WYROK SĄDU (izba odwołań)
z dnia 8 lipca 2010 r.(*)
Odwołanie – Służba publiczna – Urzędnicy – Stwierdzenie nieważności sprawozdania z przebiegu kariery zawodowej przez sąd pierwszej instancji – Postępowanie w sprawie oceny za 2005 r. – Właściwe przepisy prawne – Rubryka dotycząca zdolności do pełnienia określonych funkcji – Postępowanie w sprawie oceny – Procedura akredytacji
W sprawie T‑160/08 P
mającej za przedmiot odwołanie od wyroku Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej (pierwsza izba) z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie F‑31/07 Putterie‑De‑Beukelaer przeciwko Komisji, dotychczas nieopublikowanego w Zbiorze, mające na celu uchylenie tego wyroku,
Komisja Europejska, reprezentowana przez C. Berardis‑Kayser oraz K. Hermann, działające w charakterze pełnomocników,
wnosząca odwołanie,
w której drugą stroną postępowania jest
Françoise Putterie‑De‑Beukelaer, urzędniczka Komisji Europejskiej, zamieszkała w Brukseli (Belgia), reprezentowana przez adwokata É. Boigelota,
strona skarżąca w pierwszej instancji,
SĄD (izba odwołań),
w składzie: M. Jaeger, prezes, A.W.H. Meij, M. Vilaras, N.J. Forwood i M.E. Martins Ribeiro (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: C. Kristensen, administrator,
wydaje następujący
Wyrok
1 W odwołaniu wniesionym na podstawie art. 9 załącznika I do statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Komisja Wspólnot Europejskich wnosi o uchylenie wyroku Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej (pierwsza izba) z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie F‑31/07 Putterie‑De‑Beukelaer przeciwko Komisji, dotychczas nieopublikowanego w Zbiorze (zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym sąd ten stwierdził nieważność sprawozdania z przebiegu kariery zawodowej Françoise Putterie‑De‑Beukelaer obejmującego okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2005 r. (zwanego dalej „SPK 2005”) w zakresie, w jakim nie uznano jej zdolności do pełnienia funkcji wchodzących w zakres obowiązków kategorii B* (zwanego dalej „zaskarżoną decyzją”).
Ramy prawne
2 Zgodnie z art. 43 regulaminu pracowniczego urzędników Wspólnot Europejskich (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”):
„Kwalifikacje, wydajność oraz zachowanie w ramach służby każdego urzędnika są przedmiotem okresowej oceny sporządzanej co najmniej raz na dwa lata, zgodnie z warunkami określonymi przez każdą z instytucji na podstawie art. 110. Każda instytucja przyjmuje przepisy regulujące prawo złożenia odwołania w ramach postępowania w sprawie oceny, które należy złożyć przed wniesieniem skargi, o której mowa w art. 90 ust. 2.
Począwszy od grupy zaszeregowania 4 dla urzędników w grupie funkcyjnej AST, ocena może zawierać opinię wydawaną na podstawie wykonywanych obowiązków służbowych odnośnie do zdolności pełnienia funkcji administratora przez danego urzędnika.
Sprawozdanie przekazuje się urzędnikowi. Urzędnik ma prawo do przedstawienia uwag, które uznaje za istotne”.
3 Artykuł 1 ust. 1 i 2 ogólnych przepisów wykonawczych do art. 43 regulaminu pracowniczego wydanych przez Komisję w dniu 23 grudnia 2004 r. (zwanych dalej „OPW 43”), stanowi:
„1. Zgodnie z art. 43 regulaminu pracowniczego […], na początku każdego roku kalendarzowego odbywa się postępowanie w sprawie oceny. Okresem rozliczeniowym, w jakim urzędnik zostaje poddany ocenie, jest okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia roku poprzedniego. W tym celu sporządza się sprawozdanie roczne, obejmujące okres rozliczeniowy, zwane sprawozdaniem z przebiegu kariery zawodowej na temat każdego urzędnika w rozumieniu art. [1] regulaminu pracowniczego […], który był aktywny zawodowo lub oddelegowany w interesie służby nieprzerwanie przez co najmniej miesiąc w trakcie okresu rozliczeniowego. […]
2. Postępowanie w sprawie oceny ma na celu między innymi ocenę wydajności, kwalifikacji oraz zachowania w ramach służby osoby zajmującej dane stanowisko. Ocena osiągnięć jest przyznawana w oparciu o oceny każdego z tych trzech obszarów, jak wskazano we wzorze sprawozdania przedstawionym w załączniku II”.
4 Artykuł 2 OPW 43 uściśla:
„1. Osoba zajmująca dane stanowisko jest urzędnikiem […], określonym w art. [1], który jest poddawany ocenie.
2. Oceniający ma obowiązek sporządzenia oceny. Po rozmowie przeprowadzonej zgodnie z art. 8 ust. 5 przygotowuje projekt sprawozdania. Podpisuje sprawozdania, które wchodzą w zakres jego kompetencji.
3. Zatwierdzający czuwa nad zapewnieniem spójnego stosowania standardów oceny ustalonych na podstawie art. 8 ust. 3 w odniesieniu do wszystkich sprawozdań z przebiegu kariery zawodowej wchodzących w zakres jego kompetencji. Przed kontrasygnowaniem wchodzących w zakres jego kompetencji sprawozdań z przebiegu kariery zawodowej porównuje osiągnięcia pracowników i harmonizuje oceny za osiągnięcia proponowane przez oceniających. W przypadku różnicy zdań między zatwierdzającym a oceniającym, ostateczną odpowiedzialność za sprawozdanie ponosi zatwierdzający.
4. Oceniający w postępowaniu odwoławczym podejmuje decyzję o działaniach, jakie należy podjąć w związku z opinią wydaną przez wspólny komitet do spraw oceny […]”.
5 Artykuł 8 OPW 43 uściśla:
„1. Coroczne postępowanie w sprawie oceny okresowej rozpoczyna się nie później niż 15 stycznia.
[…]
4. Na żądanie oceniającego osoba zajmująca dane stanowisko przygotowuje w terminie 8 dni roboczych samoocenę, którą włącza się do sprawozdania z przebiegu kariery zawodowej.
5. W ciągu 10 dni roboczych po przekazaniu samooceny przez pracownika oceniający przeprowadza formalną rozmowę z pracownikiem […].
6. Po odbyciu formalnej rozmowy oceniający bezzwłocznie przygotowuje projekt sprawozdania z przebiegu kariery zawodowej. Projekt ten zawiera w szczególności oceny dotyczące wydajności, kwalifikacji i zachowania w ramach służby oraz propozycję oceny osiągnięć pracownika, spójnej z informacją podaną podczas formalnej rozmowy.
7. Jeżeli dla określonej grupy zaszeregowania przygotowano co najmniej dwie trzecie projektów sprawozdań z przebiegu kariery zawodowej, wchodzących w zakres kompetencji danego zatwierdzającego, wówczas zatwierdzający wraz z oceniającymi sprawdza spójność stosowania standardów oceny ustalonych na podstawie art. 8 ust. 3, przeprowadza porównanie wyników pracowników i harmonizację proponowanych ocen za osiągnięcia, opierając się na informacjach podanych przez oceniających podczas formalnej rozmowy.
Przed ostatecznym zatwierdzeniem sprawozdań dyrektor generalny przeprowadza uzgodnienia z zatwierdzającymi. Uzgodnienia te mają na celu zapewnienie spójności, na szczeblu dyrekcji generalnej oraz w ramach poszczególnych grup zaszeregowania, oceny osiągnięć osób zajmujących dane stanowiska.
8. Po uzgodnieniach, o których mowa w ust. 7, oceniający i zatwierdzający kończą procedurę sporządzania sprawozdania z przebiegu kariery zawodowej i przekazują je osobie zajmującej dane stanowisko.
[…]
9. Osobie zajmującej dane stanowisko przysługuje termin 5 dni roboczych na przyjęcie sprawozdania bez zastrzeżeń, przyjęcie sprawozdania z zastrzeżeniami, które umieszcza w części przeznaczonej do tego celu, lub odmowę przyjęcia sprawozdania i przedstawienie uzasadnienia wniosku o zmianę oceny w części przeznaczonej do tego celu.
[…]
10. W razie odmowy osoby zajmującej dane stanowisko zatwierdzający przeprowadza z nim rozmowę w terminie 10 dni roboczych. Oceniający również uczestniczy w tej rozmowie na wniosek osoby zajmującej dane stanowisko, zatwierdzającego lub samego oceniającego.
[…]
Najpóźniej w ciągu 5 dni roboczych po odbyciu tej rozmowy zatwierdzający postanawia o zatwierdzeniu lub zmianie sprawozdania. Zatwierdzający przekazuje sprawozdanie osobie zajmującej dane stanowisko.
Osobie zajmującej dane stanowisko przysługuje termin 10 dni roboczych na przyjęcie sprawozdania bez zastrzeżeń, przyjęcie sprawozdania z zastrzeżeniami, które umieszcza w części przeznaczonej do tego celu, lub odmowę przyjęcia sprawozdania i przedstawienie uzasadnienia odmowy w części przeznaczonej do tego celu. W razie przyjęcia sprawozdania przez osobę zajmującą dane stanowisko postępowanie dotyczące sprawozdania z przebiegu kariery zawodowej zostaje zamknięte. Brak reakcji osoby zajmującej dane stanowisko w terminie określonym powyżej jest równoznaczny z przyjęciem sprawozdania.
11. Odmowa przyjęcia sprawozdania przez osobę zajmującą dane stanowisko wraz z uzasadnieniem jest równoznaczna z wystąpieniem o opinię do wspólnego komitetu do spraw oceny, o którym mowa w art. 9.
12. Zatwierdzający należycie informuje oceniającego o przebiegu poszczególnych faz postępowania oraz o podjętych decyzjach.
[…]
15. Osoba zajmująca dane stanowisko otrzymuje drogą elektroniczną lub w inny sposób informację o podjęciu na podstawie niniejszego artykułu lub art. 9 ust. 7 decyzji, na mocy której sprawozdanie stało się ostateczne, oraz że decyzja ta jest dostępna w systemie informatycznym. Informacja ta jest równoznaczna z doręczeniem decyzji w rozumieniu art. 25 regulaminu pracowniczego”.
6 Artykuł 9 OPW 43 stanowi:
„1. Wspólny komitet do spraw oceny […] jest powoływany w każdej dyrekcji generalnej […].
4. Komitet nie wstępuje w prawa i obowiązki ani oceniających, ani zatwierdzających w zakresie oceny pracy świadczonej przez pracownika. Komitet sprawdza, czy sprawozdania są sporządzane rzetelnie, obiektywnie, to znaczy w miarę możliwości w oparciu o stan faktyczny, a także zgodnie z niniejszymi ogólnymi przepisami wykonawczymi oraz wytycznymi w sprawie oceny. Komitet weryfikuje w szczególności przestrzeganie procedury określonej w art. 8. W tym celu przeprowadza niezbędne konsultacje i ma wgląd w dokumenty robocze użyteczne w jego pracy.
