Kawżi magħquda C‑674/18 u C‑675/18
EM
vs
TMD Friction GmbH
u
FL
vs
TMD Friction EsCo GmbH
(talbiet għal deċiżjoni preliminari, imressqa mill-Bundesarbeitsgericht)
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Il-Ħames Awla) tad-9 ta’ Settembru 2020
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Politika soċjali – Trasferimenti ta’ impriżi – Direttiva 2001/23/KE – Artikoli 3 u 5 – Salvagwardja tad-drittijiet tal-impjegati – Protezzjoni tal-impjegati fil-każ tal-insolvenza tal-persuna li timpjega – Trasferiment imwettaq mill-prattikant tal-falliment tal-impriża ċedenti suġġetta għal proċedura ta’ insolvenza – Benefiċċji ta’ assigurazzjoni tax-xjuħija professjonali – Limitazzjoni tal-obbligi taċ-ċessjonarju – Ammont tal-benefiċċju dovut skont l-iskema komplementari ta’ previdenza professjonali kkalkolat skont ir-remunerazzjoni tal-impjegat fil-mument tal-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza – Direttiva 2008/94/KE – Artikolu 8 – Effett dirett – Kundizzjonijiet”
1. Politika soċjali – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Trasferimenti ta’ impriżi – Salvagwardja tad-drittijiet tal-impjegati – Direttiva 2001/23 – Eċċezzjonijiet – Trasferiment waqt proċedura ta’ insolvenza – Proċedura ta’ riorganizzazzjoni ġudizzjarja permezz ta’ trasferiment taħt l-awtorità tal-ġustizzja applikata għaż-żamma totali jew parzjali taċ-ċedent jew tal-attivitajiet tiegħu – Esklużjoni
(Direttiva tal-Kunsill 2001/23, Artikoli 3 sa 5)
(ara l-punti 48-51, 54-57, 60-62)
2. Politika soċjali – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Trasferimenti ta’ impriżi – Salvagwardja tad-drittijiet tal-impjegati – Direttiva 2001/23 – Eċċezzjonijiet – Trasferiment waqt proċedura ta’ insolvenza – Obbligu li jiġu ssodisfatti d-drittijiet tal-impjegati għal pensjoni tal-irtirar skont skema komplementari ta’ previdenza professjonali – Trasferiment parzjali liċ-ċessjonarju – Ammissibbiltà
(Direttiva tal-Kunsill 2001/23, Artikoli 3(4) u 5(2)(a))
(ara l-punti 63-68)
3. Politika soċjali – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Trasferimenti ta’ impriżi – Salvagwardja tad-drittijiet tal-impjegati – Direttiva 2001/23 – Eċċezzjonijiet – Trasferiment waqt proċedura ta’ insolvenza – Is-seħħ, wara l-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza, tal-avveniment li jagħti d-dritt għal pensjoni tal-irtirar skont skema komplementari ta’ previdenza professjonali – Surroga taċ-ċessjonarju fid-drittijiet u l-obbligi li jirriżultaw mir-relazzjonijiet ta’ impjieg eżistenti fil-mument tat-trasferiment – Esklużjoni tad-drittijiet li jagħtu titolu prospettiv għal pensjoni tal-irtirar skont skema komplementari ta’ previdenza professjonali abbażi ta’ perijodi ta’ impjieg qabel il-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza – Ammissibbiltà – Kundizzjoni – Livell minimu ta’ protezzjoni meħtieġ
(Direttiva tal-Kunsill 2001/23, Artikoli 3(4) u 5(2)(a))
(ara l-punti 70-75, u d-dispożittiv 1)
4. Politika soċjali – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Protezzjoni tal-impjegati fil-każ tal-insolvenza tal-persuna li timpjega – Direttiva 2008/94 – Skemi komplementari ta’ previdenza professjonali – Protezzjoni tad-drittijiet għal benefiċċji tax-xjuħija – Livell minimu ta’ protezzjoni meħtieġ – Is-seħħ, wara l-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza, tal-avveniment li jagħti d-dritt għal pensjoni tal-irtirar skont skema komplementari ta’ previdenza professjonali – Benefiċċji li ma humiex imposti fuq iċ-ċessjonarju – Intervent tal-organu ta’ garanzija kontra l-insolvenza limitat għad-drittijiet li jagħtu titolu prospettiv għal benefiċċji tax-xjuħija diġà definittivi fil-mument tal-ftuħ ta’ din il-proċedura – Bażi ta’ determinazzjoni tal-ammont relatat mal-parti ta’ dawn il-benefiċċji li hija r-responsabbiltà tal-imsemmi organu – Nuqqas ta’ osservanza tal-livell minimu ta’ protezzjoni meħtieġ – Inammissibbiltà
(Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 2008/94, Artikolu 8; Direttiva tal-Kunsill 2001/23, Artikolu 3(4)(b))
(ara l-punti 77-80, 85, 86, 91-93, u d-dispożittiv 2)
5. Politika soċjali – Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet – Protezzjoni tal-impjegati fil-każ tal-insolvenza tal-persuna li timpjega – Direttiva 2008/94 – Skemi komplementari ta’ previdenza professjonali – Protezzjoni tad-drittijiet għal benefiċċji tax-xjuħija – Organu estern ta’ previdenza – Possibbiltà għal impjegat li jinvoka, fil-konfront ta’ tali organu, l-Artikolu 8 tal-imsemmija direttiva li għandu effett dirett – Rekwiżiti
(Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 2008/94, Artikolu 8)
(ara l-punti 95, 96, u d-dispożittiv 3)
Sunt
Fil-kawżi pendenti quddiem il-qorti tar-rinviju, żewġ ċittadini Ġermaniżi kienu impjegati ma’ kumpannija rregolata mid-dritt Ġermaniż sa mill-1996 u l-1968 rispettivament. Din il-kumpannija kienet tagħti lill-ħaddiema tagħha pensjoni skont skema komplementari ta’ previdenza professjonali. Waqt it-trasferiment tal-attivitajiet tal-imsemmija kumpannija, il-kuntratti tax-xogħol tar-rikorrenti fil-kawża prinċipali ġew ittrasferiti lil kumpannija oħra, TMD Friction. Infetħet proċedura ta’ insolvenza dwar l-assi ta’ din il-kumpannija, iżda l-attività tagħha nżammet. Sussegwentement, l-amministratur fallimentari ttrasferixxa ċerti attivitajiet ta’ TMD Friction lil entità li, sussegwentement, hija stess issemmiet mill-ġdid TMD Friction, filwaqt li attivitajiet oħra ġew ittrasferiti lil kumpannija oħra, TMD Friction EsCo.
Pensions-Sicherungs-Verein (l-Organu ta’ Garanzija tal-Pensjonijiet Professjonali), li huwa organu rregolat mid-dritt privat li jiżgura l-ħlas tal-pensjonijiet professjonali fil-każ ta’ insolvenza ta’ persuna li timpjega fil-Ġermanja, informa lil wieħed mir-rikorrenti fil-kawża prinċipali li, minħabba l-età tiegħu, jiġifieri 29 sena fil-mument tal-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza, huwa ma kien għadu kiseb ebda dritt definittiv għal benefiċċji tax-xjuħija. Għaldaqstant huwa ressaq azzjoni kontra TMD Friction bil-għan li din tal-aħħar tiġi kkundannata sabiex, fil-futur, meta huwa jkun laħaq l-età tal-irtirar li tagħti dritt għal benefiċċji, din tħallsu pensjoni tax-xjuħija li l-ammont tagħha jkun jieħu inkunsiderazzjoni l-perijodi ta’ impjieg imwettqa qabel il-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza. Min-naħa tiegħu, it-tieni rikorrent fil-kawżi prinċipali, sa mill-1 ta’ Awwissu 2015 jirċievi pensjoni tal-irtirar ta’ EUR 145.03 fix-xahar li titħallas minn TMD Friction EsCo taħt l-iskema komplementari ta’ previdenza professjonali. Huwa ressaq azzjoni kontrieha, intiża sabiex din tal-aħħar tiġi kkundannata tħallsu pensjoni tal-irtirar professjonali iktar għolja. Iż-żewġ kumpanniji ċessjonarji opponew l-argument li, fil-każ ta’ trasferiment ta’ impriża wara l-ftuħ ta’ proċedura ta’ insolvenza dwar l-assi taċ-ċedent, iċ-ċessjonarju huwa biss responsabbli għall-parti tal-pensjoni tax-xjuħija bbażata fuq il-perijodi mwettqa wara l-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza. Peress li l-azzjonijiet ġew miċħuda kemm fl-ewwel istanza kif ukoll fl-appell, ir-rikorrenti fil-kawżi prinċipali adixxew il-qorti tar-rinviju, il-Bundesarbeitsgericht (il-Qorti Industrijali Federali, il-Ġermanja), b’rikors għal reviżjoni.
