ħames aggravju, ibbażat fuq ksur tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE, tal-prinċipji ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva u ta’ opportunitajiet ugwali għall-partijiet kif ukoll fuq żball manifest ta’ evalwazzjoni, sa fejn il-Qorti Ġenerali applikat kriterji wisq stretti f’dak li jirrigwarda l-prova ta’ preġudizzju sostanzjali għall-pożizzjoni fis-suq ikkonċernat

 L-argumenti tal-partijiet

58      Permezz tal-ħames aggravju tagħha, l-appellanti ssostni li, anki kieku kellu jiġi applikat il-kriterju ta’ preġudizzju sostanzjali għall-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat, il-Qorti Ġenerali kellha tagħti, minħabba l-karatteristiċi partikolari tal-każ inkwistjoni, tnaqqis tal-oneru tal-prova li dan il-kriterju kien issodisfatt f’dan il-każ

59      F’dan ir-rigward, hija ssostni li l-Kummissjoni ma ħaditx inkunsiderazzjoni l-punti ta’ fatt u l-miżuri kollha rilevanti. Minħabba l-preżentazzjoni arbitrarja tas-sitwazzjoni magħmula mill-Kummissjoni kif ukoll minħabba l-lakuni fil-qasam tal-informazzjoni li jirriżultaw minnha għad-detriment tal-appellanti, din tal-aħħar ma tistax tiġi mġiegħla, fid-dawl tal-prinċipju ta’ opportunitajiet ugwali għall-partijiet u tal-prinċipju ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva, tipprova li l-miżuri inkwistjoni ppreġudikaw sostanzjalment il-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat.

60      L-appellanti tqis li, ikkunsidrata minn din il-perspettiva, hija pproduċiet il-prova ta’ preġudizzju sostanzjali għall-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat, sa fejn Ryanair kienet irċeviet, mingħand FFHG u l-Land Rheinland-Pfalz, diversi mijiet ta’ miljuni ta’ euro u li dawn il-miżuri affettwaw sostanzjalment il-pożizzjoni tal-appellanti fis-suq, kemm fis-settur tat-trasport bl-ajru Ewropew kif ukoll fi ħdan il-bażi operattiva prinċipali tagħha fi Frankfurt am Main.

61      Skont il-Kummissjoni u l-Land Rheinland-Pfalz, il-ħames aggravju għandu jiġi miċħud bħala infondat.

 Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja

62      Għandu jiġi rrilevat li l-argument tal-appellanti, li jgħid li l-Qorti Ġenerali kellha tagħtiha l-benefiċċju ta’ tnaqqis tal-oneru tal-prova, ma huwa bbażat fuq ebda bażi legali.

63      Fl-ewwel lok, sa fejn l-appellanti tibbaża ruħha fuq eżami inkomplet u żbaljat, mill-Kummissjoni, tal-miżuri msemmija fid-deċiżjoni kontenzjuża, dan il-fatt, jekk jitqies li huwa minnu, ma jistax jaffettwa r-rilevanza tal-kundizzjoni li tgħid li d-deċiżjoni kontenzjuża hija ta’ natura li taffettwa b’mod sostanzjali l-pożizzjoni tagħha fis-suq, u lanqas l-oneru tal-prova meħtieġa sabiex jiġi stabbilit il-locus standi kontra d-deċiżjoni dwar dawn il-miżuri.

64      Fit-tieni lok, sa fejn l-appellanti ssostni li, peress li hija kellha tibbenefika minn tnaqqis tal-oneru tal-prova dwar ħsara sostanzjali lill-pożizzjoni tagħha fis-suq, hija pproduċiet effettivament din il-prova, u tistabbilixxi għal dan il-għan il-vantaġġi li Ryanair kisbet mingħand FFHG u l-Land Rheinland-Pfalz, huwa suffiċjenti li jiġi rrilevat li dan l-argument huwa bbażat fuq premessa żbaljata, sa fejn, kif jirriżulta mill-punt preċedenti, l-appellanti ma tistax tinvoka tali tnaqqis tal-oneru tal-prova.