[…]
5. W przypadku zwrócenia się na podstawie art. 8 ust. 11 do [wspólnego komitetu do spraw oceny], wydaje on opinię w terminie 10 dni roboczych od daty zwrócenia się do niego.
[…]
7. Opinia [wspólnego komitetu do spraw oceny] jest przekazywana osobie zajmującej dane stanowisko, oceniającemu, zatwierdzającemu oraz oceniającemu w postępowaniu odwoławczym. Jeżeli opinia [wspólnego komitetu do spraw oceny] została wydana w wyniku głosowania, musi zawierać informację na temat stanowiska większości oraz zgłoszonych zdań odrębnych. Jeśli [wspólny komitet do spraw oceny] nie jest w stanie wydać opinii, wówczas osoba zajmująca dane stanowisko, oceniający, zatwierdzający i oceniający w postępowaniu odwoławczym są informowani o braku opinii.
W terminie 5 dni roboczych oceniający w postępowaniu odwoławczym postanawia o utrzymaniu w mocy lub zmianie sprawozdania. Jeżeli oceniający w postępowaniu odwoławczym nie uwzględni zaleceń zawartych w opinii [wspólnego komitetu do spraw oceny], musi uzasadnić swoją decyzję.
W przypadku gdy [wspólny komitet do spraw oceny], do którego wystąpiła osoba zajmująca dane stanowisko mająca grupę zaszeregowania równą grupie oceniającego, nie wyda jednomyślnej opinii lub nie jest w stanie wydać opinii, wówczas oceniający w postępowaniu odwoławczym rozpatruje odwołanie ze szczególną uwagą i w terminie 5 dni roboczych przeprowadza rozmowę z pracownikiem. W ciągu 5 dni roboczych po tym spotkaniu oceniający w postępowaniu odwoławczym postanawia o utrzymaniu w mocy lub zmianie sprawozdania zgodnie z akapitem poprzedzającym.
Postępowanie dotyczące sprawozdania zostaje wówczas zamknięte i przekazane zainteresowanemu, oceniającemu i zatwierdzającemu, a także [wspólnemu komitetowi do spraw oceny]”.
7 Wzór sprawozdania z przebiegu kariery zawodowej załączony do OPW 43 zawiera rubrykę 6.5 „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” z podtytułem „Informacja przeznaczona do wykorzystania w ramach procedury akredytacji, o której mowa w art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego”, w następującym brzmieniu:
„Osoba zajmująca dane stanowisko wykonywała zadania wchodzące w zakres obowiązków kategorii B* (lub od dnia 1 maja 2006 r. zadania wchodzące w zakres obowiązków grup zaszeregowania wyższych od AST 7 w przypadku urzędników pełniących służbę w kategorii D lub C przed dniem 1 maja 2004 r.):
– rodzaj rozpatrywanych zadań:
[wypełnia oceniający]
– część czasu pracy osoby zajmującej dane stanowisko przeznaczana na wykonywanie tych zadań:
[wypełnia oceniający]
– jakość pracy osoby zajmującej dane stanowisko przy wykonywaniu tych zadań:
[wypełnia oceniający]”.
8 W biuletynie Informations administratives nr 1‑2006 z dnia 12 stycznia 2006 r. dotyczącym postępowania w sprawie oceny w 2006 r., które obejmuje podlegający ocenie okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2005 r., w odniesieniu do rubryki dotyczącej oceny zdolności do pełnienia określonych funkcji wskazano:
„Rubrykę tę należy wypełnić w ramach postępowań akredytacyjnego i certyfikacyjnego. Oceniający będzie wypełniał ją tylko w przypadku, gdy osoba zajmująca dane stanowisko wyraźnie tego zażąda w swojej samoocenie (odpowiednie pole do zakreślenia).
Rubryka dotycząca zdolności do pełnienia określonych funkcji została zmieniona. Oceniający dysponuje w chwili obecnej wykazem grup funkcyjnych kategorii A* lub kategorii B*. Zakreśli on zadanie lub zadania wchodzące w zakres wyższej kategorii i oceni część pracy osoby zajmującej dane stanowisko związaną z wykonywaniem tych zadań, jak również jakość jej pracy przy wykonywaniu tych zadań”.
9 Artykuł 10 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego przewiduje:
„1. Urzędnicy pełniący służbę przed 1 maja 2004 r. w kategorii C lub D są kierowani z dniem 1 maja 2006 r. na ścieżkę kariery umożliwiającą awans:
a) z byłej kategorii C do grupy zaszeregowania AST 7;
b) z byłej kategorii D do grupy zaszeregowania AST 5;
[…]
3. Urzędnicy, do których stosuje się ust. 1, są członkami asystenckiej grupy funkcyjnej bez ograniczeń, jeżeli pomyślnie przejdą otwarty konkurs lub zostaną do niej zaliczeni w wyniku procedury akredytacji. Procedura akredytacji jest oparta na zasadzie uwzględniania stażu pracy, doświadczenia, osiągnięć oraz poziomu wykształcenia urzędników, a także dostępności stanowisk w grupie funkcyjnej AST. Wspólny komitet rozpatruje kandydatury urzędników ubiegających się o akredytację. Instytucje przyjmują przepisy wykonawcze dla tej procedury przed 1 maja 2004 r. W miarę potrzeb instytucje wprowadzają przepisy szczegółowe mające na celu uwzględnienie zmiany prowadzącej do zmiany w mających zastosowanie wskaźnikach awansu”.
10 Zgodnie z art. 1 decyzji Komisji z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie zasad wdrożenia procedury akredytacji, która została opublikowana w biuletynie Informations administratives nr 70‑2004 z dnia 22 czerwca 2004 r.:
„1. Celem procedury akredytacji jest wyłonienie urzędników pełniących służbę w kategoriach C lub D przed dniem 1 maja 2004 r., którzy mogą stać się członkami asystenckiej grupy funkcyjnej bez ograniczeń.
[…]”.
11 Artykuł 4 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r. stanowi:
„Przed dniem 30 września każdego roku [organ powołujący] określa liczbę stanowisk dla asystenckiej grupy funkcyjnej, które będą mogły zostać obsadzone w kolejnym roku przez urzędników akredytowanych w rozumieniu art. 8.
W wyniku tej decyzji [organ powołujący] publikuje zaproszenie do składania kandydatur”.
12 Artykuł 5 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r. uściśla:
„1. Urzędnicy, o których mowa w art. 1, którzy zgłosili swoją kandydaturę, zostają poddani procedurze akredytacji, jeśli spełniają łącznie następujące dwa kryteria:
– posiadają wykształcenie na poziomie co najmniej równym określonemu w art. 5 ust. 3 lit. a) regulaminu pracowniczego dla powołania na stanowisko urzędnika w asystenckiej grupie funkcyjnej;
– posiadają co najmniej pięcioletni staż pracy w ramach ścieki kariery zawodowej w kategorii C lub D […].
2. W trakcie każdej procedury akredytacji [organ powołujący] sporządza i publikuje listę urzędników, którzy po tym jak zgłosili swoją kandydaturę, zostali dopuszczeni do procedury akredytacji.
3. Urzędnicy, którzy zgłosili kandydaturę i uważają, że spełniają obydwa kryteria wymienione w ust. 1, a nie figurują na liście wskazanej w ust. 2, mogą wystąpić do komitetu, o którym mowa w art. 9, w terminie 10 dni roboczych od dnia ogłoszenia ww. listy.
[…]”.
13 Artykuł 6 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r. stanowi:
„1. W trakcie każdej procedury akredytacji [organ powołujący] sporządza listę dopuszczonych urzędników, z zachowaniem kolejności uwzględniającej pierwszeństwo, na podstawie następujących kryteriów: poziomu wykształcenia, stażu pracy w ramach ścieżki kariery zawodowej w kategorii C lub D, doświadczenia i osiągnięć ocenionych na podstawie dostępnych sprawozdań z przebiegu kariery zawodowej.
2. [Organ powołujący] ustala wartość i wagę kryteriów do dnia 31 grudnia 2004 r., po zasięgnięciu opinii komitetu, o którym mowa w art. 9. Corocznie na zalecenie komitetu, o którym mowa w art. 9, wartość i waga kryteriów mogą zostać dostosowane w drodze decyzji [organu powołującego].
3. Każdy dopuszczony kandydat jest informowany o miejscu, jakie zajmuje na liście sporządzonej przez [organ powołujący], oraz liczbie punktów uzyskanych na podstawie kryteriów, ich wartości oraz wadze, o których mowa w ust. 1 i 2.
4. W terminie 10 dni roboczych od dnia podania tej informacji do wiadomości dopuszczeni urzędnicy mogą odwołać się do komitetu, o którym mowa w art. 9, jeżeli kwestionują liczbę punktów, jaką uzyskali. Muszą oni uzasadnić swoje odwołanie i przedstawić komitetowi, o którym mowa w art. 9, wszystkie pomocne dokumenty urzędowe.
W terminie 10 dni roboczych komitet, o którym mowa w art. 9, wydaje opinię i podaje ją do wiadomości [organu powołującego], który wydaje decyzję o dalszych działaniach”.
14 Zgodnie z art. 7 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r.:
„1. Pierwsi urzędnicy na liście, o której mowa w art. 6, aż do miejsca będącego dwukrotnością liczby stanowisk ustalonej zgodnie z art. 4, mają prawo, do dnia 31 grudnia następnego roku, ubiegać się o wolne stanowiska, jakie są do obsadzenia w asystenckiej grupie funkcyjnej.
2. Lista urzędników, o których mowa w ust. 1, publikowana jest przez [organ powołujący].
3. Informację o wolnych stanowiskach, które mogą być obsadzone przez urzędników określonych w ust. 1, publikuje się w ogłoszeniu o wolnych stanowiskach”.
15 Artykuł 8 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r. brzmi:
„1. Urzędnicy, o których mowa w art. 7 ust. 1, powołani na wolne stanowiska, określone w art. 7 ust. 3, uważani są za akredytowanych. Stają się oni członkami asystenckiej grupy funkcyjnej bez ograniczenia kariery zawodowej.
2. Przed dniem 31 marca każdego roku [organ powołujący] publikuje listę urzędników akredytowanych w trakcie ostatniej procedury akredytacji”.
16 Artykuł 9 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r. ustanawia wspólny komitet ds. akredytacji oraz określa jego skład, jak również zasady działania. Ten sam przepis w ust. 7 uściśla, że na początku każdego roku komitet wydaje opinię na temat wyników ostatniej procedury akredytacji i może tę opinię rozszerzyć o zalecenia, w tym także zalecenia dotyczące wartości i wagi kryteriów.
17 Decyzja z dnia 7 kwietnia 2004 r. została uchylona i zastąpiona decyzją Komisji z dnia 29 listopada 2006 r. w sprawie zasad wdrożenia procedury akredytacji.
