Wydanie tymczasowe

WYROK SĄDU (dziesiąta izba)

z dnia 5 czerwca 2024 r.(*)

Odpowiedzialność pozaumowna – Polityka gospodarcza i pieniężna – Nadzór ostrożnościowy nad instytucjami kredytowymi – Decyzje podjęte przez EBC w odniesieniu do Banca Carige – Artykuły 4 i 16 rozporządzenia (UE) nr 1024/2013 – Wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej przyznającej uprawnienia jednostkom – Uzasadnione oczekiwania – Konflikt interesów – Proporcjonalność – Równość traktowania – Prawo własności – Zarzut niezgodności z prawem

W sprawie T‑134/21,

Malacalza Investimenti Srl, z siedzibą w Genui (Włochy),

Vittorio Malacalza, zamieszkały w Genui,

których reprezentowali L. Boggio, S. Carbone oraz A. D’Angelo, adwokaci,

strona skarżąca,

przeciwko

Europejskiemu Bankowi Centralnemu (EBC), który reprezentowali R. Bax oraz A. Pizzolla, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

popieranemu przez

Komisję Europejską, którą reprezentowali D. Triantafyllou, P. Messina oraz A. Steiblytė, w charakterze pełnomocników,

interwenient,

SĄD (dziesiąta izba),

w składzie: O. Porchia, prezes, M. Jaeger, L. Madise, P. Nihoul (sprawozdawca) i S. Verschuur, sędziowie,

sekretarz: P. Nuñez Ruiz, administratorka,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 26 września 2023 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1        W skardze wniesionej na podstawie art. 268 TFUE skarżący, Malacalza Investimenti Srl i Vittorio Malacalza, żądają naprawienia szkody, jaką mieli ponieść z powodu niezgodnego z prawem zachowania Europejskiego Banku Centralnego (EBC) przy wykonywaniu jego funkcji nadzoru ostrożnościowego nad Banca Carige (zwanym dalej „bankiem”) w latach 2014–2019.

 Okoliczności powstania sporu

2        Bank jest istotną instytucją kredytową z siedzibą we Włoszech, notowaną na giełdzie i podlegającą bezpośredniemu nadzorowi ostrożnościowemu EBC od 2014 r. na mocy rozporządzenia Rady (UE) nr 1024/2013 z dnia 15 października 2013 r. powierzającego Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi (Dz.U. 2013, L 287, s. 63).

3        Skarżący są akcjonariuszami banku. W chwili wniesienia niniejszej skargi Malacalza Investimenti posiadało 15 288 774 akcji zwykłych, stanowiących około 2,016 % kapitału banku, a V. Malacalza posiadał 121 017 akcji zwykłych, stanowiących około 0,011 % kapitału banku.

4        W okresie od dnia 31 marca 2016 r. do dnia 3 sierpnia 2018 r. V. Malacalza był również członkiem i wiceprezesem zarządu banku.

5        W dniu 23 kwietnia 2015 r., aby zaradzić niedoborowi funduszy własnych stwierdzonemu w pełnej ocenie przeprowadzonej przez EBC w 2014 r., nadzwyczajne zgromadzenie akcjonariuszy banku zatwierdziło podwyższenie kapitału o 850 mln EUR.

6        Decyzją z dnia 9 grudnia 2016 r. EBC przyjął środek wczesnej interwencji, który polegał na zwróceniu się do banku o przedstawienie do dnia 28 lutego 2017 r. planu strategicznego i planu operacyjnego na rzecz redukcji emisji kredytów zagrożonych, z wyraźnym wskazaniem środków, jakie należy podjąć, oraz harmonogramu osiągnięcia tego celu (zwanego dalej „środkiem wczesnej interwencji”).

7        Aby osiągnąć cele określone w ramach środka wczesnej interwencji, we wrześniu 2017 r. zarząd banku zatwierdził plan dokapitalizowania, który obejmował w szczególności podwyższenie kapitału o 560 mln EUR, które miało zostać zrealizowane do końca 2017 r.

8        Po zatwierdzeniu prospektu przez Commissione nazionale per la societé e la borsa (krajową komisję ds. spółek i giełdy, Włochy) podwyższenie kapitału zostało ostatecznie zakończone w dniu 21 grudnia 2017 r. na kwotę 544 mln EUR.

9        W dniu 28 grudnia 2017 r. EBC powiadomił bank o swojej decyzji ustanawiającej wymogi ostrożnościowe na 2018 r.

10      Następnie bank próbował, bez powodzenia, zwiększyć swoje fundusze własne w celu spełnienia obowiązujących wymogów. W ten sposób próba emisji instrumentów kapitałowych nie powiodła się trzykrotnie w 2018 r. (w marcu, maju i czerwcu) ze względu na niewielkie zainteresowanie inwestorów.

11      Niepowodzenia te zaostrzyły w zarządzie banku napięcia związane ze sposobem zaradzenia nieprzestrzeganiu wymogów w zakresie funduszy własnych i wdrożenia planu dokapitalizowania z 2017 r., o którym mowa w pkt 7 powyżej. Rozbieżności te doprowadziły do kilku dymisji, w tym rezygnacji V. Malacalzy, które spowodowały konieczność powołania nowego zarządu. W ten sposób akcjonariusze banku, podczas nadzwyczajnego walnego zgromadzenia w dniu 20 września 2018 r., wybrali nowy zarząd i powołali pana Modiana na stanowisko prezesa, a pana Innocenziego na dyrektora zarządzającego.

12      Z uwagi na niepowodzenie banku w próbie wprowadzenia instrumentów kapitałowych na rynek decyzją z dnia 14 września 2018 r. (zwaną dalej „decyzją w sprawie funduszy własnych”) EBC odmówił zatwierdzenia planu ochrony kapitału opracowanego przez bank i wezwał go do przedstawienia i uzyskania zatwierdzenia przez zarząd do dnia 30 listopada 2018 r. nowego planu przywrócenia i trwałego zapewnienia przestrzegania wymogów majątkowych do dnia 31 grudnia 2018 r.

13      W odpowiedzi na ten wniosek zarząd banku przyjął w dniu 12 listopada 2018 r. plan wzmocnienia funduszy własnych składający się z dwóch etapów, a mianowicie najpierw z emisji obligacji podporządkowanych kategorii 2, następnie zaś z wymagającego zgody akcjonariuszy podwyższenia kapitału.

14      Pierwszy etap został zrealizowany wraz z subskrypcją obligacji na kwotę 318,2 mln EUR przez Fondo interbancario di tutela dei depositi (fundusz dobrowolnej interwencji w ramach międzybankowego funduszu ochrony depozytów, Włochy, zwany dalej „FITD”) oraz na kwotę 1,8 mln EUR przez Banco di Desio e della Brianza.

15      W ramach drugiego etapu w dniu 22 grudnia 2018 r. zwołano nadzwyczajne walne zgromadzenie w celu zatwierdzenia podwyższenia kapitału poprzez wymianę obligacji podporządkowanych na nowo wyemitowane akcje w celu wzmocnienia kapitału Tier I.

16      Jednakże ta ostatnia propozycja nie została przyjęta w następstwie sprzeciwu zgłoszonego podczas wspomnianego zgromadzenia przez akcjonariuszy posiadających 70 % kapitału. Przed zajęciem stanowiska wskazani akcjonariusze zażądali przedstawienia, po pierwsze, planu biznesowego, a po drugie, bilansu z działalności banku w 2018 r.

17      W następstwie tych zdarzeń:

–        w dniu 23 grudnia 2018 r. bank wskazał w komunikacie prasowym, że w następstwie odrzucenia propozycji złożonej przez zarząd wiceprzewodniczący i inny członek zarządu złożyli dymisję ze skutkiem natychmiastowym;

–        w dniu 2 stycznia 2019 r. w kolejnym komunikacie prasowym, również wydanym przez bank, ogłoszono dymisję ze skutkiem od tego dnia pięciu innych członków zarządu, w tym prezesa, pana Modiana, i dyrektora zarządzającego, pana Innocenziego;

–        dymisje te doprowadziły do utraty mandatu zarządu na podstawie, po pierwsze, art. 18 ust. 12 statutu banku, a po drugie, art. 2386 włoskiego kodeksu cywilnego.

18      Zgodnie ze statutem banku czterej członkowie zarządu, którzy nie złożyli dymisji, pozostali na stanowisku, aby zapewnić bieżący zarząd.

19      W dniu 1 stycznia 2019 r. EBC wydał decyzję w przedmiocie oddania banku pod zarząd tymczasowy (zwaną dalej „decyzją o oddaniu pod zarząd tymczasowy”) na podstawie przepisów decreto legislativo n. 385 – Testo unico delle leggi in materia bancaria e creditizia (dekretu ustawodawczego nr 385 – jednolity tekst ustaw w dziedzinie bankowości i kredytów) z dnia 1 września 1993 r. (GURI nr 230 z dnia 30 września 1993 r. oraz dodatek zwyczajny do GURI nr 92, zwanego dalej „dekretem w sprawie bankowości”), transponującego art. 29 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającej ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 82/891/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/24/WE, 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2005/56/WE, 2007/36/WE, 2011/35/UE, 2012/30/UE i 2013/36/EU oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 648/2012 (Dz.U. 2014, L 173, s. 190), z następującymi skutkami:

–        rozwiązanie zarządu banku i zastąpienie byłych członków przez trzech tymczasowych administratorów, w tym w szczególności pana Modiana i pana Innocenziego;

–        rozwiązanie komitetu nadzoru banku i zastąpienie byłych członków trzema innymi osobami;

–        powierzenie nowym organom zadania podjęcia środków niezbędnych do zapewnienia, że bank ponownie zastosuje się w sposób trwały do wymogów majątkowych.

20      W dniu 2 stycznia 2019 r. decyzja o oddaniu pod zarząd tymczasowy została ogłoszona w komunikacie prasowym, a włoska krajowa komisja ds. spółek i giełdy zawiesiła obrót papierami wartościowymi wyemitowanymi lub gwarantowanymi przez bank w czasie stosowania tej decyzji lub do czasu przywrócenia pełnych ram informacyjnych dotyczących papierów wartościowych emitowanych lub gwarantowanych przez bank, w szczególności w następstwie nowych inicjatyw organów właściwych w zakresie nadzoru ostrożnościowego.

21      W następstwie ponownej oceny warunków, na podstawie których wydano decyzję o oddaniu pod zarząd tymczasowy, okres obowiązywania tego środka był trzykrotnie przedłużany w dniach 29 marca, 30 września i 20 grudnia 2019 r., aby ustabilizować sytuację banku i umożliwić sfinalizowanie zasilenia kapitału własnego.

22      W dniu 9 sierpnia 2019 r. bank, Cassa Centrale Banca – Credito Cooperativo Italiano, FITD i fundusz dobrowolnej interwencji FITD podpisały umowę ramową określającą cechy biznesplanu, która przewidywała w szczególności podwyższenie kapitału o 700 mln EUR oraz emisję nowych obligacji podporządkowanych kategorii 2.

23      Pismem z dnia 18 września 2019 r. EBC uznał na podstawie art. 56 dekretu w sprawie bankowości, że planowane podwyższenie kapitału nie jest sprzeczne z prawidłowym i ostrożnym zarządzaniem bankiem.

24      W związku z tym w dniu 20 września 2019 r. zwołano nadzwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy banku w celu zatwierdzenia podwyższenia kapitału o 700 mln EUR. Propozycja podwyższenia kapitału została zatwierdzona przez zgromadzenie akcjonariuszy. Malacalza Investimenti nie uczestniczyło w zgromadzeniu.

25      W dniu 31 stycznia 2020 r., po dokonaniu podwyższenia kapitału, na zwyczajnym walnym zgromadzeniu akcjonariuszy banku wybrano nowy zarząd i nową radę nadzorczą. W następstwie tych wyborów administratorzy tymczasowi i komitet nadzoru przekazali w tym samym dniu zarządzanie bankiem nowo wybranym organom, kończąc w ten sposób tymczasowe zarządzanie tą instytucją kredytową, które trwało łącznie około 13 miesięcy.

