Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C‑397/16 και C‑435/16

Acacia Srl
κατά
Pneusgarda Srl
και
Audi AG

και

Acacia Srl
και
Rolando D’Amato
κατά
Dr. Ing. h.c.F. Porsche AG

(αιτήσεις του Corte d’appello di Milano και του Bundesgerichtshof
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Κανονισμός (ΕΚ) 6/2002 – Κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα – Άρθρο 110, παράγραφος 1 – Έλλειψη προστασίας – Λεγόμενη ρήτρα “περί επισκευής” – Έννοια του “συστατικού σύνθετου προϊόντος” – Επισκευή του σύνθετου προϊόντος προς αποκατάσταση της αρχικής του εμφάνισης – Μέτρα που πρέπει να ληφθούν από τον χρήστη για τους σκοπούς επικλήσεως της ρήτρας “περί επισκευής” – Αντίγραφο σώτρου αυτοκινήτου πανομοιότυπο με το σώτρο αρχικού εξοπλισμού»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα)
της 20ής Δεκεμβρίου 2017

1.        Ένδικη διαδικασία – Προφορική διαδικασία – Επανάληψη – Υποχρέωση επαναλήψεως της προφορικής διαδικασίας προκειμένου να δοθεί στους διαδίκους η δυνατότητα να καταθέσουν παρατηρήσεις επί των νομικών ζητημάτων που τέθηκαν με τις προτάσεις του γενικού εισαγγελέα – Δεν υφίσταται

(Άρθρο 252, εδ. 2, ΣΛΕΕ· Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 83)

2.        Κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα – Τελικές διατάξεις – Αποκλεισμός από την προστασία ως κοινοτικού σχεδίου ή υποδείγματος του συστατικού σύνθετου προϊόντος το οποίο χρησιμοποιείται για την επισκευή του εν λόγω σύνθετου προϊόντος προς αποκατάσταση της αρχικής του εμφάνισης – Εφαρμογή της λεγόμενης ρήτρας «περί επισκευής» – Προϋποθέσεις

(Κανονισμός 6/2002 του Συμβουλίου, άρθρα 3, στοιχείο αʹ, 19 § 1 και 110 § 1)

3.        Κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα – Τελικές διατάξεις – Αποκλεισμός από την προστασία ως κοινοτικού σχεδίου ή υποδείγματος του συστατικού σύνθετου προϊόντος το οποίο χρησιμοποιείται για την επισκευή του εν λόγω σύνθετου προϊόντος προς αποκατάσταση της αρχικής του εμφάνισης – Εφαρμογή της λεγόμενης ρήτρας «περί επισκευής» – Μέτρα που οφείλει να λάβει ο κατασκευαστής ή ο πωλητής ενός συστατικού σύνθετου προϊόντος προκειμένου να επικαλεστεί την εν λόγω ρήτρα – Υποχρέωση επιμέλειας όσον αφορά την τήρηση των όρων χρήσεως από τους μεταγενέστερους χρήστες

(Κανονισμός 6/2002 του Συμβουλίου, άρθρο 110 § 1)

4.        Κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα – Τελικές διατάξεις – Αποκλεισμός από την προστασία ως κοινοτικού σχεδίου ή υποδείγματος του συστατικού σύνθετου προϊόντος το οποίο χρησιμοποιείται για την επισκευή του εν λόγω σύνθετου προϊόντος προς αποκατάσταση της αρχικής του εμφάνισης – Εφαρμογή της λεγόμενης ρήτρας «περί επισκευής» – Προϋποθέσεις – Προστατευόμενο σχέδιο ή υπόδειγμα το οποίο εξαρτάται από την εμφάνιση του σύνθετου προϊόντος – Δεν υφίσταται

(Κανονισμός 6/2002 του Συμβουλίου, άρθρα 19 § 1 και 110 § 1)

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 26, 27)

2.      Κατά το άρθρο 110, παράγραφος 1, του κανονισμού 6/2002, δεν προστατεύεται ως κοινοτικό σχέδιο ή υπόδειγμα «ένα σχέδιο ή υπόδειγμα που αποτελεί συστατικό σύνθετου προϊόντος, το οποίο χρησιμοποιείται κατά την έννοια του άρθρου 19, παράγραφος 1, για την επισκευή του εν λόγω σύνθετου προϊόντος, προς αποκατάσταση της αρχικής του εμφάνισης».