18 Artykuł 5 ust. 1 decyzji z dnia 29 listopada 2006 r. stanowi:
„Urzędnicy, określeni w art. 1, którzy zgłosili swoją kandydaturę, zostają, po wydaniu opinii przez komitet wskazany w art. 7, dopuszczeni do procedury akredytacji, jeśli spełniają łącznie następujące cztery kryteria:
– posiadają wykształcenie na poziomie co najmniej równym określonemu w art. 5 ust. 3 lit. a) regulaminu pracowniczego dla powołania na stanowisko urzędnika w asystenckiej grupie funkcyjnej;
– posiadają co najmniej pięcioletni staż pracy w ramach ścieżki kariery zawodowej w kategorii C lub D […];
– posiadają zdolności do pełnienia funkcji »asystenta administracyjnego«;
– posiadają odpowiednie i wystarczające kwalifikacje zawodowe”.
19 Decyzja organu powołującego dotycząca stosowania kryteriów dopuszczenia do procedury akredytacji w 2006 r., opublikowana w biuletynie Informations administratives nr 59‑2006 z dnia 21 grudnia 2006 r., stanowi w pkt 3 zatytułowanym „Zdolności do pełnienia określonej funkcji”:
„Zdolności do pełnienia funkcji »asystenta administracyjnego« powinny zostać pozytywnie zweryfikowane w ramach oceny dokonywanej w 2005 r.”.
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu
20 Okoliczności faktycznie leżące u podstaw sporu zostały przedstawione w pkt 16–24 zaskarżonego wyroku w następujący sposób:
„16 [F. Putterie‑De‑Beukelaer] pracuje w charakterze urzędnika w sekretariacie generalnym Komisji od 1985 r. Do listopada 1996 r. [F. Putterie‑De‑Beukelaer] była sekretarką dyrekcji, a następnie zmieniła profil zawodowy i została instruktorem z zakresu informatyki. W 2000 r. została ona oficjalnie uznana za osobę odpowiedzialną za szkolenia informatyczne.
17 Pozostając przed 1 maja 2004 r. w grupie zaszeregowania C 2, [F. Putterie‑De‑Beukelaer] uzyskała w tym dniu grupę zaszeregowania C*5, na podstawie art. 2 ust. 1 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, a następnie od dnia 1 maja 2006 r. grupę zaszeregowania AST 5, na mocy art. 8 ust. 1 regulaminu pracowniczego.
18 W okresie od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2005 r., objętym SPK […], [F. Putterie‑De‑Beukelaer] wykonywała takie same zadania jak poprzednio. Przy sporządzaniu jej SPK 2005, podobnie jak przy sporządzaniu poprzedniego SPK, zażądała, aby rubryka »Zdolności [do pełnienia określonej funkcji]« została uzupełniona przez oceniającego, jak przewiduje biuletyn Informations administratives nr 1‑2006, aby móc uczestniczyć w procedurze akredytacji 2006.
19 We wspomnianej rubryce 6.5 SPK 2005, której podtytuł wskazuje, że musi być ona uwzględniona w kontekście procedury akredytacji, oceniający stwierdził, że zadania wykonywane przez [F. Putterie‑De‑Beukelaer] w okresie odniesienia nie odpowiadają, nawet częściowo, zadaniom wchodzącym w zakres obowiązków urzędnika należącego do kategorii B*. W związku z tym, tak jak w poprzednim SPK, oceniający uznał, że zainteresowana nie wykazała zdolności, aby móc wykonywać zadania w tej kategorii. Ponieważ osoba zatwierdzająca sprawozdanie postanowiła podobnie, w dniu 6 czerwca 2006 r. [F. Putterie‑De‑Beukelaer] złożyła odwołanie z uzasadnieniem przewidziane w art. 8 ust. 11 OPW 43, a zatem zwróciła się do [wspólnego komitetu do spraw oceny].
20 W swojej opinii [wspólny komitet do spraw oceny] nie stwierdził braku spójności między komentarzami i ocenami przyznanymi [F. Putterie‑De‑Beukelaer] ani oczywistego błędu w ocenie odnośnie do nieuznania jej zdolności do pełnienia funkcji wchodzących w zakres obowiązków kategorii B*.
21 W decyzji z dnia 26 czerwca 2006 r. oceniający w postępowaniu odwoławczym utrzymał w mocy SPK 2005.
22 W dniu 26 września 2006 r. [F. Putterie‑De‑Beukelaer] złożyła »na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego« zażalenie na »decyzję swoich zwierzchników dotyczącą SPK 2005, uniemożliwiającą [jej] uzyskanie akredytacji ze względu na złą ocenę [jej] pracy [...] i błąd w nazwie stanowiska«.
23 Decyzją z dnia 21 grudnia 2006 r. organ powołujący oddalił zażalenie [F. Putterie‑De‑Beukelaer], stwierdzając, że osoba zatwierdzająca, do której »na podstawie informacji dostarczonych przez oceniającego należy [...] rozstrzygnięcie, czy oceniana osoba rzeczywiście nie wykazała zdolności, aby móc pełnić funkcje w wyższej kategorii«, nie popełniła »żadnego oczywistego błędu w ocenie«. Procedura akredytacji w 2006 r. rozpoczęła się tego samego dnia poprzez publikację zaproszenia do zgłaszania kandydatur w biuletynie Informations administratives nr 60‑2006.
24 Zgodnie z wyciągiem z elektronicznej dokumentacji Sysper 2 [F. Putterie‑De‑Beukelaer] przedstawionym przez nią podczas rozprawy, jej kandydatura, przedłożona w dniu 25 stycznia 2007 r., została odrzucona w dniu 1 lutego 2007 r. ze względu na fakt nieuznania jej zdolności do pełnienia omawianych funkcji. Odwołanie wniesione przez [F. Putterie‑De‑Beukelaer] od tej decyzji w dniu 24 kwietnia 2007 r. zostało oddalone w dniu 25 maja 2007 r. przez organ powołujący po zbadaniu przez wspólny komitet do spraw akredytacji. W swojej opinii, przyjętej przez organ powołujący, komitet ten uznał, że [F. Putterie‑De‑Beukelaer] nie może uzyskać akredytacji z uwagi na to, że jej zdolności do pełnienia funkcji wchodzących z zakres obowiązków kategorii B* zostały ocenione negatywnie przez osobę zatwierdzającą SPK 2005”.
21 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu do spraw Służby Publicznej w dniu 2 kwietnia 2007 r. F. Putterie‑De‑Beukelaer wniosła skargę, która została zarejestrowana pod sygnaturą F‑31/07.
22 F. Putterie‑De‑Beukelaer w pierwszej instancji wniosła do Sądu do spraw Służby Publicznej o stwierdzenie nieważności SPK 2005 w zakresie, w jakim organ administracji nie uznał jej zdolności do pełnienia funkcji z kategorii B*, i obciążenie Komisji kosztami postępowania.
23 Komisja w pierwszej instancji wniosła do Sądu do spraw Służby Publicznej o odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej, a w każdym razie oddalanie jej jako bezzasadnej oraz rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów na podstawie norm przypisanych.
W przedmiocie zaskarżonego wyroku
24 Co do istoty sprawy, bez wypowiadania się na temat zarzutów powołanych przez F. Putterie‑De‑Beukelaer na poparcie swojego żądania stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, Sąd do spraw Służby Publicznej, po przypomnieniu w pkt 50 zaskarżonego wyroku, iż Sąd orzekł w wyroku z dnia 15 lipca 1994 r. w sprawach połączonych od T‑576/93 do T‑582/93 Browet i in. przeciwko Komisji, Rec. s. II‑677, że zarzut oparty na zakresie stosowania prawa stanowi bezwzględną przyczynę nieważności, w związku z czym Sąd powinien go rozpatrzyć z urzędu, uznał w pkt 52 zaskarżonego wyroku, iż należy podnieść z urzędu bezwzględną przyczynę nieważności wynikającą z naruszenia przez sporną decyzję zakresów stosowania odpowiednio art. 43 regulaminu pracowniczego i art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego.
25 Po wezwaniu stron do przedstawienia uwag na temat zamiaru rozpoznania z urzędu bezwzględnej przyczyny nieważności wynikającej z naruszenia przez sporną decyzję zakresów stosowania odpowiednio art. 43 regulaminu pracowniczego i art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, Sąd do spraw Służby Publicznej stwierdził:
„54 W swojej odpowiedzi [F. Putterie‑De‑Beukelaer] wskazała, że zarzut podniesiony z urzędu wydaje się jej zasadny.
55 Natomiast w swoich uwagach na piśmie w sprawie zarzutu przedstawionego przez Sąd Komisja zakwestionowała uprawnienie Sądu do badania z urzędu zarzutów materialnej niezgodności z prawem. Przede wszystkim sąd wspólnotowy może rozpatrywać takie zarzuty tylko w przypadku, gdy podnoszą je skarżący lub co najmniej gdy mogą bezpośrednio wiązać się z argumentacją samych stron. Następnie możliwość rozpatrzenia przez sąd z urzędu kwestii dotyczących materialnej zgodności z prawem zaskarżonego aktu pozbawiałaby wszelkiej skuteczności (effet utile) zarówno art. 48 ust. 2 regulaminu Sądu Pierwszej Instancji, który zabrania stronom podnoszenia nowych zarzutów w trakcie postępowania, jak i zasadę zgodności między skargą a zażaleniem. Wreszcie podniesienie z urzędu zarzutu dotyczącego materialnej niezgodności z prawem, poprzez zmianę ram debaty kontradyktoryjnej, mogłoby prowadzić do naruszenia prawa do obrony.
56 Należy najpierw odpowiedzieć na te zasadnicze wątpliwości.
57 Po pierwsze, stwierdzono już, że w przeciwieństwie do tego, co utrzymuje Komisja, sąd wspólnotowy ma prawo i, w stosownym przypadku, obowiązek podniesienia z urzędu pewnych zarzutów materialnej niezgodności z prawem. To samo dotyczy także, jak zostało przedstawione w pkt 50, naruszenia zakresu stosowania prawa. Podobnie powaga rzeczy osądzonej jest zarzutem materialnej niezgodności z prawem o charakterze bezwzględnie obowiązującym, który sąd musi podnieść z urzędu [wyrok Trybunału z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawach połączonych C‑442/03 P i C‑471/03 P P & O European Ferries (Vizcaya) i Diputación Foral de Vizcaya przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑4845, pkt 45]. Wreszcie orzecznictwo wspólnotowe nakłada w pewnych przypadkach na sąd krajowy, zobowiązany do stosowania w ramach swoich kompetencji przepisów prawa wspólnotowego, obowiązek podniesienia z urzędu zarzutów materialnej niezgodności z prawem, w szczególności opartych na klauzuli niedozwolonej w umowach zawartych przez konsumentów z przedsiębiorcami (wyroki Trybunału: z dnia 21 listopada 2002 r. w sprawie C‑473/00 Cofidis, Rec. s. I‑10875, pkt 36, 38; z dnia 26 października 2006 r. w sprawie C‑168/05 Mostaza Claro, Zb.Orz. s. I‑10421, pkt 39).