 Żądania stron

26      Skarżący wnoszą do Sądu o:

–        zasądzenie od EBC tytułem odszkodowania:

–        na rzecz Malacalza Investimenti – kwoty 870 525 670 EUR lub innej, wyższej lub niższej kwoty, uznanej za odpowiednią, która zostanie ustalona w razie potrzeby na zasadzie słuszności;

–        na rzecz V. Malacalzy – kwoty 9 546 022 EUR lub innej, wyższej lub niższej kwoty, uznanej za odpowiednią, która zostanie ustalona w razie potrzeby na zasadzie słuszności;

–        na rzecz obydwu skarżących – kosztów i wynagrodzeń poniesionych w związku z niniejszym postępowaniem;

–        stwierdzenie, w razie potrzeby, nieważności środków, których niezgodność z prawem jest podnoszona;

–        nakazanie EBC tytułem środków dowodowych:

–        przedstawienia kilku sprawozdań z kontroli, projektów decyzji i decyzji;

–        przedstawienia, wśród dokumentów nadzorczych, szeregu protokołów z posiedzeń zarządu banku;

–        zarządzenie tytułem środka dowodowego:

–        sporządzenia ekspertyzy:

–        w przedmiocie ustalenia w odniesieniu do lat budżetowych 2015–2019 danych dotyczących sytuacji innych banków włoskich i Unii Europejskiej, w szczególności w odniesieniu do istotnych elementów rachunków zysków i strat i pozycji majątkowych, poziomów ekspozycji i rezerw na wierzytelności o obniżonej wartości, sytuacji płynnościowych, wymogów w zakresie funduszy własnych oraz procesu nadzoru ostrożnościowego i oceny (Supervisory Review and Evaluation Process, SREP) nałożonych na każdy z tych banków przez EBC i przez właściwe krajowe banki centralne, wszelkich ewentualnych przedawnień umorzenia wierzytelności o obniżonej wartości oraz w przedmiocie porównania tych danych z odpowiednimi danymi banku za te same lata obrotowe 2015–2019;

–        w przedmiocie oceny równego lub nierównego traktowania banku i różnych banków przez organy nadzoru na szczeblu unijnym i krajowym;

–        w przedmiocie oszacowania wysokości szkód poniesionych przez skarżących.

27      EBC, popierany przez Komisję Europejską, wnosi do Sądu o:

–        uznanie skargi za bezzasadną;

–        oddalenie wniosków dotyczących środków dowodowych;

–        obciążenie skarżących całością kosztów postępowania.

 Co do prawa

 W przedmiocie żądania odszkodowania

28      W swojej skardze skarżący powołują się na odpowiedzialność pozaumowną Unii z powodu ośmiu zarzutów niezgodności z prawem:

–        zarzut pierwszy, dotyczący wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC włoskich przepisów prawnych ze względu na brak interwencji w celu skorygowania wprowadzających w błąd oświadczeń złożonych w przedmiocie dobrej kondycji banku przez jego członków zarządu;

–        zarzut drugi, dotyczący wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC przepisów Unii w jego stosunkach z zarządem banku;

–        zarzut trzeci, dotyczący wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC włoskich przepisów w odniesieniu do zatwierdzenia w dniu 18 września 2019 r. podwyższenia kapitału w sprzeczności z prawem pierwszeństwa przewidzianym w statucie banku;

–        zarzut czwarty, dotyczący wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC włoskich przepisów prawnych w związku z powołaniem tymczasowych administratorów dotkniętych konfliktem interesów;

–        zarzut piąty, dotyczący wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC różnych przepisów i zasad przy przyjmowaniu środka wczesnej interwencji;

–        zarzut szósty, dotyczący wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC zasady proporcjonalności w decyzji w sprawie funduszy własnych ze względu na nałożenie na bank zbyt krótkiego terminu, aby umożliwić mu spełnienie nałożonych na niego wymogów w zakresie funduszy własnych;

–        zarzut siódmy, dotyczący wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań w związku z zapewnieniami udzielonymi akcjonariuszom co do sytuacji banku;

–        zarzut ósmy, dotyczący wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC prawa własności przyznanego akcjonariuszom poprzez znaczne obniżenie wartości ich udziałów w banku.

29      Na wstępie należy przypomnieć, że Unia jest unią prawa, w której akty instytucji, organów i jednostek organizacyjnych podlegają kontroli pod względem zgodności między innymi z traktatem i ogólnymi zasadami prawa (wyrok z dnia 23 kwietnia 1986 r., Les Verts/Parlament, 294/83, EU:C:1986:166, pkt 23; zob. także wyrok z dnia 26 czerwca 2012 r., Polska/Komisja, C‑336/09 P, EU:C:2012:386, pkt 36 i przytoczone tam orzecznictwo).

30      Tak więc jednostki, które uważają, że dotyczą ich akty przyjęte przez EBC w ramach zadań nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi, mogą podważyć ważność tych aktów na podstawie art. 263, 267 lub 277 TFUE, jeżeli spełnione są przesłanki stosowania tych przepisów.

31      Ponadto jednostki, które uważają, że EBC zaniechał skierowania do nich aktu innego niż zalecenie lub opinia, mogą zakwestionować bezczynność tej instytucji w trybie przewidzianym w art. 265 TFUE.

32      Poza tym jednostki mogą żądać stwierdzenia powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii i domagać się odszkodowania na podstawie art. 340 akapit trzeci TFUE, jeżeli uważają, że poniosły szkodę w wyniku zachowania EBC w ramach jego zadań nadzoru ostrożnościowego.

 W przedmiocie przesłanek powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii w ramach nadzoru ostrożnościowego sprawowanego przez EBC nad instytucjami kredytowymi

33      W tym względzie należy przypomnieć, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem z art. 76 i art. 84 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem wynika, że co do zasady strony określają spór i ustalają jego granice oraz że sąd Unii nie może orzekać ultra petita (zob. wyrok z dnia 17 września 2020 r., Alfamicro/Komisja, C‑623/19 P, niepublikowany, EU:C:2020:734, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo).

34      Aby powstała odpowiedzialność pozaumowna Unii, jednostki muszą wykazać, że spełnione są łącznie trzy przesłanki: bezprawność zachowania zarzucanego instytucji lub jej pracownikom, rzeczywisty charakter szkody oraz istnienie związku przyczynowego między zarzucanym zachowaniem a powołaną szkodą (wyrok z dnia 20 września 2016 r., Ledra Advertising i in./Komisja i EBC, od C‑8/15 P do C‑10/15 P, EU:C:2016:701, pkt 64; zob. także wyrok z dnia 7 października 2015 r., Accorinti i in./EBC, T‑79/13, EU:T:2015:756, pkt 65 i przytoczone tam orzecznictwo).

35      W niniejszej sprawie Sąd uważa za właściwe zbadanie, czy pierwsza z tych przesłanek jest spełniona. Zgodnie z orzecznictwem ma to miejsce, gdy kwestionowane zachowanie dotyczy normy prawnej przyznającej uprawnienia jednostkom i gdy zarzucane instytucji naruszenie jest wystarczająco istotne (wyroki: z dnia 4 lipca 2000 r., Bergaderm i Goupil/Komisja, C‑352/98 P, EU:C:2000:361, pkt 42; z dnia 7 października 2015 r., Accorinti i in./EBC, T‑79/13, EU:T:2015:756, pkt 67; z dnia 24 stycznia 2017 r., Nausicaa Anadyomène i Banque d’escompte/EBC, T‑749/15, niepublikowany, EU:T:2017:21, pkt 69).

–       W przedmiocie pierwszego wymogu, dotyczącego charakteru norm mogących powodować powstanie odpowiedzialności pozaumownej Unii

36      W przedmiocie pierwszego wymogu w orzecznictwie uściślono, że norma prawna ma na celu przyznanie uprawnień jednostkom, jeżeli prowadzi do uzyskania korzyści, która może zostać zakwalifikowana jako prawo nabyte, ma za zadanie ochronę interesów jednostek lub przyznaje jednostkom uprawnienia, których treść może być w wystarczającym stopniu zidentyfikowana (zob. wyroki: z dnia 23 maja 2019 r., Steinhoff i in./EBC, T‑107/17, EU:T:2019:353, pkt 140 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 9 lutego 2022 r., QI i in./Komisja i EBC, T‑868/16, EU:T:2022:58, pkt 90 i przytoczone tam orzecznictwo).

37      Aby powstała odpowiedzialność Unii, ochrona zapewniana przez powoływaną normę musi być skuteczna w stosunku do jednostki, która się na nią powołuje. Norma nie może być brana pod uwagę, jeżeli nie przyznaje ona żadnego prawa jednostce, która się na nią powołuje, nawet jeśli przyznaje ona prawo innym osobom fizycznym lub prawnym (wyrok z dnia 23 maja 2019 r., Steinhoff i in./EBC, T‑107/17, EU:T:2019:353, pkt 77; zob. również wyrok z dnia 9 lutego 2022 r., QI i in./Komisja i EBC, T‑868/16, EU:T:2022:58, pkt 90 i przytoczone tam orzecznictwo).

–       W przedmiocie drugiego wymogu, dotyczącego rodzaju naruszenia wymaganego do powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii

38      W przedmiocie drugiego wymogu decydującym kryterium oceny, czy naruszenie jest wystarczająco istotne, jest przekroczenie przez instytucję Unii przysługującego jej zakresu uznania w sposób oczywisty i poważny (wyroki: z dnia 4 lipca 2000 r., Bergaderm i Goupil/Komisja, C‑352/98 P, EU:C:2000:361, pkt 43; z dnia 7 października 2015 r., Accorinti i in./EBC, T‑79/13, EU:T:2015:756, pkt 67; z dnia 24 stycznia 2017 r., Nausicaa Anadyomène i Banque d’escompte/EBC, T‑749/15, niepublikowany, EU:T:2017:21, pkt 69).

39      Decydującym elementem dla ustalenia, czy ma miejsce wystarczająco istotne naruszenie, jest zatem zakres uznania, którym dysponuje instytucja (wyrok z dnia 12 lipca 2005 r., Komisja/CEVA i Pfizer, C‑198/03 P, EU:C:2005:445, pkt 65, 66).

40      W tym celu sąd Unii powinien wziąć pod uwagę złożoność podlegającej uregulowaniu sytuacji, trudności w stosowaniu lub wykładni aktów prawnych, stopień jasności i precyzji naruszonej normy oraz umyślny lub nieusprawiedliwiony charakter popełnionego błędu (wyrok z dnia 3 marca 2010 r., Artegodan/Komisja, T‑429/05, EU:T:2010:60, pkt 62).

41      W tych okolicznościach zwykłe błędy w ocenie nie mogą same w sobie wystarczyć do zakwalifikowania naruszenia jako oczywistego i poważnego (zob. podobnie wyrok z dnia 9 września 2008 r., MyTravel/Komisja, T‑212/03, EU:T:2008:315, pkt 85).

42      W niniejszej sprawie należy zauważyć, że kwestionowane zachowania zostały przyjęte przez EBC w ramach wykonywania powierzonych mu zadań nadzoru ostrożnościowego w celu zapewnienia bezpieczeństwa i dobrej kondycji instytucji kredytowych.

43      Aby EBC mógł wykonywać te zadania, art. 4 rozporządzenia nr 1024/2013 powierza mu uprawnienie do przeprowadzania czynności takich jak udzielanie zezwoleń bankowych i ich cofanie, monitorowanie stosowania obowiązujących regulacyjnych wymogów ostrożnościowych i wewnętrznych systemów oceny ryzyka, możliwość nakładania dodatkowych wymogów w zakresie funduszy własnych oraz możliwość nałożenia odpowiednich zasad zarządzania.

44      Wykonując te operacje, EBC powinien, jak wskazuje motyw 17 rozporządzenia nr 1024/2013, ocenić profil ryzyka odnośnych banków i określić dla każdego z nich zdarzenia mogące mieć na nie wpływ, biorąc pod uwagę różnorodność instytucji, ich wielkość i model biznesowy.

45      Tego rodzaju analizy wymagają przeprowadzenia ocen, które ze względu na swój złożony charakter uzasadniają przyznanie EBC zgodnie z orzecznictwem szerokiego zakresu uznania (zob. podobnie wyroki: z dnia 8 maja 2019 r., Landeskreditbank Baden-Württemberg/EBC, C‑450/17 P, EU:C:2019:372, pkt 86; z dnia 4 maja 2023 r., EBC/Crédit lyonnais, C‑389/21 P, EU:C:2023:368, pkt 55; z dnia 13 grudnia 2017 r., Crédit mutuel Arkéa/EBC, T‑712/15, EU:T:2017:900, pkt 181).

