Sprawa T‑136/05

EARL Salvat père & fils i in.

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich

Pomoc państwa – Środki na restrukturyzację uprawy winorośli – Decyzja uznająca pomoc za częściowo zgodną, a częściowo niezgodną ze wspólnym rynkiem – Skarga o stwierdzenie nieważności – Dopuszczalność – Obowiązek uzasadnienia – Ocena z punktu widzenia art. 87 ust. 1 traktatu WE

Streszczenie wyroku

1.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty zaskarżalne – Akty wywołujące wiążące skutki prawne

(art. 230 WE)

2.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie

(art. 230 akapit czwarty WE)

3.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres

(art. 87 ust.1 WE i art. 253 WE)

4.      Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Pomoc z zasobów państwowych

(art. 87 ust.1 WE)

1.      Aktami prawnymi bądź decyzjami zaskarżalnymi skargą o stwierdzenie nieważności w rozumieniu art. 230 WE są jedynie środki wywołujące wiążące skutki prawne mogące wpłynąć na interesy skarżących poprzez istotną zmianę ich sytuacji prawnej. Wynika stąd, że sam fakt, iż decyzja uznaje daną pomoc za zgodną ze wspólnym rynkiem, a zatem nie jest co do zasady niekorzystna dla strony skarżącej, nie zwalnia sądu wspólnotowego od obowiązku zbadania, czy ocena dokonana przez Komisję w decyzji wywołuje skutki prawne mogące wpłynąć na interesy strony skarżącej.

(por. pkt 34, 36)

2.      Podmioty inne niż adresaci decyzji mogą twierdzić, iż dotyczy ich ona indywidualnie tylko wtedy, gdy dotyczy ich ze względu na określone cechy, które są im właściwe, lub sytuację faktyczną, która wyodrębnia ich spośród wszystkich osób i w ten sposób indywidualizuje ich w sposób analogiczny do adresata tej decyzji. W związku z tym przedsiębiorstwo nie może w zasadzie zaskarżyć decyzji Komisji zakazującej wprowadzenia systemu pomocy sektorowej, jeżeli ta decyzja dotyczy przedsiębiorstwa wyłącznie z powodu jego przynależności do tego sektora oraz posiadanego przez nie charakteru potencjalnego beneficjenta wspomnianego systemu pomocy.

W odniesieniu bowiem do skarżącego przedsiębiorstwa taka decyzja stanowi środek o charakterze ogólnym, stosowany w określonych obiektywnie sytuacjach oraz wywołujący skutki prawne pod względem pewnej kategorii osób określonych w sposób ogólny i abstrakcyjny. Jednak w odmiennej sytuacji znajduje się przedsiębiorstwo, którego dana decyzja dotyczy nie tylko jako przedsiębiorstwa należącego do danego sektora i potencjalnego beneficjenta danego systemu pomocy, ale również jako rzeczywistego beneficjenta pomocy indywidualnej przyznanej na podstawie tego programu, której to zwrot nakazała Komisja.

Decyzja Komisji dotyczy tego przedsiębiorstwa również bezpośrednio w zakresie, w jakim zobowiązuje ona państwo członkowskie będące adresatem do podjęcia kroków koniecznych do odzyskania pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem oraz w jakim dane przedsiębiorstwo z niej skorzystało i będzie musiało ją zwrócić. Tymi dwoma przesłankami bezpośredniego oddziaływania są, po pierwsze, okoliczność, iż dany akt musi wywierać bezpośrednie skutki dla sytuacji prawnej jednostki, oraz po drugie, okoliczność, iż akt ten nie może dopuszczać żadnej uznaniowości po stronie adresatów zobowiązanych do jego wykonania. Bezpośrednie oddziaływanie na przedsiębiorstwo zależy od kumulatywnego wystąpienia dwóch wspomnianych wyżej przesłanek, a zatem okoliczność, czy zaskarży ono nakaz odzyskania środków skierowany do państwa członkowskiego, nie odgrywa w tym względzie żadnej roli.

(por. pkt 64, 67, 69, 75–77)

3.      Kwestię, czy uzasadnienie decyzji spełnia wymogi ustanowione w art. 253 WE, należy oceniać nie tylko pod kątem jego zredagowania, ale również kontekstu, jak i wszystkich zasad prawnych regulujących daną dziedzinę. Choć Komisja nie jest zobowiązana w uzasadnieniu decyzji do rozstrzygnięcia wszystkich kwestii faktycznych i prawnych wskazanych przez zainteresowanych w toku postępowania administracyjnego, to jednak powinna wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności i wszystkie istotne elementy danej sprawy, aby umożliwić sądowi wspólnotowemu kontrolę zgodności decyzji z prawem, a państwom członkowskim i zainteresowanym podmiotom z nich pochodzącym zapoznanie się z warunkami zastosowania przez nią postanowień traktatu.

Jeśli chodzi o decyzję uznającą daną pomoc za niezgodną ze wspólnym rynkiem, Komisja powinna w szczególności wskazać przyczyny, dla których dane środki mieszczą się w zakresie stosowania art. 87 ust. 1 WE. Nie można jednak wymagać dla każdego ze środków uznanych przez Komisję za stanowiący pomoc odrębnego uzasadnienia pod kątem zaistnienia każdej z czterech przesłanek zastosowania art. 87 WE. Zatem jeśli w decyzji zbadano, w jakim zakresie zostały spełnione przesłanki określone w art. 87 ust. 1 WE w celu stwierdzenia, czy ma miejsce niezgodność pomocy ze wspólnym rynkiem, okoliczność, iż czyni się to w sposób globalny, jako że badanie dotyczy wszystkich spornych środków, nie może być sama w sobie uważana za naruszenie obowiązku uzasadnienia, tym bardziej wtedy gdy rozważane środki wpisują się w ten sam plan działania.

(por. pkt 91, 99, 100, 104)

4.      Jedynie korzyści przyznane bezpośrednio lub pośrednio z zasobów państwowych są uznawane za pomoc w rozumieniu przepisu art. 87 ust. 1 WE. W tym zakresie nie należy wprowadzać rozróżnienia między przypadkami, w których pomoc jest przyznawana bezpośrednio przez państwo, oraz przypadkami, w których przyznanie pomocy następuje za pośrednictwem podmiotu publicznego lub prywatnego, wyznaczonego lub utworzonego przez dane państwo. Status takiego podmiotu nie stanowi decydującego elementu dla zastosowania reguł traktatu dotyczących pomocy państwa. Sama okoliczność, iż chodzi o podmiot publiczny, nie pociąga za sobą automatycznie zastosowania art. 87 WE, tak samo jak nie wyklucza go fakt, iż działania zostały podjęte przez podmiot prywatny.

W tym kontekście składki uiszczane przez podmioty prowadzące działalność zawodową w wielu branżach ustanowione decyzją komitetu międzybranżowego celem finansowania pomocy, która ma być przyznawana niektórym producentom z danego sektora, powinny zostać zakwalifikowane jako zasoby publiczne, bowiem państwo ma w niniejszym kontekście doskonałą możliwość, wywierając dominujący wpływ na ten komitet, pokierowania wykorzystaniem jego dochodów w celu ewentualnego finansowania swoistych korzyści na rzecz niektórych przedsiębiorstw.

(por. pkt 130, 139, 156)