65      Għaldaqstant, ir-raba’ aggravju għandu jiġi miċħud bħala infondat.

 Fuq is-sitt aggravju, ibbażat fuq żball manifest ta’ evalwazzjoni, sa fejn il-Qorti Ġenerali kkunsidrat li l-miżuri msemmija fid-deċiżjoni kkontestata ma ppreġudikawx b’mod sostanzjali l-pożizzjoni tal-appellanti fis-suq ikkonċernat

 L-argumenti tal-partijiet

66      Permezz tas-sitt aggravju tagħha, invokat sussidjarjament, l-appellanti tikkritika lill-Qorti Ġenerali, l-ewwel nett, li bbażat ruħha fuq kunċett żbaljat tas-suq inkwistjoni għall-finijiet tal-evalwazzjoni tal-kundizzjoni dwar id-dannu sostanzjali tal-pożizzjoni tagħha fis-suq. F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali adottat kriterji żbaljati sabiex twettaq l-analiżi tagħha. It-tieni nett, il-Qorti Ġenerali imponiet rekwiżiti eċċessivi fil-qasam kawżali. Fit-tielet lok, l-analiżi tagħha ma ħaditx inkunsiderazzjoni l-fatt li s-suq inkwistjoni kien qed jikber u kien ibbażat fuq kunsiderazzjonijiet żbaljati, f’dak li jirrigwarda b’mod partikolari l-ftuħ ta’ bażi tal-kumpannija tal-ajru Ryanair fl-ajruport ta’ Frankfurt am Main u l-prossimità ġeografika ta’ dan l-ajruport ma’ dak ta’ Frankfurt Hahn.

67      Fir-rigward, qabelxejn, tad-definizzjoni tas-suq inkwistjoni, hija tikkritika b’mod partikolari l-punti 117 kif ukoll 119 et seq tad-digriet appellat sa fejn il-Qorti Ġenerali ċaħdet b’mod żbaljat id-definizzjoni mogħtija mill-appellanti minħabba li din ma hijiex rilevanti fil-qasam tal-għajnuna mill-Istat għall-finijiet tal-evalwazzjoni tal-ammissibbiltà ta’ rikors skont ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE.

68      Bl-istess mod, l-appellanti ssostni li l-Qorti Ġenerali bbażat ruħha, f’din il-parti tad-digriet appellat, fuq definizzjoni żbaljata tas-suq rilevanti meta ċaħdet id-definizzjoni li l-appellanti kienet ressqet f’dan ir-rigward. Is-suq rilevanti f’dan il-każ huwa dak tas-settur tat-trasport bl-ajru Ewropew u, konsegwentement, tan-netwerk Ewropew tal-linji tal-ajru kkostitwit mill-kompetituri kkonċernati, jiġifieri Ryanair u l-appellanti.

69      Sussegwentement, l-appellanti tilmenta li l-Qorti Ġenerali, b’mod partikolari fil-punt 118 tad-digriet appellat, ċaħdet f’daqqa u abbażi ta’ kriterji ta’ eżami żbaljati, l-elementi u l-argumenti li hija kienet sostniet sabiex tistabbilixxi effett sostanzjali fuq il-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat, minkejja li dawn l-elementi u argumenti ġew miġbura fil-qosor fil-punt 117 ta’ dan id-digriet. B’dan il-mod, il-Qorti Ġenerali, barra minn hekk, warrbet ir-rekwiżiti fil-qasam tal-prova ta’ tali preġudizzju, b’mod partikolari fir-rigward tar-rabta kawżali bejn il-miżuri inkwistjoni u dan il-preġudizzju, kif jirriżultaw mis-sentenza tat-28 ta’ Jannar 1986, Cofaz et vs Il-Kummissjoni (169/84, EU:C:1986:42).

70      Minħabba f’hekk, il-Qorti Ġenerali kisret ukoll l-Artikolu 47 tal-Karta.

71      Fl-aħħar nett, l-appellanti ssostni li, kuntrarjament għal dak li ddeċidiet il-Qorti Ġenerali f’dan ir-rigward, b’mod partikolari fil-punti 121 et seq tad-digriet appellat, hija pprovdiet ċertu numru ta’ provi dwar, b’mod partikolari, it-traffiku tal-ajru Ewropew, in-netwerks Ewropej tal-linji tal-ajru, it-tkabbir esponenzjali ta’ Ryanair u tan-numru ta’ passiġġieri tagħha, il-ftuħ ta’ bażi ta’ Ryanair fl-ajruport Frankfurt am Main kif ukoll il-viċinanza ġeografika ta’ dan l-ajruport ma’ dak ta’ Frankfurt Hahn. Għaldaqstant, l-appellanti wriet li l-miżuri inkwistjoni kienet ippreġudikat b’mod sostanzjali l-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat.