46      Podsumowując, z przeanalizowanego powyżej orzecznictwa wynika, że w niniejszej sprawie skarżący, jeśli chcą wykazać odpowiedzialność pozaumowną EBC, muszą wykazać w sposób wymagany prawem, że EBC naruszył w sposób poważny i oczywisty, wykraczając poza przyznane mu uprawnienia dyskrecjonalne, przepis prawa Unii przyznający uprawnienia jednostkom.

47      W celu ustalenia, czy doszło do takiego naruszenia, sąd Unii powinien wziąć pod uwagę, w świetle okoliczności przedstawionych przez skarżących, szeroki zakres uznania przyznany EBC przy wykonywaniu jego zadań nadzorczych.

–       W przedmiocie wniosku złożonego przez EBC przy wsparciu Komisji, mającego na celu odniesienie się do ogólnych zasad wspólnych dla praw państw członkowskich w celu zdefiniowania reżimu odpowiedzialności pozaumownej mającego zastosowanie do Unii w dziedzinie nadzoru ostrożnościowego

48      EBC, popierany przez Komisję, wezwał Sąd do określenia na podstawie prawa krajowego obowiązującego w państwach członkowskich reżimu odpowiedzialności pozaumownej, któremu ma podlegać Unia w dziedzinie nadzoru ostrożnościowego.

49      W pierwszej kolejności EBC zaproponował zastosowanie na poziomie Unii orzecznictwa wypracowanego w wyroku z dnia 12 października 2004 r., Paul i in. (C‑222/02, EU:C:2004:606), w którym Trybunał uznał za zgodne z prawem Unii ustawodawstwo krajowe wykluczające odpowiedzialność pozaumowną krajowych organów nadzoru ostrożnościowego, jeżeli działały one w ramach przepisów przyjętych w celu realizacji interesu ogólnego.

50      W tym względzie należy zauważyć, że wyroku z dnia 12 października 2004 r., Paul i in. (C‑222/02, EU:C:2004:606), nie można stosować bezpośrednio do niniejszego sporu, ponieważ dotyczy on organów krajowych, podczas gdy w niniejszym przypadku Sąd rozpoznaje sprawę dotyczącą odpowiedzialności pozaumownej instytucji Unii, nawet jeśli zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 1024/2013 instytucja ta może być zobowiązana do wykonywania w określonych tam okolicznościach zadań przyznanych organom krajowym w ramach nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi.

51      Należy jednak zauważyć, że Trybunał ustalił w wyroku z dnia 12 października 2004 r., Paul i in. (C‑222/02, EU:C:2004:606), związek między z jednej strony przedmiotem, któremu służy norma, która miała zostać naruszona, a z drugiej strony możliwością lub przeciwnie, niemożnością powołania się na odpowiedzialność pozaumowną organów nadzoru. W wyroku tym Trybunał uznał bowiem, że skoro zadania krajowego organu nadzoru są wykonywane w interesie ogólnym, prawo Unii nie stoi na przeszkodzie temu, by prawo krajowe, w tym wypadku prawo niemieckie, wykluczało odpowiedzialność organu nadzoru (wyrok z dnia 12 października 2004 r., Paul i in., C‑222/02, EU:C:2004:606, pkt 32).

52      Analogicznie odpowiedzialność pozaumowna instytucji została stwierdzona na poziomie Unii w sytuacjach wiążących się z normą przyznającą skarżącym uprawnienia (zob. pkt 36, 37 powyżej) i została wykluczona w sytuacjach, które nie wiążą się z przyznaniem takich praw, w szczególności w sytuacjach, w których powołane przepisy służyły realizacji celu leżącego w interesie publicznym lub miały charakter instytucjonalny, dokonując w szczególności przyznania lub podziału kompetencji między instytucjami (zob. podobnie wyroki: z dnia 19 kwietnia 2012 r., Artegodan/Komisja, C‑221/10 P, EU:C:2012:216, pkt 81; z dnia 11 lipca 2007 r., Fédération des industries condimentaires de France i in./Komisja, T‑90/03, niepublikowany, EU:T:2007:208, pkt 61; z dnia 23 maja 2019 r., Steinhoff i in./EBC, T‑107/17, EU:T:2019:353, pkt 136–141; z dnia 9 lutego 2022 r., QI i in./Komisja i EBC, T‑868/16, EU:T:2022:58, pkt 93–99).

53      W drugiej kolejności EBC podniósł przy poparciu Komisji, że zgodnie z przeprowadzonymi przez niego analizami większość państw członkowskich ogranicza odpowiedzialność organów nadzoru do przypadków winy umyślnej lub poważnego uchybienia. Jej zdaniem podejście to należy stosować na poziomie Unii w zastosowaniu ogólnych zasad wspólnych dla praw państw członkowskich, o których mowa w art. 340 akapit trzeci TFUE. Takie podejście jest konieczne dla ochrony działania EBC poprzez umożliwienie mu działania w interesie ogólnym, bez paraliżowania go obawą przed podważeniem jego działań nawet w przypadku niewielkiego uchybienia lub zwykłej niezgodności z prawem.

54      W tym względzie należy zauważyć, że w wyroku z dnia 5 marca 1996 r., Brasserie du pêcheur i Factortame (C‑46/93 i C‑48/93, EU:C:1996:79), Trybunał uznał w odniesieniu do odpowiedzialności państw członkowskich za naruszenie prawa Unii, że zobowiązanie do naprawienia szkody wyrządzonej jednostce nie może być uzależnione od spełnienia warunku opartego na pojęciu winy wykraczającym poza wystarczająco istotne naruszenie prawa Unii. Nałożenie tego rodzaju dodatkowego warunku oznaczałoby bowiem zakwestionowanie prawa do odszkodowania mającego podstawę w porządku prawnym Unii (wyrok z dnia 5 marca 1996 r., Brasserie du pêcheur i Factortame, C‑46/93 i C‑48/93, EU:C:1996:79, pkt 79).

55      Podobnie w wyroku z dnia 25 marca 2021 r., Balgarska Narodna Banka (C‑501/18, EU:C:2021:249), Trybunał wskazał, że prawo Unii stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które uzależnia prawo jednostek do uzyskania odszkodowania od dodatkowej przesłanki, wykraczającej poza wystarczająco istotne naruszenie prawa Unii, a dotyczącej umyślnego charakteru tego zachowania, takiej jak wynikająca z art. 79 ust. 8 ustawy o instytucjach kredytowych (zob. wyrok z dnia 25 marca 2021 r., Balgarska Narodna Banka, C‑501/18, EU:C:2021:249, pkt 125 i przytoczone tam orzecznictwo).

56      Jednocześnie zasada równoważności wymaga, by całość uregulowań dotyczących środka prawnego znajdowała zastosowanie jednakowo do środków prawnych opartych na naruszeniu prawa Unii oraz podobnych środków opartych na naruszeniu prawa wewnętrznego (zob. wyrok z dnia 4 października 2018 r., Kantarev, C‑571/16, EU:C:2018:807, pkt 124 i przytoczone tam orzecznictwo).

57      Z powyższego wynika, że prawo Unii stoi na przeszkodzie temu, by odpowiedzialność pozaumowna państwa członkowskiego oraz, na podstawie zasady równoważności, odpowiedzialność instytucji Unii były uzależnione od przesłanek, które – tak jak te dotyczące istnienia winy umyślnej lub poważnego uchybienia – wykraczałyby poza wystarczająco istotne naruszenie prawa Unii.

58      To w świetle powyższych zasad należy zbadać osiem zarzutów niezgodności z prawem podniesionych przez skarżących.

 W przedmiocie pierwszego zarzutu niezgodności z prawem, dotyczącego wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC włoskich przepisów prawnych ze względu na brak interwencji w celu skorygowania wprowadzających w błąd oświadczeń złożonych w przedmiocie dobrej kondycji banku przez jego członków zarządu

59      Co się tyczy pierwszego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC, skarżący podnoszą, że nie korygując rzekomo wprowadzających w błąd oświadczeń sformułowanych w przedmiocie dobrej kondycji banku przez jego członków zarządu, EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny trzy przepisy włoskiego prawa bankowego, a mianowicie art. 53 ust. 1 lit. d bis), art. 53 bis ust. 1 lit. d) i art. 67 ust. 1 lit. e) dekretu w sprawie bankowości.

60      EBC kwestionuje argumentację skarżących przy wsparciu Komisji.

61      W tym względzie należy przypomnieć, że zaniechania, które można przypisać instytucjom, mogą skutkować powstaniem odpowiedzialności Unii, jeżeli naruszają one prawny obowiązek działania wynikający z przepisu prawa Unii (wyroki: z dnia 15 września 1994 r., KYDEP/Rada i Komisja, C‑146/91, EU:C:1994:329, pkt 58; z dnia 26 lutego 2016 r., Šumelj i in./Komisja, T‑546/13, T‑108/14 i T‑109/14, EU:T:2016:107, pkt 42).

62      Należy również przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem, aby dany przepis mógł prowadzić do powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii, musi on przyznawać skarżącym prawo, które ich zdaniem zostało naruszone, a zarzucane naruszenie musi być wystarczająco istotne (zob. pkt 35 powyżej).

63      W niniejszej sprawie przepisy, które miałyby zostać naruszone w sposób wystarczająco istotny, mają w niniejszym sporze zastosowanie do EBC na podstawie art. 9 rozporządzenia nr 1024/2013, zgodnie z którym instytucja ta występuje jako właściwy organ zamiast organu krajowego, gdy – jak ma to miejsce w niniejszej sprawie – nadzorowane instytucje są objęte jego właściwością na podstawie art. 4 rozporządzenia nr 1024/2013.

64      Dla celów wydania orzeczenia przepisy te należy zbadać w kontekście celu, któremu służą.

65      W pierwszej kolejności art. 53 ust. 1 lit. d bis) i art. 67 ust. 1 lit. e) dekretu w sprawie bankowości określają informacje, które EBC ma obowiązek ujawnić na temat instytucji kredytowych oraz w stosownych przypadkach spółki dominującej tych instytucji w sposób zapewniający przejrzystość rynków, a tym samym ich prawidłowe funkcjonowanie i stabilność systemu finansowego jako całości.

66      Artykuł 53 ust. 1 lit. d bis) dekretu w sprawie bankowości powierza bowiem organowi nadzoru zadanie publikowania informacji dotyczących instytucji kredytowych, w szczególności informacji na temat adekwatności kapitałowej, ograniczenia ryzyka, posiadanych udziałów kapitałowych, zarządzania oraz organizacji administracyjnej lub księgowej.

67      Ponadto art. 67 ust. 1 lit. e) dekretu w sprawie bankowości przewiduje, że w celu sprawowania skonsolidowanego nadzoru organ nadzoru przekazuje spółce dominującej, za pomocą środków ogólnych, informacje dotyczące grupy bankowej jako całości lub jej składników, dotyczące adekwatności kapitałowej, ograniczenia ryzyka w różnych konfiguracjach, udziałów kapitałowych, ładu korporacyjnego, organizacji administracyjnej i księgowej, a także kontroli wewnętrznych oraz systemów wynagrodzeń i zachęt.

68      Z brzmienia tych przepisów wynika, że nakładają one na EBC ogólny obowiązek publikacji dotyczący kategorii informacji w celu mającym charakter interesu publicznego, jakim jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania i stabilności rynków. Natomiast same w sobie nie nakładają one na EBC, bezpośrednio lub pośrednio, żadnego obowiązku zareagowania w konkretny sposób, gdy dane podmioty formułują na rynku oświadczenia dotyczące dobrej kondycji niektórych instytucji, które to oświadczenia są przez inne instytucje postrzegane jako wprowadzające w błąd. W związku z tym z przepisów tych nie można wywieść jakiegokolwiek prawa inwestorów do tego, by EBC interweniował w każdym państwie członkowskim za każdym razem, gdy w odniesieniu do instytucji podlegających jego nadzorowi zostaną sformułowane komentarze, które mogłyby zostać uznane przez inwestorów za w całości lub w części pozbawione podstaw.

69      Prawdą jest, że w niniejszej sprawie oświadczenia te mogły zostać sformułowane przez członków zarządu banku. Ze względu na pełnione przez nich funkcje rynki mogły nadać tym oświadczeniom pewien rodzaj wiarygodności. Tak więc oświadczenia te mogły wpłynąć na wartość akcji składających się na kapitał banku, co mogło wyrządzić szkodę skarżącym.

