WYROK SĄDU (druga izba)
z dnia 11 grudnia 2013 r. (*)
Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie w sprawie sprzeciwu – Zgłoszenie graficznego wspólnotowego znaku towarowego SUPER GLUE – Wcześniejszy słowny znak towarowy Beneluksu SUPERGLUE – Względna podstawa odmowy rejestracji – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd – Charakter odróżniający wcześniejszego znaku towarowego – Artykuł 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 207/2009
W sprawie T‑591/11
Przedsiębiorstwo Handlowe Medox Lepiarz Jarosław Lepiarz Alicja sp.j., z siedzibą w Jaworznie (Polska), reprezentowane przez adwokatów M. Konieczyńskiego oraz I. Kubieca,
strona skarżąca,
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), reprezentowanemu przez D. Walicką, działającą w charakterze pełnomocnika,
strona pozwana,
w której drugą stroną w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą OHIM, występującą przed Sądem w charakterze interwenienta, jest
Henkel Corp., z siedzibą w Gulph Mills, Pensylwania (Stany Zjednoczone), reprezentowana przez adwokatów C. Rohnkego oraz M. Jacob,
mającej za przedmiot skargę na decyzję Czwartej Izby Odwoławczej OHIM z dnia 12 września 2011 r. (sprawa R 1147/2010‑4), dotyczącą postępowania w sprawie sprzeciwu między Henkel Corp. a Przedsiębiorstwem Handlowym Medox Lepiarz Jarosław Lepiarz Alicja sp.j.,
SĄD (druga izba),
w składzie: N.J. Forwood, prezes, F. Dehousse i J. Schwarcz (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: J. Weychert, administrator,
po zapoznaniu się ze skargą złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 15 listopada 2011 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią na skargę złożoną przez OHIM w sekretariacie Sądu w dniu 17 kwietnia 2012 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią interwenienta na skargę złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 10 kwietnia 2012 r.,
uwzględniając postanowienie z dnia 31 stycznia 2012 r. oddalające wniosek interwenienta dotyczący wyboru języka postępowania,
uwzględniając postanowienie z dnia 28 sierpnia 2012 r. zezwalające interwenientowi na przedstawienie swego stanowiska w trakcie rozprawy w języku niemieckim,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 8 października 2013 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 W dniu 17 września 2008 r., na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1), ze zmianami [zastąpionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 78, s. 1)], skarżąca, Przedsiębiorstwo Handlowe Medox Lepiarz Jarosław Lepiarz Alicja sp.j., dokonała w Urzędzie Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego.
2 Znakiem towarowym, dla którego wystąpiono o rejestrację, jest następujące oznaczenie graficzne:
3 Towary, dla których wniesiono o rejestrację, należą do klas 1 i 16 Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., zrewidowanego i zmienionego, i odpowiadają następującemu opisowi:
– klasa 1: „kleje inne niż do papieru lub do użytku domowego, preparaty do klejenia, preparaty do odklejania, silikony, żywice syntetyczne w stanie surowym”;
– klasa 16: „kleje do papieru lub do użytku domowego i ich opakowania ujęte w tej klasie”.
4 Zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego zostało opublikowane w Biuletynie Wspólnotowych Znaków Towarowych nr 03/2009 z dnia 26 stycznia 2009 r.
5 W dniu 2 kwietnia 2009 r. interwenient, Henkel Corp., wniósł na podstawie art. 42 rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 41 rozporządzenia nr 207/2009) sprzeciw wobec rejestracji zgłoszonego znaku towarowego dla wszystkich towarów wymienionych w pkt 3 powyżej.
6 Sprzeciw został oparty na słownym znaku towarowym Beneluksu SUPERGLUE, zgłoszonym i zarejestrowanym w dniu 1 grudnia 1981 r. pod nr. 377 517, którego ważność została przedłużona do dnia 1 grudnia 2011 r., określającym towary należące do klas 1 i 16 i odpowiadające następującemu opisowi: „substancje klejące”.
7 W sprzeciwie wskazano na wszystkie towary objęte rejestracją wcześniejszego znaku towarowego.
8 W uzasadnieniu sprzeciwu powołana została podstawa odmowy rejestracji określona w art. 8 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 40/94 [obecnie art. 8 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009].