72      Minn dan l-appellanti tikkonkludi li kieku l-Qorti Ġenerali kienet evalwat korrettament dawn l-elementi, hija kellha fil-fatt tikkonferma l-ammissibbiltà tal-azzjoni.

73      Il-Kummissjoni tqis li s-sitt aggravju tal-appell jikkritika l-evalwazzjoni sovrana tal-fatti u tal-provi magħmula mill-Qorti Ġenerali u li għalhekk huwa inammissibbli. Fi kwalunkwe każ, il-Kummissjoni tqis, bħal-Land Rheinland-Pfalz, li dan l-aggravju għandu jiġi miċħud bħala infondat fl-intier tiegħu.

 Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja

74      F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet ripetutament li l-prova, mill-appellant, ta’ ħsara sostanzjali għall-pożizzjoni tiegħu fis-suq ma timplikax li tingħata deċiżjoni definittiva dwar ir-relazzjonijiet ta’ kompetizzjoni bejn dan l-appellant u l-impriżi benefiċjarji, iżda teħtieġ biss min-naħa tal-imsemmi appellant li jindika b’mod rilevanti r-raġunijiet li għalihom id-deċiżjoni tal-Kummissjoni tista’ tippreġudika l-interessi leġittimi tiegħu billi tippreġudika sostanzjalment il-pożizzjoni tiegħu fis-suq ikkonċernat (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat-28 ta’ Jannar 1986, Cofaz et vs Il-Kummissjoni, 169/84, EU:C:1986:42, punt 28; tat-22 ta’ Novembru 2007, Spanja vs Lenzing, C‑525/04 P, EU:C:2007:698, punt 41, tat-22 ta’ Novembru 2007, Sniace vs Il-Kummissjoni, C‑260/05 P, EU:C:2007:700, punt 60 u tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, C‑453/19 P, EU:C:2021:608, punt 57).

75      B’hekk, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li l-ħsara sostanzjali lill-pożizzjoni kompetittiva tal-appellant fis-suq ikkonċernat ma tirriżultax minn analiżi fil-fond tar-relazzjonijiet differenti ta’ kompetizzjoni f’dan is-suq, li tippermetti li tiġi stabbilita bi preċiżjoni l-portata tal-effett ħażin fuq il-pożizzjoni kompetittiva tiegħu, iżda, bħala prinċipju, minn konstatazzjoni prima facie li l-għoti tal-miżura msemmija mid-deċiżjoni tal-Kummissjoni jwassal għal preġudizzju sostanzjali għal din il-pożizzjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, C‑453/19 P, EU:C:2021:608, punt 58).

76      Minn dan jirriżulta li din il-kundizzjoni tista’ tiġi ssodisfatta meta l-appellant jipproduċi provi li jippermettu li jintwera li l-miżura inkwistjoni tista’ tippreġudika sostanzjalment il-pożizzjoni tiegħu fis-suq ikkonċernat (sentenza tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, C‑453/19 P, EU:C:2021:608, punt 59 u l-ġurisprudenza ċċitata).

77      F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet, fil-punti 63 u 64 tas-sentenza tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni (C‑453/19 P, EU:C:2021:608), u kuntrarjament għal dak li l-Qorti Ġenerali qieset fil-punt 116 tad-digriet appellat, li l-konstatazzjoni prima facie li l-għoti tal-miżura msemmija mid-deċiżjoni tal-Kummissjoni twassal għal preġudizzju sostanzjali għall-pożizzjoni kompetittiva ta’ appellant ma teħtieġx li dan jiddefinixxi s-suq jew is-swieq ikkonċernati billi jipprovdi informazzjoni dwar id-daqs tagħhom u l-istruttura tagħhom kif ukoll tal-kompetituri preżenti fis-swieq preżenti.

