Sprawa T‑290/12

Rzeczpospolita Polska

przeciwko

Komisji Europejskiej

Rolnictwo – Wspólna organizacja rynków – Sektor owoców i warzyw oraz sektor przetworzonych owoców i warzyw – Pomoc dla grup producentów – Ograniczenie wkładu finansowego Unii – Pewność prawa – Uzasadnione oczekiwania – Obowiązek uzasadnienia – Lojalna współpraca

Streszczenie – wyrok Sądu (ósma izba) z dnia 22 kwietnia 2015 r.

1.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Rozporządzenie zmieniające system pomocy produkcyjnej dla sektora przetworzonych owoców i warzyw

(art. 296 TFUE; rozporządzenia Komisji: nr 543/2011; nr 302/2012)

2.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Pewność prawa – Pojęcie – Rozporządzenie zmieniające system pomocy produkcyjnej dla sektora przetworzonych owoców i warzyw

(rozporządzenia Komisji: nr 543/2011; nr 302/2012, art. 2 ust. 1–3)

3.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Granice – Zmiana systemu pomocy produkcyjnej dla sektora przetworzonych owoców i warzyw – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji przy zmianie zakresu finansowania przez Unię – Brak możliwości powołania się na ochronę uzasadnionych oczekiwań

[rozporządzenie Rady nr 1234/2007, art. 103a ust. 2, art. 103h akapit pierwszy lit. a); rozporządzenia Komisji: nr 543/2011; nr 302/2012]

4.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Proporcjonalność – Zakres – Uprawnienia dyskrecjonalne prawodawcy Unii w zakresie wspólnej polityki rolnej – Kontrola sądowa – Granice

(art. 40 TFUE, 43 TFUE; rozporządzenie Komisji nr 302/2012)

1.      Uzasadnienie, jakiego wymaga art. 296 TFUE, powinno być dostosowane do charakteru aktu i przedstawiać w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie instytucji, która akt wydała, pozwalając zainteresowanym poznać podstawy podjętej decyzji, a właściwemu sądowi dokonać jej kontroli. Nie jest wymagane, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne elementy faktyczne i prawne, ponieważ kwestia, czy uzasadnienie aktu spełnia wymogi art. 296 TFUE, powinna być oceniana w świetle nie tylko jego treści, ale również jego kontekstu i całości przepisów prawnych regulujących daną dziedzinę. Jest tak tym bardziej wtedy, gdy państwa członkowskie bezpośrednio brały ścisły udział w procesie przyjęcia spornego aktu, a w związku z tym znają przyczyny leżące u jego podstaw. W przypadku rozporządzenia uzasadnienie może się ograniczać do wskazania, po pierwsze, całościowej sytuacji, która doprowadziła do jego przyjęcia, a po drugie, ogólnych celów, jakim rozporządzenie to ma służyć. Ponadto, jeżeli z aktu o charakterze generalnym wynikają istotne cele, do których osiągnięcia zmierza instytucja, żądanie szczegółowego uzasadnienia każdej decyzji technicznej byłoby nadmierne.

Powyższe wymogi spełniają zmiany wprowadzone rozporządzeniem nr 302/2012 do rozporządzenia nr 543/2011 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, które mają na celu ograniczenie wkładu finansowego Unii Europejskiej w pomoc dla grup producentów owoców i warzyw. Przyczyny wprowadzenia tych zmian zostały bowiem podane w motywach 5 i 6 wspomnianego rozporządzenia nr 302/2012.

(por. pkt 32–36)

2.      Zasada pewności prawa wymaga, by uregulowania prawne były jasne i precyzyjne, a ich skutki przewidywalne, zwłaszcza wówczas, gdy pociągają one za sobą niekorzystne konsekwencje dla jednostek i przedsiębiorstw.

Jest tak w przypadku przepisów rozporządzenia nr 302/2012 zmieniającego rozporządzenie wykonawcze nr 543/2011 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, które ustanawiają prawa i obowiązki zainteresowanych podmiotów prawnych w sposób jasny i precyzyjny, umożliwiając im jednoznaczne zapoznanie się z ich prawami i obowiązkami, i to od chwili wejścia w życie rozporządzenia nr 302/2012. To samo dotyczy przepisów przejściowych zawartych w art. 2 ust. 1–3 wspomnianego rozporządzenia, które regulują prawa grup producentów owoców i warzyw w ramach stosowania nowych reguł dotyczących kwot pomocy. Te przepisy przejściowe również spełniają wymóg przewidywalności, gdyż pozwalają producentom owoców i warzyw na zapoznanie się z zasadami finansowania, które będą się do nich stosować w przyszłości w zależności od stopnia zaawansowania inwestycji przewidzianych w ich planach uznawania.

(por. pkt 50–52)

3.      Jeśli rozsądny i przezorny przedsiębiorca jest w stanie przewidzieć przyjęcie środka, który może wpłynąć negatywnie na jego interesy, nie może on powoływać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań w razie przyjęcia takiego środka. Jednocześnie przedsiębiorcy nie mogą w sposób uzasadniony oczekiwać, że zostanie utrzymana istniejąca sytuacja, która może zostać zmieniona w ramach uprawnień dyskrecjonalnych instytucji wspólnotowych, zwłaszcza w dziedzinie takiej jak wspólna organizacja rynków, której cele uwzględniają ciągłe dostosowywanie się do zmian sytuacji gospodarczej. To samo stosuje się do przystępującego państwa członkowskiego.

Nie może stanowić naruszenia zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań okoliczność, że Komisja nie przewidziała w rozporządzeniu nr 302/2012 zmieniającym rozporządzenie wykonawcze nr 543/2011 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw przepisów przejściowych mających zastosowanie do podmiotów prawnych, których plany uznawania ustanowione w celu umożliwienia uznania ich za organizacje producentów nie zostały zaakceptowane przed wejściem w życie przepisów zmieniających. Uprawnienie przyznane Komisji w przepisach art. 103a ust. 2 w związku z art. 103h akapit pierwszy lit. a) rozporządzenia nr 1234/2007 o jednolitej wspólnej organizacji rynku pozwala jej bowiem na ustanowienie przepisów umożliwiających przyjęcie progów i pułapów pomocy oraz wysokości współfinansowania przez Unię. Z uwagi na te uprawnienia dyskrecjonalne i na fakt, że zainteresowane podmioty prawne prowadzą działalność w dziedzinie wspólnej organizacji rynków, podmioty te nie mogą mieć uzasadnionych oczekiwań co do trwałego charakteru przepisów poprzedzających wejście w życie zmieniających przepisów rozporządzenia nr 302/2012.

(por. pkt 55–57, 59, 65, 67)

4.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 80–83)