9 Decyzją z dnia 23 kwietnia 2010 r. Wydział Sprzeciwów uwzględnił sprzeciw dla niektórych towarów z klasy 1objętych zgłoszonym znakiem towarowym, a mianowicie dla „klejów innych niż do papieru lub do użytku domowego, preparatów do klejenia i silikonów” oraz dla wszystkich towarów z klasy 16 objętych zgłoszonym znakiem towarowym, stwierdzając, że przytoczone towary należące do klasy 1 były podobne do tych oznaczonych wcześniejszym znakiem towarowym, a towary należące do klasy 16 – identyczne z tymi oznaczonymi wcześniejszym znakiem towarowym. Wydział Sprzeciwów dostrzegł istnienie pewnego stopnia podobieństwa między spornymi towarami i uznał, że pozostałe z towarów z klasy 1 objętych zgłoszonym znakiem towarowym różniły się od tych oznaczonych wcześniejszym znakiem towarowym. Zważywszy na słabe podobieństwo wizualne kolidujących ze sobą oznaczeń oraz na ich identyczność pod względem fonetycznym i konceptualnym, Wydział Sprzeciwów stwierdził, że są one do pewnego stopnia podobne. Zauważył on, że dla francuskojęzycznej części właściwego kręgu odbiorców wcześniejszy znak towarowy ma charakter słabo odróżniający, jednak w przypadku obszarów, gdzie słowo „glue” nie jest rozumiane, ma on charakter przeciętnie odróżniający. Wydział Sprzeciwów wywiódł również wniosek, że w zgłoszonym znaku towarowym element złożony z wyrazu „super” i wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem stanowił element dominujący. W świetle wszystkich tych elementów oraz zważywszy na identyczność fonetyczną i konceptualną, mimo że istniejącą jedynie dla części właściwego kręgu odbiorców, Wydział Sprzeciwów uznał, iż podobieństwa między kolidującymi ze sobą oznaczeniami były wystarczające do tego, by zniwelować różnice, i stwierdził, że w odczuciu części właściwego kręgu odbiorców w przypadku kolidujących ze sobą znaków istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd.
10 W dniu 22 czerwca 2010 r. skarżąca, działając na podstawie art. 58–64 rozporządzenia nr 207/2009, wniosła do OHIM odwołanie od decyzji Wydziału Sprzeciwów.
11 Decyzją z dnia 12 września 2011 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Czwarta Izba Odwoławcza OHIM utrzymała w mocy decyzję Wydziału Sprzeciwów, oddalając w ten sposób odwołanie wniesione przez skarżącą.
12 Izba Odwoławcza uznała przede wszystkim, że Wydział Sprzeciwów prawidłowo oparł swe badanie na art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009, mimo że interwenient wskazał art. 8 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia jako podstawę sprzeciwu, ponieważ, po pierwsze, te dwa przepisy nie powinny być postrzegane jako dwie odrębne podstawy sprzeciwu, oraz, po drugie, interwenient podniósł również, że istniało „wielkie prawdopodobieństwo wprowadzenia odbiorców w błąd”.
13 Następnie, stosując art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009, Izba Odwoławcza stwierdziła, że sporne towary są identyczne, ponieważ „substancje klejące” oznaczone wcześniejszym znakiem towarowym stanowią szerokie określenie obejmujące rozmaite towary oznaczone zgłoszonym znakiem towarowym, a opakowania tych towarów są identyczne. Co się tyczy kolidujących ze sobą oznaczeń, Izba Odwoławcza podkreśliła, że elementem dominującym zgłoszonego znaku towarowego jest element złożony z wyrazu „super” i wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem, co wskazuje na duże podobieństwo do wcześniejszego znaku towarowego na płaszczyźnie wizualnej. Dodatkowo element dominujący jest identyczny z wcześniejszym znakiem towarowym na płaszczyźnie fonetycznej, na które to porównanie nie mogą wpłynąć elementy graficzne, gdyż są one niewymawialne, a inne słowa zawarte w zgłoszonym znaku towarowym są w języku polskim i nie będą raczej wymawiane przez właściwy krąg odbiorców w Beneluksie. Na płaszczyźnie konceptualnej Izba Odwoławcza stwierdziła, że dla części właściwego kręgu odbiorców rozumiejącej znaczenie w języku angielskim elementu złożonego z wyrazu „super” i wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem kolidujące ze sobą oznaczenia będą identyczne, natomiast dla pozostałej części tego kręgu odbiorców porównanie ma charakter neutralny. Izba Odwoławcza wskazała na ograniczony charakter odróżniający wcześniejszego znaku towarowego, z uwagi na to, że wyraz „superglue” ukazuje się jako oznaczający towary objęte tym znakiem towarowym i jako opisujący klej o wyjątkowej jakości. Zwróciła ona również uwagę, że interwenientowi nie udało się dowieść podwyższonego charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego. Z uwagi na identyczność spornych towarów, duże podobieństwo wizualne i identyczność pod względem fonetycznym kolidujących ze sobą oznaczeń Izba Odwoławcza uznała, że istniało prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd mimo ograniczonego charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego.
Żądania stron
14 Skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– obciążenie OHIM kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego.