58 Jeśli chodzi o argumentację Komisji, zgodnie z którą sąd może podnieść z urzędu zarzut materialnej niezgodności z prawem tylko w przypadku, gdy zarzut ten został podniesiony przez strony lub gdy bezpośrednio wiąże się z ich argumentacją, to stoi ona w sprzeczności z samym celem podniesienia z urzędu i jest równoważna z zakwestionowaniem uprawnienia Sądu do badania z urzędu zarzutu materialnej niezgodności z prawem, chociaż przewiduje to orzecznictwo.
59 Po drugie, w przeciwieństwie do argumentacji przedstawionej przez Komisję, wprowadzenie w stosunku do skarżących w sprawach z zakresu służby publicznej zakazu podnoszenia w skardze zarzutów pozostających bez związku z argumentacją przedstawioną w ich uprzednim zażaleniu i zakazu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 regulaminu, podnoszenia nowych zarzutów po pierwszej wymianie pism ma zastosowanie do stron, a nie do Sądu.
60 Po trzecie, argument Komisji oparty na tym, że podniesienie z urzędu zarzutu materialnej niezgodności z prawem mogłoby naruszyć kontradyktoryjny charakter debaty prowadzonej w ramach sporu i zasadę przestrzegania prawa do obrony, nie może być uwzględniony. W istocie art. 77 regulaminu przewiduje, że Sąd może podnieść z urzędu zarzut niedopuszczalności ze względu na bezwzględne przeszkody procesowe, pod warunkiem uprzedniego wysłuchania stron. Tymczasem nie ma żadnego powodu by sądzić, że o ile wymóg ten stanowi wystarczającą gwarancję zasad kontradyktoryjności i przestrzegania prawa do obrony w przypadku podniesienia z urzędu zarzutu niedopuszczalności ze względu na bezwzględne przeszkody procesowe, to jednak nie jest tak w przypadku podniesienia z urzędu bezwzględnej przyczyny nieważności, niezależnie od tego, czy dotyczy ona niezgodności z prawem materialnym, czy formalnym. Należy zatem uznać, że informując strony o bezwzględnej przyczynie nieważności, jaką zamierza podnieść, przyjmując pisemne uwagi stron dotyczące jego zamiaru i poddając je pod debatę prowadzoną podczas rozprawy, Sąd spełnił wymogi odnoszące się do zasad wskazanych przez Komisję.
61 Z powyższych ustaleń wynika, że argumenty przedstawione przez Komisję wobec podniesienia z urzędu zarzutu materialnej niezgodności z prawem należy oddalić”.
26 W tych okolicznościach Sąd do spraw Służby Publicznej podniósł z urzędu w pkt 62 zaskarżonego wyroku naruszenie przez zaskarżoną decyzję zakresów stosowania odpowiednio art. 43 regulaminu pracowniczego i art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego oraz orzekł w pkt 74 zaskarżonego wyroku, że zaskarżona decyzja została wydana zgodnie z zasadami kompetencji, przepisami proceduralnymi i materialnymi postępowania w sprawie oceny, a nie zgodnie z tymi, które jako jedyne znajdowały zastosowanie do procedury akredytacji. Tymczasem, wziąwszy pod uwagę, iż F. Putterie‑De‑Beukelaer nie mogła zostać dopuszczona do udziału w procedurze akredytacji z tego powodu, że nie wykazała się zdolnościami wymaganymi do uzyskania akredytacji, podczas gdy obowiązujące przepisy nie uzależniają dopuszczenia do procedury akredytacji od takiego warunku, a jedynie od stażu pracy, doświadczenia, osiągnięć oraz poziomu wykształcenia, Sąd do spraw Służby Publicznej uznał, że administracja naruszyła zakresy stosowania przywołanych przepisów, i dlatego stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji.
W przedmiocie odwołania
Przebieg postępowania i żądania stron
27 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 5 maja 2008 r. Komisja wniosła niniejsze odwołanie.
28 Strony przedstawiły swoje stanowiska podczas rozprawy w dniu 23 września 2009 r.
29 Komisja wnosi do Sądu o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku;
– przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd do spraw Służby Publicznej;
– orzeczenie, że rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie.
30 F. Putterie‑De‑Beukelaer wnosi do Sądu o:
– oddalenie odwołania;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania odwoławczego.
Argumenty stron
31 W uzasadnieniu odwołania Komisja podnosi jedyny zarzut dotyczący w szczególności pkt 50–62 zaskarżonego wyroku. Zarzut ten składa się z dwóch części, z których pierwsza opiera się na naruszeniu zakresu kontroli dokonywanej z urzędu przez sąd wspólnotowy w ramach skargi bezpośredniej przez rozpoznanie z urzędu zarzutu dotyczącego niezgodności zaskarżonego aktu z prawem materialnym, a druga na naruszeniu zasady dyspozycyjności oraz zakazu orzekania ultra petita.
W przedmiocie części pierwszej zarzutu, opartej na naruszeniu zakresu kontroli dokonywanej z urzędu przez sąd w ramach skargi bezpośredniej w związku z rozpoznaniem z urzędu zarzutu dotyczącego niezgodności zaskarżonego aktu z prawem materialnym
32 Według Komisji, rozumowanie Sądu do spraw Służby Publicznej w pkt 50–62 zaskarżonego wyroku jest błędne z prawnego punktu widzenia, ponieważ nie uwzględnia rozróżnienia skądinąd utrwalonego w orzecznictwie zarówno Trybunału, jak i Sądu między zgodnością aktu z prawem formalnym oraz bezwzględnymi przesłankami dopuszczalności skargi z jednej strony, a zgodnością tego aktu z prawem materialnym (zgodnością z prawem pod względem materialnoprawnym).
33 Zarzut naruszenia zakresów stosowania odpowiednio art. 43 regulaminu pracowniczego i art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego odnosi się, zdaniem Komisji, do zgodności aktu z prawem materialnym, co Sąd do spraw Służby Publicznej wydaje się przyznawać w pkt 61 zaskarżonego wyroku, i nie może być podnoszony z urzędu przez sąd w odróżnieniu od zarzutów dotyczących niezgodności z prawem formalnym lub bezwzględnych podstaw niedopuszczalności.
34 Według Komisji, po pierwsze, żaden przepis statutu Trybunału Sprawiedliwości czy regulaminu postępowania przed Sądem czy Sądem do spraw Służby Publicznej nie przyznaje sądom wspólnotowym prawa podniesienia na każdym etapie postępowania zgodności zaskarżonego aktu z prawem materialnym, w przeciwieństwie do art. 77 regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej w odniesieniu do bezwzględnych przeszkód procesowych.
35 Po drugie, taką możliwość wykluczył zarówno Trybunał w wyroku z dnia 2 kwietnia 1998 r. w sprawie C‑367/95 P Komisja przeciwko Sytraval i Brink’s France, Rec. s. I‑1719, według którego zarzut dotyczący niezgodności z prawem materialnym wchodzi w zakres naruszenia normy prawnej związanej ze stosowaniem traktatu i może być badany przez sąd wspólnotowy tylko, jeśli został podniesiony przez skarżącego, jak i Sąd w wyroku z dnia 8 lipca 2004 r. w sprawie T‑44/00 Mannesmannröhren‑Werke przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑2223, pkt 126, 192), według którego zarzuty materialne, w odróżnieniu od zarzutów opartych na brakach w uzasadnieniu, nie mogą być rozpoznawane przez sąd wspólnotowy z urzędu.
36 Po trzecie, przykłady z orzecznictwa przytoczone przez Sąd do spraw Służby Publicznej na poparcie tego, co jego zdaniem miało być badaniem z urzędu zgodności z prawem pod względem materialnoprawnym, raczej przeczą słuszności rozumowania Sądu.
37 Z jednej strony powaga rzeczy osądzonej, wbrew temu, co stwierdził Sąd do spraw Służby Publicznej w pkt 57 zaskarżonego wyroku, nie stanowi zarzutu niezgodności z prawem materialnym, lecz podstawę niedopuszczalności skargi lub zarzutu. Według Komisji, Trybunał orzekł w pkt 45 wyroku z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawach połączonych C‑442/03 P i C‑471/03 P P & O European Ferries (Vizcaya) i Diputación Foral de Vizcaya przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑4845, że powaga rzeczy osądzonej jest zarzutem o charakterze bezwzględnym, który może być rozpoznany z urzędu, ponieważ nie pozwala Sądowi na ponowne badanie zarzutów rozstrzygniętych prawomocnym wyrokiem, z naruszeniem powagi rzeczy osądzonej.
38 Z drugiej strony, przykłady zaczerpnięte z wyroków Trybunału dotyczących wykładni dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. L 95, s. 29), które sprzeciwiają się zakazowi podnoszenia z urzędu przez sąd niedozwolonego charakteru określonej klauzuli umownej, nie mają żadnego związku z zakresem kontroli prowadzonej przez sąd wspólnotowy z urzędu w ramach skargi bezpośredniej w sprawach pracowniczych w rozumieniu art. 236 WE. W każdym razie Trybunał w wyroku z dnia 7 czerwca 2007 r. w sprawach połączonych od C‑222/05 do C‑225/05 van der Weerd i in., Zb.Orz. s. I‑4233, ograniczył zakres skutków wyroków: z dnia 21 listopada 2002 r. w sprawie C‑473/00 Cofidis, Rec. s. I‑10875; z dnia 26 października 2006 r. w sprawie C‑168/05 Mostaza Claro, Zb.Orz. s. I‑10421, stwierdzając, że zasada skuteczności nie nakłada na sądy krajowe obowiązku rozpoznania z urzędu zarzutu opartego na prawie wspólnotowym, niezależnie od jego znaczenia dla wspólnotowego porządku prawnego, jeśli strony mają rzeczywistą możliwość podniesienia przed sądem krajowym zarzutu mającego podstawy w prawie wspólnotowym.
39 Po czwarte, o ile badanie z urzędu zarzutu opartego na zakresie stosowania prawa jest znane przynajmniej we francuskim prawie administracyjnym, nie dotyczy to jednak wspólnotowego porządku prawnego. Wykorzystanie tego środka przez Sąd w ww. w pkt 24 wyroku w sprawie Browet i in. przeciwko Komisji, pkt 35, jest jedynym takim przypadkiem i stanowi tylko obiter dictum w rozumowaniu Sądu, ponieważ rozstrzygnięcie zapadło na podstawie rozpoznania powołanych zarzutów.
