Wyrok Sądu (trzecia izba) z dnia 23 stycznia 2014 r. – Evonik Degussa i AlzChem przeciwko Komisji

(sprawa T‑391/09)

Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Rynek węglika wapnia i magnezu dla przemysłu stalowego i gazowego w EOG, z wyjątkiem Irlandii, Hiszpanii, Portugalii i Zjednoczonego Królestwa – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 81 WE – Ustalanie cen i podział rynku – Możliwość przypisania zachowania o znamionach naruszenia – Grzywny – Współpraca w postępowaniu administracyjnym – Okoliczności obciążające – Powrót do naruszenia – Okoliczności łagodzące – Proporcjonalność – Czas trwania naruszenia – Odpowiedzialność solidarna za zapłatę grzywny – Wytyczne w sprawie metody ustalania grzywien z 2006 r.

1.                     Konkurencja – Normy Unii – Naruszenia – Przypisanie – Spółka dominująca i spółki zależne – Jednostka gospodarcza – Kryteria oceny – Domniemanie decydującego wpływu wywieranego na spółki zależne przez spółkę dominującą posiadającą 100% ich kapitału – Wzruszalny charakter – Ciężar dowodu – Naruszenie zasady domniemania niewinności – Brak– Naruszenie zasady odpowiedzialności osobistej – Brak – Naruszenie zasady indywidualizacji kar – Brak (art. 81 WE, 82 WE) (por. pkt. 16–21, 24, 25, 30–38, 47, 48, 77, 89, 94, 96, 152)

2.                     Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Dotycząca wielu adresatów decyzja nakładająca grzywny za naruszenie reguł konkurencji – Przypisanie spółce dominującej praktyk spółki zależnej – Konieczność wyraźnego uzasadnienia – Zakres (art. 81 WE, 253 WE) (por. pkt 59–61)

3.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Obrót, jaki został uwzględniony (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 13) (por. pkt 129, 131)

4.                     Konkurencja – Grzywny – Nałożenie – Konieczność zaistnienia korzyści uzyskanej przez przedsiębiorstwo z naruszenia – Brak – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności łagodzące – Brak korzyści – Wyłączenie (art. 81 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 9, 31) (por. pkt 133, 238–242)

5.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności obciążające – Powrót do naruszenia – Pojęcie (art. 81 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 28) (por. pkt 141–145, 153, 155)

6.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Kontrola sądowa – Nieograniczone prawo orzekania sądu Unii – Zakres (art. 261 TFUE, 263 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 31) (por. pkt. 166, 261)

7.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności łagodzące – Wdrożenie programu dostosowania się do reguł konkurencji – Uwzględnienie niemające obowiązkowego charakteru (art. 81 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 29) (por. pkt 168, 169, 174, 175, 183)

8.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Okoliczności łagodzące – Zła sytuacja finansowa danego sektora – Wyłączenie (art. 81 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 29) (por. pkt 187)

9.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Zakres swobodnego uznania przysługujący Komisji – Granice – Przestrzeganie komunikatu w sprawie łagodzenia sankcji (rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2002/C 45/03, pkt 23) (por. pkt 201–203, 210, 211)

10.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Odstraszający charakter grzywny – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Włączenie do kwoty podstawowej grzywny opłaty wejściowej i powiększenie tej kwoty podstawowej ze względu na powrót do naruszenia – Dopuszczalność – Zaokrąglenie czasu uczestnictwa różnych przedsiębiorstw w jednym i tym samym naruszeniu – Względy uzasadniające – Brak – Naruszenie zasady proporcjonalności (art. 81 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2, 3; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 19–26) (por. pkt 218–223, 225–236)

11.                     Konkurencja – Grzywny – Odpowiedzialność solidarna za zapłatę – Przesłanki – Jednostka gospodarcza – Wyjątki (art. 81 WE) (por. pkt 244–246, 271)

12.                     Skarga o stwierdzenie nieważności – Interes prawny – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie reguł konkurencji i nakładająca grzywnę – Przedsiębiorstwo wyznaczone wraz z innymi podmiotami jako odpowiedzialne solidarnie – Dopuszczalność (art. 81 WE, art. 230 akapit czwarty WE) (por. pkt 258–260)

13.                     Postępowanie sądowe – Podnoszenie nowych zarzutów w toku postępowania – Przesłanki – Nowy zarzut – Pojęcie (regulamin postępowania przed Sądem, art. 48 § 2 akapit pierwszy) (por. pkt 280, 281)

14.                     Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów – Zwykłe odesłanie do wcześniejszego wyroku Sądu – Niedopuszczalność [statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 21 akapit pierwszy, art. 53 akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Trybunałem, art. 44 § 1 lit. c), art. 48 § 2] (por. pkt 282–285)

Przedmiot

Żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji C(2009) 5791 wersja ostateczna z dnia 22 lipca 2009 r. w przedmiocie procedury stosowania art. 81 [WE] i art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/F/39.396 – Odczynniki na bazie węglika wapnia i magnezu dla przemysłu stalowego i gazowego) w zakresie, w jakim dotyczy ona skarżących, a także, posiłkowo, żądanie zmiany wskazanej decyzji poprzez, po pierwsze, uchylenie nałożonej na skarżących grzywny lub obniżenie jej kwoty, a po drugie, obciążenie całością tej kwoty spółki SKW Stahl‑Technik GmbH & Co. KG, solidarnie ze skarżącymi

Sentencja

1) Stwierdza się nieważność art. 2 lit. g) i h) decyzji Komisji C(2009) 5791 wersja ostateczna z dnia 22 lipca 2009 r. w przedmiocie procedury stosowania art. 81 [WE] i art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/F/39.396 – Odczynniki na bazie węglika wapnia i magnezu dla przemysłu stalowego i gazowego) w zakresie, w jakim dotyczy on spółek Evonik Degussa GmbH i AlzChem AG, przy czym wyjaśnia się, że owo stwierdzenie nieważności nie ma wpływu na skutek zwalniający jakiejkolwiek płatności dokonanej przez którąkolwiek z tych dwóch spółek tytułem grzywny, jaka została na nie nałożona solidarnie za naruszenie stwierdzone w art. 1 lit. f) wskazanej decyzji, względem SKW Stahl‑Technik GmbH & Co. KG, oraz grzywny, która została nałożona na tę ostatnią spółkę w art. 2 lit. g) tej decyzji.

2) Za naruszenie stwierdzone w odniesieniu do spółek Evonik Degussa i AlzChem w art. 1 lit. f) decyzji C(2009) 5791 wersja ostateczna nakłada się następujące grzywny:

–        solidarnie na spółki Evonik Degussa i AlzChem: 2,49 mln EUR, przy czym uznaje się, że Evonik Degussa i AlzChem wywiązały się z obowiązku zapłaty tej grzywny do wysokości kwot wpłaconych przez SKW Stahl‑Technik tytułem grzywny, jaka została nałożona na tę spółkę w art. 2 lit. f) i g) rzeczonej decyzji;

–        na spółkę Evonik Degussa – jako jedyny podmiot odpowiedzialny za zapłatę tej grzywny – 1,24 mln EUR.

3) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

4) Evonik Degussa i AlzChem pokrywają dwie trzecie własnych kosztów, a także dwie trzecie kosztów poniesionych przez Komisję Europejską. Komisja pokrywa jedną trzecią własnych kosztów oraz jedną trzecią kosztów poniesionych przez spółki Evonik Degussa i AlzChem.