15 OHIM i interwenient wnoszą do Sądu o:
– oddalenie skargi w całości;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
Co do prawa
16 Skarżąca przytacza trzy zarzuty na poparcie swojej skargi. Pierwszy zarzut dotyczy niewystarczającego charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego. Drugi zarzut dotyczy braku podobieństwa wizualnego i fonetycznego kolidujących ze sobą znaków towarowych. Trzeci zarzut dotyczy wewnętrznej sprzeczności między zaskarżoną decyzją a decyzją wydaną w postępowaniu, które toczyło się między tymi samymi stronami w przedmiocie wspólnotowego znaku towarowego KLEJ BŁYSKAWICZNY CYJANOAKRYLOWY SUPER GLUE. W świetle wszystkich wysuniętych argumentów należy stwierdzić, że skarżąca kwestionuje zasadniczo istnienie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadku kolidujących ze sobą znaków towarowych.
17 Przede wszystkim należy orzec w przedmiocie wysuniętego przez interwenienta zarzutu niedopuszczalności.
W przedmiocie dopuszczalności skargi
18 Interwenient utrzymuje, że skarga, z naruszeniem przepisów art. 44 ust. 1 lit. b) regulaminu postępowania przed Sądem, nie zawiera oznaczenia strony, przeciwko której została wniesiona. W konsekwencji skarga jest niedopuszczalna również i z tego względu, że sprostowanie korygujące ten brak zostało złożone po upływie terminu na wniesienie skargi.
19 Zapytani przez Sąd w ramach środka organizacji postępowania zarówno skarżąca jak i OHIM uważają, że skargę należy uznać za dopuszczalną, ponieważ oznaczenie pozwanego wynika jasno z treści skargi.
20 Zgodnie z orzecznictwem, jeżeli skarga zawiera elementy, które umożliwiają zidentyfikowanie w sposób jednoznaczny strony, przeciwko której została ona wniesiona, takie jak oznaczenie zaskarżonego aktu i jego autora, należy uznać autora zaskarżonego aktu za stronę pozwaną, pomimo że nie został on powołany w części wprowadzającej skargi (postanowienie Sądu z dnia 16 października 2006 r. w sprawie T‑173/06 Aisne i Nature przeciwko Komisji, niepublikowane w Zbiorze, pkt 17; zob. także podobnie i analogicznie postanowienie Trybunału z dnia 3 lipca 1986 r. w sprawie 85/86 Komisja przeciwko EBI, Rec. s. 2215, pkt 6).
21 W niniejszej sprawie, sformułowania wprowadzające skargi określając interwenienta jako stronę pozwaną, precyzują również, że przedmiotem skargi jest stwierdzenie nieważności decyzji „Czwartej Izby Odwoławczej [OHIM] z dnia 12 września 2011 r. w sprawie R 1147/1010‑4”, a skarga zawiera w swych wywodach krytykę wobec tej decyzji.
22 Tym samym skarga jest dopuszczalna.
W przedmiocie zasadności skargi
23 Jak stwierdzono powyżej w pkt 16, argumentacja skarżącej zmierza zasadniczo do zakwestionowania istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadku kolidujących ze sobą znaków towarowych. Skarżąca utrzymuje bowiem, po pierwsze, że Izba Odwoławcza nie uwzględniła w sposób wystarczający słabo odróżniającego charakteru wcześniejszego znaku towarowego, w szczególności ze względu na jego opisowy charakter w odniesieniu do towarów nim opatrzonych, po drugie, że Izba Odwoławcza błędnie uznała, że istniało wizualne i fonetyczne podobieństwo między kolidującymi ze sobą znakami towarowymi, nie biorąc pod uwagę elementów graficznych zgłoszonego znaku towarowego, oraz, po trzecie, że zaskarżona decyzja jest sprzeczna z decyzją wydaną w postępowaniu, które toczyło się między tymi samymi stronami w przedmiocie wspólnotowego znaku towarowego KLEJ BŁYSKAWICZNY CYJANOAKRYLOWY SUPER GLUE.
24 Zgodnie z art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 w wyniku sprzeciwu właściciela wcześniejszego znaku towarowego zgłoszonego znaku towarowego nie rejestruje się, jeżeli „z powodu identyczności lub podobieństwa do wcześniejszego znaku towarowego, identyczności lub podobieństwa towarów lub usług [i z powodu identyczności lub podobieństwa oznaczonych tymi dwoma znakami towarów lub usług] istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd opinii publicznej [odbiorców] na terytorium, na którym wcześniejszy znak towarowy jest chroniony; prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd obejmuje również prawdopodobieństwo skojarzenia z wcześniejszym znakiem towarowym”.