40 F. Putterie‑De‑Beukelaer uważa przede wszystkim, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem do obowiązków sądu wspólnotowego należy badanie z urzędu zarzutów o charakterze bezwzględnym, mimo iż zdefiniowanie ich nie jest rzeczą łatwą. Jak orzekł Sąd w ww. w pkt 24 wyroku w sprawie Browet i in. przeciwko Komisji, zarzut oparty na zakresie stosowania prawa z pewnością stanowi tego rodzaju zarzut i wbrew temu, co utrzymuje Komisja, nie tylko w przypadku gdy istnieje bezpośredni związek z argumentacją strony przeciwnej. Tego rodzaju ograniczenie byłoby nie do pogodzenia z możliwością podniesienia zarzutu z urzędu.
41 Ponadto możliwość podniesienia zarzutu z urzędu nie może być uzależniona od teoretycznej klasyfikacji na zgodność z prawem materialnym i zgodność z prawem formalnym, której Trybunał zresztą nie zatwierdził. To rozróżnienie, formalistyczne i niepewne, prowadziłoby do nadmiernej schematyzacji. Jeśli jakiś zarzut ma charakter bezwzględny, powinien być badany z urzędu niezależnie od tego, czy dotyczy zgodności z prawem pod względem materialnym, czy formalnym. Zatem pozostaje do ustalenia, czy zarzut oparty na naruszeniu zakresu stosowania prawa ma charakter bezwzględny. W tym względzie byłoby nie do przyjęcia, gdyby było inaczej w przypadku tak istotnej niezgodności z prawem, podczas gdy uchybienia niektórym przepisom proceduralnym powinny być badane z urzędu.
42 Wreszcie nie można wyolbrzymiać doniosłości orzecznictwa powołanego przez Komisję, ponieważ rozróżnienia na zarzuty dotyczące zgodności z prawem formalnym oraz zgodności z prawem materialnym dokonano w sytuacji, w której nie miało ono żadnych konsekwencji dla rozstrzygnięcia sporu. Ponadto orzecznictwo to dotyczyło jedynie zarzutu wywiedzionego z obowiązku uzasadnienia oraz zarzutu oczywistego błędu w ocenie, przy czym ten ostatni stanowi zarzut materialny par excellence. Tymczasem w sprawach, które Trybunał miał okazję badać, zastosował odmienny sposób postępowania, podnosząc zarzuty z urzędu bez uwzględniania ich klasyfikacji. Na przykład, według orzecznictwa, twierdzenie dotyczące kompetencji Komisji powinno być badane z urzędu.
43 Co więcej, zdaniem F. Putterie‑De‑Beukelaer, należy stwierdzić, iż w zakresie dotyczącym umów zawierających nieuczciwe warunki Trybunał przywiązuje dużą wagę do tego, by sąd krajowy mógł z urzędu badać niedozwolony charakter postanowień umownych, zatem byłoby nielogiczne, gdyby Sąd musiał odrzucić tę możliwość w postępowaniach o stwierdzenie nieważności.
44 W każdym razie naruszenie zakresu stosowania prawa stanowi w rozpoznawanej sprawie dostatecznie ważną oczywistą nieprawidłowość. Okoliczność, że zastosowano przepisy właściwe dla postępowania w sprawie oceny do decyzji wydanej w ramach procedury akredytacji, spowodowała bowiem istotne nieprawidłowości zarówno w zakresie kompetencji, jak i wymogów formalnych, przy czym nieprawidłowości proceduralne związane były w szczególności ze sposobem sporządzania zaskarżonej decyzji, a w konsekwencji z naruszeniem prawa do obrony pozwanej w postępowaniu odwoławczym. Przedmiot przepisów odpowiednio art. 43 regulaminu pracowniczego i art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego został ustalony w interesie urzędników w ogólności, a nie osób, których bezpośrednio dotyczą określone decyzje.
W przedmiocie części drugiej zarzutu, opartej na naruszeniu zasady dyspozycyjności oraz zakazu orzekania ultra petita
45 Według Komisji, Sąd do spraw Służby Publicznej poprzez stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji wyłącznie na podstawie zarzutu rozpoznanego z urzędu, opartego na naruszeniu zakresów stosowania odpowiednio art. 43 regulaminu pracowniczego i art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, naruszył zasadę dyspozycyjności i orzekł ultra petita. Tymczasem sąd wspólnotowy jest związany granicami sporu określonymi w skardze wszczynającej postępowanie. Z wyjątkiem przeszkód procesowych i zarzutów o charakterze bezwzględnym, związanych ze zgodnością aktu z prawem formalnym, sąd wspólnotowy przy przeprowadzaniu kontroli sądowej powinien przestrzegać zasady dyspozycyjności, która zakazuje mu jednostronnego rozszerzania granic sporu. W przypadku skarg bezpośrednich do stron sporu należy ustalenie jego zakresu oraz wybór powołanych zarzutów zgodności z prawem materialnym.
46 Na przykład, według Komisji, w ww. w pkt 24 wyroku w sprawie Browet i in. przeciwko Komisji Sąd uwzględnił okoliczność, że zarzut oparty na naruszeniu zakresu stosowania prawa był ściśle powiązany z argumentacją stron, ponieważ w celu rozpoznania zarzutu powołanego przez skarżących Sąd musiał mimo wszystko zbadać zakres stosowania prawa.
47 Trybunał nie odstąpił od tej koncepcji, kiedy stwierdził, iż mając zawsze obowiązek orzekania jedynie w przedmiocie żądań stron, do których należy wyznaczenie granic sporu, sąd nie może jednak być związany wyłącznie argumentami przedstawionymi przez strony na poparcie ich roszczeń, chyba że rozważania wykraczające poza te argumenty mogłyby prowadzić do oparcia jego rozstrzygnięcia na błędnych twierdzeniach prawnych, ponieważ stwierdzenie to dotyczy jedynie argumentów, które sąd może w każdym czasie uzupełnić, w odróżnieniu od zarzutów. Okoliczność, że Sąd do spraw Służby Publicznej w rozpoznawanej sprawie zapewnił stronom możliwość wypowiedzenia się na temat omawianego zarzutu, nie może wystarczyć do uznania go za mieszczący się w granicach sporu.
48 Według Komisji, istnienie rubryki „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” nie spowodowała w toku postępowania żadnych ujemnych skutków dla F. Putterie‑De‑Beukelaer, wręcz przeciwnie, umożliwiła jej żądanie wydania kolejnej oceny przez zatwierdzającego oraz zbadanie sprawy przez wspólny komitet do spraw oceny, a także złożenie zażalenia jeszcze przed rozpoczęciem procedury akredytacji. Gdyby Sąd do spraw Służby Publicznej był zmuszony badać wyłącznie zasadność nieuznania zdolności F. Putterie‑De‑Beukelaer do pełnienia innych funkcji, przeprowadziłby analizę in abstracto, bez rozstrzygania podniesionych spornych kwestii.
49 Naturalnie, o ile sądowi nie wolno wydać orzeczenia niezgodnego z prawem, z którego to powodu nie może być związany błędnymi z prawnego punktu widzenia argumentami F. Putterie‑De‑Beukelaer, o tyle nie może pominąć powołanych przez nią zarzutów niezgodności z prawem materialnym. Według Komisji, sąd ma obowiązek rozpoznania powołanych przez F. Putterie‑De‑Beukelaer zarzutów niezgodności z prawem materialnym właśnie po to, by uniknąć nieoczekiwanych rezultatów, jak w rozpoznawanej sprawie, w której Sąd do spraw Służby Publicznej istotnie stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji, ale jej nieważność pozostała jednak bez wpływu na sytuację strony.
50 Nawet przy założeniu, że sąd przeprowadzający kontrolę zgodności z prawem może orzekać wyłącznie w granicach obowiązujących przepisów prawa i w związku z tym ma obowiązek badania z urzędu zakresu stosowania prawa, na którym opierają się roszczenia F. Putterie‑De‑Beukelaer, Sąd do spraw Służby Publicznej wciąż nie miałby podstaw do podniesienia tego zarzutu z urzędu przy okazji rozpoznawania wszczętego przed nim postępowania. Nie wyjaśnił zresztą, dlaczego badanie powołanych zarzutów skłoniło go do uchybienia swojej funkcji w zakresie kontroli zgodności z prawem.
51 Pomocniczo, ponieważ pkt 75 i 76 zaskarżonego wyroku można uważać za możliwe do wyodrębnienia od zarzutu opartego na naruszeniu zakresów stosowania odpowiednio art. 43 regulaminu pracowniczego i art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego i uznać za odrębny zarzut oparty na braku kompetencji wydającego zaskarżoną decyzję, stwierdzenie nieważności SPK 2005 w zakresie, w jakim nie uznano zdolności F. Putterie‑De‑Beukelaer do pełnienia funkcji wchodzących w zakres obowiązków kategorii B*, nastąpiło z naruszeniem prawa do obrony, niezgodnie z przepisami art. 77 regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej.
52 Ponadto uznanie tego zarzutu nastąpiło na podstawie błędnej przesłanki, że rubryka „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” w SPK 2005 stanowi decyzję odrębną w stosunku do ww. SPK, która może być podjęta przez inny organ niż uczestnicy postępowania w sprawie oceny. Chodzi tu bowiem wyłącznie o rubrykę niepodlegającą oddzieleniu od licznych elementów składających się na SPK 2005, które stanowi akt podlegający zaskarżeniu.
53 Co więcej, wbrew stwierdzeniom Sądu do spraw Służby Publicznej zawartym w pkt 76 zaskarżonego wyroku, organ powołujący powinien był decydować o dopuszczeniu do procedury akredytacji, do czego jeden z warunków wstępnych stanowiła rubryka „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” w SPK 2005. Przepisy regulujące procedurę akredytacji w 2006 r. nie przewidywały, że posiadanie zdolności do pełnienia innych funkcji jako kryterium dopuszczenia powinno być stwierdzone przez organ powołujący właściwy do dopuszczenia do procedury akredytacji.
54 F. Putterie‑De‑Beukelaer utrzymuje przede wszystkim, że istnienie bezwzględnej przyczyny nieważności, takiej jak naruszenie zakresu stosowania prawa, stanowi wyjątek od zasady dyspozycyjności i że odebranie sądowi możliwości podniesienia z urzędu zarzutu o charakterze bezwzględnym, który nie jest bezpośrednio związany z argumentacją stron, stałoby w sprzeczności z samym celem instytucji rozpoznania z urzędu.
55 Następnie F. Putterie‑De‑Beukelaer podkreśla, w odpowiedzi na argument Komisji, że istnienie rubryki „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” nie wiązało się dla niej z negatywnymi skutkami, że nie mogła skutecznie wszcząć postępowania odwoławczego w zakresie akredytacji celem zakwestionowania odrzucenia jej wniosku o dopuszczenie do procedury akredytacji. W każdym razie, jak stwierdził Sąd do spraw Służby Publicznej, uchybiłby on swojemu urzędowi, gdyby nawet przy braku sprzeciwu w tej kwestii rozstrzygnął spór w świetle normy, która nie mogła mieć zastosowania do rozpoznawanej sprawy. Umożliwiając stronom przedstawienie stanowiska w tej kwestii, Sąd do spraw Służby Publicznej uczynił zadość zasadom kontradyktoryjności oraz prawa do obrony.