70      Należy jednak przypomnieć, że istnienie podnoszonej szkody finansowej nie wystarcza samo w sobie do powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii. Aby można było powołać się na tę odpowiedzialność, skarżący muszą wykazać bezprawne zachowanie. W tym celu skarżący muszą wykazać zgodnie z orzecznictwem, że norma przyznająca uprawnienia jednostkom została naruszona w sposób wystarczająco istotny. Tymczasem skarżący nie wykazali istnienia takiej normy, a tym bardziej istnienia takiego naruszenia.

71      W niniejszej sprawie należy wskazać, że skoro skarżący uznali, iż ponieśli szkodę w wyniku takich oświadczeń, to do nich samych należało zareagowanie poprzez sprostowanie oświadczeń i ściganie ich autorów przed właściwymi sądami.

72      W drugiej kolejności art. 53 bis ust. 1 lit. d) dekretu w sprawie bankowości przewiduje, że jeżeli wymaga tego sytuacja, organ nadzoru może przyjąć szczególne środki w odniesieniu do jednego lub kilku banków lub całego systemu bankowego.

73      Zgodnie z tym przepisem środki te mogą obejmować ograniczenie działalności lub struktury terytorialnej banku; zakaz dokonywania przez bank określonych transakcji, nawet dotyczących przedsiębiorstwa, oraz podziału zysków lub innych składników kapitału, jak również – w odniesieniu do instrumentów finansowych, które mogą być wliczone do kapitału dla celów nadzoru – zakaz wypłaty odsetek; określenie limitów całkowitej kwoty zmiennej części wynagrodzenia w banku, w przypadku gdy jest to konieczne do utrzymania solidnej bazy kapitałowej, a w przypadku banków objętych nadzwyczajną interwencją w ramach wsparcia publicznego – określenie limitów całkowitego wynagrodzenia członków zarządu.

74      W świetle jego brzmienia wydaje się, że art. 53 bis ust. 1 lit. d) dekretu w sprawie bankowości jako taki nie ma znaczenia przy ustalaniu, czy na EBC został nałożony obowiązek sprostowania przypisywanych niektórym podmiotom oświadczeń co do stabilności finansowej banku, które uznane zostały za błędne przez inne podmioty. Na EBC nie został nałożony w tym względzie żaden tego rodzaju obowiązek w sposób bezpośredni lub pośredni. Przepisu tego nie można interpretować – bez nieuzasadnionego rozszerzenia jego zakresu – w sposób prowadzący do dodania po stronie EBC obowiązku, który, jako że nie został wprowadzony do tekstu, nie został ustanowiony przez prawodawcę Unii.

75      Z powyższego wynika, że należy oddalić argumentację skarżących dotyczącą pierwszego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC.

 W przedmiocie drugiego zarzutu niezgodności z prawem, dotyczącego wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC przepisów Unii w jego stosunkach z zarządem banku

76      W odniesieniu do drugiego zarzutu bezprawności zarzucanego EBC skarżący podnoszą, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny art. 4 i 16 rozporządzenia nr 1024/2013:

–        zawierając w dniu 2 stycznia 2019 r. porozumienie z panem Modianem i panem Innocenzim w celu złożenia przez nich dymisji, co doprowadziło do utraty mandatu zarządu banku i umożliwiło w ten sposób oddanie tej instytucji pod zarząd tymczasowy;

–        dążąc do ograniczenia uprawnień zarządu banku do zwykłego zatwierdzania decyzji podjętych przez dyrektora zarządzającego na posiedzeniu w dniu 16 lutego 2018 r. i w trakcie wymiany korespondencji między V. Malacalzą, panią Nouy (przewodniczącą Rady ds. Nadzoru EBC) a panem Quintaną (członkiem dyrekcji generalnej ds. nadzoru mikroostrożnościowego EBC);

–        ukrywając przed zarządem przez kilka miesięcy zakres trudności, z jakimi borykał się bank w zakresie funduszy własnych, informując go dopiero w dniu 21 czerwca 2018 r. o treści pisma, które EBC skierował w dniu 4 czerwca 2018 r. do dyrektora zarządzającego.

77      EBC, wspierany przez Komisję, kwestionuje tę argumentację.

78      W celu wydania orzeczenia należy zbadać kolejno oba przepisy powołane przez skarżących.

79      W pierwszej kolejności art. 4 rozporządzenia nr 1024/2013 przewiduje, że EBC ma wyłączną kompetencję w zakresie wykonywania, do celów nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi mającymi siedzibę w państwach członkowskich, zadań polegających w szczególności na wydawaniu zezwoleń dla instytucji kredytowych, ocenie powiadomień o nabyciu i zbyciu znacznych pakietów akcji w instytucjach kredytowych oraz zapewnianiu zgodności z aktami nakładającymi wymogi ostrożnościowe na instytucje kredytowe w dziedzinie wymogów w zakresie funduszy własnych, limitów znacznych ekspozycji, płynności i zarządzania, w tym w odniesieniu do wymogów dobrej reputacji, kompetencji i doświadczenia osób odpowiedzialnych za zarządzanie instytucjami kredytowymi.

80      W tym względzie należy zauważyć, że zachowania zarzucane EBC nie mają związku z art. 4 rozporządzenia nr 1024/2013. Przepis ten przyznaje bowiem EBC kompetencje w dziedzinie nadzoru ostrożnościowego i przewiduje dokładniej, że EBC „posiada wyłączną kompetencję” do wykonywania pewnej liczby zadań, rozdzielając w ten sposób między tę instytucję i organy krajowe zadania, które mogą być rozważane w tego rodzaju dziedzinie.

81      Tym samym przepis ten w zakresie, w jakim przyznaje kompetencje instytucjom i rozdziela je między nie, zmierza do realizacji ogólnego celu organizacji systemu regulacyjnego dotyczącego dziedziny działalności na rzecz interesu publicznego, nie przyznając sam w sobie jednostkom praw, które mogłyby być podstawą skargi do Sądu.

82      W drugiej kolejności art. 16 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 1024/2013 upoważnia EBC, do celów wykonywania powierzonych mu zadań, do wymagania od instytucji kredytowych podjęcia na wczesnym etapie różnych środków, w przypadku gdy instytucje te nie przestrzegają wymogów ostrożnościowych lub grożą ich nieprzestrzeganiem, lub gdy inne braki nie pozwalają zapewnić prawidłowego zarządzania ryzykiem w ramach tych instytucji lub odpowiedniego pokrycia ryzyka.

83      Środki, o których mowa w tym przepisie, mogą polegać w szczególności na wymaganiu zwiększenia funduszy własnych, ograniczeniu działalności instytucji kredytowej, żądaniu zaprzestania działalności, która stwarza nadmierne ryzyko dla dobrej kondycji instytucji, lub odwołania członków organu zarządzającego instytucji, którzy nie wywiązują się z nałożonych na nich obowiązków.

84      Ponownie taki przepis w zakresie, w jakim ogranicza się do udzielenia upoważnienia, nie zawiera sam w sobie norm mających na celu przyznanie uprawnień jednostkom, lecz organizuje funkcjonowanie systemu nadzoru bankowego w interesie publicznym i z tego względu nie może prowadzić do powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii.

85      W tych okolicznościach należy stwierdzić, że ponieważ art. 4 i art. 16 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 1024/2013 nie mają na celu przyznania uprawnień jednostkom, nie mogą one stanowić podstawy dla stwierdzenia niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC w ramach nadzoru ostrożnościowego, jaki sprawował on nad bankiem, co mogłoby powodować powstanie odpowiedzialności Unii z tytułu tego zachowania.

86      Argumentację skarżących dotyczącą drugiego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC należy zatem oddalić.

 W przedmiocie trzeciego zarzutu niezgodności z prawem, dotyczącego wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC włoskich przepisów poprzez zatwierdzenie w dniu 18 września 2019 r. podwyższenia kapitału w sprzeczności z prawem pierwszeństwa przewidzianym w statucie banku

87      Co się tyczy trzeciego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC, skarżący podnoszą, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny art. 56 dekretu w sprawie bankowości, zatwierdzając w dniu 18 września 2019 r. podwyższenie kapitału w sprzeczności z prawem pierwszeństwa przyznanym akcjonariuszom w statucie banku.

88      EBC, wspierany przez Komisję, kwestionuje tę argumentację.

89      Artykuł 56 dekretu w sprawie bankowości ma następujące brzmienie:

„1. Bank Włoch zapewnia, aby zmiany w statucie banków nie kolidowały z należytym i ostrożnym zarządzaniem.

2. Procedura wpisu do rejestru handlowego może zostać wszczęta pod warunkiem, że zostanie przeprowadzona weryfikacja, o której mowa w ust. 1”.

90      W niniejszej sprawie art. 56 dekretu w sprawie bankowości ma zastosowanie do EBC na podstawie art. 9 rozporządzenia nr 1024/2013, zgodnie z którym instytucja ta występuje jako organ właściwy zamiast organu krajowego, gdy – jak ma to miejsce w niniejszej sprawie – instytucje podlegające nadzorowi są objęte jego kompetencją na mocy art. 4 tego rozporządzenia.

91      Z art. 56 dekretu w sprawie bankowości wynika, że wykonując powierzone mu zadania, organ nadzoru musi sprawdzić zgodność zmian wprowadzonych do statutów instytucji kredytowych z ograniczeniami wynikającymi z należytego i ostrożnego zarządzania, zanim zmiany te będą mogły zostać wpisane do rejestru spółek.

92      Tymczasem weryfikacja ta nie ma dotyczyć zgodności planowanej zmiany statutowej z prawami pierwszeństwa akcjonariuszy, lecz zgodności tej zmiany z wymogiem należytego i ostrożnego zarządzania zawartym w art. 56 dekretu w sprawie bankowości.

93      Tak więc wymóg należytego i ostrożnego zarządzania wskazuje, że wbrew temu, co twierdzą skarżący, celem, który należy uwzględnić w ramach oceny dokonywanej przez organ nadzoru na podstawie art. 56 dekretu w sprawie bankowości, jest stabilność instytucji kredytowej, a szerzej systemu finansowego jako całości.

94      W tych okolicznościach należy uznać, że art. 56 dekretu w sprawie bankowości nie przyznaje sam w sobie uprawnień jednostkom w rozumieniu pkt 36 i 37 powyżej. W związku z tym należy oddalić argumentację dotyczącą trzeciego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC.

 W przedmiocie czwartego zarzutu niezgodności z prawem, dotyczącego wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC włoskich przepisów poprzez powołanie członków zarządu tymczasowego dotkniętych konfliktem interesów

95      Co się tyczy czwartego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC, skarżący utrzymują, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny art. 71 ust. 6 dekretu w sprawie bankowości, powołując na członków zarządu tymczasowego byłego prezesa zarządu, pana Modiana, i byłego dyrektora zarządzającego banku, pana Innocenziego. Po ich powołaniu jako członków zarządu tymczasowego podejmowanie przez nich działań przeciwko rozwiązanym w międzyczasie organom zarządu i kontroli (lub niektórym ich członkom) stało się dla nich trudne. Tym samym ze względu na ich powołanie na członków zarządu tymczasowego obie te osoby były chronione przed powództwem z tytułu odpowiedzialności, które mogło zostać wniesione wobec nich za decyzje podjęte w czasie, w którym pełniły funkcje odpowiednio prezesa zarządu i dyrektora zarządzającego banku.

96      EBC, wspierany przez Komisję, kwestionuje tę argumentację.

97      Na wstępie należy zauważyć, że Sąd stwierdził nieważność decyzji o oddaniu pod zarząd tymczasowy w wyroku z dnia 12 października 2022 r., Corneli/EBC (T‑502/19, odwołanie w toku, EU:T:2022:627), przy czym okoliczność ta nie powinna stanowić przeszkody dla jej zbadania w niniejszym postępowaniu.

98      Po pierwsze, stwierdzenie nieważności nie nastąpiło ze względu na naruszenie w postaci konfliktu interesów – wbrew temu, czego żądają skarżący w niniejszej sprawie – lecz ze względu na to, że popełniono błąd w określeniu podstawy prawnej zastosowanej przez EBC do wydania wspomnianej decyzji (wyrok z dnia 12 października 2022 r., Corneli/EBC, T‑502/19, odwołanie w toku, EU:T:2022:627, pkt 113, 114).