25 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd istnieje, jeżeli odbiorcy mogliby uznać, że dane towary lub usługi pochodzą z tego samego przedsiębiorstwa lub ewentualnie z przedsiębiorstw powiązanych gospodarczo (zob. analogicznie wyroki Trybunału: z dnia 29 września 1998 r. w sprawie C‑39/97 Canon, Rec. s. I‑5507, pkt 29; z dnia 22 czerwca 1999 r. w sprawie C‑342/97 Lloyd Schuhfabrik Meyer, Rec. s. I‑3819, pkt 17). W myśl tego samego orzecznictwa prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd podlega całościowej ocenie, zgodnie ze sposobem postrzegania rozpatrywanych oznaczeń oraz towarów lub usług przez właściwy krąg odbiorców, z uwzględnieniem wszystkich istotnych okoliczności danego przypadku [zob. wyrok Sądu z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie T‑162/01 Laboratorios RTB przeciwko OHIM – Giorgio Beverly Hills (GIORGIO BEVERLY HILLS), Rec. s. II‑2821, pkt 30, 31 i przytoczone tam orzecznictwo].
26 Ta całościowa ocena prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd zakłada pewną współzależność branych pod uwagę czynników, w szczególności między podobieństwem znaków towarowych a podobieństwem oznaczonych towarów lub usług. Niewielkie podobieństwo określonych towarów lub usług może zatem zostać zniwelowane wysokim stopniem podobieństwa znaków towarowych i odwrotnie (wyroki Trybunału: z dnia 13 września 2007 r. w sprawie C‑234/06 P Il Ponte Finanziaria przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑7333, pkt 48; ww. w pkt 25 wyrok w sprawie GIORGIO BEVERLY HILLS, pkt 32).
27 Dla celów stosowania art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd zakłada jednoczesne istnienie identyczności lub podobieństwa między kolidującymi ze sobą znakami towarowymi oraz identyczności lub podobieństwa oznaczonych tymi znakami towarów lub usług. Mamy tu do czynienia z przesłankami kumulatywnymi [wyrok Sądu z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie T‑316/07 Commercy przeciwko OHIM – easyGroup IP Licensing (easyHotel), Zb.Orz. s. II‑43, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo].
28 Zgodnie z orzecznictwem przy dokonywaniu całościowej oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd należy wziąć pod uwagę przeciętnego konsumenta danej kategorii towarów, który jest właściwie poinformowany, dostatecznie uważny i rozsądny. Należy także uwzględnić okoliczność, że poziom uwagi przeciętnego konsumenta może się różnić w zależności od rozpatrywanej kategorii towarów lub usług [zob. wyrok Sądu z dnia 13 lutego 2007 r. w sprawie T‑256/04 Mundipharma przeciwko OHIM – Altana Pharma (RESPICUR), Zb.Orz. s. II‑449, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo].
29 To właśnie w świetle powyższych rozważań należy zbadać, czy Izba Odwoławcza prawidłowo uwzględniła sprzeciw, ze względu na istnienie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadku kolidujących ze sobą znaków towarowych.
W przedmiocie właściwego kręgu odbiorców
30 Z łącznej lektury zaskarżonej decyzji i wspomnianej w pkt 9 powyżej decyzji Wydziału Sprzeciwów wynika, że właściwym kręgiem odbiorców jest krąg odbiorców w Beneluksie, składający się z przeciętnych właściwie poinformowanych, dostatecznie uważnych i rozsądnych konsumentów, którego część rozumie kombinację angielskich słów „super” i „glue” lub słowa francuskiego „glu”. Skarżąca nie podważa w skardze definicji właściwego kręgu odbiorców, jaka wynika z zaskarżonej decyzji.
31 Należy stwierdzić, iż Izba Odwoławcza słusznie przejęła oceny dokonane przez Wydział Sprzeciwów i uznała, że właściwym kręgiem odbiorców był składający się z przeciętnych konsumentów krąg odbiorców w Beneluksie.
W przedmiocie identyczności spornych towarów
32 W zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza uznała, że wymienione w pkt 9 powyżej sporne towary są identyczne, ze względu na to, że objęte wcześniejszym znakiem towarowym „materiały klejące” obejmują różne towary wchodzące w zakres zgłoszonego znaku towarowego w klasach 1 i 16, oraz że opakowania wchodzące w zakres zgłoszonego znaku towarowego są identyczne z towarami objętymi wcześniejszym znakiem towarowym, ponieważ stanowią one część „klejów” wskazanych w zgłoszeniu znaku towarowego i są oferowane jedynie wraz z „klejami”, nie mogąc być tym samym postrzegane jako różniące się od nich towary. Skarżąca nie kwestionuje oceny dokonanej przez Izbę Odwoławczą, gdy chodzi o identyczność towarów.
33 Należy stwierdzić, że Izba Odwoławcza, mając na względzie towary objęte kolidującymi ze sobą znakami towarowymi, słusznie uznała, iż są one identyczne.
W przedmiocie podobieństwa oznaczeń
34 Przed dokonaniem oceny podobieństwa kolidujących ze sobą oznaczeń należy przede wszystkim odpowiedzieć na argument dotyczący słabo odróżniającego charakteru wcześniejszego znaku towarowego.