56 Wreszcie w świetle okoliczności, że tego samego dnia Sąd do spraw Służby Publicznej orzekł w wyroku z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie F‑19/06 Semeraro przeciwko Komisji, dotychczas nieopublikowanym w Zbiorze, że umieszczenie w sprawozdaniu z przebiegu kariery zawodowej za 2004 r. wzmianki dotyczącej zdolności do pełnienia innych funkcji było niezgodne z prawem, zaskarżony wyrok dał dowód dbałości o zachowanie spójności, ponieważ w obydwu sporach występowały takie same ramy prawne i miały zastosowanie te same przepisy.
57 Jeśli chodzi o uwagi dodatkowe Komisji, F. Putterie‑De‑Beukelaer zgadza się z Komisją, choć uważa, że nie można traktować pkt 75 i 76 zaskarżonego wyroku jako odrębnego zarzutu opartego na braku kompetencji wydającego zaskarżoną decyzję. W każdym razie zasady kontradyktoryjności i poszanowania prawa do obrony również w tym zakresie były przestrzegane.
Ocena Sądu
58 W ramach swojej skargi F. Putterie‑De‑Beukelaer zażądała stwierdzenia nieważności SPK 2005 w zakresie, w jakim w rubryce „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” tego sprawozdania, wypełnionej do celów procedury akredytacji, nie uznano jej zdolności do pełnienia funkcji wchodzących w zakres obowiązków kategorii B*.
59 Należy przypomnieć, że Sąd do spraw Służby Publicznej, bez rozpoznania in meriti skargi wniesionej przez F. Putterie‑De‑Beukelaer, podniósł zarzut naruszenia zakresu stosowania prawa i orzekł co do istoty w pkt 74 zaskarżonego wyroku, że zaskarżona decyzja została wydana z zastosowaniem norm kompetencyjnych, przepisów proceduralnych i materialnych właściwych dla postępowania w sprawie oceny, a nie tych, które jako jedyne znajdowały tu zastosowanie, to jest dotyczących procedury akredytacji.
60 W pierwszej kolejności Sąd do spraw Służby Publicznej stwierdził w pkt 75 i 76 zaskarżonego wyroku, że zaskarżona decyzja nie została wydana przez właściwy organ, a mianowicie organ powołujący, do którego należy rozstrzyganie w kwestii kandydatur urzędników do akredytacji, lecz przez zatwierdzającego, odpowiedzialnego za przyjęcie sprawozdania z przebiegu kariery zawodowej (zwanego dalej „SPK”).
61 Tymczasem należy przypomnieć, że brak kompetencji autora aktu, z którym łączą się niekorzystne skutki dla danej osoby, stanowi bezwzględną przyczynę nieważności (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 17 grudnia 1959 r. w sprawie 14/59 Société des fonderies de Pont‑à‑Mousson przeciwko Wysokiej Władzy, Rec. s. 445, 473; wyrok Sądu z dnia 24 września 1996 r. w sprawie T‑182/94 Marx Esser i Del Amo Martinez przeciwko Parlamentowi, RecFP s. I‑A‑411 i II‑1197, pkt 42, 44), którą sąd Unii w razie potrzeby ma obowiązek zbadać z urzędu (wyrok Trybunału z dnia 13 lipca 2000 r. w sprawie C‑210/98 P Salzgitter przeciwko Komisji, Rec. s. I‑5843, pkt 56; wyrok Sądu z dnia 13 lipca 2006 r. w sprawie T‑165/04 Vounakis przeciwko Komisji, Zb.Orz. FP s. I‑A‑2‑155, II‑A‑2‑735, pkt 30).
62 W drugiej kolejności Sąd do spraw Służby Publicznej stwierdził w pkt 77–79 zaskarżonego wyroku, że F. Putterie‑De‑Beukelaer nie mogła skutecznie wszcząć postępowania odwoławczego w zakresie akredytacji celem zakwestionowania odrzucenia jej wniosku o dopuszczenie do procedury akredytacji, ponieważ wspólny komitet ds. akredytacji, którego opinii zgodnie z art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego zasięga się w przypadku, gdy urzędnik nie zgadza się z decyzją o odrzuceniu jego kandydatury do procedury akredytacji, nie uznał swej właściwości do rozpoznania odwołania skarżącej w postępowaniu wewnętrznym.
63 Tymczasem zgodnie z orzecznictwem, nieprzestrzeganie przepisów proceduralnych dotyczących wydania aktu, z którym łączą się niekorzystne skutki dla danej osoby, stanowi naruszenie istotnych wymogów proceduralnych, które sąd Unii może badać nawet z urzędu (wyroki Sądu: z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie T‑113/05 Angelidis przeciwko Parlamentowi, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 62 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 2 października 2009 r. w sprawach połączonych T‑300/05 i T‑316/05 Cypr przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑192*, pkt 206). Odmowa rozpoznania odwołania w postępowaniu wewnętrznym, przewidzianego w przepisach proceduralnych mających zastosowanie do wydania aktu, z którym łączą się niekorzystne skutki dla danej osoby, stanowi w sposób oczywisty naruszenie istotnych wymogów proceduralnych w rozumieniu tego orzecznictwa, a zatem może zostać zbadana z urzędu przez Sąd do spraw Służby Publicznej.
64 W trzeciej kolejności Sąd do spraw Służby Publicznej stwierdził w pkt 80–86 zaskarżonego wyroku, że zdolności do pełnienia innych funkcji nie zaliczają się do kryteriów przewidzianych w przepisach mających zastosowanie do procedury akredytacji.
65 Należy stwierdzić, że wykładnia przepisów właściwych do ustalenia, czy administracja powinna wypowiadać się w zaskarżonej decyzji na temat zdolności F. Putterie‑De‑Beukelaer do pełnienia innych funkcji, stanowi warunek wstępny konieczny do badania zarzutu opartego na błędzie w ocenie, powołanego przez F. Putterie‑De‑Beukelaer w skardze. Jak bowiem wynika z utrwalonego orzecznictwa, sąd – mając zawsze obowiązek orzekania jedynie w przedmiocie żądań stron, do których należy wyznaczenie granic sporu – nie może jednak być związany wyłącznie argumentami przedstawionymi przez strony na poparcie ich roszczeń, w przeciwnym razie w pewnych okolicznościach mógłby zostać zmuszony do oparcia swojego rozstrzygnięcia na błędnych ustaleniach prawnych (postanowienia Trybunału: z dnia 27 września 2004 r. w sprawie C‑470/02 P UER przeciwko M6 i in., niepublikowane w Zbiorze, pkt 69; z dnia 13 czerwca 2006 r. w sprawie C‑172/05 P Mancini przeciwko Komisji, niepublikowane w Zbiorze, pkt 41).
66 Wynika stąd, iż w okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd do spraw Służby Publicznej nie dopuścił się naruszenia prawa, badając ewentualne naruszenie właściwych przepisów przez SPK 2005 w odniesieniu do F. Putterie‑De‑Beukelaer, ponieważ badanie to było niezbędne, po pierwsze, do analizy zarzutów braku kompetencji wydającego zaskarżoną decyzję oraz naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, które to zarzuty Sąd do spraw Służby Publicznej mógł podnieść z urzędu, a po drugie do udzielenia odpowiedzi na kwestię wstępną, której rozstrzygnięcie było konieczne w związku z argumentacją przedstawioną przez F. Putterie‑De‑Beukelaer.
67 W związku z powyższym należy oddalić główny zarzut Komisji wobec zaskarżonego wyroku, oparty na naruszeniu prawa poprzez zbadanie przez Sąd do spraw Służby Publicznej trzech wyżej wymienionych kwestii, bez potrzeby rozstrzygania możliwości badania z urzędu przez sąd Unii zarzutu opartego na naruszeniu zakresu stosowania prawa.
68 Ponadto należy stwierdzić, że w ramach uwag dodatkowych Komisja podważa co do istoty analizę Sądu do spraw Służby Publicznej w zakresie dotyczącym przepisów mających zastosowanie do okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy. Komisja uważa, po pierwsze, że Sąd do spraw Służby Publicznej opiera się na błędnej przesłance, że rubryka „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” stanowi decyzję odrębną w stosunku do SPK, która może być podjęta przez inny organ niż organy właściwe do prowadzenia postępowania w sprawie oceny. Po drugie, Komisja jest zdania, że przepisy regulujące procedurę akredytacji w 2006 r. nie przewidują, by posiadanie zdolności do pełnienia innych funkcji jako kryterium dopuszczenia do procedury akredytacji powinno być stwierdzone nie przez oceniającego, lecz przez organ powołujący właściwy do dopuszczenia do procedury akredytacji.
69 Na rozprawie Komisja, w odpowiedzi na pytanie Sądu, uściśliła, że oceniający i zatwierdzający byli osobami właściwymi w zakresie oceny zdolności F. Putterie‑De‑Beukelaer do pełnienia innych funkcji, a tym samym Sąd do spraw Służby Publicznej błędnie uznał, że tego rodzaju ocena należała do kompetencji organu powołującego właściwego do dopuszczenia do procedury akredytacji i gdy orzekł, że Komisja naruszyła zakresy stosowania odpowiednio art. 43 regulaminu pracowniczego i art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego.
70 W tym względzie należy zaznaczyć, tytułem wstępu, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem dla dokonania wykładni przepisu prawa wspólnotowego trzeba uwzględnić nie tylko jego treść, ale także jego kontekst oraz cel, do którego zmierza regulacja, której część stanowi ów przepis (wyroki Trybunału: z dnia 30 lipca 1996 r. w sprawie C‑84/95 Bosphorus, Rec. s. I‑3953, pkt 11; z dnia 22 października 2009 r. w sprawie C‑301/08 Bogiatzi, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 39; wyrok Sądu z dnia 26 czerwca 2008 r. w sprawie T‑94/98 Alferink i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑1125, pkt 68).
71 Należy przypomnieć, że art. 43 akapit pierwszy regulaminu pracowniczego wymaga sporządzenia w odniesieniu do każdego urzędnika co najmniej raz na dwa lata, zgodnie z warunkami określonymi przez każdą z instytucji, SPK obejmującego informacje na temat kwalifikacji, wydajności oraz zachowania w ramach służby.
72 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem podstawową funkcją SPK jako dokumentu wewnętrznego jest zapewnienie administracji okresowej informacji o wykonywaniu obowiązków przez jej urzędników. Dla urzędnika zaś odgrywa istotną rolę w przebiegu jego kariery zawodowej, głównie w kwestii przenoszenia i awansu (zob. wyrok Sądu z dnia 12 września 2007 r. w sprawie T‑249/04 Combescot przeciwko Komisji, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo).
