Language of document : ECLI:EU:T:2014:999

Sprawa T‑517/09

Alstom

przeciwko

Komisji Europejskiej

Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Rynek transformatorów mocy – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 81 WE i art. 53 porozumienia EOG – Wpływ na handel między państwami członkowskimi – Pojęcie przedsiębiorstwa – Możliwość przypisania zachowania noszącego znamiona naruszenia – Domniemanie rzeczywistego wywierania przez spółkę dominującą decydującego wpływu na zachowanie spółki zależnej – Obowiązek uzasadnienia

Streszczenie – wyrok Sądu (trzecia izba) z dnia 27 listopada 2014 r.

1.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Ocena obowiązku uzasadnienia w zależności od okoliczności danego przypadku

(art. 253 WE)

2.      Konkurencja – Normy Unii – Naruszenia – Przypisanie – Spółka dominująca i spółki zależne – Jednostka gospodarcza – Kryteria oceny – Domniemanie decydującego wpływu wywieranego na spółki zależne przez spółkę dominującą posiadającą całość lub prawie całość ich kapitału – Moment właściwy dla rozstrzygania – Moment zakończenia naruszenia

(art. 81 WE)

3.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Dotycząca wielu adresatów decyzja nakładająca grzywny za naruszenie reguł konkurencji – Przypisanie spółce dominującej praktyk spółki zależnej – Konieczność wyraźnego uzasadnienia – Decyzja opierająca się wyłącznie na wzruszalnym domniemaniu rzeczywistego wywierania decydującego wpływu – Zakres obowiązku uzasadnienia

(art. 81 WE, 253 WE)

4.      Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja przypisująca spółce dominującej odpowiedzialność za noszące znamiona naruszenia zachowanie jej spółki zależnej – Konwalidacja braku uzasadnienia w trakcie postępowania spornego – Niedopuszczalność

(art. 81 WE, 253 WE)

5.      Konkurencja – Normy Unii – Naruszenia – Przypisanie – Spółka dominująca i spółki zależne – Jednostka gospodarcza – Kryteria oceny – Kontrola sądowa – Okoliczności, które mogą zostać uwzględnione przez sąd Unii – Informacje niezawarte w decyzji przypisującej spółce dominującej odpowiedzialność za noszące znamiona naruszenia zachowanie jej spółki zależnej i dotyczące kwestii uczestnictwa spółki dominującej w naruszeniu – Wyłączenie

(art. 81 WE, 253 WE)

6.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Interes prawny – Decyzja przypisująca spółce dominującej odpowiedzialność za noszące znamiona naruszenia zachowanie jej spółki zależnej – Zarzut dotyczący naruszenia obowiązku uzasadnienia – Powołanie się na ograniczoną swobodę – Brak okoliczności prowadzących z pewnością do wydania nowej identycznej co do istoty decyzji – Zachowanie interesu prawnego

(art. 81 WE, 230 WE, 253 WE)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 28–31)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 49–59, 62–64, 67, 68)

3.      Jeżeli decyzja dotycząca zastosowania przepisów Unii w dziedzinie prawa konkurencji odnosi się do wielu adresatów i dotyczy możliwości przypisania naruszenia, to musi ona zawierać wystarczające uzasadnienie względem każdego z adresatów, zwłaszcza względem tych spośród nich, którzy zgodnie z ową decyzją ponoszą odpowiedzialność za to naruszenie. Zatem w odniesieniu do spółki dominującej uznanej za odpowiedzialną za stanowiące naruszenie zachowanie jej spółki zależnej decyzja taka powinna co do zasady przedstawiać powody uzasadniające przypisanie naruszenia tej spółce.

Jeżeli chodzi konkretnie o decyzję Komisji, która względem pewnych adresatów opiera się wyłącznie na domniemaniu rzeczywistego wywierania decydującego wpływu, instytucja ta jest w każdym razie zobowiązana przedstawić jej adresatom w odpowiedni sposób powody, dla których przywołane okoliczności faktyczne i prawne nie wystarczyły do obalenia tego domniemania. Obowiązek uzasadnienia przez Komisję jej decyzji w tym zakresie wynika w szczególności ze wzruszalnego charakteru wspomnianego domniemania, dla którego obalenia konieczne jest przedstawienie przez zainteresowanych dowodu dotyczącego związków gospodarczych, organizacyjnych i prawnych między danymi spółkami.