– W przedmiocie charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego
35 Skarżąca utrzymuje, że Izba Odwoławcza błędnie potwierdziła istnienie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadku kolidujących ze sobą oznaczeń po tym, jak uznała, że wcześniejszy znak towarowy miał słabo odróżniający charakter, z uwagi na rodzajowy i opisowy charakter elementu „superglue”. Tymczasem tego rodzaju element jest pozbawiony charakteru odróżniającego, wystarczającego do wskazania rozpatrywanych towarów jako pochodzących z określonego przedsiębiorstwa i ich odróżnienia od towarów tego samego rodzaju pochodzących z innego przedsiębiorstwa.
36 Należy przypomnieć, że zgodnie z motywem 6 rozporządzenia nr 207/2009 „[...] prawo wspólnotowe dotyczące znaków towarowych nie zastępuje ustawodawstw państw członkowskich w zakresie znaków towarowych” (wyrok Trybunału z dnia 24 maja 2012 r. w sprawie C‑196/11 P Formula One Licensing przeciwko OHIM, pkt 37).
37 Tak więc, ze względu na to, że prawodawca Unii Europejskiej wprowadził system oparty na współistnieniu wspólnotowego znaku towarowego z krajowymi znakami towarowymi, nie można podważyć ważności międzynarodowego czy krajowego znaku towarowego w ramach postępowania w sprawie rejestracji wspólnotowego znaku towarowego, lecz jedynie w ramach postępowania w sprawie unieważnienia wszczętego w zainteresowanym państwie członkowskim (zob. ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Formula One Licensing przeciwko OHIM, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo).
38 Z faktu współistnienia wspólnotowych i krajowych znaków towarowych, jak również z faktu, iż ani rejestracja tych drugich nie podlega właściwości OHIM, ani też związana z nimi kontrola sądowa nie należy do właściwości Sądu, wynika, że w ramach postępowania w sprawie sprzeciwu wobec zgłoszenia do rejestracji wspólnotowego znaku towarowego nie może zostać zakwestionowana ważność krajowych znaków towarowych (ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Formula One Licensing przeciwko OHIM, pkt 40).
39 W ramach postępowania w sprawie sprzeciwu nie jest więc możliwe stwierdzenie – w odniesieniu do oznaczenia identycznego z krajowym znakiem towarowym chronionym w państwie członkowskim – bezwzględnej podstawy odmowy rejestracji, takiej jak brak charakteru odróżniającego przewidziany w art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009, jak również w art. 3 ust. 1 lit. b) pierwszej dyrektywy Rady 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz.U. 1989, L 40, s. 1) i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/95/WE z dnia 22 października 2008 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz.U. L 299, s. 25). Należy w tym względzie stwierdzić, że uznanie oznaczenia za opisowe lub rodzajowe jest równoznaczne z zaprzeczeniem charakteru odróżniającego tego oznaczenia (ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Formula One Licensing przeciwko OHIM, pkt 41).
40 Nie ulega wątpliwości, że w sytuacji gdy sprzeciw, opierający się na istnieniu wcześniejszego krajowego znaku towarowego, został skierowany przeciwko rejestracji wspólnotowego znaku towarowego, OHIM i w konsekwencji również Sąd zobowiązane są sprawdzić, w jaki sposób właściwy krąg odbiorców postrzega oznaczenie identyczne ze znakiem krajowym w znaku, o którego rejestrację wnoszono i w razie potrzeby – ocenić stopień, w jakim charakter tego znaku jest odróżniający (ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Formula One Licensing przeciwko OHIM, pkt 42).
41 Jednakże tego rodzaju weryfikacja nie może prowadzić do stwierdzenia braku charakteru odróżniającego oznaczenia identycznego z zarejestrowanym i chronionym znakiem krajowym, ponieważ nie byłoby to zgodne ani z zasadą współistnienia wspólnotowych znaków ze znakami krajowymi, ani też z art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94, interpretowanym w związku z ust. 2 lit. a) ppkt (ii) tego samego artykułu (ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Formula One Licensing przeciwko OHIM, pkt 44).
42 Takie stwierdzenie zagrażałoby bowiem krajowym znakom towarowym identycznym z oznaczeniem, które uznaje się za pozbawione charakteru odróżniającego, ponieważ rejestracja takiego wspólnotowego znaku towarowego stwarzałaby sytuację umożliwiającą pozbawienie ochrony tych znaków na poziomie krajowym. Takie stwierdzenie stałoby tym samym w sprzeczności z systemem utworzonym przez rozporządzenie nr 207/2009, które – w myśl motywu 6 tego rozporządzenia – opiera się na współistnieniu znaków wspólnotowych i krajowych, ze względu na to, że ważność międzynarodowego lub krajowego znaku towarowego może być podważona z powodu braku charakteru odróżniającego jedynie w ramach wszczętego w danym państwie członkowskim postępowania o unieważnienie na podstawie art. 3 ust. 1 lit. b) dyrektyw 89/104 i 2008/95 (ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Formula One Licensing przeciwko OHIM, pkt 45).