Ως εκ τούτου, από το γράμμα της διατάξεως αυτής προκύπτει ότι η εφαρμογή της λεγόμενης ρήτρα «περί επισκευής» εξαρτάται από διάφορες προϋποθέσεις που αφορούν, καταρχάς, την ύπαρξη κοινοτικού σχεδίου ή υποδείγματος, εν συνεχεία, την ύπαρξη «συστατικού σύνθετου προϊόντος» και, τέλος, την ανάγκη «χρησιμοπ[οιήσεως] κατά την έννοια του άρθρο 19, παράγραφος 1, για την επισκευή του εν λόγω σύνθετου προϊόντος, προς αποκατάσταση της αρχικής του εμφάνισης».

Κατά πρώτον, επισημαίνεται ότι το άρθρο 110, παράγραφος 1, του κανονισμού 6/2002 αποκλείει, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που θέτει η εν λόγω διάταξη, από οποιαδήποτε προστασία ένα «κοινοτικό σχέδιο ή υπόδειγμα». Εξ αυτού συνάγεται, όπως επισήμανε, κατ’ ουσίαν, ο γενικός εισαγγελέας με τα σημεία 90 και 91 των προτάσεών του, ότι το εν λόγω άρθρο 110, παράγραφος 1, δύναται να εφαρμοστεί μόνο στα συστατικά που αποτελούν το αντικείμενο προστασίας κοινοτικού σχεδίου ή υποδείγματος και τα οποία, όπως προκύπτει από το άρθρο 1, παράγραφος 1, του κανονισμού αυτού, πληρούν τις προϋποθέσεις προστασίας που προβλέπει ο εν λόγω κανονισμός και, ειδικότερα, το άρθρο 4 αυτού.

Κατά δεύτερον, το άρθρο 110, παράγραφος 1, του κανονισμού 6/2002 έχει εφαρμογή μόνο στα «συστατικά σύνθετου προϊόντος». Υπό τις συνθήκες αυτές, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, με τον όρο «συστατικό σύνθετου προϊόντος», το άρθρο 110, παράγραφος 1, του κανονισμού 6/2002 αναφέρεται σε πλείονα συστατικά που προορίζονται για συναρμολόγηση σε ένα σύνθετο βιομηχανικό αντικείμενο ή χειροτέχνημα και τα οποία μπορούν να αντικατασταθούν, επιτρέποντας την αποσυναρμολόγηση και την επανασυναρμολόγηση του προϊόντος, ελλείψει των οποίων το σύνθετο προϊόν δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί κανονικά.

Κατά τρίτον, το άρθρο 110, παράγραφος 1, του κανονισμού 6/2002 απαιτεί, για τους σκοπούς της εφαρμογής της λεγόμενης ρήτρας «περί επισκευής», το συστατικό του σύνθετου προϊόντος να «χρησιμοποιείται κατά την έννοια του άρθρου 19, παράγραφος 1, για την επισκευή του εν λόγω σύνθετου προϊόντος». Συναφώς, πρώτον, από το άρθρο 19, παράγραφος 1, του κανονισμού 6/2002 προκύπτει ότι ως χρήση, κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, νοείται ιδίως η κατασκευή, η προσφορά, η διάθεση στην αγορά, η εισαγωγή, η εξαγωγή ή η χρήση προϊόντος στο οποίο είναι ενσωματωμένο ή εφαρμόζεται το σχέδιο ή υπόδειγμα, καθώς και η αποθεματοποίηση του προϊόντος για τους σκοπούς αυτούς. Όπως προκύπτει από το γράμμα της εν λόγω διατάξεως, η έννοια αυτή νοείται κατά τρόπο ευρύ και καλύπτει οποιαδήποτε χρήση ενός συστατικού με σκοπό την επισκευή. Δεύτερον, η χρήση του συστατικού πρέπει να αποσκοπεί στο να καταστήσει δυνατή «την επισκευή» του σύνθετου προϊόντος. Επομένως, για να είναι δυνατή η επίκληση της λεγόμενης ρήτρας «περί επισκευής» απαιτείται η χρήση του συστατικού να είναι αναγκαία για την επισκευή του σύνθετου προϊόντος που κατέστη ελαττωματικό ιδίως λόγω της απουσίας του αρχικού συστατικού ή ζημίας που αυτό υπέστη. Ως εκ τούτου, εξαιρείται από τη λεγόμενη ρήτρα «περί επισκευής» κάθε συστατικό που χρησιμοποιείται για λόγους ευχαρίστησης ή απλής ευκολίας, όπως, μεταξύ άλλων, στην περίπτωση αντικαταστάσεως ενός συστατικού για λόγους αισθητικής ή εξατομικεύσεως του σύνθετου προϊόντος.

