Arrest van het Gerecht (Derde kamer) van 23 januari 2014 – Evonik Degussa en AlzChem/Commissie

(Zaak T‑391/09)

„Mededinging – Mededingingsregelingen – Markt voor calciumcarbide en magnesium voor de staal- en gasindustrie in de EER, met uitzondering van Ierland, Spanje, Portugal en het Verenigd Koninkrijk – Beschikking houdende vaststelling van een inbreuk op artikel 81 EG – Vaststelling van de prijzen en verdeling van de markt – Toerekenbaarheid van het inbreukmakende gedrag – Geldboeten – Medewerking tijdens de administratieve procedure – Verzwarende omstandigheden – Recidive – Verzachtende omstandigheden – Evenredigheid – Duur van de inbreuk – Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de betaling van de geldboete – Richtsnoeren van 2006 voor de berekening van de geldboeten”

1.                     Mededinging – Regels van de Unie – Inbreuken – Toerekening – Moedermaatschappij en dochterondernemingen – Economische eenheid – Beoordelingscriteria – Vermoeden dat de moedermaatschappij beslissende invloed uitoefent op haar 100 %-dochterondernemingen – Weerlegbaar – Bewijslast – Schending van het vermoeden van onschuld – Geen – Schending van het beginsel van persoonlijke aansprakelijkheid – Geen – Schending van het beginsel van het persoonlijke karakter van straffen – Geen (Art. 81 EG en 82 EG) (cf. punten 16‑21, 24, 25, 30‑38, 47, 48, 77, 89, 94, 96, 152)

2.                     Handelingen van de instellingen – Motivering – Verplichting – Omvang – Besluit tot oplegging van geldboeten wegens een inbreuk op de mededingingsregels en met meer dan één adressaat – Toerekening van de praktijken van een dochteronderneming aan haar moedermaatschappij – Noodzaak van een uitdrukkelijke motivering – Omvang (Art. 81 EG en 253 EG) (cf. punten 59‑61)

3.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Criteria – Omzet die in aanmerking is genomen (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 2006/C 210/02 van de Commissie, punt 13) (cf. punten 129, 131)

4.                     Mededinging – Geldboeten – Oplegging – Noodzaak dat de onderneming profijt heeft getrokken uit de inbreuk – Geen – Vaststelling – Criteria – Zwaarte van de inbreuk – Verzachtende omstandigheden – Ontbreken van winst – Daarvan uitgesloten (Art. 81 EG; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 2006/C 210/02 van de Commissie, punten 29 en 31) (cf. punten 133, 238‑242)

5.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Criteria – Zwaarte van de inbreuk – Verzwarende omstandigheden – Recidive – Begrip (Art. 81 EG; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 2006/C 210/02 van de Commissie, punt 28) (cf. punten 141‑145, 153, 155)

6.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Beoordelingsvrijheid van de Commissie – Rechterlijke toetsing – Volledige rechtsmacht van de Unierechter – Omvang (Art. 261 VWEU en 263 VWEU; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 31) (cf. punten 166, 261)

7.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Criteria – Zwaarte van de inbreuk – Verzachtende omstandigheden – Invoering van een programma voor aanpassing aan de mededingingsregels – Inaanmerkingneming niet dwingend vereist (Art. 81 EG; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 2006/C 210/02 van de Commissie, punt 29) (cf. punten 168, 169, 174, 175, 183)

8.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Criteria – Zwaarte van de inbreuk – Verzachtende omstandigheden – Ongezonde financiële situatie van de betrokken sector – Daarvan uitgesloten (Art. 81 EG; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 2006/C 210/02 van de Commissie, punt 29) (cf. punt 187)

9.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Beoordelingsmarge van de Commissie – Grenzen – Eerbiediging van de mededeling inzake medewerking (Verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, lid 2; mededeling 2002/C 45/03 van de Commissie, punt 23) (cf. punten 201‑203, 210, 211)

10.                     Mededinging – Geldboeten – Bedrag – Vaststelling – Criteria – Afschrikkende werking van de geldboete – Beoordelingsvrijheid van de Commissie – Opname in het basisbedrag van de geldboete van het toegangsrecht en verhoging van dat bedrag wegens recidive – Toelaatbaarheid – Afronding van de duur van deelname van verschillende ondernemingen aan één en dezelfde inbreuk – Rechtvaardiging – Geen – Schending van het evenredigheidsbeginsel (Art. 81 EG; verordening nr. 1/2003 van de Raad, art. 23, leden 2 en 3; mededeling 2006/C 210/02 van de Commissie, punten 19‑26) (cf. punten 218‑223, 225‑236)