99      Po drugie, skarga o odszkodowanie, ze względu na swój charakter, stanowi autonomiczny środek zaskarżenia, odgrywający szczególną rolę w systemie środków zaskarżenia ustanowionych w traktatach i podlegający wymogom ustanowionym ze względu na jego szczególny cel (wyrok z dnia 28 kwietnia 1971 r., Lütticke/Komisja, 4/69, EU:C:1971:40, pkt 6; postanowienie z dnia 21 czerwca 1993 r., Van Parijs i in./Rada i Komisja, C‑257/93, EU:C:1993:249, pkt 14).

100    Tym samym przyjmuje się, że do celów skargi o odszkodowanie Sąd może badać w sposób autonomiczny zgodność z prawem aktu będącego przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności. Jednakże, podczas gdy celem skargi o stwierdzenie nieważności jest sankcja za bezprawność wiążącego aktu prawnego, przedmiotem skargi o odszkodowanie jest żądanie naprawienia szkody wynikłej z bezprawnego aktu lub niezgodnego z prawem zachowania, które można przypisać instytucji lub organowi Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 7 października 2015 r., Accorinti i in./EBC, T‑79/13, EU:T:2015:756, pkt 61, 62).

101    Po tym uściśleniu z art. 71 ust. 6 tekstu dekretu w sprawie bankowości wynika, że aby móc wykonywać swoje obowiązki, członkowie zarządu tymczasowego muszą posiadać szereg cech, wśród których znajduje się brak konfliktu interesów. Taki wymóg oznacza, że EBC przy powoływaniu członków zarządu tymczasowego powinien sprawdzić brak konfliktu interesów po stronie zainteresowanych osób. W braku takiej weryfikacji zainteresowane osoby nie mogłyby bowiem wykonywać swoich obowiązków, nawet jeśli zostały powołane, gdy nie spełniają tego wymogu.

102    Tymczasem wymóg braku konfliktu interesów wchodzi w sposób ogólny w zakres zasady bezstronności, która ma na celu ochronę zgodnie z orzecznictwem z jednej strony interesu ogólnego, a z drugiej strony interesu jednostek, które mogłyby zostać naruszone w następstwie zaistnienia tego konfliktu interesów (zob. analogicznie wyroki: z dnia 6 kwietnia 2006 r., Camós Grau/Komisja, T‑309/03, EU:T:2006:110, pkt 102; z dnia 6 czerwca 2019 r., Dalli/Komisja, T‑399/17, niepublikowany, EU:T:2019:384, pkt 100).

103    Tym samym zgodnie z orzecznictwem zasada bezstronności ustanawia w odniesieniu do jednostek prawo podmiotowe, które – w przypadku wystarczająco istotnego naruszenia – może powodować powstanie odpowiedzialności pozaumownej Unii z tytułu szkody ewentualnie wyrządzonej przez instytucję przy wykonywaniu powierzonych jej zadań.

104    W tych okolicznościach należy uznać, że art. 71 ust. 6 dekretu w sprawie bankowości ma na celu przyznanie uprawnień jednostkom w rozumieniu pkt 36 i 37 powyżej.

105    Co się tyczy weryfikacji, czy EBC dopuścił się wystarczająco istotnego naruszenia art. 71 ust. 6 dekretu w sprawie bankowości, należy zauważyć, że w celu uzasadnienia wydania decyzji o oddaniu pod zarząd tymczasowy instytucja ta nie wskazała, że decyzja ta jest uzasadniona istnieniem „poważnych nieprawidłowości” popełnionych „w ramach zarządzania” bankiem w rozumieniu art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. b) dekretu w sprawie bankowości w związku z art. 70 tego aktu.

106    W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. b) i art. 70 dekretu w sprawie bankowości organ nadzoru może objąć instytucję zarządem tymczasowym w przypadku poważnych naruszeń przepisów ustawowych lub wykonawczych, poważnych nieprawidłowości w zarządzaniu instytucją kredytową, w przypadku gdy pogorszenie się sytuacji banku lub grupy bankowej jest szczególnie istotne, jeżeli można przewidzieć poważne straty z tytułu aktywów, lub gdy zarząd tymczasowy jest wymagany w drodze uzasadnionego wniosku organów zarządu lub nadzwyczajnego walnego zgromadzenia instytucji kredytowej.

107    W niniejszej sprawie, gdyby dopuszczono się nieprawidłowości w zarządzaniu bankiem, w celu ochrony akcjonariuszy należałoby zapewnić możliwość wszczęcia postępowania przeciwko osobom odpowiedzialnym. Jedynie powództwo odszkodowawcze przeciwko byłym członkom organów zarządu umożliwiłaby bowiem uzyskanie odszkodowania od tych osób odpowiedzialnych za szkody poniesione przez akcjonariuszy. W takim przypadku niewłaściwe mogło być powołanie na członków zarządu tymczasowego osób, które wcześniej pełniły w banku funkcje zarządu. Takie powołanie, jak twierdzą skarżący, sprawiło bowiem, że perspektywa takiego powództwa stała się mało realistyczna, ponieważ członkowie zarządu tymczasowego nie mieli żadnego interesu w pociągnięciu samych siebie do odpowiedzialności.

108    Jednakże w niniejszej sprawie sytuacja była odmienna, ponieważ zgodnie ze sformułowaniem użytym w decyzji o oddaniu pod zarząd tymczasowy nie była ona oparta na „poważnych nieprawidłowościach”, których dopuścić się miały organy zarządu banku, lecz na „istotnym pogorszeniu się sytuacji banku” w rozumieniu art. 69 octiesdecies i 70 dekretu w sprawie bankowości.

109    Ponadto trudności finansowe, jakie dotknęły bank, poprzedziły powołanie odpowiednio pana Modiana na prezesa zarządu banku i pana Innocenziego na dyrektora zarządzającego, jak wynika z przedstawionych powyżej okoliczności faktycznych (pkt 5–10 powyżej).

110    Ponadto należy przypomnieć, że EBC, wykonując swoje zadania ostrożnościowe, korzysta z szerokiego zakresu uznania, przy czym sąd nie może zastąpić swoją oceną oceny dokonanej przez instytucję (zob. pkt 45 powyżej).

111    Tymczasem EBC mógł uznać w ramach wykonywania tego uprawnienia i nie przekraczając jego granic, że należało powierzyć zarząd tymczasowy osobom zaznajomionym z instytucją kredytową, której dotyczy sporny środek, ponieważ wiedza ta mogła umożliwić im szybsze reagowanie w kontekście kryzysu i w obliczu kolejnych trudności.

112    Na tej podstawie można uznać, że EBC skorzystał z przysługującego mu uznania w rozsądny sposób, powołując do zarządu tymczasowego pana Modiana i pana Innocenziego, którzy byli wystarczająco wprowadzeni w sprawy banku, aby móc szybko podjąć działania w obliczu sytuacji kryzysowej, w której znalazł się bank.

113    Prawdą jest, jak wskazują skarżący, że wniesienie powództwa z tytułu odpowiedzialności wobec członków rozwiązanych organów zarządu i kontroli jest wykonywane w czasie trwania zarządu tymczasowego przez komisarzy tymczasowych, zgodnie z art. 72 ust. 5 włoskiego dekretu w sprawie bankowości.

114    Jednakże walne zgromadzenie akcjonariuszy oraz akcjonariusze, którzy indywidualnie lub wspólnie posiadają jedną piątą kapitału zakładowego lub inną kwotę przewidzianą w statucie instytucji kredytowej, mogą od chwili przejęcia zwykłego zarządu instytucji kredytowej wnieść powództwo z tytułu odpowiedzialności przeciwko członkom organów zarządu i kontrolnych w okresie pięciu lat od zakończenia pełnienia przez nich funkcji, zgodnie z art. 2393 i 2393 bis włoskiego kodeksu cywilnego.

115    Tak więc od momentu przejęcia zwykłego zarządu nad bankiem zgromadzenie akcjonariuszy i akcjonariusze, którzy indywidualnie lub wspólnie posiadali jedną piątą kapitału zakładowego lub inną kwotę przewidzianą w statucie banku, mieli możliwość wytoczenia powództwa z tytułu odpowiedzialności przeciwko panu Modianowi i panu Innocenziemu, jako byłym członkom zarządu, w okresie pięciu lat od dnia zakończenia pełnienia przez nich funkcji.

116    A fortiori w tych okolicznościach należy uznać, że powołując pana Modiana i pana Innocenziego na członków zarządu tymczasowego, EBC utrzymał się w granicach rozsądnego zakresu uznania przy wykonywaniu swoich uprawnień dyskrecjonalnych.

117    Tym samym, ponieważ nie wykazano żadnego wystarczająco istotnego naruszenia, należy oddalić argumentację dotyczącą czwartego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC.

 W przedmiocie piątego zarzutu niezgodności z prawem, dotyczącego wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC różnych przepisów i zasad przy przyjmowaniu środka wczesnej interwencji

118    W ramach piątego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC skarżący podnoszą wobec przyjęcia środka wczesnej interwencji sześć zastrzeżeń, które EBC kwestionuje przy wsparciu Komisji.

–       W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, dotyczącego przyjęcia środka wczesnej interwencji w oparciu o zwykłe ryzyko naruszenia ram prawnych

119    W ramach zastrzeżenia pierwszego skarżący podnoszą, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. a) dekretu w sprawie bankowości, przyjmując środek wczesnej interwencji w obliczu zwykłego ryzyka naruszenia mających zastosowanie ram prawnych, podczas gdy ich zdaniem dowód przewidywalnego naruszenia powinien zostać przedstawiony na podstawie tego przepisu.

120    W tym względzie należy zauważyć, że zgodnie z art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. a) dekretu w sprawie bankowości Banca d’Italia (bank Włoch) może przyjąć środki wczesnej interwencji, o których mowa w tym przepisie, jeżeli w następstwie szybkiego pogorszenia się sytuacji danego banku lub jego grupy stwierdza lub przewiduje w szczególności naruszenie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz.U. 2013, L 176, s. 337), oraz tytułu II dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającej dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz.U. 2014, L 173, s. 349).

121    W niniejszej sprawie art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. a) dekretu w sprawie bankowości ma zastosowanie do EBC na podstawie art. 9 rozporządzenia nr 1024/2013, zgodnie z którym instytucja ta występuje jako organ właściwy zamiast organu krajowego, gdy – jak ma to miejsce w niniejszej sprawie – instytucje podlegające nadzorowi są objęte jego kompetencją na mocy art. 4 tego rozporządzenia.

122    Wynika z tego, że w związku z tym, iż art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. a) dekretu w sprawie bankowości ogranicza się do przyznania organowi nadzoru uprawnienia do przyjęcia środka wczesnej interwencji, jeżeli w wyniku oceny, której ma on dokonać, spełnione są przewidziane w nim przesłanki, nie przyznaje on sam w sobie jednostkom praw, których mogłyby one dochodzić przed sądem Unii celem zapewnienia ich poszanowania.

123    Wniosku tego nie podważa argument skarżących, zgodnie z którym ich prawa i interesy jako akcjonariuszy zostały naruszone, ponieważ zostali oni pozbawieni jakiegokolwiek możliwego udziału w zarządzaniu bankiem w następstwie przyjęcia przez EBC środka wczesnej interwencji.

124    W tym względzie należy stwierdzić, że ewentualny wpływ interwencji EBC na interesy akcjonariuszy instytucji kredytowej nie może być brany pod uwagę do celów powstania odpowiedzialności pozaumownej tej instytucji, jeżeli norma, na której opiera się ta interwencja, nie ma na celu ustanowienia lub ochrony w sposób szczególny prawa, które zostało im przyznane w sposób wystarczająco określony.

125    Tymczasem, jak wskazano w pkt 122 powyżej, art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. a) dekretu w sprawie bankowości nie ma na celu ustanowienia praw na rzecz jednostek, nawet będących akcjonariuszami.

126    Środek wczesnej interwencji na podstawie art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. a) dekretu w sprawie bankowości został bowiem przyjęty właśnie w celu ochrony stabilności systemu finansowego, a zatem dla realizacji celu leżącego w interesie publicznym.