43 Należy zauważyć, że art. 8 ust. 2 lit. a) ppkt (ii) rozporządzenia nr 207/2009 wyraźnie przewiduje, w ramach postępowania w sprawie sprzeciwu, uwzględnienie jako wcześniejszych znaków towarowych tych znaków towarowych, które zostały zarejestrowane w państwie członkowskim, a w odniesieniu do Belgii, Luksemburga i Niderlandów, w Urzędzie Własności Intelektualnej Państw Beneluksu (zob. podobnie ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Formula One Licensing przeciwko OHIM, pkt 46).
44 Oznacza to, że aby nie naruszyć art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94, trzeba uznać, że krajowy znak towarowy, na który powołano się w sprzeciwie wobec rejestracji wspólnotowego znaku towarowego, ma w pewnym stopniu odróżniający charakter (ww. w pkt 36 wyrok w sprawie Formula One Licensing przeciwko OHIM, pkt 47).
45 W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że w pkt 24 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza uznała, że wcześniejszy znak towarowy posiada ograniczony charakter odróżniający, a nie, że jest pozbawiony charakteru odróżniającego. W tym samym punkcie Izba Odwoławcza również uznała, że wyraz „superglue” z wcześniejszego znaku towarowego rozważany całościowo stanowił mniej więcej opis kleju o wyjątkowej jakości i że w konsekwencji opisywał objęte wspomnianym znakiem towarowym preparaty do klejenia.
46 W drugiej kolejności skarżąca podnosi, że element „superglue” jest sam w sobie pozbawiony charakteru odróżniającego, wystarczającego do wskazania rozpatrywanych towarów jako pochodzących z określonego przedsiębiorstwa i ich odróżnienia od towarów tego samego rodzaju pochodzących od innego przedsiębiorstwa. Z uwagi na tego typu elementy Izba Odwoławcza nie mogła w opinii skarżącej stwierdzić istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd. Tymczasem argument dotyczący braku charakteru odróżniającego wystarczającego do wskazania pochodzenia towarów nie pozwala sam w sobie na podważenie wniosku, do jakiego doszła Izba Odwoławcza w odniesieniu do słabo odróżniającego charakteru wcześniejszego znaku towarowego, który pozostaje w zgodzie z przywołanym powyżej w pkt 36–44 orzecznictwem. Należy bowiem stwierdzić, że Izba Odwoławcza bez wątpliwości uznała, że charakter wcześniejszego znaku towarowego, chociaż słabo odróżniający, był wystarczający do zapewnienia tego, że znak ten pełnił funkcję właściwą znakowi towarowemu, a mianowicie umożliwiał wskazanie pochodzenia towarów.
47 W trzeciej kolejności skarżąca uważa, że Izba Odwoławcza przyjęła niespójne i sprzeczne stanowisko co do konsekwencji stwierdzenia opisowego i rodzajowego charakteru odróżniającego elementu „superglue”. W poszanowaniu wymagań ustalonych w przywołanym w pkt 36–44 powyżej orzecznictwie należy stwierdzić, że uwaga Izby Odwoławczej o charakterze opisowym wyrazu, z którego składa się wcześniejszy znak towarowy, nie wzbraniała jej w żaden sposób przyznania mu ograniczonego charakteru odróżniającego, wystarczającego do tego, aby umożliwić zapewnienie zasadniczych funkcji znaku towarowego. Ponadto skarżąca nie utrzymuje, że Izba Odwoławcza powinna była wskazać elementy wcześniejszego znaku towarowego, które nadawały mu charakter odróżniający, przy założeniu, że tego rodzaju wskazanie było konieczne do tego, aby dojść do wniosku, że ten znak towarowy posiadał ograniczony charakter odróżniający.
48 W rezultacie Izba Odwoławcza słusznie uznała, że wcześniejszy znak towarowy posiadał słabo odróżniający charakter, i wzięła taki charakter pod uwagę przy dokonywaniu oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadku kolidujących ze sobą znaków towarowych.
– W przedmiocie podobieństwa wizualnego
49 Skarżąca uważa, że stanowisko Izby Odwoławczej jest bezzasadne, gdy chodzi o wizualne podobieństwo kolidujących ze sobą znaków towarowych, z tego względu, że nie wzięto pod uwagę elementów graficznych zgłoszonego znaku towarowego. Podnosi ona również, iż Izba Odwoławcza niezasadnie uznała, że element składający się z wyrazu „super” i wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem stanowił element dominujący zgłoszonego znaku towarowego.