73 Jeśli chodzi, po pierwsze, o urzędników w grupie funkcyjnej AST, począwszy od grupy zaszeregowania 4, art. 43 akapit drugi regulaminu pracowniczego przewiduje, że ich SPK może zawierać opinię wydawaną na podstawie wykonywanych obowiązków służbowych odnośnie do zdolności pełnienia funkcji administratora przez danego urzędnika.
74 Co się tyczy, po drugie, urzędników pełniących służbę przed 1 maja 2004 r. w kategorii C lub D, o których mowa w art. 10 ust. 1 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, a których ścieżki kariery są ograniczone do grup zaszeregowania odpowiednio AST 7 i AST 5, mogą także wykonywać zadania wchodzące w zakres obowiązków wyższych stanowisk w grupie funkcyjnej AST. Artykuł 10 ust. 2 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego przewiduje, że oprócz możliwości bycia laureatami konkursu, urzędnicy ci mogą stać się członkami asystenckiej grupy funkcyjnej bez ograniczeń, jeżeli zostaną do niej zaliczeni w wyniku procedury akredytacji w oparciu o staż pracy, doświadczenie, osiągnięcia oraz poziom wykształcenia urzędników, a także dostępność stanowisk w grupie funkcyjnej AST. Przepisy wykonawcze dla tej procedury zostały uchwalone przez Komisję decyzją z dnia 7 kwietnia 2004 r. obowiązującą w odniesieniu do pierwszej procedury akredytacji w 2005 r. i decyzją z dnia 29 listopada 2006 r. obowiązującą w odniesieniu do procedury akredytacji w 2006 r., która rozpoczęła się w dniu 21 grudnia 2006 r.
75 Jeśli chodzi o postępowanie w sprawie oceny, po pierwsze, należy zaznaczyć, że w art. 1 ust. 2 OPW 43 uściślono, że postępowanie to ma na celu między innymi ocenę wydajności, kwalifikacji oraz zachowania w ramach służby osoby zajmującej dane stanowisko. Przepis ten dodaje, że ocena ogólna za osiągnięcia pracownika jest przyznawana w oparciu o oceny każdego z trzech obszarów, jak wskazano we wzorze sprawozdania przedstawionego w załączniku II do ww. OPW. Wzór SPK (zob. w wersji obowiązującej przy ocenie okresowej w 2005 r., ww. w pkt 56 wyrok w sprawie Semeraro przeciwko Komisji) zawiera między innymi rubrykę „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” z podtytułem „Informacja przeznaczona do wykorzystania w ramach procedury akredytacji, o której mowa w art. 10 ust. 3 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego”, w której należy wskazać rodzaj przedmiotowych zadań, część pracy pracownika związaną z wykonywaniem tych zadań oraz jakość jego pracy przy wykonywaniu tych zadań.
76 Taka sytuacja występuje w przypadku SPK F. Putterie‑De‑Beukelaer, dotyczącego oceny okresowej z lat 2005 i 2006.
77 Po drugie, w biuletynie Informations administratives nr 1‑2006 z dnia 12 stycznia 2006 r. w sprawie oceny za 2006 r., która jest przedmiotem niniejszej sprawy, w odniesieniu do rubryki dotyczącej oceny zdolności do pełnienia określonych funkcji wskazano:
„Rubrykę tę należy wypełnić w ramach postępowań akredytacyjnego i certyfikacyjnego. Oceniający wypełnia ją tylko w przypadku, gdy osoba zajmująca dane stanowisko wyraźnie tego zażąda w swojej samoocenie (pole do zakreślenia).
Rubryka dotycząca zdolności do pełnienia określonych funkcji została zmieniona. Oceniający dysponuje obecnie wykazem typowych zadań kategorii A* lub kategorii B*. Zakreśla zadanie lub zadania wchodzące w zakres wyższej kategorii i ocenia część pracy pracownika związaną z wykonywaniem tych zadań, jak również jakość jego pracy przy wykonywaniu tych zadań.
[…]
Od tej pory to zatwierdzający określa, czy osoba zajmująca dane stanowisko wykazała odpowiednie zdolności do pełnienia funkcji wchodzących w zakres obowiązków wyższej kategorii.
NB: Zwraca się uwagę urzędników kategorii B*, C* i D*, że przedłużenie ważności poprzedniego sprawozdania nie obejmuje rubryki »zdolności do pełnienia innych funkcji«, stworzonej na potrzeby procedur akredytacji i certyfikacji. Wyrażając zgodę na przedłużenie, dana osoba rezygnuje w konsekwencji z oceny swoich zdolności do pełnienia innych funkcji na podstawie pracy świadczonej w 2005 r.”.
78 Z OPW 43 oraz z biuletynu Informations administratives nr 1‑2006 wynika, że rubryka „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” w SPK osoby zajmującej dane stanowisko, która chce wykonywać zadania z wyższej kategorii, służy zasadniczo do zebrania informacji do oceny dotyczącej zadań wchodzących w zakres obowiązków wyższej kategorii, faktycznie wykonywanych przez danego urzędnika w warunkach codziennej pracy w okresie objętym przez SPK w celu umożliwienia mu w szczególności uzyskania akredytacji.
79 Ze względu na przedmiot oceny przeprowadzanej w zakresie zdolności urzędnika do pełnienia innych funkcji, a mianowicie część pracy pracownika oraz jakość jego pracy przy wykonywaniu zadań wchodzących w zakres obowiązków wyższej kategorii, które faktycznie wykonywał w okresie objętym SPK, omawiana ocena stanowi integralną część oceny obejmującej doświadczenie zawodowe oraz osiągnięcia urzędnika, które muszą zostać uwzględnione przynajmniej w ocenie jego kwalifikacji za ten sam okres.
80 Tym samym należy stwierdzić, że w ramach postępowania w sprawie oceny organy uprawnione do oceny osiągnięć urzędników pod kątem poszczególnych rubryk zawartych w SPK, a mianowicie oceniający i zatwierdzający, z zastrzeżeniem ewentualnego udziału w czynnościach oceniającego z odwołania, są również organami, które są powołane do oceniania „zdolności do pełnienia innych funkcji” urzędników, którzy zażądają wypełnienia przez oceniającego przeznaczonej do tego rubryki.
81 Jeśli chodzi o procedurę akredytacji, należy przypomnieć, że decyzja z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie procedury akredytacji w 2005 r., co do której Sąd do spraw Służby Publicznej orzekł, że ma zastosowanie do okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy, przewiduje w art. 4–8 cztery etapy.
82 Z tych przepisów wynika, że organ powołujący, po ustaleniu na pierwszym etapie liczby stanowisk, o które akredytowani urzędnicy będą mogli się ubiegać w roku następnym (art. 4), oraz po sporządzeniu i ogłoszeniu na etapie drugim listy dopuszczonych do procedury akredytacji urzędników, którzy zgłosili swoje kandydatury i którzy spełniają wymogi dotyczące wykształcenia i stażu pracy (art. 5), na trzecim etapie powinien sporządzić kolejną listę kandydatów, na której będą oni sklasyfikowani według określonych kryteriów (art. 6), w celu sporządzenia na etapie czwartym listy urzędników uprawnionych do ubiegania się o wolne stanowiska w asystenckiej grupie funkcyjnej (art. 7).
83 Do kryteriów klasyfikacji zalicza się, zgodnie z brzmieniem art. 6 ust. 1 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r., po pierwsze, poziom wykształcenia oraz staż pracy w ramach ścieżki kariery C lub D – już uwzględnione w celu dopuszczenia od udziału w procedurze – oraz, po drugie, doświadczenie i osiągnięcia oceniane na podstawie dostępnych SPK.
84 Wartość i waga kryteriów, które według art. 6 ust. 2 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r. powinny być ustalone przez organ powołujący do dnia 31 grudnia 2004 r., zostały określone w decyzji organu powołującego z dnia 11 maja 2005 r. w sprawie kryteriów klasyfikacji do procedury akredytacji w 2005 r. (biuletyn Informations administratives nr 33‑2005 z dnia 20 maja 2005 r.), po uzyskaniu jednomyślnej opinii komitetu, o którym mowa w art. 9 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r.
85 Po pierwsze, w odniesieniu do wartości kryteriów klasyfikacji, organ powołujący wskazał w swojej decyzji z dnia 11 maja 2005 r., że zdolności urzędnika dopuszczonego do procedury akredytacji do pełnienia funkcji wchodzących w zakres obowiązków kategorii B* powinny być wzięte pod uwagę w ramach kryterium związanego z doświadczeniem, z zaznaczeniem, że te zdolności powinny być uznane w SPK urzędnika za 2004 r.
86 Po drugie, jeśli chodzi o ważenie kryteriów klasyfikacji, organ powołujący w tej samej decyzji stwierdził, że dokona tego w dwóch etapach. W pierwszej kolejności sporządzi dwie wstępne listy pierwszeństwa: jedną opartą na podstawie kryterium stażu pracy i osiągnięć, a drugą – na podstawie kryterium wykształcenia i osiągnięć. W celu ustalenia kolejności osób, które uzyskają wynik ex aequo na każdej z tych list, organ powołujący dodał, że weźmie pod uwagę grupę zaszeregowania, względy związane z równością szans, a na końcu informacje z SPK dotyczące zdolności urzędnika do pełnienia funkcji wchodzących w zakres obowiązków kategorii B*. W drugiej kolejności organ powołujący sporządzi listę urzędników uprawnionych do ubiegania się o wolne stanowiska przewidziane na potrzeby procedury akredytacji.
87 Jak wynika z przepisów decyzji Komisji z dnia 7 kwietnia 2004 r. w związku z przepisami decyzji organu powołującego z dnia 11 maja 2005 r., w ramach procedury akredytacji organ powołujący nie jest właściwy w zakresie oceny zdolności do pełnienia innych funkcji przez urzędników kandydujących do udziału w procedurze akredytacji. Poza tym, że zdolności do pełnienia innych funkcji nie stanowią warunku dopuszczenia do procedury, należy również podkreślić, że dopiero na czwartym etapie postępowania organ powołujący sporządza listę urzędników uprawnionych do ubiegania się o wolne stanowiska w asystenckiej grupie funkcyjnej oraz że bierze pod uwagę zdolności do pełnienia innych funkcji w przypadku urzędników zajmujących pozycje ex aequo na dwóch listach wstępnych sporządzonych w oparciu o kryteria stażu pracy, osiągnięć oraz wykształcenia. Jednakże nawet w sytuacji, gdy organ powołujący bierze pod uwagę zdolności urzędników do pełnienia funkcji wchodzących w zakres obowiązków wyższej kategorii, w żadnym razie sam nie dokonuje oceny tych zdolności do pełnienia innych funkcji, lecz opiera się na informacjach zawartych w odpowiedniej rubryce SPK za poprzedni rok.
88 W żadnym przepisie tych dwóch decyzji nie ma mowy o wydawaniu przez organ powołujący decyzji w sprawie oceny zdolności do pełnienia innych funkcji przez urzędników, którzy zgłosili swoją kandydaturę do udziału w procedurze akredytacji, stanowiącej odrębną ocenę, poprzedzającą uwzględnienie przez organ powołujący informacji zawartych w rubryce „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” w SPK tych urzędników, w celu sporządzenia listy urzędników uprawnionych do ubiegania się o wolne stanowiska w asystenckiej grupie funkcyjnej, zgodnie z art. 7 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r.