W tym względzie uzasadnienie Komisji musi umożliwiać Sądowi przeprowadzenie jego kontroli, która obejmuje dokonanie oceny wszelkich okoliczności dotyczących powiązań organizacyjnych, gospodarczych i prawnych pomiędzy spółką dominującą i spółką zależną, które mogłyby dowodzić, iż ta ostatnia zachowywała się niezależnie od jej spółki dominującej i że obie te spółki nie stanowią więc jednej jednostki gospodarczej. Przeprowadzenie takiej kontroli jest konieczne tym bardziej, że autonomia spółki zależnej we wdrażaniu polityki handlowej należy do szeregu istotnych okoliczności umożliwiających spółce dominującej obalenie domniemania wywierania przez nią decydującego wpływu na zachowanie spółki zależnej, które to okoliczności mogą różnić się między sobą pod względem charakteru i znaczenia w zależności od cech każdego przypadku.

W konsekwencji to do Komisji należy dokonanie oceny w każdym konkretnym przypadku wszystkich przedstawionych jej okoliczności dotyczących tych powiązań. Ponadto nawet jeśli Komisja ocenia, że okoliczności przedstawione przez spółkę dominującą nie są wystarczające do obalenia domniemania wywierania przez nią decydującego wpływu na zachowania rynkowe jej spółki zależnej, to jest ona nadal zobowiązana do wskazania powodów, dla których zajmuje ona takie stanowisko – jeśli nie chodzi wyłącznie o okoliczności w oczywisty sposób pozbawione związku z przedmiotem sprawy, pozbawione znaczenia bądź wyraźnie drugorzędne. Tymczasem obowiązek uzasadnienia, który jest obowiązkiem o charakterze formalnym, wymaga, aby rozumowanie, na którym Komisja opiera swoje wnioski, zostało przedstawione w zaskarżonej decyzji w sposób jasny i jednoznaczny, pozwalając zainteresowanym poznać jej podstawy, a właściwemu sądowi – dokonać jej kontroli.

(por. pkt 72–75, 102, 106)

4.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 77, 110, 111)

5.      Jeżeli chodzi o sądową kontrolę decyzji Komisji nakładającej grzywny za naruszenie reguł konkurencji, to o ile nie ulega wątpliwości, że nieograniczone prawo orzekania przyznane Sądowi w dziedzinie grzywien może uzasadniać przedstawienie i uwzględnienie dodatkowych informacji, o których brak wzmianki w decyzji przesądzałby o naruszeniu obowiązku uzasadnienia, o tyle odnosi się to wyłącznie do kwestii oceny właściwego charakteru nałożonej grzywny. Zatem Sąd nie może brać pod uwagę okoliczności dotyczących przypisania spółce dominującej stanowiącego naruszenie zachowania jej spółki zależnej, ponieważ pociąga to za sobą podniesienie kwestii istnienia między nimi jednej jednostki gospodarczej oraz z całą pewnością kwestii udziału spółki dominującej w ukaranym naruszeniu. Kwestia ta odnosi się do kontroli zgodności z prawem tej decyzji, a nie do oceny właściwego charakteru kwoty grzywny nałożonej na spółkę dominującą.

W dodatku, chociaż Sąd może orzec, iż Komisja naruszyła obowiązek uzasadnienia w ramach ustalania wysokości grzywien nałożonych za naruszenia art. 81 ust. 1 WE, wskazując, że ze względu na to, iż rozwiązanie przyjęte przez Komisję powinno być potwierdzone co do istoty, naruszenie to nie powoduje stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji ani zmiany kwoty grzywny, to ocena ta nie może zostać zastosowana w odniesieniu do kontroli zgodności z prawem decyzji Komisji w zakresie, w jakim Komisja przyjęła w niej odpowiedzialność danego przedsiębiorstwa.

(por. pkt 112, 114, 115)

6.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 116, 117)