127    EBC uzasadnił zatem przyjęcie środka wczesnej interwencji ryzykiem naruszenia wymogów ustanowionych w obowiązujących ramach regulacyjnych. W tym zakresie uwzględnione ryzyko zostało wykazane w sposób szczególny i konkretny w świetle kryteriów przewidzianych w art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. a) dekretu w sprawie bankowości, który odnosi się do wystąpienia szybkiego pogorszenia się sytuacji nadzorowanego podmiotu jako jednej z przesłanek wskazujących na możliwe naruszenie przez niego wymogów w zakresie funduszy własnych.

128    W tym względzie EBC wskazał w ramach wczesnej interwencji, że:

–        w czerwcu 2016 r. współczynnik kapitału podstawowego Tier I (CET 1) i współczynnik kapitałowy Tier II banku wynosił odpowiednio 12,29 % i 14,37 %. Jednak spodziewane zmiany tych dwóch wskaźników w 2017 r. doprowadziłyby je do niższych wartości niż w roku poprzednim, to jest 10,35 % dla CET 1 i 12,19 % dla TCR z naruszeniem ogólnego wymogu w zakresie funduszy własnych wynoszącego 12,50 % (zob. pkt 1.1.1 środka wczesnej interwencji);

–        współczynniki funduszy własnych mogły się zmniejszyć, nawet przekraczając wartości, o których mowa powyżej, z jeszcze większymi stratami majątkowymi, biorąc pod uwagę stałe i niewystarczające wyniki w zakresie rentowności banku w ostatnich latach, wysokie ryzyko kredytowe wynikające z poziomu kredytów zagrożonych, co zagrażało zdolności nadzorowanego podmiotu do generowania zysków, a także biorąc pod uwagę niepewność co do środków oszczędności kosztów przewidzianych w planie strategicznym przyjętym przez bank (zob. pkt 1.1.2 i 1.1.3 środka wczesnej interwencji).

129    W tych okolicznościach należy uznać, że przyznanie uprawnień jednostkom nie jest przedmiotem art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. a) dekretu w sprawie bankowości, realizującego cel leżący w interesie publicznym i że to właśnie dla osiągnięcia tego celu został on wprowadzony w życie w niniejszej sprawie poprzez przyjęcie środka wczesnej interwencji, w związku z czym zastrzeżenie pierwsze należy oddalić.

–       W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, dotyczącego przewidzianego przez środek wczesnej interwencji obowiązku zbycia na mało korzystnych warunkach kredytów rzekomo zagrożonych

130    W zastrzeżeniu drugim skarżący podnoszą, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny art. 69 noviesdecies dekretu w sprawie bankowości, nakładając na bank w ramach środka wczesnej interwencji obowiązek zbycia na mało korzystnych warunkach rzekomo zagrożonych kredytów. Tymczasem zdaniem skarżących przepis ten nie pozwala na nałożenie tego rodzaju obowiązku, lecz przewiduje jedynie możliwość wdrożenia planu naprawczego lub przygotowania planu negocjacji z wierzycielami restrukturyzacji długu.

131    Zgodnie z art. 69 noviesdecies dekretu w sprawie bankowości bank Włoch może zwrócić się do instytucji kredytowej lub spółki dominującej grupy bankowej, jeżeli spełnione są warunki określone w art. 69 octiesdecies ust. 1 lit. a) dekretu w sprawie bankowości, o wykonanie choćby częściowo przyjętego planu naprawczego, przygotowanie planu negocjacji w sprawie restrukturyzacji długu ze wszystkimi lub niektórymi wierzycielami lub w stosownych przypadkach zmianę formy spółki.

132    Wykonując to uprawnienie, bank Włoch może wymagać aktualizacji planu naprawczego, jeżeli warunki, które doprowadziły do przyjęcia środka wczesnej interwencji, różnią się od założeń przewidzianych w planie. Ponadto może on wyznaczyć termin na wdrożenie planu i wyeliminowanie przyczyn, które doprowadziły do przyjęcia środka wczesnej interwencji.

133    W niniejszej sprawie art. 69 noviesdecies dekretu w sprawie bankowości ma zastosowanie do EBC na podstawie art. 9 rozporządzenia nr 1024/2013, zgodnie z którym instytucja ta występuje jako organ właściwy zamiast organu krajowego, gdy – jak ma to miejsce w niniejszej sprawie – instytucje podlegające nadzorowi są objęte jego kompetencją na mocy art. 4 tego rozporządzenia.

134    Należy stwierdzić, że jako że art. 69 noviesdecies dekretu w sprawie bankowości ogranicza się do przyznania organowi nadzoru uprawnienia do żądania od instytucji kredytowych przygotowania lub wdrożenia planu negocjacji w sprawie restrukturyzacji długu, jeżeli spełnione są przewidziane w nim przesłanki, nie przyznaje on sam w sobie praw jednostkom.

135    Tak więc w niniejszej sprawie to właśnie w celu osiągnięcia celu leżącego w interesie publicznym EBC zwrócił się do banku w ramach środka wczesnej interwencji o przedstawienie przed dniem 28 lutego 2017 r. planu strategicznego i planu operacyjnego, które powinny co najmniej:

–        wskazywać środki, jakie bank zamierzał podjąć w celu obniżenia poziomu kredytów zagrożonych;

–        uwzględnić cele ilościowe w zakresie redukcji kredytów zagrożonych;

–        wskazać harmonogram wdrożenia tych środków;

–        uwzględnić minimalne cele określone przez EBC przy wyborze środków mających na celu redukcję kredytów zagrożonych, to jest maksymalnie 5,5 mld EUR kredytów zagrożonych na dzień 31 grudnia 2017 r., 4,6 mld EUR na dzień 31 grudnia 2018 r. oraz 3,7 mld EUR na dzień 31 grudnia 2019 r.; oraz

–        zostać zatwierdzone przez organ zarządzający banku.

136    Tak więc wbrew temu, co twierdzą skarżący, środek wczesnej interwencji nie wymagał, aby bank zbywał kredyty zagrożone, ani tym bardziej by robił to po cenach określonych w danym okresie. Zgodnie z art. 69 noviesdecies dekretu w sprawie bankowości w ramach środka wczesnej interwencji EBC ograniczył się do zwrócenia się do banku o przedstawienie planu strategicznego i planu operacyjnego w celu zmniejszenia odsetka kredytów zagrożonych w jego bilansie. Plany te miały jednak zostać przygotowane i zatwierdzone przez bank. Do niego należało w szczególności zidentyfikowanie i wdrożenie odpowiednich środków, na przykład poprzez wskazanie, które kredyty zagrożone miały zostać zbyte, na jakich zasadach, na czyją rzecz i po jakiej cenie.

137    Ponadto art. 69 noviesdecies dekretu w sprawie bankowości nie stoi na przeszkodzie temu, by środek wczesnej interwencji wskazywał minimalne cele i ustalał terminy redukcji kredytów zagrożonych. Przepis ten przyznaje bowiem EBC w sposób wyraźny uprawnienie do określenia terminu na wdrożenie planu i wyeliminowanie przyczyn leżących u podstaw wczesnej interwencji.

138    W tych okolicznościach należy uznać, że art. 69 noviesdecies dekretu w sprawie bankowości realizuje cel leżący w interesie publicznym, nie mając na celu przyznania uprawnień jednostkom, oraz że to właśnie dla realizacji tego celu został on wdrożony w niniejszej sprawie przez EBC, gdy przyjął on środek wczesnej interwencji, o którym mowa w zastrzeżeniu drugim.

139    Wobec powyższego zastrzeżenie drugie należy oddalić.

–       W przedmiocie zastrzeżenia trzeciego, dotyczącego przestrzegania w określonym czasie wymogów nałożonych w zakresie funduszy własnych

140    W zastrzeżeniu trzecim skarżący podnoszą, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny art. 16 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1024/2013, ponieważ w ramach środka wczesnej interwencji uznał, że naruszenie przez bank wymogów w zakresie funduszy własnych mogło się urzeczywistnić w perspektywie czasowej ponad 12 miesięcy po przyjęciu tego środka.

141    Tymczasem zdaniem skarżących art. 16 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1024/2013 ogranicza uprawnienie EBC do przyjęcia środka wobec instytucji kredytowej wyłącznie do sytuacji, w których ryzyko naruszenia przez tę instytucję mających zastosowanie ram regulacyjnych występuje najpóźniej w ciągu 12 miesięcy od interwencji EBC.

142    W tym względzie należy przypomnieć, że – jak wskazano w pkt 82 i nast. powyżej – art. 16 rozporządzenia nr 1024/2013 przyznaje EBC uprawnienia w dziedzinie nadzoru ostrożnościowego, realizując cel uzasadniony interesem publicznym, nie przyznając praw jednostkom.

143    W związku z tym należy oddalić zastrzeżenie trzecie.

–       W przedmiocie zastrzeżenia czwartego, dotyczącego naruszenia zasady równego traktowania

144    W ramach zastrzeżenia czwartego skarżący podnoszą, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny zasadę równego traktowania, nakładając na bank, w ramach środka wczesnej interwencji, bardziej rygorystyczne środki niż środki przyjęte wobec innych instytucji kredytowych, które znajdowały się w podobnej sytuacji.

145    W tym względzie należy przypomnieć, że zasada równego traktowania jest zapisana w art. 20 i 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”) i wymaga, aby porównywalne sytuacje nie były traktowane w odmienny sposób lub by różne sytuacje nie były traktowane jednakowo, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione (zob. wyrok z dnia 7 marca 2017 r., RPO, C‑390/15, EU:C:2017:174, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

146    Z tego względu zgodnie z orzecznictwem zasada równego traktowania może przyznawać uprawnienia jednostkom (zob. podobnie wyroki: z dnia 7 października 2015 r., Accorinti i in./EBC, T‑79/13, EU:T:2015:756, pkt 87; z dnia 24 stycznia 2017 r., Nausicaa Anadyomène i Banque d’escompte/EBC, T‑749/15, niepublikowany, EU:T:2017:21, pkt 110).

147    W tych okolicznościach należy zbadać, czy przyjmując środek wczesnej interwencji, EBC naruszył zasadę równego traktowania w sposób poważny i oczywisty, wykraczając poza przyznany mu szeroki zakres uznania.

148    W tym względzie należy zauważyć, że wykonując zadania nadzorcze, EBC musi przeprowadzać oceny techniczne uwzględniające szeroki wachlarz zmiennych, w szczególności poziomy funduszy własnych i płynności, modele biznesowe, zarządzanie, ryzyko, skutki systemowe i scenariusze makroekonomiczne. Tak więc nadzór ostrożnościowy nad instytucjami kredytowymi nie ogranicza się do ilościowego i mechanicznego porównania pojedynczych i ekstrapolowanych liczb, lecz wymaga całościowej oceny ostrożnościowej dotyczącej sytuacji instytucji kredytowej, która idzie w parze z szerokim zakresem uznania.

149    W zakresie środka interwencji, aby wykazać wystąpienie szybkiego pogorszenia sytuacji banku, EBC nie ograniczył się do stwierdzenia naruszenia wymogów majątkowych związanych z poziomem kredytów zagrożonych, lecz odniósł się również do szeregu elementów, które jego zdaniem świadczyły o niestabilności tej instytucji: ryzyko kredytowe (s. 2, pkt 1.1.1), niska rentowność (s. 2, pkt 1.1.1), straty poniesione w poprzednich latach [s. 3, pkt 1.12 (i)], skromne wyniki generowania dochodów operacyjnych [s. 3, pkt 1.1.2 (i)], bardzo wysoki stosunek kosztów do przychodów [s. 4, pkt 1.1.2 (i)], niepewność co do środków oszczędności kosztów [s. 4, pkt 1.1.2 (iii)] oraz słabość charakteryzująca sytuację związaną z płynnością (s. 7, pkt 2.4).

150    Zgodnie z orzecznictwem, jeżeli strona skarżąca twierdzi, że naruszona została zasada równego traktowania, do niej należy dokładne wskazanie porównywalnych sytuacji, które uważa za traktowane w różny sposób, lub różnych sytuacji, które uważa za traktowane w ten sam sposób (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., K. Chrysostomides & Co. i in./Rada i in., T‑680/13, EU:T:2018:486, pkt 442 i przytoczone tam orzecznictwo).