11.                     Mededinging – Geldboeten – Hoofdelijke aansprakelijkheid voor betaling – Voorwaarden – Economische eenheid – Uitzonderingen (Art. 81 EG) (cf. punten 244‑246, 271)

12.                     Beroep tot nietigverklaring – Procesbelang – Besluit van de Commissie waarbij een inbreuk op de mededingingsregels wordt vastgesteld en een geldboete wordt opgelegd – Onderneming die samen met andere entiteiten hoofdelijk aansprakelijk wordt geacht – Ontvankelijkheid (Art. 81 EG en 230, vierde alinea, EG) (cf. punten 258‑260)

13.                     Gerechtelijke procedure – Aanvoering van nieuwe middelen in de loop van het geding – Voorwaarden – Nieuw middel – Begrip (Reglement voor de procesvoering van het Gerecht, art. 48, lid 2, eerste alinea) (cf. punten 280, 281)

14.                     Gerechtelijke procedure – Inleidend verzoekschrift – Vormvereisten – Summiere uiteenzetting van de aangevoerde middelen – Eenvoudige verwijzing naar een eerder arrest van het Gerecht – Niet-ontvankelijkheid (Statuut van het Hof van Justitie, art. 21, eerste alinea, en 53, eerste alinea; Reglement voor de procesvoering van het Gerecht, art. 44, lid 1, sub c, en 48, lid 2) (cf. punten 282‑285)

Voorwerp

Verzoek tot nietigverklaring van beschikking C(2009) 5791 definitief van de Commissie van 22 juli 2009 betreffende een procedure overeenkomstig artikel 81 (EG) en artikel 53 van de EER-Overeenkomst (zaak COMP/39.396 – Op calciumcarbide en magnesium gebaseerde reagentia voor de staal- en gasindustrie), voor zover zij verzoeksters betreft, en subsidiair een verzoek tot herziening van genoemde beschikking teneinde de aan verzoeksters opgelegde geldboete nietig te verklaren of te verlagen en SKW Stahl‑Technik GmbH & Co. KG, samen met verzoeksters hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de volledige betaling van deze geldboete

Dictum

1) Artikel 2, sub g en h, van beschikking C(2009) 5791 definitief van de Commissie van 22 juli 2009, betreffende een procedure overeenkomstig artikel 81 (EG) en artikel 53 van de EER-Overeenkomst (zaak COMP/39.396 – Op calciumcarbide en magnesium gebaseerde reagentia voor de staal- en gasindustrie), wordt nietig verklaard voor zover zij Evonik Degussa GmbH en AlzChem AG betreft. Deze nietigverklaring doet echter niet af aan de bevrijdende werking ten aanzien van SKW Stahl‑Technik GmbH & Co. KG van elke betaling die door een van deze vennootschappen is verricht op grond van de boete die hun hoofdelijk is opgelegd wegens de inbreuk, vastgesteld in artikel 1, sub f, van de genoemde beschikking, en op grond van de boete die in artikel 2, sub g, van diezelfde beschikking aan SKW Stahl‑Technik GmbH & Co. KG is opgelegd.

2) Voor de inbreuk, vastgesteld ten aanzien van Evonik Degussa en AlzChem in artikel 1, sub f, van beschikking C(2009) 5791 definitief, worden de volgende geldboeten opgelegd:

–        hoofdelijk aan Evonik Degussa en AlzChem: 2,49 miljoen EUR, waarvan zij echter worden vrijgesteld ten belope van het bedrag dat SKW Stahl-Technik heeft betaald wegens de aan haar in artikel 2, sub f en g, van diezelfde beschikking opgelegde boete;

–        aan Evonik Degussa: 1,24 miljoen EUR, enkel door haar te betalen.

3) Het beroep wordt verworpen voor het overige.

4) Evonik Degussa en AlzChem dragen twee derde van hun eigen kosten en twee derde van de kosten van de Europese Commissie. De Commissie draagt een derde van haar eigen kosten en een derde van de kosten van Evonik Degussa en AlzChem.