78      Min-naħa l-oħra, kif fakkret ġustament il-Qorti Ġenerali fil-punt 112 tad-digriet appellat, is-sempliċi fatt, fl-ewwel lok, li l-att li tiegħu l-imsemmi appellant jitlob l-annullament jista’ jeżerċita ċerta influwenza fuq ir-relazzjonijiet ta’ kompetizzjoni li jeżistu fi ħdan is-suq ikkonċernat u li jinsab f’xi relazzjoni ta’ kompetizzjoni mal-benefiċjarju ta’ dan l-att ma jistax ikun biżżejjed sabiex ikun jista’ jitqies li huwa kkonċernat individwalment mill-imsemmi att. Fi kliem ieħor, impriża ma tistax tillimita ruħha li tinvoka l-kwalità tagħha ta’ kompetitriċi fir-rigward tal-impriża benefiċjarja tal-miżura msemmija fl-att li hija titlob l-annullament tiegħu (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat-22 ta’ Diċembru 2008, British Aggregates vs Il-Kummissjoni, C‑487/06 P, EU:C:2008:757, punti 47 u 48, kif ukoll tas-17 ta’ Settembru 2015, Mory et vs Il-Kummissjoni, C‑33/14 P, EU:C:2015:609, punti 99 u 100).

79      Fit-tieni lok, kif ikkonstatat ġustament il-Qorti Ġenerali, fil-punt 115 tas-sentenza appellata, il-prova ta’ ħsara sostanzjali kkawżata fir-rigward tal-pożizzjoni ta’ kompetitur fis-suq ma tistax tkun limitata għall-preżenza ta’ ċerti elementi li jindikaw degradazzjoni fil-prestazzjonijiet kummerċjali jew finanzjarji tar-appellant, bħal tnaqqis kunsiderevoli fid-dħul mill-bejgħ, telf finanzjarju mhux negliġibbli jew ukoll tnaqqis sinjifikattiv tal-partijiet mis-suq wara l-għoti tal-għajnuna inkwistjoni. L-għoti ta’ għajnuna mill-Istat jista’ jippreġudika s-sitwazzjoni kompetittiva ta’ operatur anki b’modi oħra, b’mod partikolari, billi jikkawża telf mid-dħul jew żvilupp inqas favorevoli minn dak li kien jirriżulta fin-nuqqas ta’ tali għajnuna (sentenza tal-15 ta’ Lulju 2021, Deutsche Lufthansa vs Il-Kummissjoni, C‑453/19 P, EU:C:2021:608, punt 61 u l-ġurisprudenza ċċitata).

80      F’dan il-każ, qabel kollox, sa fejn, permezz tas-sitt aggravju tagħha, l-appellanti tikkritika lill-Qorti Ġenerali, essenzjalment, li, għall-finijiet tal-eżami ta’ ħsara sostanzjali lill-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat, iddefinixxiet lil din tal-aħħar b’mod żbaljat meta ma kkunsidratx li s-settur tat-trasport bl-ajru Ewropew, ikkostitwit min-netwerk Ewropew tal-linji tal-ajru operati mil-linji tal-ajru differenti attivi f’dan is-settur, jiġifieri b’mod partikolari minn Ryanair u mill-appellanti, għandu jiġi rrilevat li dan l-argument huwa bbażat fuq qari parzjali tad-digriet ikkontestat u għalhekk ma jistax jintlaqa’. Fil-fatt, mill-punt 130 ta’ dan id-digriet jirriżulta li l-Qorti Ġenerali ħadet inkunsiderazzjoni dan il-kuntratt, hekk kif l-appellanti stess iddefinietu fl-ewwel istanza.

81      Sussegwentement, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet, fil-punt 131 tad-digriet appellat, li anki jekk jitqies li s-suq rilevanti f’dan il-każ jista’ jiġi ddefinit b’dan il-mod, ma jistax jiġi kkunsidrat li ġie sostanzjalment ippreġudikat il-pożizzjoni tal-appellanti f’dan is-suq, fid-dawl la taċ-ċirkustanza li Ryanair topera linji tal-ajru bi tluq minn Frankfurt-am-Main u lanqas provi oħra prodotti mill-appellanti.

82      Fil-kuntest tal-evalwazzjoni sovrana tagħha tal-fatti, li ma tistax tiġi kkontestata fl-istadju tal-appell, ħlief fil-każ ta’ aggravju bbażat fuq żnaturament ta’ dawn il-fatti, bl-ebda mod allegat mill-appellanti f’dan il-każ, il-Qorti Ġenerali kkonkludiet, fil-punt 141 ta’ dik is-sentenza, li din tal-aħħar ma kinitx stabbilixxiet tnaqqis sinjifikattiv tad-dħul mill-bejgħ tagħha, telf finanzjarju mhux negliġibbli jew tnaqqis sinjifikattiv tal-partijiet tagħha mis-suq fis-suq jew fis-swieq inkwistjoni, wara l-adozzjoni tal-miżuri favur l-ajruport ta’ Frankfurt-Hahn, minkejja li dawn tal-aħħar kien ikunu ittrasferiti lil Ryanair. L-appellanti lanqas ma stabbilixxiet telf ta’ qligħ jew żvilupp inqas favorevoli minn dak li kien ġie irreġistrat fl-assenza ta’ tali miżuri.