89 Taka wykładnia jest zresztą zgodna z konstrukcją systemu, który ma na celu zapewnienie, w ramach nowej struktury kariery zawodowej opartej na dwóch grupach funkcyjnych, urzędnikom zatrudnionym w ramach ścieżek kariery umożliwiających awans tylko do określonej grupy zaszeregowania możliwość dostępu do asystenckiej grupy funkcyjnej bez ograniczeń, drogą między innymi procedury akredytacji, której podstawą są oceny wydane w ramach postępowania w sprawie oceny przez oceniającego i zatwierdzającego, z zastrzeżeniem ewentualnego uczestnictwa oceniającego z odwołania.
90 Rubryka „Zdolności do pełnienia określonej funkcji”, mimo że wiąże się z konsekwencjami dla procedury akredytacji, wpisuje się bowiem w ramy oceny urzędników. Tym samym omawiana rubryka, w braku przepisów przewidujących wyraźnie, że wchodzi ona w zakres oceny dokonywanej w ramach procedury akredytacji, nie może zostać wydzielona, jak dokonał tego Sąd do spraw Służby Publicznej w zaskarżonym wyroku, z postępowania w sprawie oceny celem poddania jej wyłącznie kompetencjom organu powołującego w ramach procedury akredytacji.
91 Z systemu wynika tym samym, że zdolności do pełnienia innych funkcji, które powinny zostać wcześniej uznane, są ściśle powiązane – na tej samej zasadzie co osiągnięcia w szerokim znaczeniu – z oceną urzędnika i mogą pociągać za sobą konsekwencje, zgodnie z art. 6 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r., w postaci braku faktycznej klasyfikacji urzędnika pragnącego pełnić obowiązki wchodzące w zakres obowiązków wyższych grup, inne od obowiązków jego grupy, a którego zdolności do pełnienia innych funkcji nie zostały wcześniej uznane w ramach SPK przez osoby uprawnione do przeprowadzenia jego oceny.
92 Należy skądinąd stwierdzić, że oceniający, jako kierownik wydziału, w którym zatrudniona jest osoba zajmująca dane stanowisko, oraz jako organ powołany do oceny urzędników, jest w stanie najlepiej ocenić wykonywanie przez ocenianego urzędnika funkcji wchodzących w zakres kategorii wyższej od jego aktualnej. To samo dotyczy zatwierdzającego, a także oceniającego w postępowaniu odwoławczym. Określenie zdolności urzędnika do wykonywania zadań wchodzących w zakres obowiązków wyższej kategorii niż ta, do której należy, musi bowiem bezwzględnie odbywać się poprzez ocenę in concreto w świetle zadań rzeczywiście wykonywanych przez danego urzędnika oraz sposobu, w jaki są wykonywane.
93 Taką wykładnię potwierdza również rozgraniczenie zakresów wykonywania kontroli odpowiednio z jednej strony przez wspólny komitet do spraw oceny oraz z drugiej strony przez wspólny komitet do spraw akredytacji.
94 Wspólny komitet do spraw oceny, kiedy weryfikuje, czy SPK zostało sporządzone rzetelnie, obiektywnie i zgodnie z OPW 43, ma kompetencje w zakresie konkretnych ocen sformułowanych przez oceniających i zatwierdzających – bez prawa do zastępowania ich w tej roli – zawartych w poszczególnych rubrykach SPK (zob. w szczególności art. 9 ust. 4 OPW 43).
95 Natomiast jeśli chodzi o wspólny komitet do spraw akredytacji, należy przede wszystkim stwierdzić, że zgodnie z art. 6 ust. 2 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r. wydaje on opinie na potrzeby decyzji organu powołującego w zakresie wartości kryteriów związanych z poziomem wykształcenia, stażem pracy w ramach ścieżki kariery C lub D, doświadczeniem i osiągnięciami ocenianymi na podstawie dostępnych SPK oraz ich wagi. Ponadto art. 9 ust. 7 tej decyzji uściśla, że na początku każdego roku ww. komitet wydaje opinię na temat wyników ostatniej procedury akredytacji i może tę opinię rozszerzyć o zalecenia, w tym także zalecenia dotyczące wartości i wag. Następnie w ramach etapu drugiego procedury, przypomnianego powyżej w pkt 82, art. 5 ust. 3 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r. przewiduje, że do tego samego komitetu mogą zwrócić się urzędnicy, którzy uważają, że spełniają kryteria związane z poziomem wykształcenia i stażu pracy w ramach odpowiedniej ścieżki kariery, a którzy nie znaleźli się na liście kandydatów dopuszczonych do udziału w procedurze akredytacji. Wreszcie w ramach etapu trzeciego postępowania art. 6 ust. 1–4 decyzji z dnia 7 kwietnia 2004 r. stanowi, że dopuszczeni urzędnicy zaklasyfikowani w kolejności według powyższych kryteriów, ich wartości i wag, mogą zwrócić się do wspólnego komitetu do spraw akredytacji, jeżeli kwestionują liczbę punktów, które uzyskali.
96 Z brzmienia tych przepisów wynika więc, że po pierwsze wspólny komitet do spraw oceny jest właściwy w zakresie konkretnych ocen sformułowanych na temat osiągnięć urzędników sensu lato.
97 Po drugie wynika, że wspólny komitet do spraw akredytacji jest właściwy w zakresie badania zastrzeżeń urzędników nieznajdujących się na liście urzędników, którzy zgłosili swoją kandydaturę i zostali dopuszczeni do udziału w procedurze akredytacji, a także dotyczących konkretniej wartości przypisanej poszczególnym kryteriom przypomnianym powyżej w pkt 95 oraz ich wagi. Wspólny komitet do spraw akredytacji nie może natomiast rozciągać swoich uprawnień na poszczególne oceny punktowe lub opisowe zawarte w różnych rubrykach SPK, które podlegają wyłącznie kontroli wspólnego komitetu do spraw oceny.
98 Wreszcie okoliczność, że art. 43 regulaminu pracowniczego przewiduje jedynie, że SPK urzędników z grupy funkcyjnej AST, począwszy od 4 grupy zaszeregowania, może zawierać opinię wskazującą na podstawie świadczonej pracy, czy zainteresowany posiada zdolności wymagane do pełnienia funkcji administratora, lecz nie uściśla wyraźnie, że rubryka dotycząca zdolności do pełnienia innych funkcji – w przypadku urzędników kategorii C i D chcących przenieść się bez ograniczeń do grupy funkcyjnej AST – również powinna być wypełniona, nie może skutkować, jak stwierdził Sąd do spraw Służby Publicznej, przyznaniem tej kompetencji organowi powołującemu właściwemu w zakresie procedury akredytacji.
99 Należy bowiem przypomnieć w tym względzie, że z utrwalonego orzecznictwa wynika, że ogólne przepisy wykonawcze wydane w ramach art. 110 akapit pierwszy regulaminu pracowniczego mogą ustalać kryteria odpowiednie do zapewnienia administracji wskazówek, w jaki sposób powinna ona korzystać z uprawnień dyskrecjonalnych, lub do uściślenia znaczenia niejasnych przepisów regulaminu pracowniczego (zob. wyrok Sądu z dnia 14 grudnia 1990 r. w sprawie T‑75/89 Brems przeciwko Radzie, Rec. s. II‑899, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo; zob. także podobnie wyrok Sądu z dnia 30 marca 1993 r. w sprawie T‑4/92 Vardakas przeciwko Komisji, Rec. s. II‑357, pkt 44).
100 Tymczasem w rozpoznawanej sprawie należy stwierdzić, że – jak wskazano w pkt 3 i 7 powyżej – art. 1 ust. 2 OPW 43 uściśla przedmiot oceny okresowej i odsyła do wzoru sprawozdania zamieszczonego w załączniku II, który zawiera rubrykę zatytułowaną „Zdolności do pełnienia określonej funkcji”. Załącznik ten, który stanowi integralną część OPW 43, jest wyrazem woli prawodawcy, by urzędnicy należący do kategorii C i D, chcący przenieść się bez ograniczeń do grupy funkcyjnej AST, uzyskali wcześniej w ramach SPK pozytywną opinię na temat swoich zdolności do pełnienia takich funkcji (zob. analogicznie wyrok Trybunału z dnia 20 czerwca 1973 r. w sprawie 80/72 Koninklijke Lassiefabrieken, Rec. s. 635, pkt 15).
101 Wynika stąd, że OPW 43 dostarczają jedynie wskazówek dla administracji, w jaki sposób powinna ona korzystać ze swoich uprawnień dyskrecjonalnych w ramach art. 43 regulaminu pracowniczego przy ocenianiu osiągnięć w szerokim znaczeniu niektórych urzędników kategorii C i D, chcących przenieść się bez ograniczeń do grupy funkcyjnej AST.
102 Z całokształtu powyższych ustaleń wynika, że przesłanka przyjęta przez Sąd do spraw Służby Publicznej, jakoby rubryka „Zdolności do pełnienia określonej funkcji” w SPK 2005 stanowiła decyzję odrębną w stosunku do tego SPK, jest błędna, w związku z czym niesłusznie orzekł on, że organami właściwymi w tym zakresie są organy właściwe w zakresie procedury akredytacji. Wynika stąd, że należy uchylić zaskarżony wyrok.
W przedmiocie skierowania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd do spraw Służby Publicznej
103 Zgodnie z art. 13 ust. 1 załącznika I do statutu Trybunału, jeśli odwołanie jest zasadne, Sąd uchyla orzeczenie Sądu do spraw Służby Publicznej i sam wydaje orzeczenie. Jeżeli jednak stan postępowania nie pozwala na wydanie orzeczenia przez Sąd, kieruje on sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd do spraw Służby Publicznej.
104 Ponieważ Sąd do spraw Służby Publicznej nie rozpoznał zarzutów przedstawionych przez F. Putterie‑De‑Beukelaer w pierwszej instancji, Sąd stwierdza, że stan niniejszego postępowania nie pozwala mu na wydanie orzeczenia i że należy skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd do spraw Służby Publicznej.
105 Ponieważ sprawa musi zostać skierowana do ponownego rozpoznania przez Sąd do spraw Służby Publicznej, rozstrzygnięcie o kosztach niniejszego postępowania odwoławczego nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
Z powyższych względów
SĄD (izba odwołań)
orzeka, co następuje:
1) Wyrok Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej (pierwsza izba) z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie F‑31/07 Putterie‑De‑Beukelaer przeciwko Komisji, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, zostaje uchylony.
2) Sprawa zostaje skierowana do ponownego rozpoznania przez Sąd do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej.
3) Rozstrzygnięcie o kosztach nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 8 lipca 2010 r.
Podpisy