Adita b’mod preliminari mill-imsemmija qorti nazzjonali, il-Qorti tal-Ġustizzja, f’sentenza mogħtija fid-9 ta’ Settembru 2020, tat deċiżjoni dwar id-drittijiet akkumulati għall-pensjonijiet tal-irtirar inkwistjoni taħt l-iskema komplementari ta’ previdenza professjonali, fil-kuntest tat-trasferiment tal-impriżi suġġetti għal proċedura ta’ insolvenza, fid-dawl tal-Artikoli 3 u 5 tad-Direttiva 2001/23 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri relatati mas-salvagwardja tad-drittijiet tal-impjegati fil-każ ta’ trasferiment ta’ impriżi, negozji jew partijiet ta’ impriżi jew negozji (1), kif ukoll tal-Artikolu 8 tad-Direttiva 2008/94 dwar il-protezzjoni tal-impjegati fil-każ tal-insolvenza ta’ min iħaddimhom (2).
Fl-ewwel lok, il-Qorti tal-Ġustizzja fakkret li d-Direttiva 2001/23 hija intiża li tipproteġi lill-impjegati billi tiżgura s-salvagwardja tad-drittijiet tagħhom fil-każ ta’ bdil fit-tmexxija tal-impriża u li tiġi ggarantita, sa fejn ikun possibbli, il-kontinwazzjoni tal-kuntratti jew tar-relazzjonijiet ta’ xogħol, mingħajr tibdil, maċ-ċessjonarju, mingħajr madankollu ma tipprovdi għal armonizzazzjoni sħiħa tal-leġiżlazzjonijiet nazzjonali f’dan il-qasam. Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat li din id-direttiva hija intiża wkoll li tiżgura bilanċ ġust bejn, minn naħa, l-interessi tal-impjegati u, min-naħa l-oħra, dawk taċ-ċessjonarju. F’dak li jikkonċerna d-dispożizzjonijiet tal-imsemmija direttiva relattivi speċifikament għall-każijiet ta’ trasferiment ta’ impriża wara l-ftuħ ta’ proċedura ta’ insolvenza, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat li l-Artikolu 5(1) tad-Direttiva 2001/23 ma huwiex applikabbli għall-proċeduri inkwistjoni fil-kawżi prinċipali li l-għan tagħhom huwa ż-żamma tal-attivitajiet taċ-ċedent segwita mit-trasferiment tagħhom u għaldaqstant ma jikkostitwixxux proċedura miftuħa għall-finijiet tal-likwidazzjoni tal-assi tal-imsemmi ċedent. F’dak li jirrigwarda l-Artikolu 5(2)(a) ta’ din id-direttiva, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawżi prinċipali ma taqax taħt din id-dispożizzjoni, u dan għaliex ma jistax jitqies li din il-leġiżlazzjoni nazzjonali tirrigwarda obbligi dovuti miċ-ċedent qabel id-data tat-trasferiment jew qabel il-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza. Fil-fatt, għalkemm id-drittijiet għal pensjoni tal-irtirar abbażi ta’ skema komplementari ta’ previdenza professjonali jkunu diġà fil-proċess li jinkisbu qabel il-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza, il-benefiċċju tal-pensjoni tal-irtirar jinkiseb biss meta, wara l-ftuħ ta’ din il-proċedura, iseħħ l-avveniment li jagħti lok għal benefiċċju.
Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja tenfasizza li fil-każ ta’ trasferiment ta’ impriża wara l-ftuħ ta’ proċedura ta’ insolvenza, l-Istati Membri dejjem jistgħu jinvokaw id-derogi previsti fl-Artikolu 3(4) tad-direttiva. Il-Qorti tal-Ġustizzja tippreċiża li din id-dispożizzjoni ma tipprojbixxix l-istabbiliment ta’ trasferiment parzjali, liċ-ċessjonarju, tal-obbligu li jissodisfa d-drittijiet tal-impjegati għal pensjoni tal-irtirar skont skema komplementari ta’ previdenza professjonali. Il-protezzjoni tal-impjegati f’dak li jikkonċerna d-drittijiet tagħhom li jagħtu intitolament immedjat jew prospettiv għandha fi kwalunkwe każ tkun ta’ livell tal-inqas ekwivalenti għal-livell ta’ protezzjoni meħtieġ mill-Artikolu 8 tad-Direttiva 2008/94.
Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li d-Direttiva 2001/23, b’mod partikolari fid-dawl tal-Artikolu 3(4)(a) u (b) tagħha, fil-każ ta’ trasferiment ta’ impriża suġġetta għal proċedura ta’ insolvenza ma tipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali li tgħid li meta, wara l-ftuħ ta’ din il-proċedura, iseħħ l-avveniment li jagħti d-dritt għal pensjoni tal-irtirar skont skema komplementari ta’ previdenza professjonali, iċ-ċessjonarju ma jkunx responsabbli għad-drittijiet ta’ impjegat li jagħtu titolu prospettiv għal din il-pensjoni tal-irtirar akkumulati għal perijodi ta’ impjieg preċedenti għall-ftuħ tal-imsemmija proċedura. Madankollu, din il-konklużjoni hija suġġetta għall-kundizzjoni li, f’dak li jikkonċerna l-parti tal-ammont li għaliha ma huwiex responsabbli ċ-ċessjonarju, il-miżuri adottati sabiex jiġu protetti l-interessi tal-impjegati jkunu ta’ livell tal-inqas ekwivalenti għal-livell ta’ protezzjoni meħtieġ skont l-Artikolu 8 tad-Direttiva 2008/94.
Fit-tieni lok, il-Qorti tal-Ġustizzja eżaminat il-portata tal-obbligu tal-organu ta’ garanzija kontra l-insolvenza meta mqabbel man-natura definittiva jew le tad-drittijiet li jagħtu intitolament prospettiv għal benefiċċji tax-xjuħija fil-mument tal-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza kif ukoll il-bażi tal-kalkolu tal-ammont relattiv għall-parti tal-benefiċċji li r-responsabbiltà tagħhom taqa’ fuq l-imsemmi organu. F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja qabel xejn fakkret, fir-rigward tal-protezzjoni minima meħtieġa mill-Artikolu 8 tad-Direttiva 2008/94, li din teħtieġ li, fil-każ ta’ insolvenza tal-persuna li timpjegah, ex impjegat jirċievi tal-inqas nofs il-benefiċċji tax-xjuħija li jirriżultaw mid-drittijiet għal pensjoni akkumulati fil-kuntest ta’ skema komplementari ta’ previdenza professjonali u li din id-dispożizzjoni timponi fuq l-Istati Membri sabiex, f’dan il-każ, jiggarantixxu lil kull ex impjegat kumpens li jikkorrispondi tal-inqas għal nofs il-valur tad-drittijiet tiegħu li jagħtu intitolament immedjat taħt din l-iskema. Bl-istess mod, din il-protezzjoni minima xxekkel tnaqqis manifestament sproporzjonat tal-benefiċċji tax-xjuħija professjonali ta’ impjegat li jaffettwa b’mod serju l-kapaċità tal-persuna kkonċernata milli ssostni l-bżonnijiet tagħha. Dan ikun il-każ ta’ tnaqqis tal-benefiċċji tax-xjuħija sostnut minn ex impjegat li diġà jgħix jew li minħabba dan it-tnaqqis ikollu jgħix taħt il-livell ta’ riskju ta’ faqar stabbilit għall-Istat Membru kkonċernat mill-Uffiċċju tal-Istatistika tal-Unjoni Ewropea (Eurostat). B’hekk, l-imsemmija protezzjoni minima teħtieġ li Stat Membru jiggarantixxi, lil ex ħaddiem espost għal tali tnaqqis tal-benefiċċji tiegħu tax-xjuħija, kumpens ta’ ammont li, mingħajr ma jkun neċessarjament ikopri t-telf kollu sostnut, ikun biżżejjed sabiex jirrimedja n-natura manifestament sproporzjonata tiegħu. Il-Qorti tal-Ġustizzja fakkret ukoll li l-Artikolu 8 tad-Direttiva 2008/94 huwa intiż li jiżgura protezzjoni fit-tul tal-interessi tal-impjegati.