Τέταρτον, το άρθρο 110, παράγραφος 1, του κανονισμού 6/2002 απαιτεί, για την εφαρμογή της λεγόμενης ρήτρας «περί επισκευής», η επισκευή του σύνθετου προϊόντος να πραγματοποιείται «προς αποκατάσταση της αρχικής του εμφάνισης». Υπό το πρίσμα του άρθρου 3, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 6/2002, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η εικόνα την οποία παρουσιάζει το σύνολο ή μέρος ενός προϊόντος προκύπτει από τα χαρακτηριστικά του, και ιδίως από τη γραμμή, το περίγραμμα, το χρώμα, το σχήμα, την υφή ή/και τα υλικά του ίδιου του προϊόντος ή/και της διακόσμησης που φέρει.

Πρέπει, επίσης, η επισκευή να πραγματοποιείται προς αποκατάσταση της «αρχικής» εμφάνισης του σύνθετου προϊόντος. Επομένως, για να είναι δυνατή η εφαρμογή της λεγόμενης ρήτρας «περί επισκευής», το συστατικό πρέπει να χρησιμοποιείται προς αποκατάσταση της εμφάνισης την οποία είχε το σύνθετο προϊόν κατά τη διάθεσή του στην αγορά. Συνεπώς, αποκλείεται κάθε χρήση του συστατικού η οποία δεν έχει ως σκοπό να αποκαταστήσει τη μορφή την οποία είχε το σύνθετο προϊόν κατά τη διάθεσή του στην αγορά. Τούτο συμβαίνει ιδίως σε περίπτωση που το συστατικό δεν ανταποκρίνεται, από την άποψη του χρώματος ή των διαστάσεών του στο αρχικό συστατικό ή σε περίπτωση που η εμφάνιση του σύνθετου προϊόντος έχει τροποποιηθεί μετά τη διάθεσή του στην αγορά.

(βλ. σκέψεις 58-60, 63, 65, 67-72, 74, 75, 77)

3.      Το άρθρο 110, παράγραφος 1, του κανονισμού 6/2002 έχει την έννοια ότι, για να μπορεί να επικαλεστεί τη λεγόμενη ρήτρα «περί επισκευής», που η διάταξη αυτή περιλαμβάνει, ο κατασκευαστής ή ο πωλητής ενός συστατικού σύνθετου προϊόντος υπόκειται σε μια υποχρέωση επιμέλειας όσον αφορά την τήρηση από τους μεταγενέστερους χρήστες των όρων που προβλέπει η εν λόγω διάταξη. Ειδικότερα, οφείλει, καταρχάς, να ενημερώνει τον μεταγενέστερο χρήστη, με σαφή και ευδιάκριτη ένδειξη επί του προϊόντος, της συσκευασίας του, στον κατάλογο ή ακόμη και στα έγγραφα πωλήσεως, αφενός, για το γεγονός ότι το εν λόγω συστατικό ενσωματώνει ένα σχέδιο ή υπόδειγμα του οποίου δεν είναι δικαιούχος και, αφετέρου, για το γεγονός ότι το εν λόγω συστατικό προορίζεται να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για την επισκευή του σύνθετου προϊόντος, προς αποκατάσταση της αρχικής του εμφάνισης. Εν συνεχεία, οφείλει να διασφαλίζει, μέσω κατάλληλων μέσων, ιδίως συμβατικών, ότι οι μεταγενέστεροι χρήστες δεν προτίθενται να χρησιμοποιήσουν τα επίμαχα συστατικά για χρήση η οποία δεν συνάδει με τους όρους του άρθρου 110, παράγραφος 1, του κανονισμού 6/2002. Τέλος, ο εν λόγω κατασκευαστής ή ο εν λόγω πωλητής οφείλει να απέχει από την πώληση ενός τέτοιου συστατικού εφόσον γνωρίζει ή, λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των κρίσιμων περιστάσεων, έχει βάσιμους λόγους να γνωρίζει ότι το συστατικό αυτό δεν θα χρησιμοποιηθεί σύμφωνα με τους όρους του άρθρου 110, παράγραφος 1, του κανονισμού 6/2002.

(Βλ. σκέψεις 86-88, διατακτ. 3)

4.      Το άρθρο 110, παράγραφος 1, του κανονισμού (ΕΚ) 6/2002 του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2001, για τα κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα, έχει την έννοια ότι η λεγόμενη ρήτρα «περί επισκευής», που αυτό περιλαμβάνει, δεν εξαρτά τον αποκλεισμό από την προστασία ως κοινοτικού σχεδίου ή υποδείγματος του σχεδίου ή υποδείγματος που αποτελεί συστατικό σύνθετου προϊόντος, το οποίο χρησιμοποιείται για την επισκευή του εν λόγω σύνθετου προϊόντος, προς αποκατάσταση της αρχικής του εμφάνισης, από την προϋπόθεση ότι το προστατευόμενο σχέδιο ή υπόδειγμα εξαρτάται από την εμφάνιση του σύνθετου προϊόντος.

(βλ. διατακτ. 1)