50 W pkt 19 i 20 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza stwierdziła, że w wizualnym wrażeniu stwarzanym przez zgłoszony znak towarowy dominował element złożony z wyrazu „super” i wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem, ponieważ innymi elementami tego znaku są elementy graficzne przedstawiające opakowanie typu blister małej tubki koloru żółtego z czarną nakrętką zawierające również element złożony z wyrazu „super” i wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem, przy czym opakowanie jest w kolorze żółtym i czarnym i umieszczonych jest na nim kilka słów. Zdaniem Izby Odwoławczej element złożony z wyrazu „super” i wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem jest, ze względu na swój rozmiar i kolor, elementem dominującym.
51 Jak wynika z pkt 2 powyżej, zgłoszony znak towarowy przedstawia tubkę kleju w opakowaniu typu blister koloru żółtego, czarnego, białego i szarego, na której zapisanych jest kilka słów lub coś, co posiada wygląd wyrażeń lub zdań. Jak stwierdziła Izba Odwoławcza, element złożony z wyrazu „super” i z wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem ukazuje się dwa razy w oznaczeniu wielkimi czarnymi literami z dużą czcionką, przy czym w jednym z tych dwóch przypadków element ten zawiera litery o bardziej znaczącym rozmiarze niż te znajdujące się we wszystkich pozostałych umieszczonych w oznaczeniu słowach. Wreszcie Izba Odwoławcza zaznaczyła, że odbiorcy w Beneluksie są w stanie odnieść się bardziej do elementu złożonego z wyrazu „super” i wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem, ze względu na to, że wszystkie pozostałe zawarte w oznaczeniu słowa są zapisane w języku polskim. W świetle tych różnych ustaleń Izba Odwoławcza doszła do wniosku, że element złożony z wyrazu „super” i z wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem jest elementem dominującym w zgłoszonym znaku towarowym i że, wobec zbieżności z wcześniejszym znakiem towarowym, istnieje wysokie całościowe podobieństwo wizualne.
52 Należy stwierdzić, że w przeciwieństwie do argumentacji skarżącej, Izba Odwoławcza wzięła pod uwagę elementy graficzne zgłoszonego znaku towarowego i je w sposób dorozumiany, lecz bez wątpliwości uznała za niebędące w stanie przyciągnąć uwagi właściwego kręgu odbiorców, ze względu na obecność elementu złożonego z wyrazu „super” i z wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem, który słusznie uznała za dominujący we wrażeniu, jakie – ze względu na rozmiar jego liter, jego kolor oraz okoliczność, iż chodzi tu o jeden z samych elementów słownych, którego znaczenie jest w stanie postrzec natychmiast właściwy krąg odbiorców – pozostawia zgłoszony znak towarowy.
53 Wobec tego, że element dominujący zgłoszonego znaku towarowego i słowo, z którego składa się wcześniejszy znak towarowy, są podobne, Izba Odwoławcza doszła do słusznego wniosku, że istnieje wysokie podobieństwo wizualne między kolidującymi ze sobą znakami towarowymi.
– W przedmiocie podobieństwa fonetycznego
54 Jeżeli chodzi o ocenę podobieństwa fonetycznego, to skarżąca wysuwa tę samą argumentację co w przypadku podobieństwa wizualnego (zob. pkt 49 powyżej).
55 Izba Odwoławcza stwierdziła w pkt 21 zaskarżonej decyzji, że element dominujący zgłoszonego znaku towarowego, a mianowicie element złożony z wyrazu „super” i z wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem, jest identyczny pod względem fonetycznym z wcześniejszym znakiem towarowym oraz że pozostałe elementy słowne zgłoszonego znaku towarowego są słowami w języku polskim, w małym stopniu możliwe do wymówienia przez właściwy krąg odbiorców w Beneluksie, zwłaszcza, ze względu na to, że są zapisane małymi literami.
56 Powody, z jakich Izba Odwoławcza uznała, że element złożony z wyrazu „super” i z wyrazu „glue” oddzielonych od siebie czarnym kółkiem jest dominujący pod względem wizualnym, mają tym bardziej znaczenie, gdy chodzi o porównanie pod względem fonetycznym kolidujących ze sobą oznaczeń, ponieważ pozostałe elementy słowne zgłoszonego znaku towarowego są słowami w języku polskim, co do których jest mało prawdopodobne, z wyjątkiem dwóch lub trzech z nich, by właściwy krąg odbiorców znał ich znaczenie i był w stanie je wymówić.
57 W świetle zgodności fonetycznej między elementem dominującym zgłoszonego znaku towarowego i wcześniejszym znakiem towarowym należy potwierdzić wniosek, do jakiego doszła Izba Odwoławcza, gdy chodzi o fonetyczne podobieństwo kolidujących ze sobą oznaczeń, i oddalić argumenty skarżącej.