Sussegwentement, minn dan il-Qorti tal-Ġustizzja ddeduċiet li minn dan l-artikolu jirriżulta li l-ammont tal-benefiċċju, li tal-inqas 50 % minnu għandu jiġi rrikonoxxut lill-ex impjegat, għandu jiġi kkalkolat billi jittieħed debitament kont tal-perijodi ta’ impjieg imwettqa maċ-ċedent li matulhom id-drittijiet għall-benefiċċji tax-xjuħija jkunu ġew akkumulati u tar-remunerazzjoni gross tal-impjegat fil-mument tal-ftuħ ta’ tali drittijiet. Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat li kwalunkwe interpretazzjoni oħra ma tkunx tippermetti li jiġi ddeterminat jekk hemmx lok li jiġu rrimedjati l-konsegwenzi ta’ tnaqqis ta’ dawn il-benefiċċji sostnut minn ex impjegat li diġà jgħix jew li, minħabba dan it-tnaqqis, ikollu jgħix taħt il-livell ta’ riskju ta’ faqar stabbilit għall-Istat Membru kkonċernat.
Il-Qorti tal-Ġustizzja kkonkludiet li l-Artikolu 3(4)(b) tad-Direttiva 2001/23, moqri flimkien mal-Artikolu 8 tad-Direttiva 2008/94, għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprevedi, meta jseħħ avveniment li jagħti dritt għal benefiċċji tax-xjuħija skont skema komplementari ta’ previdenza professjonali wara l-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza li matulha twettaq it-trasferiment tal-impriża, u fir-rigward tal-parti ta’ dawn il-benefiċċji li ma taqax taħt ir-responsabbiltà taċ-ċessjonarju, li l-organu ta’ garanzija kontra l-insolvenza stabbilit skont id-dritt nazzjonali ma huwiex obbligat jintervjeni meta d-drittijiet li jagħtu intitolament prospettiv għal benefiċċji tax-xjuħija ma kinux diġà definittivi fil-mument tal-ftuħ ta’ din il-proċedura ta’ insolvenza, jekk minn dan jirriżulta li l-impjegati huma mċaħħda mill-protezzjoni minima ggarantita minn din id-dispożizzjoni. Fl-istess kuntest, huwa jipprekludi leġiżlazzjoni li tipprevedi li, għall-finijiet tad-determinazzjoni tal-ammont relattiv għall-parti ta’ dawn il-benefiċċji li r-responsabbiltà tagħhom taqa’ fuq l-imsemmi organu, dan l-ammont huwa kkalkolat fuq il-bażi tar-remunerazzjoni mensili gross tal-impjegat ikkonċernat fil-mument tal-ftuħ tal-imsemmija proċedura.
Fit-tielet lok, f’dak li jikkonċerna l-effett dirett tal-Artikolu 8 tad-Direttiva 2008/94, il-Qorti tal-Ġustizzja fakkret il-ġurisprudenza riċenti tagħha (3) u kkonkludiet li dan l-artikolu jista’ jkollu tali effett u jista’ jiġi invokat kontra organu rregolat mid-dritt privat, indikat mill-Istat Membru kkonċernat bħala l-organu ta’ garanzija kontra r-riskju ta’ insolvenza tal-persuni li jimpjegaw fil-qasam tal-pensjoni professjonali. Madankollu, dan l-effett huwa suġġett għall-kundizzjoni, minn naħa, fid-dawl tal-missjoni ta’ garanzija kkonferita lil dan l-organu u fid-dawl tal-kundizzjonijiet li fihom huwa jwettaqha, li l-imsemmi organu jkun jista’ jiġi assimilat mal-Istat u, min-naħa l-oħra, li din il-missjoni effettivament testendi ruħha għat-tipi ta’ benefiċċji tax-xjuħija li għalihom hija mitluba l-protezzjoni minima prevista f’dan l-Artikolu 8. Il-Qorti tal-Ġustizzja żiedet li hija l-qorti tar-rinviju li għandha tiddetermina jekk dan huwiex il-każ fil-kawżi prinċipali.