83      Fl-aħħar nett, l-argument tal-appellanti bbażat fuq il-fatt li l-Qorti Ġenerali, fil-punti 117 et seq tad-digriet appellat, ċaħdet f’daqqa u abbażi tal-kriterji ta’ eżami żbaljati, il-provi u l-argumenti li hija kienet iddikjarat sabiex tistabbilixxi effett sostanzjali fuq il-pożizzjoni tagħha fis-suq ikkonċernat, filwaqt li dawn l-elementi juru tali preġudizzju, għandu jiġi miċħud.

84      Fil-fatt, wara li rrikapitulajt, fil-punt 117 tad-digriet appellat, it-tmien argumenti u provi li ressqet l-appellanti, il-Qorti Ġenerali kkunsidrat, minn naħa, fil-punt 118 ta’ dan id-digriet, li l-parti l-kbira tal-argumenti tal-appellanti kienu sempliċement isemmu l-pressjoni kompetittiva ġenerali li l-kumpanniji bi prezzijiet baxxi kienu jeżerċitaw fuq il-kumpanniji tal-ajru tradizzjonali. Issa, kif tfakkar fil-punt 78 ta’ din is-sentenza, hija ġurisprudenza stabbilita li tali konstatazzjoni ma hijiex ta’ natura li turi li l-appellanti kienet sostanzjalment affettwata mid-deċiżjoni kontenzjuża. Min-naħa l-oħra, għandu jiġi rrilevat li l-Qorti Ġenerali eżaminat dawn l-argumenti fil-kuntest tal-evalwazzjoni sovrana tagħha tal-fatti li wassluha għall-konklużjoni li tinsab fil-punt 141 tad-digriet appellat, b’tali mod li, għall-istess raġunijiet bħal dawk esposti fil-punt 82 ta’ din is-sentenza, l-argumenti tal-appellanti għandhom jitqiesu bħala inammissibbli.

85      Minn dan isegwi li l-argument ibbażat fuq ksur tal-Artikolu 47 tal-Karta għandu wkoll jiġi miċħud.

86      F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-appellanti naqset milli turi li l-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi meta kkonkludiet, b’mod partikolari fil-punt 144 tad-digriet appellat, li l-appellanti ma kinitx ipprovat b’mod suffiċjenti fid-dritt li hija kienet individwalment ikkonċernata mill-miżuri msemmija fid-deċiżjoni kkontestata, b’tali mod li r-rikors għal annullament tagħha ma setax jitqies ammissibbli skont it-tieni parti tas-sentenza tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE.

87      Konsegwentement, is-sitt aggravju għandu jiġi miċħud bħala parzjalment inammissibbli u parzjalment infondat.

88      Peress li ebda wieħed mill-aggravji ppreżentati mill-appellanti insostenn tal-appell tagħha ma ntlaqa’, dan l-appell għandu jiġi miċħud fl-intier tiegħu.

 Fuq l-ispejjeż

89      Skont l-Artikolu 184(2) tar- Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, meta l-appell ma jkunx fondat, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tiddeċiedi dwar l-ispejjeż.

90      Skont l-Artikolu 138(1) tal-istess Regoli, applikabbli għall-proċedura ta’ appell skond l-Artikolu 184(1), il-parti li titlef għandha tbati l-ispejjeż jekk dawn ikunu ġew mitluba mill-parti li rebħet. Peress li l-appellanti tilfet u l-Kummissjoni kif ukoll l-Land Rheinland-Pfalz talbu li din tiġi kkundannata għall-ispejjeż, hemm lok li hija tiġi kkundannata għall-ispejjeż kollha relatati ma’ dan l-appell.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Ir-Raba’ Awla) taqta’ u tiddeċiedi:

1)      L-appell huwa miċħud.

2)      Deutsche Lufthansa AG għandha tbati, minbarra l-ispejjeż tagħha stess, dawk sostnuti mill-Kummissjoni Ewropea, mil-Land Rheinland-Pfalz.

Firem


*      Lingwa tal-kawża: il-Ġermaniż.