151    Tak więc skarżący powinni byli wykazać w niniejszej sprawie – jeśli taki był ich zamiar – w świetle parametrów wskazanych w pkt 149 powyżej, że inne włoskie instytucje kredytowe znajdujące się w porównywalnej sytuacji zostały potraktowane w odmienny sposób.

152    Prawdą jest, że skarżący przedstawili w swoich pismach sprawozdanie porównujące ilość kredytów zagrożonych posiadanych przez bank z ilością kredytów zagrożonych posiadanych przez inne włoskie instytucje kredytowe. Jednakże nie powiązali oni tej szczególnej sytuacji z decyzjami podjętymi przez EBC w celu wykazania istnienia rzeczywistej różnicy w traktowaniu między bankiem a innymi włoskimi instytucjami kredytowymi.

153    W związku z tym należy oddalić zastrzeżenie czwarte.

–       W przedmiocie zastrzeżenia piątego, dotyczącego naruszenia zasady proporcjonalności

154    W zastrzeżeniu piątym skarżący podnoszą, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny zasadę proporcjonalności, nakładając na bank obowiązek powodujący natychmiastową deprecjację pożyczek banku i powodujący po jego stronie znaczne straty, mimo że można było przewidzieć mniej radykalne środki.

155    W tym względzie należy zauważyć, że zasada proporcjonalności, jako ogólna zasada prawa, została ustanowiona w art. 5 ust. 4 TUE i zgodnie z orzecznictwem może przyznawać uprawnienia jednostkom (wyroki: z dnia 6 grudnia 2001 r., Emesa Sugar/Rada, T‑43/98, EU:T:2001:279, pkt 64; z dnia 29 listopada 2016 r., T & L Sugars i Sidul Açúcares/Komisja, T‑279/11, niepublikowany, EU:T:2016:683, pkt 58).

156    Tym samym jednostki mają możliwość dochodzenia odpowiedzialności pozaumownej Unii poprzez wykazanie, że EBC wyrządził im szkodę, przyjmując zachowanie sprzeczne z zasadą proporcjonalności, jeżeli wykażą, że zasada ta została naruszona przez instytucję w sposób poważny i oczywisty.

157    Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zasada proporcjonalności wymaga, aby akty prawne instytucji Unii były odpowiednie do realizacji zgodnych z prawem celów zamierzonych przez dane uregulowanie i nie wykraczały poza to, co jest konieczne do realizacji tych celów, przy czym tam, gdzie istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań, należy stosować rozwiązanie najmniej dotkliwe, a wynikające z tego niedogodności nie mogą być nadmierne w stosunku do zamierzonych celów (wyrok z dnia 8 lipca 2020 r., VQ/EBC, T‑203/18, EU:T:2020:313, pkt 61; zob. także wyrok z dnia 20 stycznia 2021 r., ABLV Bank/SRB, T‑758/18, EU:T:2021:28, pkt 142 i przytoczone tam orzecznictwo).

158    Rozpatrując wniosek o kontrolę poszanowania zasady proporcjonalności, sąd powinien przestrzegać zakresu uznania przyznanego instytucjom Unii (wyrok z dnia 16 maja 2017 r., Landeskreditbank Baden-Württemberg/EBC, T‑122/15, EU:T:2017:337, pkt 68).

159    W tym względzie należy przypomnieć, że – jak wskazano w pkt 45 powyżej – EBC dysponuje szerokim zakresem uznania przy wykonywaniu swoich zadań nadzorczych.

160    Zgodnie ze sformułowaniem użytym w celu uzasadnienia przyjęcia środka wczesnej interwencji EBC przeanalizował w podany niżej sposób proporcjonalność obowiązku, jaki zamierzał przyjąć w odniesieniu do kredytów znajdujących się w majątku banku i niewykazujących wydajności, co uważał za niezbędne dla spełnienia wymogów w zakresie funduszy własnych wynikających z przepisów Unii.

161    Na początku swojej analizy EBC ocenił jako prawdopodobne ryzyko naruszenia przez bank wymogów majątkowych związanych z posiadaniem kredytów zagrożonych (pkt 1.1.1 środka wczesnej interwencji).

162    Następnie stwierdził on, że plan strategiczny przedstawiony przez bank w dniu 14 czerwca 2016 r. jest nieadekwatny w kontekście osiągnięcia celów, które określił w postaci obniżenia stosunku kosztów do dochodów i redukcji kredytów zagrożonych (pkt 1.1.5 środka wczesnej interwencji).

163    Ponadto EBC stwierdził, że bank doświadczył poważnego pogorszenia swojej sytuacji finansowej wraz ze znacznym wzrostem ryzyka kredytowego w latach 2013–2016 i znacznymi niedostatkami dostępnych środków pieniężnych (pkt 2.3 i 2.4 środka wczesnej interwencji).

164    Na tej podstawie EBC stwierdził, że środek polegający na wezwaniu banku do przedstawienia planu strategicznego i planu operacyjnego dotyczącego redukcji kredytów zagrożonych jest:

–        proporcjonalny do sytuacji banku;

–        odpowiedni do poprawy sytuacji ostrożnościowej podmiotu nadzorowanego, ponieważ wysoki poziom kredytów zagrożonych był jednym z głównych czynników ryzyka, na które narażony był bank;

–        niezbędny do osiągnięcia zamierzonego celu, a mianowicie naprawy sytuacji majątkowej banku, jako że wedle jego oceny brak było możliwości zastosowania innego środka, aby osiągnąć zamierzony rezultat (pkt 1.1.5 środka wczesnej interwencji).

165    Na podstawie tej analizy EBC mógł uznać, biorąc pod uwagę ryzyko, jakie ponosi bank, że przyjęcie środka wczesnej interwencji było właściwe i konieczne, przy czym brak było rozwiązań alternatywnych pozwalających zlikwidować w zadowalający sposób występujące wówczas trudności banku.

166    W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że skarżący nie przedstawili dowodów pozwalających uznać, że przyjmując środek wczesnej interwencji, EBC naruszył w sposób poważny i oczywisty zasadę proporcjonalności.

167    Należy zatem oddalić zastrzeżenie piąte, a wraz z nim argumentację dotyczącą piątego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC w całości.

–       W przedmiocie zastrzeżenia szóstego, dotyczącego zarzutu niezgodności z prawem podniesionego przez skarżących w odniesieniu do środka wczesnej interwencji

168    Skarżący wnoszą do Sądu, pomocniczo, o orzeczenie na podstawie art. 277 TFUE, że środek wczesnej interwencji nie ma zastosowania ze względu na jego niezgodność z prawem z powodów wskazanych w pkt 119–167 powyżej.

169    W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 277 TFUE każda strona może w postępowaniu dotyczącym aktu o zasięgu ogólnym przyjętego przez instytucję, organ lub jednostkę organizacyjną Unii podnieść zarzuty określone w art. 263 akapit drugi TFUE w celu powołania się przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej na niemożność stosowania tego aktu pomimo upływu terminu przewidzianego w art. 263 akapit szósty TFUE.

170    Zgodnie z orzecznictwem zarzut niezgodności z prawem ma zastosowanie, pod rygorem niedopuszczalności, wyłącznie do aktów o charakterze generalnym (wyrok z dnia 26 października 1993 r., Reinarz/Komisja, T‑6/92 i T‑52/92, EU:T:1993:89, pkt 56).

171    Akt ma charakter generalny w rozumieniu art. 277 TFUE, jeżeli ma zastosowanie w określonych obiektywnie sytuacjach oraz wywołuje skutki prawne względem kategorii osób określonych w sposób abstrakcyjny (wyroki: z dnia 28 lutego 2018 r., Paulini/EBC, T‑764/16, niepublikowany, EU:T:2018:101, pkt 32; z dnia 5 maja 2021 r., Pharmaceutical Works Polpharma/EMA, T‑611/18, EU:T:2021:241, pkt 90).

172    Nie jest tak w niniejszej sprawie, ponieważ środek wczesnej interwencji został skierowany konkretnie przez EBC do banku, zobowiązując go, ze względu na trudności majątkowe, na które był narażony, do przedstawienia planu strategicznego i planu operacyjnego mającego na celu zmniejszenie emisji kredytów zagrożonych.

173    Wynika z tego, że środek wczesnej interwencji nie stanowi aktu o charakterze generalnym w rozumieniu orzecznictwa, o którym mowa w pkt 171 powyżej.

174    Zarzut niezgodności z prawem należy zatem odrzucić jako niedopuszczalny.

 W przedmiocie szóstego zarzutu niezgodności z prawem, dotyczącego nałożenia przez EBC na bank w decyzji w sprawie funduszy własnych zbyt krótkiego terminu, aby umożliwić mu spełnienie nałożonych na niego wymogów w zakresie funduszy własnych

175    W odniesieniu do szóstego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC skarżący podnoszą, że w decyzji w sprawie funduszy własnych EBC narzucił bankowi zbyt krótki termin, aby umożliwić mu przestrzeganie nałożonych na niego wymogów w zakresie funduszy własnych. Ściślej rzecz ujmując, zdaniem skarżących nie było racjonalne wymaganie od banku spełnienia tych wymogów do dnia 31 grudnia 2018 r., czyli już 19 dni roboczych po wyznaczonym przez EBC terminie przedłożenia i zatwierdzenia przez zarząd banku planu ochrony kapitału.

176    EBC, wspierany przez Komisję, kwestionuje tę argumentację.

177    W tym względzie należy przypomnieć, że dokonana przez EBC ocena środków, jakie należy podjąć w celu położenia kresu sytuacji problematycznej, stanowi część oceny, jaką należy przeprowadzić zgodnie z zasadą proporcjonalności. Zasada ta została zbadana w kontekście piątego zarzutu bezprawności zachowania zarzucanego EBC w związku ze środkiem wczesnej interwencji (zastrzeżenie piąte). Podniesiono ją również w kontekście szóstego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC w odniesieniu do decyzji w sprawie funduszy własnych, która jest również kwestionowana z powodu naruszenia zasady proporcjonalności.

178    Jak wskazano w pkt 155 i 156 powyżej, zgodnie z orzecznictwem zasada proporcjonalności może przyznawać uprawnienia jednostkom. Na mocy owej zasady przyznawana jest bowiem jednostkom możliwość dochodzenia odpowiedzialności pozaumownej Unii poprzez wykazanie, że EBC wyrządził im szkodę, przyjmując zachowanie sprzeczne z zasadą proporcjonalności, jeżeli wykażą, że zasada ta została naruszona przez instytucję w sposób poważny i oczywisty.

179    W niniejszej sprawie należy zbadać, czy przyjmując decyzję w sprawie funduszy własnych, EBC przestrzegał zasady proporcjonalności.

180    W tym względzie należy stwierdzić, że EBC dokładnie ocenił w tekście decyzji w sprawie funduszy własnych jej proporcjonalność.

181    Przede wszystkim wskazał on, że w 2018 r. bankowi nie udała się trzykrotnie (w marcu, maju i czerwcu) próba emisji na rynku kapitałowym oraz że niepowodzenia te doprowadziły do szeregu dymisji w zarządzie, w tym V. Malacalzy, co spowodowało konieczność powołania nowego zarządu. Zdaniem EBC bank wykazywał zatem profile ryzyka i niepewności co do jego stabilności majątkowej i zarządzania (pkt 1.1 decyzji w sprawie funduszy własnych).

182    Następnie EBC stwierdził, że przedstawiony przez bank w dniu 22 czerwca 2018 r. plan ochrony kapitału nie umożliwiał spełnienia ogólnego wymogu w zakresie funduszy własnych w odpowiednim terminie, ponieważ wykonalność, harmonogram i skuteczność proponowanych środków w dużym stopniu zależały od warunków rynkowych i interesów inwestorów, które wówczas nie były korzystne dla banku (pkt 2.1.1 decyzji w sprawie funduszy własnych).

183    Wreszcie, EBC uznał, że nawet przy założeniu, iż środki przewidziane przez bank w planie ochrony kapitału z dnia 22 czerwca 2018 r. zostały wdrożone, nie stanowiły one wiarygodnej podstawy do zapewnienia w trwały sposób przestrzegania wymogów kapitałowych (pkt 2.1.2 decyzji w sprawie funduszy własnych).