– W przedmiocie podobieństwa konceptualnego
58 Skarżąca nie wysuwa żadnego argumentu wobec wniosków, do jakich doszła Izba Odwoławcza w kontekście porównania konceptualnego kolidujących ze sobą oznaczeń.
59 W pkt 22 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza stwierdziła, że dla części właściwego kręgu odbiorców rozumiejącego element „superglue” wcześniejszego znaku towarowego jako kombinację słów w języku angielskim „super” i „glue”, czyniącą w ten sposób odniesienie do wysokiej jakości kleju, kolidujące ze sobą oznaczenia są identyczne pod względem konceptualnym, i że dla części odbiorców niezaznajomionych ze znaczeniem słowa „glue” porównanie to ma charakter neutralny.
60 Należy potwierdzić wniosek, do jakiego doszła Izba Odwoławcza, w odniesieniu do porównania kolidujących ze sobą oznaczeń pod względem konceptualnym.
W przedmiocie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd
61 Biorąc pod uwagę ograniczony charakter odróżniający wcześniejszego znaku towarowego, Izba Odwoławcza stwierdziła w pkt 24 zaskarżonej decyzji, że właściwy krąg odbiorców jest w stanie zrozumieć element „glue” jako czyniący odniesienie do angielskiego słowa „glue” lub francuskiego słowa „glu”, że element „super” jest powszechnie znany jako wskazanie wyjątkowej jakości, oraz że wyraz „superglue” rozważany w całości stanowi opis kleju o wyjątkowej jakości.
62 Mając na względzie identyczność towarów objętych kolidującymi ze sobą znakami towarowymi, wysokie podobieństwo wizualne oraz identyczność kolidujących ze sobą oznaczeń pod względem fonetycznym, Izba Odwoławcza doszła do wniosku w pkt 27 zaskarżonej decyzji, że istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd, pomimo słabo odróżniającego charakteru wcześniejszego znaku towarowego.
63 Należy zatem, po pierwsze, oddalić argument skarżącej, w myśl którego Izba Odwoławcza błędnie powołała się na wyroki Trybunału z dnia 11 listopada 1997 r. w sprawie C‑251/95 SABEL, Rec. s. I‑6191 oraz ww. w pkt 25 w sprawie Lloyd Schuhfabrik Meyer, ponieważ wynikająca z tych wyroków okoliczność w postaci przytoczonej przez Izbę Odwoławczą, że im bardziej odróżniający jest wcześniejszy znak towarowy, tym większe jest prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd, nie zakazuje w żaden sposób uznać istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd, w sytuacji gdy wcześniejszy znak towarowy ma słabo odróżniający charakter (zob. pkt 36–48 powyżej).
64 Po drugie, argument wysunięty przez skarżącą co do istnienia decyzji OHIM dotyczącej wspólnotowego znaku towarowego KLEJ BŁYSKAWICZNY CYJANOAKRYLOWY SUPER GLUE w postępowaniu, którego toczyło się między tymi samymi stronami, winien zostać w każdym razie oddalony.
65 O ile OHIM winien przy rozpatrywaniu zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego brać pod uwagę decyzje wydane już w odniesieniu do podobnych zgłoszeń i ze szczególną uwagą rozważyć, czy w danym przypadku rozstrzygnięcie winno brzmieć podobnie, o tyle winien on zapewnić, by zasady równości traktowania i dobrej administracji pozostawały w zgodzie z przestrzeganiem legalności (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie C‑51/10 P Agencja Wydawnicza Technopol przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I‑1541, pkt 74, 75). Tymczasem należy stwierdzić, iż w postępowaniu w sprawie sprzeciwu wobec rejestracji zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego KLEJ BŁYSKAWICZNY CYJANOAKRYLOWY SUPER GLUE Wydział Sprzeciwów uwzględnił zgłoszenie znaku dla następujących towarów z klasy 1 „odklejanie (środki do -), silikony, żywice akrylowe w stanie surowym”, które nie odpowiadają towarom będącym przedmiotem sporu w niniejszej sprawie. Zatem skarżąca nie ma podstaw do tego, aby powoływać się w sposób dorozumiany na naruszenie zasady równego traktowania, chyba że przywoływane sytuacje są porównywalne.
66 Zatem Izba Odwoławcza doszła do słusznego wniosku, że istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd, i uwzględniła sprzeciw.
67 W konsekwencji skarga podlega oddaleniu.
W przedmiocie kosztów
68 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Wobec tego, że skarżąca przegrała sprawę, należy – zgodnie z żądaniami OHIM i interwenienta – obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (druga izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) Przedsiębiorstwo Handlowe Medox Lepiarz Jarosław Lepiarz Alicja sp.j. zostaje obciążone kosztami postępowania.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 11 grudnia 2013 r.
Podpisy