184    Na podstawie tej analizy EBC mógł uznać, biorąc pod uwagę rzeczywiste ryzyko, że bankowi nie uda się natychmiast przywrócić swoich funduszy własnych, iż właściwe i konieczne było zażądanie od niego przedstawienia i zatwierdzenia przez zarząd do dnia 30 listopada 2018 r. nowego planu mającego na celu przywrócenie i trwałe zapewnienie przestrzegania wymogów majątkowych do dnia 31 grudnia 2018 r. Zdaniem EBC decyzja ta była jedynym sposobem osiągnięcia zamierzonego celu, jakim była naprawa stanu majątkowego banku (pkt 2.1.2 decyzji w sprawie funduszy własnych).

185    W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że skarżący nie przedstawili dowodów pozwalających uznać, że przyjmując decyzję w sprawie funduszy własnych, EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny zasadę proporcjonalności.

186    Argumentację dotyczącą szóstego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC należy zatem oddalić.

 W przedmiocie siódmego zarzutu niezgodności z prawem, dotyczącego wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań w związku z zapewnieniami udzielonymi akcjonariuszom co do sytuacji banku

187    W ramach siódmego zarzutu niezgodności z prawem skarżący podnoszą trzy zastrzeżenia, które odnoszą się do podniesionego wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań.

188    Owe trzy zastrzeżenia EBC kwestionuje przy wsparciu Komisji.

189    Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań jest ogólną zasadą prawa Unii mającą na celu przyznanie uprawnień jednostkom (wyroki: z dnia 19 maja 1992 r., Mulder i in./Rada i Komisja, C‑104/89 i C‑37/90, EU:C:1992:217, pkt 15; z dnia 6 grudnia 2001 r., Emesa Sugar/Rada, T‑43/98, EU:T:2001:279, pkt 64).

190    Zgodnie z orzecznictwem możliwość powołania się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań podlega trzem przesłankom o charakterze kumulatywnym. Organ administracji Unii musi udzielić zainteresowanemu dokładnych, bezwarunkowych i spójnych zapewnień, pochodzących z uprawnionych i wiarygodnych źródeł. Zapewnienia te muszą być takiego rodzaju, by wzbudzały u podmiotu, do którego są skierowane, uzasadnione oczekiwanie. Udzielone zapewnienia muszą być zgodne z mającymi zastosowanie przepisami (wyroki: z dnia 7 października 2015 r., Accorinti i in./EBC, T‑79/13, EU:T:2015:756, pkt 75; z dnia 24 stycznia 2017 r., Nausicaa Anadyomène i Banque d’escompte/EBC, T‑749/15, niepublikowany, EU:T:2017:21, pkt 81).

191    W orzecznictwie uściślono również, że możliwość powołania się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań jest dostępna dla każdego podmiotu gospodarczego, w którym organ krajowy wzbudził uzasadnione nadzieje. Niemniej jednak, jeśli rozważny i przezorny podmiot gospodarczy jest w stanie przewidzieć wydanie przepisów mogących wpłynąć na jego interesy, nie może on powoływać się na tę zasadę w razie wydania takich przepisów. Co więcej, podmioty gospodarcze nie mają prawa w sposób uzasadniony oczekiwać, że utrzymana zostanie istniejąca sytuacja, która może ulec zmianie w ramach uprawnień dyskrecjonalnych władz krajowych (zob. wyrok z dnia 22 września 2022 r., Admiral Gaming Network i in., od C‑475/20 do C‑482/20, EU:C:2022:714, pkt 62 i przytoczone tam orzecznictwo).

192    W tym właśnie kontekście należy dokonać oceny trzech zastrzeżeń podniesionych przez skarżących.

–       W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, dotyczącego braku interwencji EBC w odniesieniu do wprowadzających w błąd oświadczeń złożonych przez członków zarządu banku

193    W ramach zastrzeżenia pierwszego skarżący podnoszą, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, nie interweniując w celu sprostowania wprowadzających w błąd oświadczeń złożonych przez członków zarządu w odniesieniu do dobrej kondycji finansowej banku.

194    W tym względzie należy przypomnieć, że to przypisywane EBC zachowanie zostało zakwestionowane również w ramach argumentacji dotyczącej pierwszego zarzutu niezgodności z prawem, w którym skarżący bezskutecznie podnieśli, że zgodnie z prawem włoskim instytucja ta powinna była podjąć działania w celu skorygowania wprowadzających w błąd oświadczeń złożonych przez członków zarządu banku (pkt 59 i nast. powyżej).

195    W ramach siódmego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC to samo zachowanie zostało zakwestionowane w świetle zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań, jako że skarżący podnieśli, że brak interwencji w celu sprostowania ze strony EBC spowodował powstanie u nich uzasadnionych oczekiwań co do dobrej kondycji finansowej banku.

196    Nie kwestionując możliwości, że skarżący mogli spodziewać się poprawy sytuacji banku, należy zauważyć, po pierwsze, że braku interwencji ze strony EBC w celu skorygowania rzekomo wprowadzających w błąd oświadczeń nie można uznać za udzielenie przez EBC zapewnień co do działania, jakie zamierzał on podjąć w stosunku do banku, a po drugie, w każdym razie, w odniesieniu do jego formy, że takie zaniechanie nie spełnia w sposób oczywisty wymogu, zgodnie z którym zapewnienia muszą być precyzyjne, bezwarunkowe i spójne, aby mogły wzbudzić uzasadnione oczekiwania, jak przypomniano w pkt 190 powyżej.

197    Wobec powyższego zastrzeżenie pierwsze należy oddalić w całości.

–       W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, dotyczącego pozytywnych ocen dokonanych przez EBC w odniesieniu do podwyższenia kapitału dokonanego przez bank przed 2019 r.

198    W zastrzeżeniu drugim skarżący podnoszą, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, dokonując pozytywnych ocen w odniesieniu do podwyższenia kapitału dokonanego przez bank przed 2019 r.

199    W tym względzie należy zauważyć, że w swoich pismach skarżący odwoływali się w sposób ogólny do podwyższeń kapitału dokonanych przez bank w latach 2015, 2016, 2017 i 2018, nie wskazując dokładnie tych podwyższeń, których konkretnie dotyczy zastrzeżenie.

200    Ponadto skarżący nie przedstawili żadnego dowodu pozwalającego uznać, że EBC dokonał pozytywnych ocen w odniesieniu do podwyższeń kapitału dokonanych przez bank przed 2019 r. i że oceny te spełniały wymogi, o których mowa w pkt 190 powyżej, aby móc zasadnie wzbudzić w nich określone oczekiwanie co do zachowania, jakie podejmie.

201    Tymczasem, aby zarzut był dopuszczalny, konieczne jest, by istotne okoliczności faktyczne i prawne, na których się on opiera, wynikały, choćby w sposób zwięzły, lecz spójny i zrozumiały, z pism przedstawionych przez stronę skarżącą. Takie informacje są niezbędne, aby umożliwić stronie pozwanej przygotowanie obrony, a Sądowi rozstrzygnięcie w przedmiocie podniesionej argumentacji (zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2015 r., Corporación Empresarial de Materiales de Construcción/Komisja, T‑250/12, EU:T:2015:749, pkt 101 i przytoczone tam orzecznictwo).

202    Zastrzeżenie drugie należy zatem odrzucić jako niedopuszczalne.

–       W przedmiocie zastrzeżenia trzeciego, dotyczącego zapewnień udzielonych przez EBC w przedmiocie dobrej kondycji banku

203    W zastrzeżeniu trzecim skarżący podnoszą, że EBC naruszył w sposób wystarczająco istotny zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, udzielając akcjonariuszom banku zapewnień co do jego dobrej kondycji, które skłoniły ich do dokonania znacznych inwestycji.

204    W tym względzie należy zauważyć, że skarżący nie przedstawili na poparcie swojego żądania żadnego dowodu pozwalającego na określenie zapewnień udzielonych przez EBC co do dobrej kondycji finansowej banku ani okoliczności, w jakich zapewnienia te zostały udzielone.

205    Tymczasem zgodnie z orzecznictwem, o którym mowa w pkt 201 powyżej, aby zarzut był dopuszczalny, konieczne jest, by istotne okoliczności faktyczne i prawne, na których się on opiera, wynikały, choćby w sposób zwięzły, lecz spójny i zrozumiały, z pism przedstawionych przez stronę skarżącą.

206    W tych okolicznościach zastrzeżenie trzecie należy odrzucić jako niedopuszczalne.

207     Ponieważ wszystkie zastrzeżenia zostały oddalone, należy oddalić argumentację dotyczącą siódmego zarzutu niezgodności z prawem w całości.

 W przedmiocie ósmego zarzutu niezgodności z prawem, dotyczącego wystarczająco istotnego naruszenia przez EBC prawa własności przyznanego akcjonariuszom poprzez to, że swoimi działaniami i zaniechaniami doprowadził do znacznego obniżenia wartości ich udziałów w banku

208    W ramach ósmego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC, skarżący podnoszą, że EBC naruszył ich prawo własności, doprowadzając swoimi działaniami i zaniechaniami do znacznego obniżenia wartości ich udziałów w banku.

209    EBC, wspierany przez Komisję, kwestionuje tę argumentację.

210    W tym względzie należy przypomnieć, że na mocy art. 17 ust. 1 Karty każdy ma prawo do władania, używania, rozporządzania i przekazania w drodze spadku mienia nabytego zgodnie z prawem. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym, w przypadkach i na warunkach przewidzianych w ustawie, za słusznym odszkodowaniem za jej utratę wypłaconym we właściwym terminie. Korzystanie z mienia może podlegać regulacji ustawowej w zakresie, w jakim jest to konieczne ze względu na interes ogólny.

211    Zgodnie z orzecznictwem prawo własności, o którym mowa w art. 17 ust. 1 Karty, stanowi normę prawną przyznającą uprawnienia jednostkom (zob. podobnie wyroki: z dnia 20 września 2016 r., Ledra Advertising i in./Komisja i EBC, od C‑8/15 P do C‑10/15 P, EU:C:2016:701, pkt 66; z dnia 23 maja 2019 r., Steinhoff i in./EBC, T‑107/17, EU:T:2019:353, pkt 96).

212    Należy zatem zbadać, czy prawo własności przysługujące skarżącym zostało naruszone przez EBC w sposób poważny i oczywisty.

213    W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 201 powyżej, aby skarga była dopuszczalna, konieczne jest, by istotne okoliczności faktyczne i prawne, na których została ona oparta, wynikały, choćby w sposób zwięzły, lecz spójny i zrozumiały, z pism przedstawionych przez skarżących.

214    Tymczasem w niniejszej sprawie skarżący wskazali, że wartość ich udziałów spadła i przypisali tę zmianę decyzjom wydanym przez bank w następstwie środków przyjętych przez EBC, nie wykazując jednak, że środki te doprowadziły do takiego rezultatu, i nie przedstawiając analizy pozwalającej uznać, że rezultat ów nie był spowodowany, bezpośrednio lub pośrednio, częściowo lub całkowicie innymi okolicznościami faktycznymi.

215    W tych okolicznościach argumentację dotyczącą ósmego zarzutu niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC należy odrzucić jako niedopuszczalną.

216    W świetle całości powyższych rozważań należy stwierdzić, że żaden z podniesionych przez skarżących zarzutów niezgodności z prawem zachowania zarzucanego EBC nie jest w stanie doprowadzić do powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii w rozumieniu art. 340 akapit trzeci TFUE.

217    Z tego względu należy oddalić skargę bez konieczności dokonywania oceny, czy zostały spełnione pozostałe przesłanki, których spełnienie jest wymagane przez orzecznictwo dla powstania odpowiedzialności instytucji Unii, a mianowicie rzeczywisty charakter szkody i istnienie związku przyczynowego między zarzucanym zachowaniem a podnoszoną szkodą, oraz bez konieczności orzekania w przedmiocie środków dowodowych wnioskowanych przez skarżących.

 W przedmiocie kosztów

218    Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

219    Ponieważ skarżący przegrali sprawę, zgodnie z żądaniami EBC i Komisji należy obciążyć ich kosztami postępowania.

Z powyższych względów

SĄD (dziesiąta izba)

orzeka, co następuje:

1)      Skarga zostaje oddalona.

2)      Malacalza Investimenti Srl i Vittorio Malacalza zostają obciążeni kosztami postępowania.

Porchia Jaeger Madise

Nihoul       Verschuur

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 5 czerwca 2024 r.

Podpisy

*      Język postępowania: włoski.